Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqaləni lazımdır. |
Bu məqalə . |
Telman Hacı oğlu Hacıyev (9 iyun 1930, Gəncə, Gəncə dairəsi – 5 yanvar 1991, Bakı) — Azərbaycan bəstəkarı, Azərbaycan Dövlət Mahnı və Rəqs Ansamblının bədii rəhbəri, musiqilərin işlənməsi üzrə mütəxəssis və redaktor, Azərbaycan SSR əməkdar incəsənət xadimi (1989). O, 200-dən çox bədii və sənədli filmə, həmçinin çoxsaylı televiziya və radio verilişlərinə musiqi bəstələyib.
| Telman Hacıyev | |
|---|---|
 | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 9 iyun 1930 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 5 yanvar 1991 (60 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Vətəndaşlığı | |
| Musiqiçi məlumatları | |
| Fəaliyyəti | bəstəkar |
| Təhsili | |
| Mükafatları |  |
Həyatı
Telman Hacı oğlu Hacıyev 9 iyun 1930-cu ildə Gəncə şəhərində anadan olmuşdur. 1958–1964-cü illərdə Üzeyir Hacıbəyov adına Dövlət Konservatoriyası Musiqi bəstəkarlığı ixtisası üzrə təhsil almışdır.
Telman Hacıyev 1958-ci ildə Azərbaycan SSR Nazirlər Soveti yanında Dövlət Televiziya və Radio Komitəsində işləməyə başlamışdır. 1958-ci ildən burada musiqilərin işlənməsi üzrə mütəxəssis, musiqi verilişləri üzrə redaktor köməkçisi, musiqi verilişlərinin redaktoru, Azərbaycan musiqisi üzrə redaksiya heyətinin böyük redaktoru, 1961-ci ildən Azərbaycan musiqisi üzrə redaksiya heyətinin böyük redaktoru, 1963-cü ildən Musiqi verilişləri şöbəsində baş redaktor müavini olmuş, 1971-ci ildə Televiziyada əsas musiqi proqramları üzrə baş redaktor təyin edilmiş, 1973–1975-ci illərdə isə Radioda musiqi redaksiyasının baş redaktoru vəzifəsində çalışmışdır. O, 1975-ci ildə Azərbaycan SSR Bəstəkarlar İttifaqıda məsləhətçi olmuş, elə həmin ildən Azərbaycan Dövlət Filarmoniyasında çalışmağa başlamışdır. Burada o, 1975–1983-cü ildə Azərbaycan Dövlət Mahnı və Rəqs Ansamblı bədii rəhbəri olmuşdur.
1983-cü ildən Azərbaycan SSR Dövlət Televiziya və Radio Komitəsində işləyən Telman Hacıyev 1983–1984-cü illərdə burada musiqi kollektivlərinin bədii rəhbəri olmuş, 1985-ci ildə Azərbaycan Dövlət Filarmoniyasında işləməyə qayıdaraq 1989-cu ilədək yenidən Dövlət Mahnı və Rəqs Ansamblının bədii rəhbəri işləmiş, 1989–1990-cı illərdə "Tənqid-Təbliğ" Teatrının musiqi direktoru olmuşdur.
Telman Hacıyev 5 yanvar 1991-ci il tarixində Bakı şəhərində vəfat etmişdir. Gəncə şəhərində 2 nömrəli musiqili məktəb Telman Haciyevin adını daşıyır.
Yaradıcılığı
Telman Hacıyevin çoxsaylı dinləyicilərin rəğbətini qazanmış "Lalələr", "Abşeron nəğməsi", "Neft daşları", "Tələbə" və bir çox başqa lirik mahnıları Azərbaycanda çox populyardır. İstedadlı bəstəkar müstəqil yaradıcılıq həyatına mahnı ilə qədəm qoyub. Daha sonra tamaşaçılar onun müğənnilərin repertuarında müəyyən yer tutan bir çox başqa əsərləri ilə də tanış oldular. Simli kvartetlər, müxtəlif musiqi alətləri üçün süitalar, fortepiano sonataları, simfonik poemalar, musiqili komediyalar, müxtəlif teatrlarda tamaşaya qoyulan dram əsərlərinə və filmlərə musiqilər və s. əsərlər bəstəkarın yaradıcı şəxsiyyətini və özünəməxsus üslubunu aydın və qabarıq şəkildə əks etdirir. Telman Hacı oğlu Hacıyev 1930-cu il iyun ayının 9-da Azərbaycan SSR-in Gəncə (Kirovabad) şəhərində anadan olub. Gələcək bəstəkar ilkin musiqi təhsilini bu şəhərdə alıb; və 1938-ci ildə bu şəhərdəki musiqi məktəbinə daxil olub — əvvəlcə skripka sinfində təhsil alıb, sonra fortepiano sinfinə keçib. 1946-cı ildə keçirilmiş respublika müsabiqəsində iştirakı ona ilk mühüm uğuru qazandırdı və gələcəyə tramplin oldu. T. Hacıyev yaxşı ifa texnikası nümayiş etdirərək və ifa olunan musiqi parçalarını anlayaraq, qarmon ifaçıları arasında birinci yer tutmuşdur. Münsiflər heyətinin sədri olan Üzeyir Hacıbəyov bu istedadlı gəncin adını vurğulayaraq, ona musiqiyə daha ciddi yanaşmağı və təhsilini Bakıda davam etdirməyi tövsiyə etmişdi. Telman dahi bəstəkarın məsləhətinə əməl edərək Bakı musiqi texnikumunun hazırlıq kurslarına daxil olur, lakin o, Bakıda uzun müddət təhsil almır. Ailə vəziyyətinə görə T. Hacıyev paytaxtı tərk edərək doğma Gəncə şəhərinə (Kirovabad) qayıtmalı olur. Burada o, musiqi texnikumunda, Respublikanın bir neçə musiqiçi nəslini yetişdirmiş P. A. Xruleviçin sinfində xüsusi fortepiano dərslərini davam etdirmişdir. P. A. Xruleviç bu gəncə musiqi aləminin gözəlliyini — Baxın fəlsəfi baxışlarının dərinliyini, Bethovenin musiqisinin dramatik və gərgin psixoloji məntiqini, Raxmaninovun musiqisinin romantik zirvəsini və emosional əzəmətini aşılamışdır.
T. Hacıyev iki il Gəncə musiqi texnikumunda təhsil alır. Yenidən musiqi bəstələmək istəyi onu Bakıya qaytarır; və o, artıq Bakı musiqi texnikumunun Musiqi nəzəriyyəsi və bəstəkarlıq fakültəsinin ikinci kurs tələbəsidir. Onun musiqiyə olan ciddi həvəsi, bəstəkarlığın nəzəri və praktiki əsaslarını öyrənməsi gələcək bəstəkarın iki il ərzində bütün kursu keçməsinə imkan verdi. Həyatının bu dövründə SSRİ Xalq artisti F. Əmirovun ona böyük təsiri olmuş və onun sayəsində T. Hacıyev bəstəkarlıq sənətinə daha fəal şəkildə və əzmlə yiyələnmişdir. T. Hacıyev gözəl pedaqoq, milli musiqi bilicisi Mirzə Mansurovun dərslərində Azərbaycan klassik muğamlarının incəliklərini öyrənmiş və mənimsəmişdir. Mirzə müəllim milli sənət incilərini böyük bədii zövqlə ifa edirdi və hər bir muğam rəngarəng çalarları ilə musiqinin zəngin və mürəkkəb dünyasını açan özünəməxsus simfoniya kimi səslənirdi. Beləliklə, o, milli musiqi mədəniyyətinin "saf" dəyərlərinə yiyələnirdi.
Telmanın musiqiçi kimi inkişafının növbəti mərhələsi onun Üzeyir Hacıbəyov adına Azərbaycan Dövlət Konservatoriyasına, professor C. Hacıyevin sinfinə daxil olması ilə başlamışdır. Üçüncü kursda T. Hacıyev professor Qara Qarayevin sinfinə keçir, onun rəhbərliyi altında simli orkestr üçün İkinci simli kvarteti, Andante və Şerzo-nu, nəhayət, gənc bəstəkarın diplom işi olan "Fortepiano və orkestr üçün simfonik poema"nı bəstələyir.
Telman tələbəlik illərində dərsdənkənar fəaliyyətlərlə çox məşğul olurdu. O, dəfələrlə Konservatoriyanın komsomol katibi və Respublika komsomol qurultayına nümayəndə seçilmişdi. T. Hacıyev konservatoriyanı bitirdikdən sonra Respublika radiosunun musiqi verilişləri üzrə baş redaktorunun müavini, sonra isə, Azərbaycan televiziyasının musiqi redaksiyasında baş redaktor vəzifələrində çalışmışdır. 1975-ci ildən T. Hacıyev Respublikanın əməkdar kollektivi — Azərbaycan SSR Dövlət Mahnı və Rəqs Ansamblının bədii rəhbəri vəzifəsində çalışıb. Onun rəhbərliyi ilə kollektiv öz repertuarını daim yeniləyir, tez-tez Respublika zəhmətkeşləri qarşısında, müxtəlif şəhərlərdə, kolxozlarda, sovxozlarda çıxış edirdi. Ansambl Ukraynada, Uralda, Qazaxıstanda, Ermənistanda, Özbəkistanda, RSFSR-in bir çox şəhərlərində çıxış etmişdir. Ansamblın SSRİ hüdudlarından kənarda — Belçikada, Avstriyada, İtaliyada, Maltada, Hollandiyada və sair ölkələrdə çıxışlarını xüsusi qeyd etmək olar. Bu, ansamblın bədii rəhbəri T. Hacıyevin böyük xidmətləridir.
