Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Məşədi Cəmil Əmiraslan oğlu Əmirov (1875, Şuşa – 1928, Gəncə) — Azərbaycan tarzəni, bəstəkar, musiqi xadimi.
| Məşədi Cəmil Əmirov | |
|---|---|
 | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Doğum adı | Məşədi Cəmil Əmiraslan oğlu Əmirov |
| Doğum tarixi | 1875 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 1928 |
| Vəfat yeri | |
| Vətəndaşlığı | |
| Həyat yoldaşı |
|
| Uşağı | |
| Musiqiçi məlumatları | |
| Fəaliyyəti | bəstəkar |
| Janr | muğam |
| Musiqi aləti | tar |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Məşədi Cəmil Əmirov 1875-ci ildə Şuşada anadan olmuş və ilk təhsilini mədrəsədə almışdı. Onun uşaqlığı və gənclik illəri ehtiyac içində keçmişdir. 12 yaşında ikən atası Kərbəlayi Əmiraslan bəyi itirən Məşədi Cəmil Şuşanın Torpaq meydanında bişmiş noxud satmağa başlayır və buna görə də təhsilini yarımçıq dayandırır. Məşədi Yaxşı xanım oğlunu bir dərzinin yanına şagird qoyur. Məşədi Cəmil tezliklə Şuşada bir dərzi kimi məşhurlaşır.
1911-ci ildə musiqi təhsili almaq üçün Türkiyənin İstanbul şəhərinə gedir. İki ilə yaxın İstanbulda yaşayır və təhsil alır. Məşədi Cəmil Türkiyədə Azərbaycan musiqisinin qızğın təbliğatçısı kimi çıxış edir. Türkiyəlilər tarı sinədə çalmağı ilk dəfə Məşədi Cəmildə görürlər. Türkiyənin "Şəhbal" jurnalı Məşədi Cəmil və Azərbaycan musiqisi haqqında böyük bir məqalə yazıb Məşədi Cəmilin tarla şəklini dərc edir.
Gəncəyə döndükdən sonra şəhərdə musiqi məktəbi açmaq istəyən Məşədi Cəmilə Çar Rusiyası icazə vermir. Lakin Cəmil Əmirov muğam kursu açır. Seyid Şuşinski, Bülbülü, Zülfü Adıgözəlov, Əli Cavad oğlu, Əbdürrəhman Fərəcov və Musa Şuşinski kimi sənətkarlar bu kursdan faydalanır.SSRİ qurulduqdan sonra 1921-ci ildə Məşədi Cəmil Gəncədə dram truppası yaradır. Truppa iki ilə yaxın bir müddətdə Gəncə, Şəki, Qazax mahallarında musiqili dramlar, opera tamaşaları ilə çıxış etmişdir.
1923-cü ildə isə uzun mübarizədən sonra Məşədi Cəmil, nəhayət ki, Gəncədə musiqi məktəbi açmaq üçün icazə alır və elə ilk ildə məktəbə 39 tələbə qəbul edilir. Məşədi Cəmilin oğlu Fikrət Əmirov, Qənbər Hüseynli, Telman Hacıyev və başqaları bu məktəbin yetirmələridir. Bundan əlavə o, məktəbdə tardan dərs demiş, həm də xalq çalğı alətlərindən ibarət orkestrə rəhbərlik etmişdir. Sonralar bu məktəb böyüyərək 1928-1929-cu tədris ilində musiqi texnikumuna çevrilmişdi.
Məşədi Cəmil Əmirov 1928-ci ildə Gəncədə vəfat etmiş və bu şəhərdə də dəfn olunmuşdur.
