Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Hanukka (ing. Hanukkah) — Yəhudi təqviminə görə Kislev ayının 25-ci günü başlayan və səkkiz gün davam edən yəhudi bayramıdır. Xanuka sözü ivrit dilində "həsr etmək" mənasını verir. Bu bayram Qriqorian təqvimi ilə dekabr ayına, noyabr ayının sonuna və ya çox nadir hallarda yanvarın əvvəlinə təsadüf edir. Bayram həmçinin "İşıq Festivalı" kimi tanınır.
Festival adlı bir şamdanın qollarını yandırmaqla qeyd olunur. Xanukiya menoraya oxşayan və əlavə iki qolu olmaqla doqquz qoldan ibarət bir şamdandır. Xanukiyanın ortasında digərlərindən daha yüksək olan qola şamaş (məsul) deyilir. Bayram ərzində şamaş hər gün yanmaqla, birinci gün bir qol, ikinci gün iki qol yandırılır və hər gün daha bir qolun yandırılması ilə davam edir.
Xanuka dini baxımdan nisbətən kiçik bir bayram olsa da, Milad bayramına bir yəhudi alternativi olaraq dünyəvi yəhudilər arasında Şimali Amerikada və digər yerlərdə mühüm mədəni əhəmiyyət qazanmışdır.
Dini ayinləri
Xanuka bayramı, bəziləri ailə daxilində, bəziləri isə kütləvi şəkildə edilən, səkkiz gün ərzində hər gün davam edən silsiləvi bir ayinlə qeyd olunur. Bayram günlərində günlük edilən dualara əlavələr edilir. Dindar insanlar adi qaydada işə gedirlər, lakin axşam şamları yandırmaq üçün evə erkən qayıdırlar. Təhsil ocaqlarının bağlanması üçün heç biri dini səbəb yoxdur, buna baxmayaraq İsraildə bayramın ikinci günündən etibarən bir həftə boyunca məktəblər bağlanır. Əksər ailələr hər gecə kitab və oyuncaq kimi hədiyyələri mübadilə edirlər və adətən uşaqlara “xanuka pulu” adlanan sikkələr verirlər. Yağın vacibliyini xatırlamaq üçün bayram günlərində qızarmış yeməklər yeyilir.
Xanuka işıqlarını yandırma
Səkkiz günlük bayram müddətində dini adətlərə əsaslanaraq, yanan şamların sayı hər gecə bir ədəd artırılır. Tam ortada və digərlərindən fərqli bir hündürlükdə olan şamaş hər gecə yandırılır. Bu xüsusi işıq xanuka hekayəsini əks etdirir. Bəzi insanlar əvvəlcə şamaşı yandırır və sonra isə digərlərini yandırmaq üçün istifadə edir. Xanuka bayramı ərzində, ilk gecə şamaş və başqa bir işıqla iki, sonrakı gecə üç və hər gecə daha bir işıq artaraq, səkkizinci gecədə 9 işığa qədər artır. Səkkiz gecədə ümumilikdə 44 dəfə işıq yandırılmış olur.
Bu işıqlar şam və ya qaz lampası ola bilər. Elektrik işığından, xəstəxana kimi açıq işığın yandırılmasına icazə verilməyən yerlərdə istifadə edilir və bu məqbuldur.
Xanuka işıqlarının evin içindən əlavə ətrafı da işıqlandırmasının səbəbi, oradan keçən insanların bu işıqlandırmanı görməsi və bayramın möcüzəliliyini xatırlamasıdır. Buna görə də işıqlar küçəyə baxan pəncərələrə qoyulur.
Şamların yandırılması vaxtı
Xanuka işıqları hava qaraldıqdan sonra ən az bir saat yarım yanmalıdır. Hər gecə ilk olarak ən soldakı şam yandırılır, şam yandırma prosesi soldan sağa doğru davam edər. Şabbatda isə ilk öncə xanukiya, daha sonra isə şabbat şamları yandırılır.