T. Hacıyev tələbəlik illərində xeyli sayda kamera-instrumental əsərlər: fortepiano üçün beş prelüdiya, fortepiano üçün Sonatina, skripka və fortepiano üçün simfonik poema, iki simli kvartet, skripka, violonçel və fortepiano üçün trio bəstələmişdir.
T. Hacıyevin iki simli kvarteti Azərbaycanın kamera-instrumental bəstəkarlarlıq sənətinə töhfədir. Məharət, çevik dramaturgiya, formadan əminliklə istifadə etmək və polifonik yazı – bütün bunlar gənc bəstəkarın əsas janrlar üzrə düşünülmüş və ciddi işini nümayiş etdirir.
T. Hacıyevin tələbəlik illərində bəstələdiyi ən istedadlı əsərlərdən biri də skripka, violonçel və fortepiano üçün triodur. Bu əsərdə canlı, təsirli, coşqun, cəlbedici tematik ideya var. Əsas mövzunun struktur daxilində inkişaf etdirilən və genişlənən polisintetizmi üç subkulminasiyanın mövcudluğuna əsaslanır ki, bunların hər biri yeni bir cümlə üçün məntiqi nəticədir. Bu mövzunun melodiyası mahnının başlanğıcını muğam improvizasiyası ilə üzvi şəkildə sintez edir ki, bu da inkişafın ilk iki mərhələsində daha aydın ifadə olunur. T. Hacıyevin kamera-instrumental əsərlərinə dair fikirləri yekunlaşdırarkən bəstəkarın üslubunun özünəməxsus cəhətlərini qeyd etmək olar. Azərbaycan xalq musiqisi ənənələri ilə sıx bağlı olan bəstəkarın musiqi dili tələskən olmayan bir üsluba malikdir; bu isə, simfonik poema janrının üstünlük təşkil etməsinə səbəb olan özünəməxsus epizmə gətirib çıxarır. Bəzən ifa milli ornamentin rəngarəng çalarlarını yaradaraq, muğamın inkişaf prinsipi ilə açıq-aşkar əlaqələnir.
Instrumental kompozisiyaların melosu mahnıları, ifadəliliyi, emosional "açıqlığı" ilə seçilir. Instrumental kompozisiyalardakı melodik relyef çox çevikdir və "çoxsəsli melodiya"nın xüsusiyyətlərindən qaynaqlanır ("çoxsəsli melodiya" termini S. S. Qriqoryevə aiddir (bax: S. S. Qriqoryev "Rimski-Korsakov melodiyası haqqında" M.1961), "orijinal mənbədən" müxtəlif şaxələrin yaranması ilə nəticələnən canlılığa malikdir. Musiqi fakturasının polifonizasiyası həm aktiv inkişafın dinamikasını, həm də tembr-faktura ifadəliliyini yaradır. Kamera-instrumental kompozisiyaların harmonik dilindəki ekspressiv məna "fonik-koloristik" akkordlarla yanaşı ciddi klassik konfiqurasiyanı da inkişaf etdirir ("fonik-koloristik" termini V. A. Tsukermana aiddir. Bax, "Musiqi nəzəriyyəsinə dair oçerk və qeydlər", II nəşr, M., 1975.). Gücləndirilmiş və dəyişdirilmiş akkordlar inkişaf strukturları üçün səciyyəvidir (çox vaxt azaldılmış kvinta ilə dominant funksiya). Bəstəkarın musiqi dilinin yuxarıda nəzərdən keçirilən bəzi xüsusiyyətləri müəyyən nəticələrə gəlməyə imkan verir. Bəstəkarın erkən yaradıcılığında səciyyəvi olan və başqa janrlarda yeni bədii-ekspressiv məna kəsb edən fərqləndirici üslub xüsusiyyətləri yer alır.
T. Hacıyev konservatoriyanı bitirərkən onun son layihəsi "Fortepiano və orkestr üçün simfonik poema" olmuşdur. Bu əsərdə bəstəkar orkestrləşmə, tembr dramaturgiyası və musiqi formasına dair öz məharətini nümayiş etdirmişdir. Poetik xüsusiyyətlər, eləcə də epik təhkiyyə prinsipi T. Hacıyev musiqisinin özünəməxsus üslubuna çevrilir.
T. Hacıyevin bəstələdiyi mahnı və romanslar Azərbaycan musiqisində bu janra yeni nəfəs gətirmişdir. O, yüzdən çox mahnı və romansların müəllifidir ki, bunların bir çoxu geniş şöhrət qazanmışdır. Bəstəkarın mahnı yaradıcılığının mövzusu çox rəngarəngdir. Kommunistlər, neftçilər, kosmonavtlar, komsomolçular, BAM inşaatçıları və SSRİ-nin bir çox başqa şanlı zəhmətkeşləri haqqında mahnılar bəstələmişdir.
T. Hacıyevin mahnı yaradıcılığı müxtəlif janrları əhatə edir: kütləvi, populyar, estrada. T. Hacıyev kamera-instrumental əsərlərlə yanaşı, mahnılar da bəstələmişdir. Müxtəlif janrların bu təsadüfi yaxınlığı bəstəkar üçün faydalı olmuşdur, çünki onlar bir-birinə qarşılıqlı təsir göstərərək daha da fəallaşmışlar.
T. Hacıyevin instrumental əsərlərinin çoxu nəğməyəbənzər, yaddaqalan və əlçatandır. Instrumental musiqinin səciyyəvi xüsusiyyətləri ilə zənginləşdirilmiş mahnılar və xüsusən də romanslar daha da ifadəlidir.
Bəstəkar öz yaradıcılığında əmək mahnılarının rolunu vurğulayır. T. Hacıyev bəstəkar kimi fəaliyyətinə əmək mahnıları ilə başlayıb. Müəllif özünün ilk mahnısı olan "Neftli Daşları"nı (sözləri A. Aslanova aiddir) Azərbaycanın görkəmli neftçilərinə həsr etmişdir. Bəstəkarın qeyd etdiyi kimi, həmin mahnının ilk olaraq Respublikanın xalq artisti Ş. Ələkbərova tərəfindən ifa olunması gənc bəstəkarın həyatında silinməz izlər buraxmışdır. Gözəl müğənninin səsinin yumşaq, mülayim tembri mahnıya heyrətamiz metaforik lirik-qəhrəmanlıq məzmunu bəxş edir. Yəqin ki, Telmanın bəstəkar kimi yetişməsində ilk mahnının uğuru mühüm rol oynayıb.
Əmək mahnılarında bəstəkar Azərbaycan SSR-in görkəmli neftçilərinin ("Xəzər dənizinin neftçiləri"), Baykal-Amur boru kəməri inşaatçılarının ("Baykal-Amur Qovuşur"), Azərbaycanın görkəmli əmək qəhrəmanlarının ("Sayalı", "Şir-Aslan", "Pənah", "Azərbaycan komsomolu", "Ulyanovsk haqqında mahnı", "Tələbəlik illəri", "Tələbəlik", "Ay dostlarım, gəlin" və s.) obrazlarını açır.
T. Hacıyev SSRİ kosmonavtlarının qəhrəmanlıqlarını vəsf edən ilk bəstəkarlardandır ("Kommunistlər", "Yer Kürrəsinin ilk elçisinə", "Günəşin qızı").
Sovet kosmonavtikasının 10 illik yubileyi münasibətilə Moskvada, İttifaq Evinin sütunlu zalında SSRİ Xalq Artisti M. Maqomayevin ifasında "Kommunistlər" mahnısı (sözləri bolqar şairi Boyaciyevə aiddir) parlaq təəssürat yaratmışdı.
Azərbaycan milli musiqisinin xüsusiyyətləri T. Hacıyevin nəğmələrində (bir çox Azərbaycan mahnılarının melodiyasına xas olan tersiya elementlərinin olması, milli modal əsas) aydın ifadə olunur.
Vətən haqqında lirik nəğmənin bariz nümunəsi "Abşeron nəğməsi"dir (sözləri N. Xəzriyə aiddir). Mahnının sakit və melodik musiqisi sanki yavaş-yavaş və rəvan dalğalanaraq, əziz Xəzərin obrazını yaradır.
Lirik mahnının digər bir nümunəsi Xəzərin əzəmətli gözəlliyini, gücünü və qürurunu tərənnüm edən "Xəzər" mahnısıdır (sözləri Y. Həsənbəyə aiddir). Mahnı epik və lirik kantilenaları məharətlə birləşdirərək yumşaq tərzdə səslənir.
Bu, Solovyov-Sedoy yaradıcılığının bir sıra ənənələrinin, xüsusən də onun "Moskva gecələri" adlı gözəl mahnısının mümkün təsiri ilə izah edilə bilər.
Ümumiyyətlə, "Xəzər" bəstəkarın Vətənə dərin məhəbbəti təcəssüm etdirən ən yaxşı, ürəkdən gələn mahnılarından biridir.
Onun vətənə həsr olunmuş əsərləri arasında lirik rəqs quruluşlu bəstələr xüsusi yer tutur və yuxarıda qeyd edilən əsərlərdən fərqli olaraq, bu əsərlər vals və ya aşıq "tərənnüm" ənənələrindən çox, Azərbaycan xalq rəqsləri ilə bağlıdır; bu da onların milli mahiyyətini daha da geniş şəkildə ortaya qoyur.