Yaradıcılığı
M.C.Əmirovun ilk tar müəllimi Armenak adlı tarzən olmuşdur. Dövrün bir çox sənətkarları kimi Məşədi Cəmil də böyük musiqişünas Nəvvabdan klassik Azərbaycan muğamlarının sirlərini öyrənir. Məşədi Cəmil Şuşa məclislərində ilk dəfə Qaragöz Zülfüqarla çalıb-oxumağa başlayır. Onun musiqiçi kimi yetişməsində Mir Möhsün Nəvvabın musiqi məclislərinin böyük rolu olmuşdur. 1907-ci ildə Məşədi Cəmil o dövrdə Qafqazın ən böyük mədəni mərkəzlərindən biri olan Gəncə şəhərinə köçür. Məşədi Cəmil Gəncə məclislərində Məşədi Məhəmməd Fərzəliyevi, Malıbəyli Həmidi, Musa Şuşinskini, sonralar isə Bülbülü və Seyid Şuşinskini müşayiət edir. Gəncədə yaşadığı müddət ərzində tədricən qarmon, kamança, skripka və pianoda ifa etməyi də öyrənmişdi.
1910-cu ildə Cəmil Əmirov bir qrup musiqiçi ilə Riqa şəhərindəki "Qrammofon" şirkətinə dəvət olunur. Burada o, bir sıra muğam və xalq mahnılarını vala yazdırır.
Məşədi Cəmil Azərbaycan musiqisinin bir çox sahələrində hərtərəfli fəaliyyət göstərməklə teatr sənətinin inkişafında da mühüm rol oynamışdır. O, Şuşada və Gəncədə olarkən Üzeyir Hacıbəyovun opera və operettalarında "Məcnun", "Zeyd", "Kərəm", "Rza bəy" və başqa rolları müvəffəqiyyətlə oynamış, teatr orkestrlərinə dirijorluq etmişdir.
Məşədi Cəmil həm də Azərbaycan musiqi tarixində muğamları ilk nota salanlardandır. O, 1912-ci ildə Heyratı muğamını nota salıb "Şəhbal" jurnalında nəşr etdirir. 1913-cü ildə Gəncəyə dönən Məşədi Cəmil özü ilə qanun və ud da gətirir. 1915-ci ildə uzun çalışmadan sonra Məşədi Cəmil "Seyfəl-mülk" operasını yazır və əsəri səhnələşdirmək üçün bir çox sənətkarları Gəncəyə dəvət edir. Operanın qəhrəmanlarından olan "gənc Səadət xanım" rolunu oynamaq üçün incə səsli bir qız lazım idi, lakin ifaçı tapılmırdı. Nəhayət, Bülbülü bu rolu oynamaq üçün razılaşır. Opera Gəncədə iki dəfə oynanıldıqdan sonra Tiflisə dəvət alır və 1916-ci il 3 iyunda Tiflis Kozyanin teatrında səhnələşdirilir. Operanın quruluşçu rejissoru Sidqi Ruhulla olur. Tiflis səfərindən sonra opera İrəvanda səhnələşdirilir.
Məşədi Cəmil Əmirov 1923-cü ildə "Namuslu qız" operettasını yazır və bu əsər də Gəncədə uğurla tamaşaya qoyulur. 1924-cü ildə «Namuslu qız» operettası ayrıca kitabça şəklində çap edilərək Azərbaycanın bir çox yerlərinə göndərilir. Operetta Şuşada, Ağdaşda, Şəkidə, Bərdədə, Zaqatalada, Ağdamda və Tiflisdə tamaşaya qoyulur.
İstinadlar
- Azərbaycanca Vikipediya. 2002.
- Шушински, 1985. səh. 180
- Шушински, 1985. səh. 182
- Шушински, 1985. səh. 184
- Шушински, 1985. səh. 185
- "Амиров Мешади Джамиль Амираслан оглы". mugam.musigi-dunya.az (rus). 2020-03-05 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-03-05.
- Шушински, 1985. səh. 181
- "Məşədi Cəmil - Cəmil Kərbəlayi Əmiraslan oğlu Əmirov". mugamradio.az (az.). 2020-03-05 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-03-05.