Şamlar üzərində şükür duası
Ümumilikdə, bayram müddətində üç şükür duası oxunulur. Birinci gecə yəhudilər hər üç duanı, növbəti günlərdə isə sadəcə ilk ikisini oxuyurlar. Dualar ənənəyə əsasən şamlar yandırıldıqdan sonra və ya əvvəl səsləndirilir.
Hanerot Halalu
İşıqlar yandırılarkən və ya yandırıldıqdan sonra "Hanerot Halalu" duası oxunur. Bir çox versiyası mövcuddur. Burada verilən versiyası bir çox Aşkenazi cəmiyyəti tərəfindən bilinir.
| Orijinal (latın əlifbası ilə) | Tərcümə |
|---|---|
| "Hanneirot hallalu anu madlikin 'al hannissim ve'al hanniflaot 'al hatteshu'ot ve'al hammilchamot she'asita laavoteinu bayyamim haheim, (u)bazzeman hazeh 'al yedei kohanekha hakkedoshim. Vekhol-shemonat yemei Hanukkah hanneirot hallalu kodesh heim, ve-ein lanu reshut lehishtammesh baheim ella lir'otam bilvad kedei lehodot ul'halleil leshimcha haggadol 'al nissekha ve'al nifleotekha ve'al yeshu'otekha." | "Bu işıqları möcüzələr üçün, həmin günlərdə müqəddəs vasitəsi ilə atalarımız üçün etdiyiniz qurtuluş və döyüşlər üçün yandırırıq. Xanukanın bütün səkkiz günündə bu işıqlar müqəddəsdir, möcüzələrinizə və qurtuluşlarınıza görə böyük adınıza şükür və təriflər söyləmək üçün onlara baxmaqdan başqa adi bir şəkildə istifadə etməyə icazə verilmir." |
Maoz Tzur
Hər gecə şamların yandırılmasından sonra, Maoz Tzur duası söylənilir. Altı bənddən ibarətdir, birinci və sonuncu bəndlər ümumi qurtuluşdan, ortadakı dördü isə yəhudi tarixi boyunca zülmə məruz qalmış yəhudilərdən bəhs edir və tanrıya bu faciələrə baxmayaraq sağ qaldıqları üçün (Misirdən çıxış, Babildəki əsirlik, möcüzəsi və zəfəri) və yəhudilərin nəhayət Roma üzərində qələbə çalacağı günlərin həsrəti üçün şükür edir.
Xanuka mahnıları
Xanuka bayramı üçün digər yəhudi bayramlarından daha çox mahnılar yazılmışdır. Ən geniş yayılanlar bunlardır: "Ma'oz Tzur" (Daş dövrü), "Latke'le Latke'le" (Yatkelər bişirilməsi haqqında yəhudi mahnısı), “Hanukkiah Li Yesh” (Bir xanukiyam var), “Ocho Kandelikas” (Səkkiz kiçik şam), “Kad Katan” ( Bir kiçik sürahi), “Sevivon Sov Sov Sov” (Sevivon, dön və dön), Haneirot Halolué (Yandırdığımız bu şamlar), “Mi Yimalel” (Kim yenidən söyləyə bilər) və “Ner Li, Ner Li” (Bir şamım var). İngilis dili danışılan ölkələrdə ən çox tanınan “Sevivon, Sevivon, Sevivon” və “Xanuka O Xanuka” — dır.