Bu mahnıların ən məşhur nümunələrindən biri tematik ideyanın parlaqlığı, lirizm və emosional ifadənin sadəliyi ilə valeh edən "Lalələr" mahnısıdır (sözləri A. Aslanova aiddir). Mahnı baharın gəlişi və ilk lalələrin görünməsi ilə bağlı coşğun sevinci ifadə edir.
"Lalələr" Azərbaycanın ən populyar kütləvi mahnılarından biridir, Respublikadan kənarda da geniş tanınır. Bu mahnının fonoqram yazısı İstanbulda buraxılmışdır.
T. Hacıyevin mahnı yaradıcılığında uşaq mahnıları xüsusi yer tutur. Qeyd edək ki, 1950–1960-cı illər kütləvi uşaq mahnılarının inkişafında yeni mərhələ hesab olunurdu. Kütləvi uşaq mahnılarının mövzusu ölkənin həyatını müxtəlif aspektlərdən göstərən əhəmiyyətli ictimai-mülki çalarları ehtiva edirdi. 60-cı illərin uşaq musiqisinin yeni cəhəti mövzu və obrazların diapazonunun genişlənməsindən və musiqi dilinin əhəmiyyətli dərəcədə zənginləşməsindən, onun daha müasir və təsirli olmasından, o cümlədən janr və formalarının müxtəlifliyindən ibarət idi. 60-cı illərin sovet musiqisində uşaq musiqisinin müasirliklə əlaqələndirilməsi, uşaqlara müasir musiqi dünyasının tanıdılması və onların həmin dünyanı dərk etmək üçün hazırlanmaları kimi tendensiyalar nəzərə çarpırdı. Bu, sırf musiqi əhəmiyyətindən daha çox məna kəsb edirdi. Söhbət mahiyyət etibarilə müasir dövrə uyğun olan gənc nəslin daha fəal mənəvi-estetik inkişafından gedir, çünki televiziya və radio sovet uşaqlarının maraq dairəsini xeyli dəyişmişdi.
T. Hacıyevin bəstələdiyi uşaq mahnıları tematik cəhətdən rəngarəngdir. Onlar ölkə məişətini ("Balaca neftçi"; sözlər R. Zəka), təbiətə məhəbbəti ("Üzüm bağında" və "İt"; sözlər M. Seyidzadə), uşaqların həyatını ("Gizlənpaç", sözlər M. Seyidzadə; "Uşaqlıq"; "Mənə balaca demə", sözlər R. Zəka; "Mən at çapıram", sözlər M. Alyayyev) əks etdirir.
"Balaca neftçi" mahnısı öz parlaqlığı və ifadəliliyi ilə diqqəti cəlb edir. O, ölkənin işgüzar ritmini və öz komandası ilə birlikdə Abşerona şöhrət qazandırmış qəhrəman neftçi atanın övladının qürur hissini əks tdirir. Balaca neftçi isə, atası kimi qəhrəman olmağa can atır və arzulayır.
"Mən at çapıram" mahnısı öz canlılığı, parlaqlığı və özünəməxsus təxəyyül və emosiya konteksti ilə oyun-mahnılar arasında seçilir. Uşağın hər bir işdə böyükləri təqlid etmək, cəsarətli, maraqcıl və bacarıqlı olmaq istəyini ifadə edir. Mahnıda sürətli at çaparını təqlid edən bir sıra audio-vizual elementlər var.
T. Hacıyevin mahnıları vokal musiqisinə yeni nəfəs gətirdi. Bu mahnıların dəyəri onların Azərbaycan xalq musiqisi ilə sıx əlaqəsində və onun ayrı-ayrı janrlarının yaradıcılıq baxımından yenidən qiymətləndirilməsində, ənənələrin yaşadılmasında və lad-intonasiya dilinin daim yenilənməsindədir.
Azərbaycan SSR Xalq Artisti, Respublika Bəstəkarlar İttifaqının katibi T. Quliyevin T. Hacıyevin mahnıları ilə bağlı fikirləri kifayət qədər maraqlıdır: "Onun istedadının qaynağı nədir? Bu, melodikanın heyrətamiz parlaqlığında, formanın zərifliyində və qavrayışın aydınlığındadır. Onun mahnılarında obrazlılıq, düşüncə ahəngi var, o, kiçik elementlərlə tutumlu, yaddaqalan obrazlar yaratmağı bacarır. "Lalələr", "Tələbəlik illəri", "Abşeron nəğməsi" və sair kimi gözəl mahnılar…. İndi bir çox bəstəkarlar mahnı yazır, amma obrazlı və parlaq mahnılar azdır. Ona görə də, T. Hacıyevin gözəl mahnıları uzun müddət yaddaşlarda yaşayır. T. Hacıyev kimi istedadlı bəstəkar daim mahnı yazmaqda davam etməlidir, çünki mahnı janrı insanlar arasında musiqi sənətinin ən sevimli janrıdır".
T. Hacıyevin kamera əsərlərində A. Zeynallının yaradıcılığında yer alan, sonralar Q. Qarayevin, F. Əmirovun, Ə. Məlikovun, Ə. Hüseynzadənin, A. Abbasov, A. Rzayevanın və başqalarının yaradıcılığında özünü daha aşkar büruzə verən psixoloji baxımdan güclü romans xətti davam etdirilir. T. Hacıyevin "Ey gözüm de, görmədinmi?" (sözləri Nizami Gəncəvi), "Unutmamışam" (sözləri R. Rza), "Oxu, sevgilim" (sözləri M. Müşviq) kimi romansları dərin fəlsəfi məzmuna, sağlam psixologizmə malikdir.
"Ey gözüm de, görmədinmi?" romansının dərin fəlsəfi məzmunu həzinlik və musiqinin səmimiliyi ilə birləşir. Gözəl ornamental çalarlar — muğam nəğmələri həzin melodiya ilə sürətlə qovuşur. Digər tərəfdən, resitativin melodiyaya təbii şəkildə sirayət etməsi ona meditasiya təsvirləri ilə bağlı melanxoliyanın bəzi xüsusiyyətlərini bəxş edir.
T. Hacıyev üç musiqili komediyanın ("Bizə bir sübut lazımdır", "Əziz vəhşim", "Qayınana"), Qorki adına Gənclər Teatrında, habelə C. Cabarlı adına Gəncə Dram Teatrında səhnələşdirilmiş pyeslərə ("Dan ulduzu", "Şəfiqə") yazılmış musiqilərin, "Universitetin 50 illiyi", "Çiçəklənən Abşeron", "Nizaminin Vətəni", "Naxçıvan" filmlərinə yazılmış musiqilərin müəllifidir.
"Qayınana" musiqili komediyası G. Eristavi adına Qori Dövlət Teatrının səhnəsində gürcü dilində tamaşaya qoyulmuşdur. Tamaşa M. Şamxalovun eyniadlı komediyası əsasında hazırlanmışdır.
C. Məmmədovun "Dan ulduzu" musiqili komediyası 3 pərdə və 6 səhnədən ibarət romantik dramdır. Rejissor, Azərbaycan SSR Əməkdar İncəsənət Xadimi Ü. Əliyeva və rəssam Q. Haqverdiyev yüksək romantik pafoslu tamaşa yaratmışlar. Tamaşada Azərbaycanda pambıqyığan maşının ilk qadın sürücüsü olmuş Sosialist Əməyi Qəhrəmanı Sevil Qazıyevanın canlı real obrazı canlandırılır. Tamaşa Qorki adına Gənclər Teatrının səhnəsində böyük uğurla nümayiş etdirilmişdir.
Qeyd edək ki, T. Hacıyevin saundtrekləri artıq çoxdan ayrıca əsər kimi dinlənilir. Məsələn, "Universitetin əlli illiyi" filmindən "Tələbəlik illəri" kimi gözəl bir mahnı, "Nizaminin Vətəni" filmindən "Gəncə" mahnısı bunlara nümunədir. "Bizə bir sübut lazımdır" musiqili komediyası parlaq, ifadəli kompozisiyadır. Hekayədə Sumqayıt şəhərinin zəhmətkeşlərindən bəhs olunur. Ona görə də, teatr tamaşanın premyerasını Sumqayıtda keçirmək qərarına gəlmişdi. İlk tamaşa Səməd Vurğun adına Mədəniyyət Sarayında oldu. "Bizə bir sübut lazımdır" əsəri vokal və instrumental əsərlərin müəllifi olan gənc bəstəkarın musiqi ifaçılığı janrında ilk təcrübəsidir. Bir çox musiqi janrlarına fəal surətdə müraciət etmiş Telman Hacıyev, öz yaradıcılıq potensialını mahnılarda daha aydın və ciddi şəkildə reallaşdıra bilmişdir. Təsadüfi deyil ki, T. Hacıyevin mahnıları musiqi dilinin canlı obrazlılığına və müasirliyinə, milli folklor nümunələri ilə sıx bağlılığına görə respublikamızdan kənarda da geniş vüsət almışdır.
Folklor janrının zənginliyini və orijinallığını, eləcə də, S. Rüstəmov və T. Quliyev kimi görkəmli bəstəkarların ən yaxşı ənənələrini özündə birləşdirən T. Hacıyevin mahnılarının melosları yeni ifadəli intonasiyaları ilə diqqəti cəlb edir.