- Шушински, 1985. səh. 183
- "Musiqimizin parlaq adlarından biri - Məşədi Cəmil". anl.az (az.). 2020-03-05 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-03-05.
- Шушински, 1985. səh. 186
Ədəbiyyat
- Шушински, Ф. . Б.: Јазычы. 1985. 480 səh. 2020-02-20 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-03-05.
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Mesedi Cemil Emiraslan oglu Emirov 1875 Susa 1928 Gence Azerbaycan tarzeni bestekar musiqi xadimi Mesedi Cemil EmirovUmumi melumatlarDogum adi Mesedi Cemil Emiraslan oglu EmirovDogum tarixi 1875Dogum yeri Susa Susa qezasi Yelizavetpol quberniyasi Rusiya imperiyasiVefat tarixi 1928Vefat yeri Gence Gence qezasi Azerbaycan SSR ZSFSR SSRIVetendasligi Rusiya imperiyasi Zaqafqaziya DFR AXC Azerbaycan SSRHeyat yoldasi Durdane Emirova d Usagi Fikret EmirovMusiqici melumatlariFealiyyeti bestekarJanr mugamMusiqi aleti tar Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiMesedi Cemil Emirov 1875 ci ilde Susada anadan olmus ve ilk tehsilini medresede almisdi Onun usaqligi ve genclik illeri ehtiyac icinde kecmisdir 12 yasinda iken atasi Kerbelayi Emiraslan beyi itiren Mesedi Cemil Susanin Torpaq meydaninda bismis noxud satmaga baslayir ve buna gore de tehsilini yarimciq dayandirir Mesedi Yaxsi xanim oglunu bir derzinin yanina sagird qoyur Mesedi Cemil tezlikle Susada bir derzi kimi meshurlasir 1911 ci ilde musiqi tehsili almaq ucun Turkiyenin Istanbul seherine gedir Iki ile yaxin Istanbulda yasayir ve tehsil alir Mesedi Cemil Turkiyede Azerbaycan musiqisinin qizgin tebligatcisi kimi cixis edir Turkiyeliler tari sinede calmagi ilk defe Mesedi Cemilde gorurler Turkiyenin Sehbal jurnali Mesedi Cemil ve Azerbaycan musiqisi haqqinda boyuk bir meqale yazib Mesedi Cemilin tarla seklini derc edir Genceye dondukden sonra seherde musiqi mektebi acmaq isteyen Mesedi Cemile Car Rusiyasi icaze vermir Lakin Cemil Emirov mugam kursu acir Seyid Susinski Bulbulu Zulfu Adigozelov Eli Cavad oglu Ebdurrehman Ferecov ve Musa Susinski kimi senetkarlar bu kursdan faydalanir SSRI qurulduqdan sonra 1921 ci ilde Mesedi Cemil Gencede dram truppasi yaradir Truppa iki ile yaxin bir muddetde Gence Seki Qazax mahallarinda musiqili dramlar opera tamasalari ile cixis etmisdir 1923 cu ilde ise uzun mubarizeden sonra Mesedi Cemil nehayet ki Gencede musiqi mektebi acmaq ucun icaze alir ve ele ilk ilde mektebe 39 telebe qebul edilir Mesedi Cemilin oglu Fikret Emirov Qenber Huseynli Telman Haciyev ve basqalari bu mektebin yetirmeleridir Bundan elave o mektebde tardan ders demis hem de xalq calgi aletlerinden ibaret orkestre rehberlik etmisdir Sonralar bu mekteb boyuyerek 1928 1929 cu tedris ilinde musiqi texnikumuna cevrilmisdi Mesedi Cemil Emirov 1928 ci ilde Gencede vefat etmis ve bu seherde de defn olunmusdur YaradiciligiMesedi Cemil Emirov qanunda ifa edir Yelizavetpol Gence 1915 M C Emirovun ilk tar muellimi Armenak adli tarzen olmusdur