Xanuka yeməkləri
İkinci Məbədin menorahında səkkiz gün ərzində alovu yanar vəziyyətdə saxlayan yağın möcüzəsini xatırlamaq üçün, yağda qızardılmış və ya bişmiş yeməkləri (xüsusən, zeytun yağında) yemək adəti var. Ənənəvi yeməklər arasında, xüsusilə Aşkenazi ailələrdə kartof kızartma növü olan geniş yayılıb. Latkes püre halında olan kartofu qızardaraq hazırlanır. Sefarad, Leh və İsrailli ailələr, içi mürəbbəli bulkular, bunuyelolar və sufqaniyotlar kimi yağda qızardılmış yeməklər yeyirlər. ənənəvi olaraq yeyilən, qızardılmış donuz çörəkləridir və darçına batırılaraq təqdim olunur. Bundan əlavə, süd məhsulları (xüsusilə pendir) yemək də ənənələrdən biridir. Sobada qızardılmış qaz tarixən Şərqi Avropa və Amerika yəhudiləri arasında ənənəvi Xanuka yeməyi olmuşdur, baxmayaraq ki bu adət son onilliklərdə azalmışdır. Hindistan yəhudiləri ənənəvi olaraq Xanuka qeyd etmələrinin bir hissəsi olaraq şirin şərbətdə isladılmış və bir neçə növ qızardılmış xəmir topalarını yeyirlər.
Sevivon
Şamları yandırdıqdan sonra sevivon oynamaq (və ya fırlatmaq) adətdir. Uşaqların Xanuka bayramında oynadığı dördtərəfli bir oyuncaq ivrit (və ya ibrani) dilində Sevivon adlanır. Sevivonun hər tərəfinə ivritcə bir hərf yazılır. Bu hərflər םש (Nes), ההי (Gadol), לגדו (Haya), oנ (Sham) sözlərinin qısaltmalarıdır. Bu sözlər yan-yana yazıldıqda, Yerusəlimdə, məbədindəki yağın möcüzəsini canlandıran “Burada böyük bir möcüzə reallaşdı” cümləsi formalaşır.
- נ (Nun)
- ג (Gimel)
- ה (Hey)
- ש (Shin)
Bəzi mənbələrdə, bu dörd hərf yəhudi millətinin sürgünlərinə (Babil, , Yunanıstan və Roma) əsaslandırılır.
Oyunda hər oyunçu 10 və ya 15 ədəd sikkə (real və ya şokolad), fındıq, kişmiş və ya konfetlə oyuna başlayır. Oyunçular öz sikkə, fındıq və ya konfetlərindən ortaya qoyur. Yaşı ən az olan oyuna ilk başlayır. Oyunçu sevivonu fırladır və sevivonun dayandığı tərəfinə əsasən, ya ortaya qoyulandan qazanır ya da özündə olandan verməli olur. Qaydalar belədir:
- Nun–nisht, "heçnə"– heçnə dəyişmir və növbəti oyunçuya ötürülür.
- Gimel–gants, "Hamısı"– Oyunçu ortaya qoyulanın hamısını əldə edir.
- Hey–halb, "yarısı"– Oyunçu ortadakıların yarısını əldə edir.
- Shin–shtel ayn, "ortaya əlavə et"– Oyunçu özündən bir ədəd ortaya qoymalı olur.
Oyun oyunçulardan birinin hər şeyi qazanmasıyla başa çatır.
Xanuka pulu
Xanuka pulu bayramı daha əyləncəli etmək üçün paylanılan xərcliklərdir. Pulun miqdarı əsasən az olur və sikkə formasında verilir, valideynlər və ya qohumlar daha böyük miqdarda verə bilər. Əksər yəhudilər bu xərcliyi bayramda evlərini ziyarət edənlərə verirlər. Xanuka pulu vermə adəti, uşaqların müəllimlərinə minnətdarlıq əlaməti olaraq bir miqdar pul təqdim etmələri uzun müddətdir davam edən Qərbi Avropa ənənələrinə söykənir. Bir qrup yəhudi bu adəti bayramın beşinci günündə etməyə üstünlük verir. Bayramın digər gecələrindən fərqli olaraq, beşinci gecəsi heç vaxt Şabbata düşmür.