T. Hacıyev Azərbaycan romans və mahnı janrının fakturasına, onun subvokal və təzadlı polifoniya ilə zənginləşməsinə, burada ayrı-ayrı səslərin daha çox fərqləndirilməsinə böyük töhfələr verib. T. Hacıyevin musiqisində poliritm ekspressiv əhəmiyyət kəsb edir və bununla, ritmik dilə xüsusi şıltaqlıq və zəriflik bəxş edir. Üslubun fərdiliyi "Lalələr", "Tələbəlik illəri", "Abşeron nəğməsi", "Xəzər" və bir çox digər gözəl mahnılarda qabarıq şəkildə ifadə olunur.
Folklora olan dərin maraq və yaradıcı münasibət T. Hacıyevin musiqi fəaliyyətinin bap başlanğıcından özünü büruzə verir və bu, təsadüfi deyil! Bəstəkar mükəmməl muğam təhsili almışdır. Onun aşıq musiqisinə qarşı hissləri kifayət qədər maraqlıdır: "Aşıq musiqisi, – deyə T. Hacıyev qeyd etmişdir, – tükənməz bir qaynaqdır, sehirli poeziya və musiqi mənbəyidir. Onun qədim ənənələri var və insan hər dəfə bu sənətdə təzə, ifadəli vasitələr tapır: bu musiqidə həm melodik zənginlik, həm ritmin orijinallığı, həm də poetik yaradıcılığın heyrətamiz genişliyi var".
Bəstəkarın yaratdığı kamera-instrumental və simfonik əsərlər ifaçılıq kollektivlərinin repertuarına daim daxil edilir.
T. Hacıyevin kvartetlərində Azərbaycan bəstəkarlarının — Q. Qarayevin, F. Əmirovun, C. Hacıyevin musiqilərinin canlı ənənələri aydın şəkildə hiss olunur. Burada T. Hacıyev polifonik düşüncə formalarını Azərbaycan xalq musiqisinin xüsusiyyətləri ilə çevik şəkildə birləşdirməklə, bu sahədə öz məharətini nümayiş etdirmişdir.
Onun bir çox kamera-instrumental və simfonik əsərlərinin melodik dili mahnıya bənzəyir, emosional ifadənin "açıqlığı" və qavrayışın asanlığı ilə seçilir.
Bəstəkarın harmonik dilində onun fərdi üslubuna, tərzinə və obrazlı düşüncəsinə xas olan çoxsaylı maraqlı və özünəməxsus elementlər yer alır: burada həm milli musiqinin xüsusiyyətlərini, həm də sovet musiqisinin xarakterik xüsusiyyətlərini görmək olar.
Bəstəkarın faktura axtarışlarında özünəməxsus məqamlar çoxdur: xüsusən, hər biri fərqlənən müstəqil cizgilərlə seçilən "çoxqatlı" fakturanı qeyd etmək lazımdır.
T. Hacıyevin musiqisi hər zaman bəstəkarların plenum və qurultaylarının konsert proqramlarında yer alıb. Belə ki, D. Şostakoviç Azərbaycan Bəstəkarlarının I Qurultayında T. Hacıyevin musiqisini qiymətləndirmiş, "Fortepiano üçün sonatina"nın maraqlı konsepsiyasını qeyd etmişdir.
Azərbaycan Bəstəkarlarının III Qurultayında kamera orkestri üçün Anatde və Şerzo böyük uğurla ifa olunmuşdur.
T. Hacıyevin mahnıları müxtəlif ifaçılıq kollektivlərinin repertuarına daxil edilmişdir. Bundan əlavə, bir çox istedadlı ifaçılar bu mahnılara müraciət edirlər.
Məsələn, onun mahnılarını SSRİ xalq artistləri R. Behbutov, M. Maqomayev, Z. Xanlarova, L. İmanov, B. Zakirov ifa etmişlər.
T. Hacıyevin musiqisi SSRİ xalq artisti, bəstəkar F. Əmirov tərəfindən yüksək qiymətləndirilmişdir: "T. Hacıyev Respublikamızın istedadlı bəstəkarlarındandır. Onun musiqisi müxtəlif obrazlı elementlərlə bizi cəlb edir. Bir tərəfdən tükənməz nikbinlik, mənəvi saflıq, gənclik, digər tərəfdən — həzinlik, heyrətamiz lirizm, xoş niyyətli yumor. Bəstəkarın mahnılarının milli musiqi ilə bilavasitə bağlı olan, tərzinin özünəməxsusluğu ilə seçilən təzə melodik dilini xüsusilə qeyd etmək istərdim. Onun mahnılarında müasirlik, həyat eşqi, canlılıq kimi yaxşı keyfiyyətlərin olması çox vacibdir. Onlar sentimentalizm və melanxoliyadan kənardır. Onun mahnıları həyata, işığa səsləyir…". T. HACIYEVİN ƏSAS ƏSƏRLƏRİNİN SİYAHISI 1954 — Beş fortepiano prelüdiyası. 1954 – Piano üçün sonata. 1955 — Vokal və piano üçün dörd romans. 1955 — Skripka və fortepiano üçün simfonik poema. 1956 — Piano, skripka və violonçel üçün trio. 1957 — Simli Kvartet N 1. 1957–1958 — Astronavtlar haqqında silsilə mahnılar. 1960 — Müxtəlif mövzularda mahnılar. 1962 — Piano və simfonik orkestr üçün poema. 1963 — Xor üçün iki kompozisiya. 1963 — İki radio tamaşası üçün musiqi. 1964 — Uşaq tamaşalarının iki silsiləsi. 1964 — Estrada orkestri üçün əsərlər. 1965 — Simli Kvartet N 2. 1965 — Andante və Şerzo kamera orkestri üçün. 1965 — "Şəfiqə" (C. Cabarlı adına Gəncə (Kirovabad) Dövlət Dram Teatrı) tamaşasına musiqi. 1966–1967 — "Bizə bir sübut lazımdır" musiqili komediyası (Ş. Qurbanov adına Azərbaycan Dövlət Musiqili Komediya Teatrı). 1967 — C. Məmmədovun "Dan ulduzu" tamaşasına musiqi (Qorki adına Gənclər Teatrı) 1967 — "Çiçəklənən Abşeron" musiqi partiturası. 1969 — "Nizaminin Vətəni" musiqi partiturası. 1969 — "Universitetin 50 illiyi" musiqi partiturası. 1969 — "Naxçıvan" partiturası. 1970–1971 – "Əziz vəhşim" musiqili komediyası (Ş. Qurbanov adına Azərbaycan Dövlət Musiqili Komediya Teatrı). 1971–1978 — Gənclər üçün çoxlu sayda mahnılar. 1974 — "Qayınana" musiqili komediyası (Q. Eristavi adına Qori Dövlət Teatrı). 1979–1980 — Gənclik haqqında mahnılar silsiləsi (15); sözləri F. Qoca və B. Vəziroğlu. 1980 — N. Xəzrinin sözlərinə romanslar silsiləsi (4). 1980 — Əmək qəhrəmanlarına həsr olunmuş romanslar silsiləsi: F. Qoca və G. Fəzlinin sözlərinə (10). 1981 — F. Qocanın sözlərinə yazılmış mahnılar silsiləsi (8). 1981 — Mahnı və Rəqs Ansamblı üçün süita.
Mənbə: Telman Hacıyev, müəllif İmruz Əfəndiyeva Məmmədsadiq qızı. Redaktor — prof. Z. C. Bağırov Nəşriyyat firmasının redaktoru Ə. Musayev, Rəssam Q. Hacıyev, Bədii redaktor Z. Həsənova. Texniki redaktor E. Bağırova. Korrektor N. Rzayeva. "İşıq" nəşriyyatı, 1983 (C) "İşıq" nəşriyyatı, 1983 Оперетты — Нам нужно очко (Баку, 1967), Мой милый дикарь (1971); для ф-п. с opk. — Поэма (1962); для кам. opk. — Поэма-скерцо (1965), Анданте-скерцо (1965); 2 квартета (1957, 1965); для ф-п., скр. и влч. — Поэма (1956); для ф-п. — сонатина (1954), 5 прелюдий (1954); для скр. с ф-п. — Поэма (1955); для хора — Слава русскому народу (сл. Р. Рзы, 1964); романсы; эстр. пьесы; 2 цикла дет. песен (1964, 1965); музыка к драм. спектаклям и фильмам.
Mahnıları:
- Abşeron
- Arazım (söz. F. Qoca)
- Ay dərdim, dərmanım / Gözəlim, gül! (söz. R. Zəka)
- Ay dostlarım, gəlin!
- Bənövşə bəndə düşə (söz. F. Qoca)
- Bu yollar
- Dağlar qızı (söz. B. Vəziroğlu)
- Elçi gəlmişik
- Ellər gözəli
- Ellərin qızısan
- Əlvida (söz. F. Qoca)
- Gəl, barışaq!.. (söz. F. Qoca)
- Gəncəm (söz. R. Rza)
- Göygöl (söz. R. Zəka)
- Gözəl dünya (söz. B. Vəziroğlu)
- Gözləyən var məni (söz. F. Qoca)
- Xalidə (söz. F. Qoca)
- Xatirə (söz. G. Fəzli)
- Könlümün yadigarı (söz. R. Zəka)
- Kür boyunda (söz. G. Fəzli)
- Qardaşdır ellərimiz
- Qəlbimə bahar gəlir
- Qonşuların qızları (söz.)