Dovrun bir cox senetkarlari kimi Mesedi Cemil de boyuk musiqisunas Nevvabdan klassik Azerbaycan mugamlarinin sirlerini oyrenir Mesedi Cemil Susa meclislerinde ilk defe Qaragoz Zulfuqarla calib oxumaga baslayir Onun musiqici kimi yetismesinde Mir Mohsun Nevvabin musiqi meclislerinin boyuk rolu olmusdur 1907 ci ilde Mesedi Cemil o dovrde Qafqazin en boyuk medeni merkezlerinden biri olan Gence seherine kocur Mesedi Cemil Gence meclislerinde Mesedi Mehemmed Ferzeliyevi Malibeyli Hemidi Musa Susinskini sonralar ise Bulbulu ve Seyid Susinskini musayiet edir Gencede yasadigi muddet erzinde tedricen qarmon kamanca skripka ve pianoda ifa etmeyi de oyrenmisdi 1910 cu ilde Cemil Emirov bir qrup musiqici ile Riqa seherindeki Qrammofon sirketine devet olunur Burada o bir sira mugam ve xalq mahnilarini vala yazdirir Mesedi Cemil Azerbaycan musiqisinin bir cox sahelerinde herterefli fealiyyet gostermekle teatr senetinin inkisafinda da muhum rol oynamisdir O Susada ve Gencede olarken Uzeyir Hacibeyovun opera ve operettalarinda Mecnun Zeyd Kerem Rza bey ve basqa rollari muveffeqiyyetle oynamis teatr orkestrlerine dirijorluq etmisdir Mesedi Cemil hem de Azerbaycan musiqi tarixinde mugamlari ilk nota salanlardandir O 1912 ci ilde Heyrati mugamini nota salib Sehbal jurnalinda nesr etdirir 1913 cu ilde Genceye donen Mesedi Cemil ozu ile qanun ve ud da getirir 1915 ci ilde uzun calismadan sonra Mesedi Cemil Seyfel mulk operasini yazir ve eseri sehnelesdirmek ucun bir cox senetkarlari Genceye devet edir Operanin qehremanlarindan olan genc Seadet xanim rolunu oynamaq ucun ince sesli bir qiz lazim idi lakin ifaci tapilmirdi Nehayet Bulbulu bu rolu oynamaq ucun razilasir Opera Gencede iki defe oynanildiqdan sonra Tiflise devet alir ve 1916 ci il 3 iyunda Tiflis Kozyanin teatrinda sehnelesdirilir Operanin quruluscu rejissoru Sidqi Ruhulla olur Tiflis seferinden sonra opera Irevanda sehnelesdirilir Mesedi Cemil Emirov 1923 cu ilde Namuslu qiz operettasini yazir ve bu eser de Gencede ugurla tamasaya qoyulur 1924 cu ilde Namuslu qiz operettasi ayrica kitabca seklinde cap edilerek Azerbaycanin bir cox yerlerine gonderilir Operetta Susada Agdasda Sekide Berdede Zaqatalada Agdamda ve Tiflisde tamasaya qoyulur IstinadlarAzerbaycanca Vikipediya 2002 Shushinski 1985 seh 180 Shushinski 1985 seh 182 Shushinski 1985 seh 184 Shushinski 1985 seh 185 Amirov Meshadi Dzhamil Amiraslan ogly mugam musigi dunya az rus 2020 03 05 tarixinde Istifade tarixi 2020 03 05 Shushinski 1985 seh 181 Mesedi Cemil Cemil Kerbelayi Emiraslan oglu Emirov mugamradio az az 2020 03 05 tarixinde Istifade tarixi 2020 03 05 Shushinski 1985 seh 183 Musiqimizin parlaq adlarindan biri Mesedi Cemil anl az az 2020 03 05 tarixinde Istifade tarixi 2020 03 05 Shushinski 1985 seh 186EdebiyyatShushinski F B Јazychy 1985 480 seh 2020 02 20 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2020 03 05 Hemcinin baxAzerbaycan musiqisi Fikret Emirov