Ağ Evdə Xanuka
Birləşmiş Ştatların Xanukanı müxtəlif yollarla tanıma və qeyd etmə tarixi var. Ağ Evlə ilk Xanuka əlaqəsi 1951-ci ildə İsrailin Baş naziri Amerika Birləşmiş Ştatları prezidenti Harri Trumenə bir Xanuka menorahı hədiyyə etməsi ilə baş verdi. 1979-cu ildə prezident Cimmi Karter Ağ Evin çəmənliyində keçirilən, Milli Menoranın ilk dəfə ictimaiyyətə açıq şəkildə Xanuka şamının yandırılması mərasimində iştirak etdi. 1989-cu ildə prezident Corc Buş Ağ Evdə bir menora nümayiş etdirdi. 1993-cü ildə prezident Bill Klinton kiçik bir mərasim üçün bir qrup məktəbliləri dəvət etdi.
2001-ci ildə prezident Corc Buş şam yandırma mərasimi ilə əlaqəli olaraq Ağ Evdə rəsmi bir Xanuka ziyafəti təşkil etdi və o zamandan bəri bu mərasim ölkənin hər yerindən yəhudi liderlərinin qatıldığı, hər il baş tutan bir ənənəyə çevrildi.2008-ci ildə Corc Buşun təşəbbüsü ilə, mərasim üçün 1951-ci ildə hədiyyə kimi göndərilən menorahdan istifadə edildi və şamları Ben-Quriyonun və Trumenin nəvəsi tərəfindən yandırıldı.
2014-cü ilin dekabr ayında Ağ Evdə iki Xanuka şənliyi təşkil edildi. Ağ ev şagirdlər tərəfindən bir menora hazırlanması üçün İsrailin Maks Reyn məktəbinə təlimat verdi və şagirdlərindən ikisini 500-dən çox qonağı qarşılayarkən, ABŞ-nin prezidenti Barak Obama və birinci xanım Mişel Obamaya qoşulmağa dəvət etdi. İsraildəki şagirdlərin məktəbi tərəfindən yanğına məruz qalmışdı. Prezident Obama çıxışında bunları dedi: “Şagirdlər tariximizin bu dövrü üçün bizə vacib bir dərs verirlər. Ümid işığı nifrət alovlarını aşmalıdır. Xanuka hekayəsinin bizə öyrətdiyi budur. Gənclərimizin bizə öyrədə biləcəyi şey – inancın bir möcüzə yarada biləcəyi, sevginin nifrətdən daha güclü olduğu, sülhün münaqişə üzərində qələbə çalacağıdır.”
Ravvin Ancela Uarnik Bukdahl, mərasimdə əsas dua oxunan zaman səhnənin nə qədər xüsusi olduğunu şərh edərək, prezidentdən soruşdu: “Amerikanın dövlətçiliyinin əsasını qoymuş şəxslər, bir gün Ağ Evdə bir Asiya-Amerikalı qadın ravvinin Afro-Amerikalı prezidentin qarşısında yəhudi ibadətləri nümayiş etdirəcəyini xəyal edə bilərdi?”
Azərbaycanda Xanuka
30 Noyabr 2018-ci ildə Azərbaycan Dillər Universitetində (ADU) İsrail və Yaxın Şərq Araşdırmalar Mərkəzinin təşkilatçılığı, İsrailin Azərbaycandakı fövqəladə və səlahiyyətli səfiri Dan Stav və həyat yoldaşı Gili Stavın iştirakı ilə "Xanuka" bayramı keçirilib.
26 Dekabr 2019-cu ildə Bakı şəhərində yerləşən 46 saylı orta məktəbdə "Xanuka” bayramı və Dünya Azərbaycanlılarının Həmrəyliyi Günü münasibətilə tədbir keçirilib. İsrailin Azərbaycandakı səfiri Corc Dik çıxış edərək bildirib: Tədbirin keçirilməsi Azərbaycanın tolerant və multikultural ölkə olduğunu bir daha təsdiqləyir. Azərbaycana yeni gəlməyimə baxmayaraq, burada müxtəlif dinlərə və mədəniyyətlərə malik insanların azad yaşadığının şahidiyəm. Azərbaycan dövləti tərəfindən tolerant siyasət yürüdülür, ölkədə mədəniyyətlərarası və sivilizasiyalararası dialoqun inkişafı üçün əlverişli şərait yaradılır.”