- Qonşu olmaq istəmirəm (söz. Qasım Qasımzadə)
- Lalələr (söz. Aslan Aslanov)
- Mənim arzularım
- Mənim baharım
- Mən sənin ürəyini oxuyuram (söz. B. Vəziroğlu)
- Mübarək deyin!.. / Elçi gəlmişik (söz. F. Qoca)
- Müəllim ömrü (söz. B. Vəziroğlu)
- Nazlı qız (söz. F. Qoca)
- Nərgiz / Təkliyimə od düşər / Məzəli mahnı (söz. F. Qoca)
- Nərgizim / Güllər gözəli (söz. F. Qoca)
- Oynadı qızlar (söz. Sabir Cümşüd)
- Pionerlər marşı
- Rus xalqına eşq olsun! (söz. Rəsul Rza)
- Sevən baxışlar
- Səni haylaram (söz. F. Qoca)
- Sənin üçün (söz. B. Vəziroğlu)
- Səyalı (söz. F. Qoca)
- Təbrik mahnısı / Təzə il
- Tək yaranmısan (söz. Faiq Bağırzadə)
- Tələbəlik illəri / Tələbə (söz. C. Novruz)
- Üç qardaş (söz. F. Qoca)
- Vətən süitası (söz. F. Qoca)
Kompozisiyaları:
- 2 №-lı simli kvartet
- Fortepiano üçün sonatina
- Fortepiano və orkestr üçün Poema
- Skripka və fortepiano üçün poema
Ailəsi
Telman Hacıyev 14 mart 1969-cu ildə ailə qurmuşdur.
- Atası — Hacıyev Hacı Vəli oğlu, 1903-cü il (Bakı Dövlət Universitetinin Coğrafiya Kafedrasının müdiri, dosent)
- Anası — Hacıyeva Böyükxanım Ağa qızı, 1910-cu il (Gəncə Şəhər İcraiyyə Komitəsinin katibi)
- Qardaşı — Hacıyev Tarik Hacı oğlu, 1928-ci il (Respublikanın baş geoloqu, Azərbaycan SSR Geologiya İnstitutunun direktoru)
- Bacısı — Hacıyeva Fəridə Hacı qızı, 1940-cı il (Azərbaycan İqtisad Universitetinin Təbiət Elmləri Kafedrasının baş müəllimi)
- Həyat yoldaşı — Hacıyeva (Abdullayeva) Sevda, 1943-cü il Qızı — Hacıyeva Lalə, 1970-ci il Oğlu — Hacıyev Anar, 1972-ci il
Həmçinin bax
- "90 лет назад родился азербайджанский композитор". aqreqator.az (ingilis). 2023-06-26 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-06-26.
- "Telman Hacıyev (1930-1991)". Musiqi və Notları tap (az.). 2017-02-25. 2023-06-26 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-06-26.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Bu meqale qaralama halindadir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Eger mumkundurse daha deqiq bir sablondan istifade edin Vikipediyada bu ad soyadli diger sexsler haqqinda da meqaleler var bax Telman Haciyev Telman Haci oglu Haciyev 9 iyun 1930 Gence Gence dairesi 5 yanvar 1991 Baki Azerbaycan bestekari Azerbaycan Dovlet Mahni ve Reqs Ansamblinin bedii rehberi musiqilerin islenmesi uzre mutexessis ve redaktor Azerbaycan SSR emekdar incesenet xadimi 1989 O 200 den cox bedii ve senedli filme hemcinin coxsayli televiziya ve radio verilislerine musiqi besteleyib Telman HaciyevUmumi melumatlarDogum tarixi 9 iyun 1930 1930 06 09 Dogum yeri Gence Gence dairesi Azerbaycan SSR ZSFSR SSRIVefat tarixi 5 yanvar 1991 1991 01 05 60 yasinda Vefat yeri Baki Azerbaycan SSR SSRIVetendasligi SSRIMusiqici melumatlariFealiyyeti bestekarTehsili Baki Musiqi AkademiyasiMukafatlariHeyatiTelman Haci oglu Haciyev 9 iyun 1930 cu ilde Gence seherinde anadan olmusdur 1958 1964 cu illerde Uzeyir Hacibeyov adina Dovlet Konservatoriyasi Musiqi bestekarligi ixtisasi uzre tehsil almisdir Telman Haciyev 1958 ci ilde Azerbaycan SSR Nazirler Soveti yaninda Dovlet Televiziya ve Radio Komitesinde islemeye baslamisdir 1958 ci ilden burada musiqilerin islenmesi uzre mutexessis musiqi verilisleri uzre redaktor komekcisi musiqi verilislerinin redaktoru Azerbaycan musiqisi uzre redaksiya heyetinin boyuk redaktoru 1961 ci ilden Azerbaycan musiqisi uzre redaksiya heyetinin boyuk redaktoru 1963 cu ilden Musiqi verilisleri sobesinde bas redaktor muavini olmus 1971 ci ilde Televiziyada esas musiqi proqramlari uzre bas redaktor teyin edilmis 1973 1975 ci illerde ise Radioda musiqi redaksiyasinin bas redaktoru vezifesinde calismisdir O 1975 ci ilde Azerbaycan SSR Bestekarlar Ittifaqida meslehetci olmus ele hemin ilden Azerbaycan Dovlet Filarmoniyasinda calismaga baslamisdir Burada o 1975 1983 cu ilde Azerbaycan Dovlet Mahni ve Reqs Ansambli bedii rehberi olmusdur 1983 cu ilden Azerbaycan SSR Dovlet Televiziya ve Radio Komitesinde isleyen Telman Haciyev 1983 1984 cu illerde burada musiqi kollektivlerinin bedii rehberi olmus 1985 ci ilde Azerbaycan Dovlet Filarmoniyasinda islemeye qayidaraq 1989 cu iledek yeniden Dovlet Mahni ve Reqs Ansamblinin bedii rehberi islemis 1989 1990 ci illerde Tenqid Teblig Teatrinin musiqi direktoru olmusdur Telman Haciyev 5 yanvar 1991 ci il tarixinde Baki seherinde vefat etmisdir Gence seherinde 2 nomreli musiqili mekteb Telman Haciyevin adini dasiyir YaradiciligiTelman Haciyevin coxsayli dinleyicilerin regbetini qazanmis Laleler Abseron negmesi Neft daslari Telebe ve bir cox basqa lirik mahnilari Azerbaycanda cox populyardir Istedadli bestekar musteqil yaradiciliq heyatina mahni ile qedem qoyub Daha sonra tamasacilar onun mugennilerin repertuarinda mueyyen yer tutan bir cox basqa eserleri ile de tanis oldular Simli kvartetler muxtelif musiqi aletleri ucun suitalar fortepiano sonatalari simfonik poemalar musiqili komediyalar muxtelif teatrlarda tamasaya qoyulan dram eserlerine ve filmlere musiqiler ve s eserler bestekarin yaradici sexsiyyetini ve ozunemexsus uslubunu aydin ve qabariq sekilde eks etdirir Telman Haci oglu Haciyev 1930 cu il iyun ayinin 9 da Azerbaycan SSR in Gence Kirovabad seherinde anadan olub Gelecek bestekar ilkin musiqi tehsilini bu seherde alib ve 1938 ci ilde bu seherdeki musiqi mektebine daxil olub evvelce skripka sinfinde tehsil alib sonra fortepiano sinfine kecib 1946 ci ilde kecirilmis respublika musabiqesinde istiraki ona ilk muhum uguru qazandirdi ve geleceye tramplin oldu T Haciyev yaxsi ifa texnikasi numayis etdirerek ve ifa olunan musiqi parcalarini anlayaraq qarmon ifacilari arasinda birinci yer tutmusdur Munsifler heyetinin sedri olan Uzeyir Hacibeyov bu istedadli gencin adini vurgulayaraq ona musiqiye daha ciddi yanasmagi ve tehsilini Bakida davam etdirmeyi tovsiye etmisdi Telman dahi bestekarin meslehetine emel ederek Baki musiqi texnikumunun hazirliq kurslarina daxil olur lakin o Bakida uzun muddet tehsil almir Aile veziyyetine gore T Haciyev paytaxti terk ederek dogma Gence seherine Kirovabad qayitmali olur Burada o musiqi texnikumunda Respublikanin bir nece musiqici neslini yetisdirmis P A Xrulevicin sinfinde xususi fortepiano derslerini davam etdirmisdir P A Xrulevic bu gence musiqi aleminin gozelliyini Baxin felsefi baxislarinin derinliyini Bethovenin musiqisinin dramatik ve gergin psixoloji mentiqini Raxmaninovun musiqisinin romantik zirvesini ve emosional ezemetini asilamisdir T Haciyev iki il Gence musiqi texnikumunda tehsil alir Yeniden musiqi bestelemek isteyi onu Bakiya qaytarir ve o artiq Baki musiqi texnikumunun Musiqi nezeriyyesi ve bestekarliq fakultesinin ikinci kurs telebesidir Onun musiqiye olan ciddi hevesi bestekarligin nezeri ve praktiki esaslarini oyrenmesi gelecek bestekarin iki il erzinde butun kursu kecmesine imkan verdi Heyatinin bu dovrunde SSRI Xalq artisti F Emirovun ona boyuk tesiri olmus ve onun sayesinde T Haciyev bestekarliq senetine daha feal sekilde ve ezmle yiyelenmisdir T Haciyev gozel pedaqoq milli musiqi bilicisi Mirze Mansurovun derslerinde Azerbaycan klassik mugamlarinin inceliklerini oyrenmis ve menimsemisdir Mirze muellim milli senet incilerini boyuk bedii zovqle ifa edirdi ve her bir mugam rengareng calarlari ile musiqinin zengin ve murekkeb dunyasini acan ozunemexsus simfoniya kimi seslenirdi Belelikle o milli musiqi medeniyyetinin saf deyerlerine yiyelenirdi Telmanin musiqici kimi inkisafinin novbeti merhelesi onun Uzeyir Hacibeyov adina Azerbaycan Dovlet Konservatoriyasina professor C Haciyevin sinfine daxil olmasi ile baslamisdir Ucuncu kursda T Haciyev professor Qara Qarayevin sinfine kecir onun rehberliyi altinda simli orkestr ucun Ikinci simli kvarteti Andante ve Serzo nu nehayet genc bestekarin diplom isi olan Fortepiano ve orkestr ucun simfonik poema ni besteleyir Telman telebelik illerinde dersdenkenar fealiyyetlerle cox mesgul olurdu O defelerle Konservatoriyanin komsomol katibi ve Respublika komsomol qurultayina numayende secilmisdi T Haciyev konservatoriyani bitirdikden sonra Respublika radiosunun musiqi verilisleri uzre bas redaktorunun muavini sonra ise Azerbaycan televiziyasinin musiqi redaksiyasinda bas redaktor vezifelerinde calismisdir 1975 ci ilden T Haciyev Respublikanin emekdar kollektivi Azerbaycan SSR Dovlet Mahni ve Reqs Ansamblinin bedii rehberi vezifesinde calisib Onun rehberliyi ile kollektiv oz repertuarini daim yenileyir tez tez Respublika zehmetkesleri qarsisinda muxtelif seherlerde kolxozlarda sovxozlarda cixis edirdi Ansambl Ukraynada Uralda Qazaxistanda Ermenistanda Ozbekistanda RSFSR in bir cox seherlerinde cixis etmisdir Ansamblin SSRI hududlarindan kenarda Belcikada Avstriyada Italiyada Maltada Hollandiyada ve sair olkelerde cixislarini xususi qeyd etmek olar Bu ansamblin bedii rehberi T Haciyevin boyuk xidmetleridir T Haciyev telebelik illerinde xeyli sayda kamera instrumental eserler fortepiano ucun bes preludiya fortepiano ucun Sonatina skripka ve fortepiano ucun simfonik poema iki simli kvartet skripka violoncel ve fortepiano ucun trio bestelemisdir T Haciyevin iki simli kvarteti Azerbaycanin kamera instrumental bestekarlarliq senetine tohfedir Meharet cevik dramaturgiya formadan eminlikle istifade etmek ve polifonik yazi butun bunlar genc bestekarin esas janrlar uzre dusunulmus ve ciddi isini numayis etdirir T Haciyevin telebelik illerinde bestelediyi en istedadli eserlerden biri de skripka violoncel ve fortepiano ucun triodur Bu eserde canli tesirli cosqun celbedici tematik ideya var Esas movzunun struktur daxilinde inkisaf etdirilen ve genislenen polisintetizmi uc subkulminasiyanin movcudluguna esaslanir ki bunlarin her biri yeni bir cumle ucun mentiqi neticedir Bu movzunun melodiyasi mahninin baslangicini mugam improvizasiyasi ile uzvi sekilde sintez edir ki bu da inkisafin ilk iki merhelesinde daha aydin ifade olunur T Haciyevin kamera instrumental eserlerine dair fikirleri yekunlasdirarken bestekarin uslubunun ozunemexsus cehetlerini qeyd etmek olar Azerbaycan xalq musiqisi eneneleri ile six bagli olan bestekarin musiqi dili telesken olmayan bir usluba malikdir bu ise simfonik poema janrinin ustunluk teskil etmesine sebeb olan ozunemexsus epizme getirib cixarir Bezen ifa milli ornamentin rengareng calarlarini yaradaraq mugamin inkisaf prinsipi ile aciq askar elaqelenir Instrumental kompozisiyalarin melosu mahnilari ifadeliliyi emosional aciqligi ile secilir Instrumental kompozisiyalardaki melodik relyef cox cevikdir ve coxsesli melodiya nin xususiyyetlerinden qaynaqlanir coxsesli melodiya termini S S Qriqoryeve aiddir bax S S Qriqoryev Rimski Korsakov melodiyasi haqqinda M 1961 orijinal menbeden muxtelif saxelerin yaranmasi ile neticelenen canliliga malikdir Musiqi fakturasinin polifonizasiyasi hem aktiv inkisafin dinamikasini hem de tembr faktura ifadeliliyini yaradir Kamera instrumental kompozisiyalarin harmonik dilindeki ekspressiv mena fonik koloristik akkordlarla yanasi ciddi klassik konfiqurasiyani da inkisaf etdirir fonik koloristik termini V A Tsukermana aiddir Bax Musiqi nezeriyyesine dair ocerk ve qeydler II nesr M 1975 Guclendirilmis ve deyisdirilmis akkordlar inkisaf strukturlari ucun seciyyevidir cox vaxt azaldilmis kvinta ile dominant funksiya Bestekarin musiqi dilinin yuxarida nezerden kecirilen bezi xususiyyetleri mueyyen neticelere gelmeye imkan verir Bestekarin erken yaradiciliginda seciyyevi olan ve basqa janrlarda yeni bedii ekspressiv mena kesb eden ferqlendirici uslub xususiyyetleri yer alir T Haciyev konservatoriyani bitirerken onun son layihesi Fortepiano ve orkestr ucun simfonik poema olmusdur Bu eserde bestekar orkestrlesme tembr dramaturgiyasi ve musiqi formasina dair oz meharetini numayis etdirmisdir Poetik xususiyyetler elece de epik tehkiyye prinsipi T Haciyev musiqisinin ozunemexsus uslubuna cevrilir T Haciyevin bestelediyi mahni ve romanslar Azerbaycan musiqisinde bu janra yeni nefes getirmisdir O yuzden cox mahni ve romanslarin muellifidir ki bunlarin bir coxu genis sohret qazanmisdir Bestekarin mahni yaradiciliginin movzusu cox rengarengdir Kommunistler neftciler kosmonavtlar komsomolcular BAM insaatcilari ve SSRI nin bir cox basqa sanli zehmetkesleri haqqinda mahnilar bestelemisdir T Haciyevin mahni yaradiciligi muxtelif janrlari ehate edir kutlevi populyar estrada T Haciyev kamera instrumental eserlerle yanasi mahnilar da bestelemisdir Muxtelif janrlarin bu tesadufi yaxinligi bestekar ucun faydali olmusdur cunki onlar bir birine qarsiliqli tesir gostererek daha da feallasmislar T Haciyevin instrumental eserlerinin coxu negmeyebenzer yaddaqalan ve elcatandir Instrumental musiqinin seciyyevi xususiyyetleri ile zenginlesdirilmis mahnilar ve xususen de romanslar daha da ifadelidir Bestekar oz yaradiciliginda emek mahnilarinin rolunu vurgulayir T Haciyev bestekar kimi fealiyyetine emek mahnilari ile baslayib Muellif ozunun ilk mahnisi olan Neftli Daslari ni sozleri A Aslanova aiddir Azerbaycanin gorkemli neftcilerine hesr etmisdir Bestekarin qeyd etdiyi kimi hemin mahninin ilk olaraq Respublikanin xalq artisti S Elekberova terefinden ifa olunmasi genc bestekarin heyatinda silinmez izler buraxmisdir Gozel mugenninin sesinin yumsaq mulayim tembri mahniya heyretamiz metaforik lirik qehremanliq mezmunu bexs edir Yeqin ki Telmanin bestekar kimi yetismesinde ilk mahninin uguru muhum rol oynayib Emek mahnilarinda bestekar Azerbaycan SSR in gorkemli neftcilerinin Xezer denizinin neftcileri Baykal Amur boru kemeri insaatcilarinin Baykal Amur Qovusur Azerbaycanin gorkemli emek qehremanlarinin Sayali Sir Aslan Penah Azerbaycan komsomolu Ulyanovsk haqqinda mahni Telebelik illeri Telebelik Ay dostlarim gelin ve s obrazlarini acir T Haciyev SSRI kosmonavtlarinin qehremanliqlarini vesf eden ilk bestekarlardandir Kommunistler Yer Kurresinin ilk elcisine Gunesin qizi Sovet kosmonavtikasinin 10 illik yubileyi munasibetile Moskvada Ittifaq Evinin sutunlu zalinda SSRI Xalq Artisti M Maqomayevin ifasinda Kommunistler mahnisi sozleri bolqar sairi Boyaciyeve aiddir parlaq teessurat yaratmisdi Azerbaycan milli musiqisinin xususiyyetleri T Haciyevin negmelerinde bir cox Azerbaycan mahnilarinin melodiyasina xas olan tersiya elementlerinin olmasi milli modal esas aydin ifade olunur Veten haqqinda lirik negmenin bariz numunesi Abseron negmesi dir sozleri N Xezriye aiddir Mahninin sakit ve melodik musiqisi sanki yavas yavas ve revan dalgalanaraq eziz Xezerin obrazini yaradir Lirik mahninin diger bir numunesi Xezerin ezemetli gozelliyini gucunu ve qururunu terennum eden Xezer mahnisidir sozleri Y Hesenbeye aiddir Mahni epik ve lirik kantilenalari meharetle birlesdirerek yumsaq terzde seslenir Bu Solovyov Sedoy yaradiciliginin bir sira enenelerinin xususen de onun Moskva geceleri adli gozel mahnisinin mumkun tesiri ile izah edile biler Umumiyyetle Xezer bestekarin Vetene derin mehebbeti tecessum etdiren en yaxsi urekden gelen mahnilarindan biridir Onun vetene hesr olunmus eserleri arasinda lirik reqs quruluslu besteler xususi yer tutur ve yuxarida qeyd edilen eserlerden ferqli olaraq bu eserler vals ve ya asiq terennum enenelerinden cox Azerbaycan xalq reqsleri ile baglidir bu da onlarin milli mahiyyetini daha da genis sekilde ortaya qoyur Bu mahnilarin en meshur numunelerinden biri tematik ideyanin parlaqligi lirizm ve emosional ifadenin sadeliyi ile valeh eden Laleler mahnisidir sozleri A Aslanova aiddir Mahni baharin gelisi ve ilk lalelerin gorunmesi ile bagli cosgun sevinci ifade edir Laleler Azerbaycanin en populyar kutlevi mahnilarindan biridir Respublikadan kenarda da genis taninir Bu mahninin fonoqram yazisi Istanbulda buraxilmisdir T Haciyevin mahni yaradiciliginda usaq mahnilari xususi yer tutur Qeyd edek ki 1950 1960 ci iller kutlevi usaq mahnilarinin inkisafinda yeni merhele hesab olunurdu Kutlevi usaq mahnilarinin movzusu olkenin heyatini muxtelif aspektlerden gosteren ehemiyyetli ictimai mulki calarlari ehtiva edirdi 60 ci illerin usaq musiqisinin yeni ceheti movzu ve obrazlarin diapazonunun genislenmesinden ve musiqi dilinin ehemiyyetli derecede zenginlesmesinden onun daha muasir ve tesirli olmasindan o cumleden janr ve formalarinin muxtelifliyinden ibaret idi 60 ci illerin sovet musiqisinde usaq musiqisinin muasirlikle elaqelendirilmesi usaqlara muasir musiqi dunyasinin tanidilmasi ve onlarin hemin dunyani derk etmek ucun hazirlanmalari kimi tendensiyalar nezere carpirdi Bu sirf musiqi ehemiyyetinden daha cox mena kesb edirdi Sohbet mahiyyet etibarile muasir dovre uygun olan genc neslin daha feal menevi estetik inkisafindan gedir cunki televiziya ve radio sovet usaqlarinin maraq dairesini xeyli deyismisdi T Haciyevin bestelediyi usaq mahnilari tematik cehetden rengarengdir Onlar olke meisetini Balaca neftci sozler R Zeka tebiete mehebbeti Uzum baginda ve It sozler M Seyidzade usaqlarin heyatini Gizlenpac sozler M Seyidzade Usaqliq Mene balaca deme sozler R Zeka Men at capiram sozler M Alyayyev eks etdirir Balaca neftci mahnisi oz parlaqligi ve ifadeliliyi ile diqqeti celb edir O olkenin isguzar ritmini ve oz komandasi ile birlikde Abserona sohret qazandirmis qehreman neftci atanin ovladinin qurur hissini eks tdirir Balaca neftci ise atasi kimi qehreman olmaga can atir ve arzulayir Men at capiram mahnisi oz canliligi parlaqligi ve ozunemexsus texeyyul ve emosiya konteksti ile oyun mahnilar arasinda secilir Usagin her bir isde boyukleri teqlid etmek cesaretli maraqcil ve bacariqli olmaq isteyini ifade edir Mahnida suretli at caparini teqlid eden bir sira audio vizual elementler var T Haciyevin mahnilari vokal musiqisine yeni nefes getirdi Bu mahnilarin deyeri onlarin Azerbaycan xalq musiqisi ile six elaqesinde ve onun ayri ayri janrlarinin yaradiciliq baximindan yeniden qiymetlendirilmesinde enenelerin yasadilmasinda ve lad intonasiya dilinin daim yenilenmesindedir Azerbaycan SSR Xalq Artisti Respublika Bestekarlar Ittifaqinin katibi T Quliyevin T Haciyevin mahnilari ile bagli fikirleri kifayet qeder maraqlidir Onun istedadinin qaynagi nedir Bu melodikanin heyretamiz parlaqliginda formanin zerifliyinde ve qavrayisin aydinligindadir Onun mahnilarinda obrazliliq dusunce ahengi var o kicik elementlerle tutumlu yaddaqalan obrazlar yaratmagi bacarir Laleler Telebelik illeri Abseron negmesi ve sair kimi gozel mahnilar Indi bir cox bestekarlar mahni yazir amma obrazli ve parlaq mahnilar azdir Ona gore de T Haciyevin gozel mahnilari uzun muddet yaddaslarda yasayir T Haciyev kimi istedadli bestekar daim mahni yazmaqda davam etmelidir cunki mahni janri insanlar arasinda musiqi senetinin en sevimli janridir T Haciyevin kamera eserlerinde A Zeynallinin yaradiciliginda yer alan sonralar Q Qarayevin F Emirovun E Melikovun E Huseynzadenin A Abbasov A Rzayevanin ve basqalarinin yaradiciliginda ozunu daha askar buruze veren psixoloji baximdan guclu romans xetti davam etdirilir T Haciyevin Ey gozum de gormedinmi sozleri Nizami Gencevi Unutmamisam sozleri R Rza Oxu sevgilim sozleri M Musviq kimi romanslari derin felsefi mezmuna saglam psixologizme malikdir Ey gozum de gormedinmi romansinin derin felsefi mezmunu hezinlik ve musiqinin semimiliyi ile birlesir Gozel ornamental calarlar mugam negmeleri hezin melodiya ile suretle qovusur Diger terefden resitativin melodiyaya tebii sekilde sirayet etmesi ona meditasiya tesvirleri ile bagli melanxoliyanin bezi xususiyyetlerini bexs edir T Haciyev uc musiqili komediyanin Bize bir subut lazimdir Eziz vehsim Qayinana Qorki adina Gencler Teatrinda habele C Cabarli adina Gence Dram Teatrinda sehnelesdirilmis pyeslere Dan ulduzu Sefiqe yazilmis musiqilerin Universitetin 50 illiyi Ciceklenen Abseron Nizaminin Veteni Naxcivan filmlerine yazilmis musiqilerin muellifidir Qayinana musiqili komediyasi G Eristavi adina Qori Dovlet Teatrinin sehnesinde gurcu dilinde tamasaya qoyulmusdur Tamasa M Samxalovun eyniadli komediyasi esasinda hazirlanmisdir C Memmedovun Dan ulduzu musiqili komediyasi 3 perde ve 6 sehneden ibaret romantik dramdir Rejissor Azerbaycan SSR Emekdar Incesenet Xadimi U Eliyeva ve ressam Q Haqverdiyev yuksek romantik pafoslu tamasa yaratmislar Tamasada Azerbaycanda pambiqyigan masinin ilk qadin surucusu olmus Sosialist Emeyi Qehremani Sevil Qaziyevanin canli real obrazi canlandirilir Tamasa Qorki adina Gencler Teatrinin sehnesinde boyuk ugurla numayis etdirilmisdir Qeyd edek ki T Haciyevin saundtrekleri artiq coxdan ayrica eser kimi dinlenilir Meselen Universitetin elli illiyi filminden Telebelik illeri kimi gozel bir mahni Nizaminin Veteni filminden Gence mahnisi bunlara numunedir Bize bir subut lazimdir musiqili komediyasi parlaq ifadeli kompozisiyadir Hekayede Sumqayit seherinin zehmetkeslerinden behs olunur Ona gore de teatr tamasanin premyerasini Sumqayitda kecirmek qerarina gelmisdi Ilk tamasa Semed Vurgun adina Medeniyyet Sarayinda oldu Bize bir subut lazimdir eseri vokal ve instrumental eserlerin muellifi olan genc bestekarin musiqi ifaciligi janrinda ilk tecrubesidir Bir cox musiqi janrlarina feal suretde muraciet etmis Telman Haciyev oz yaradiciliq potensialini mahnilarda daha aydin ve ciddi sekilde reallasdira bilmisdir Tesadufi deyil ki T Haciyevin mahnilari musiqi dilinin canli obrazliligina ve muasirliyine milli folklor numuneleri ile six bagliligina gore respublikamizdan kenarda da genis vuset almisdir Folklor janrinin zenginliyini ve orijinalligini elece de S Rustemov ve T Quliyev kimi gorkemli bestekarlarin en yaxsi enenelerini ozunde birlesdiren T Haciyevin mahnilarinin meloslari yeni ifadeli intonasiyalari ile diqqeti celb edir T Haciyev Azerbaycan romans ve mahni janrinin fakturasina onun subvokal ve tezadli polifoniya ile zenginlesmesine burada ayri ayri seslerin daha cox ferqlendirilmesine boyuk tohfeler verib T Haciyevin musiqisinde poliritm ekspressiv ehemiyyet kesb edir ve bununla ritmik dile xususi siltaqliq ve zeriflik bexs edir Uslubun ferdiliyi Laleler Telebelik illeri Abseron negmesi Xezer ve bir cox diger gozel mahnilarda qabariq sekilde ifade olunur Folklora olan derin maraq ve yaradici munasibet T Haciyevin musiqi fealiyyetinin bap baslangicindan ozunu buruze verir ve bu tesadufi deyil Bestekar mukemmel mugam tehsili almisdir Onun asiq musiqisine qarsi hissleri kifayet qeder maraqlidir Asiq musiqisi deye T Haciyev qeyd etmisdir tukenmez bir qaynaqdir sehirli poeziya ve musiqi menbeyidir Onun qedim eneneleri var ve insan her defe bu senetde teze ifadeli vasiteler tapir bu musiqide hem melodik zenginlik hem ritmin orijinalligi hem de poetik yaradiciligin heyretamiz genisliyi var Bestekarin yaratdigi kamera instrumental ve simfonik eserler ifaciliq kollektivlerinin repertuarina daim daxil edilir T Haciyevin kvartetlerinde Azerbaycan bestekarlarinin Q Qarayevin F Emirovun C Haciyevin musiqilerinin canli eneneleri aydin sekilde hiss olunur Burada T Haciyev polifonik dusunce formalarini Azerbaycan xalq musiqisinin xususiyyetleri ile cevik sekilde birlesdirmekle bu sahede oz meharetini numayis etdirmisdir Onun bir cox kamera instrumental ve simfonik eserlerinin melodik dili mahniya benzeyir emosional ifadenin aciqligi ve qavrayisin asanligi ile secilir Bestekarin harmonik dilinde onun ferdi uslubuna terzine ve obrazli dusuncesine xas olan coxsayli maraqli ve ozunemexsus elementler yer alir burada hem milli musiqinin xususiyyetlerini hem de sovet musiqisinin xarakterik xususiyyetlerini gormek olar Bestekarin faktura axtarislarinda ozunemexsus meqamlar coxdur xususen her biri ferqlenen musteqil cizgilerle secilen coxqatli fakturani qeyd etmek lazimdir T Haciyevin musiqisi her zaman bestekarlarin plenum ve qurultaylarinin konsert proqramlarinda yer alib Bele ki D Sostakovic Azerbaycan Bestekarlarinin I Qurultayinda T Haciyevin musiqisini qiymetlendirmis Fortepiano ucun sonatina nin maraqli konsepsiyasini qeyd etmisdir Azerbaycan Bestekarlarinin III Qurultayinda kamera orkestri ucun Anatde ve Serzo boyuk ugurla ifa olunmusdur T Haciyevin mahnilari muxtelif ifaciliq kollektivlerinin repertuarina daxil edilmisdir Bundan elave bir cox istedadli ifacilar bu mahnilara muraciet edirler Meselen onun mahnilarini SSRI xalq artistleri R Behbutov M Maqomayev Z Xanlarova L Imanov B Zakirov ifa etmisler T Haciyevin musiqisi SSRI xalq artisti bestekar F Emirov terefinden yuksek qiymetlendirilmisdir T Haciyev Respublikamizin istedadli bestekarlarindandir Onun musiqisi muxtelif obrazli elementlerle bizi celb edir Bir terefden tukenmez nikbinlik menevi safliq genclik diger terefden hezinlik heyretamiz lirizm xos niyyetli yumor Bestekarin mahnilarinin milli musiqi ile bilavasite bagli olan terzinin ozunemexsuslugu ile secilen teze melodik dilini xususile qeyd etmek isterdim Onun mahnilarinda muasirlik heyat esqi canliliq kimi yaxsi keyfiyyetlerin olmasi cox vacibdir Onlar sentimentalizm ve melanxoliyadan kenardir Onun mahnilari heyata isiga sesleyir T HACIYEVIN ESAS ESERLERININ SIYAHISI 1954 Bes fortepiano preludiyasi 1954 Piano ucun sonata 1955 Vokal ve piano ucun dord romans 1955 Skripka ve fortepiano ucun simfonik poema 1956 Piano skripka ve violoncel ucun trio 1957 Simli Kvartet N 1 1957 1958 Astronavtlar haqqinda silsile mahnilar 1960 Muxtelif movzularda mahnilar 1962 Piano ve simfonik orkestr ucun poema 1963 Xor ucun iki kompozisiya 1963 Iki radio tamasasi ucun musiqi 1964 Usaq tamasalarinin iki silsilesi 1964 Estrada orkestri ucun eserler 1965 Simli Kvartet N 2 1965 Andante ve Serzo kamera orkestri ucun 1965 Sefiqe C Cabarli adina Gence Kirovabad Dovlet Dram Teatri tamasasina musiqi 1966 1967 Bize bir subut lazimdir musiqili komediyasi S Qurbanov adina Azerbaycan Dovlet Musiqili Komediya Teatri 1967 C Memmedovun Dan ulduzu tamasasina musiqi Qorki adina Gencler Teatri 1967 Ciceklenen Abseron musiqi partiturasi 1969 Nizaminin Veteni musiqi partiturasi 1969 Universitetin 50 illiyi musiqi partiturasi 1969 Naxcivan partiturasi 1970 1971 Eziz vehsim musiqili komediyasi S Qurbanov adina Azerbaycan Dovlet Musiqili Komediya Teatri 1971 1978 Gencler ucun coxlu sayda mahnilar 1974 Qayinana musiqili komediyasi Q Eristavi adina Qori Dovlet Teatri 1979 1980 Genclik haqqinda mahnilar silsilesi 15 sozleri F Qoca ve B Veziroglu 1980 N Xezrinin sozlerine romanslar silsilesi 4 1980 Emek qehremanlarina hesr olunmus romanslar silsilesi F Qoca ve G Fezlinin sozlerine 10 1981 F Qocanin sozlerine yazilmis mahnilar silsilesi 8 1981 Mahni ve Reqs Ansambli ucun suita Menbe Telman Haciyev muellif Imruz Efendiyeva Memmedsadiq qizi Redaktor prof Z C Bagirov Nesriyyat firmasinin redaktoru E Musayev Ressam Q Haciyev Bedii redaktor Z Hesenova Texniki redaktor E Bagirova Korrektor N Rzayeva Isiq nesriyyati 1983 C Isiq nesriyyati 1983 Operetty Nam nuzhno ochko Baku 1967 Moj milyj dikar 1971 dlya f p s opk Poema 1962 dlya kam opk Poema skerco 1965 Andante skerco 1965 2 kvarteta 1957 1965 dlya f p skr i vlch Poema 1956 dlya f p sonatina 1954 5 prelyudij 1954 dlya skr s f p Poema 1955 dlya hora Slava russkomu narodu sl R Rzy 1964 romansy estr pesy 2 cikla det pesen 1964 1965 muzyka k dram spektaklyam i filmam Mahnilari Abseron Arazim soz F Qoca Ay derdim dermanim Gozelim gul soz R Zeka Ay dostlarim gelin Benovse bende duse soz F Qoca Bu yollar Daglar qizi soz B Veziroglu Elci gelmisik Eller gozeli Ellerin qizisan Elvida soz F Qoca Gel barisaq soz F Qoca Gencem soz R Rza Goygol soz R Zeka Gozel dunya soz B Veziroglu Gozleyen var meni soz F Qoca Xalide soz F Qoca Xatire soz G Fezli Konlumun yadigari soz R Zeka Kur boyunda soz G Fezli Qardasdir ellerimiz Qelbime bahar gelir Qonsularin qizlari soz Qonsu olmaq istemirem soz Qasim Qasimzade Laleler soz Aslan Aslanov Menim arzularim Menim baharim Men senin ureyini oxuyuram soz B Veziroglu Mubarek deyin Elci gelmisik soz F Qoca Muellim omru soz B Veziroglu Nazli qiz soz F Qoca Nergiz Tekliyime od duser Mezeli mahni soz F Qoca Nergizim Guller gozeli soz F Qoca Oynadi qizlar soz Sabir Cumsud Pionerler marsi Rus xalqina esq olsun soz Resul Rza Seven baxislar Seni haylaram soz F Qoca Senin ucun soz B Veziroglu Seyali soz F Qoca Tebrik mahnisi Teze il Tek yaranmisan soz Faiq Bagirzade Telebelik illeri Telebe soz C Novruz Uc qardas soz F Qoca Veten suitasi soz F Qoca Kompozisiyalari 2 li simli kvartet Fortepiano ucun sonatina Fortepiano ve orkestr ucun Poema Skripka ve fortepiano ucun poemaAilesiTelman Haciyev 14 mart 1969 cu ilde aile qurmusdur Atasi Haciyev Haci Veli oglu 1903 cu il Baki Dovlet Universitetinin Cografiya Kafedrasinin mudiri dosent Anasi Haciyeva Boyukxanim Aga qizi 1910 cu il Gence Seher Icraiyye Komitesinin katibi Qardasi Haciyev Tarik Haci oglu 1928 ci il Respublikanin bas geoloqu Azerbaycan SSR Geologiya Institutunun direktoru Bacisi Haciyeva Feride Haci qizi 1940 ci il Azerbaycan Iqtisad Universitetinin Tebiet Elmleri Kafedrasinin bas muellimi Heyat yoldasi Haciyeva Abdullayeva Sevda 1943 cu il Qizi Haciyeva Lale 1970 ci il Oglu Haciyev Anar 1972 ci ilHemcinin bax 90 let nazad rodilsya azerbajdzhanskij kompozitor aqreqator az ingilis 2023 06 26 tarixinde Istifade tarixi 2023 06 26 Telman Haciyev 1930 1991 Musiqi ve Notlari tap az 2017 02 25 2023 06 26 tarixinde Istifade tarixi 2023 06 26