Qriqoryan təqvimi ilə Xanukalar
Ötən və qarşıdan gələn bir neçə ildə:
- 12 Dekabr 2017 – 20 Dekabr 2017
- 2 Dekabr 2018 – 10 Dekabr 2018
- 22 Dekabr 2019 – 30 Dekabr 2019
- 10 Dekabr 2020 – 18 Dekabr 2020
- 28 Noyabr 2021 – 6 Dekabr 2021
- 18 Dekabr 2022 – 26 Dekabr 2022
- 7 Dekabr 2023 – 15 Dekabr 2023
- 25 Dekabr 2024 – 2 Yanvar 2025
İstinadlar
- "Arxivlənmiş surət". 2019-11-21 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-09-07.
- "Arxivlənmiş surət". 2021-10-17 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-09-07.
- "Arxivlənmiş surət". 2020-12-02 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-09-07.
- "Arxivlənmiş surət". 2021-05-16 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-09-07.
- https://en.wikipedia.org/wiki/Shulchan_Aruch Arxivləşdirilib 2022-09-02 at the Wayback Machine https://en.wikipedia.org/wiki/Orach_Chayim Arxivləşdirilib 2022-07-20 at the Wayback Machine 673:1
- https://en.wikipedia.org/wiki/Shulchan_Aruch Arxivləşdirilib 2022-09-02 at the Wayback Machine https://en.wikipedia.org/wiki/Orach_Chayim Arxivləşdirilib 2022-07-20 at the Wayback Machine
- https://az.hiloved.com/sufqaniyot-aka-i%CC%87srail-jelly-donuts-parve/
- 25 Dekabr 2011
- https://forward.com/opinion/120124/how-hanukkah-came-to-the-white-house/ 2022-08-20 at the Wayback Machine 6 Oktyabr 2018
- https://thefederalist.com/2017/12/11/5-thoughts-furor-white-houses-hanukkah-party/ 2021-05-11 at the Wayback Machine. TheFederalist.com. 6 Oktyabr 2018.
- https://obamawhitehouse.archives.gov/blog/2013/12/05/archives-hanukkah-white-house 2022-04-09 at the Wayback Machine 6 Oktyabr 2008
- https://www.timesofisrael.com/hand-in-hand-schools-menorah-lights-up-white-house-hanukkah-party/ 2022-04-09 at the Wayback Machine TimesOfIsrael.com. Retrieved 6 Oktyabr 2018.
- https://forward.com/opinion/211168/a-most-inspiring-hanukkah-at-the-white-house/ 2022-04-09 at the Wayback Machine Forward.com. 6 Oktyabr 2018.
- https://mektebgushesi.az/2018/11/30/adu-da-xanuka-bayrami-kecirilib/[ölü keçid]
- https://azertag.az/xeber/Bakida_yehudilerin_Xanuka_bayrami_munasibetile_tedbir_kechirilib-1376333
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Hanukka ing Hanukkah Yehudi teqvimine gore Kislev ayinin 25 ci gunu baslayan ve sekkiz gun davam eden yehudi bayramidir Xanuka sozu ivrit dilinde hesr etmek menasini verir Bu bayram Qriqorian teqvimi ile dekabr ayina noyabr ayinin sonuna ve ya cox nadir hallarda yanvarin evveline tesaduf edir Bayram hemcinin Isiq Festivali kimi taninir Xanuka gecesi source source source source source source Xanuka merasimi Festival adli bir samdanin qollarini yandirmaqla qeyd olunur Xanukiya menoraya oxsayan ve elave iki qolu olmaqla doqquz qoldan ibaret bir samdandir Xanukiyanin ortasinda digerlerinden daha yuksek olan qola samas mesul deyilir Bayram erzinde samas her gun yanmaqla birinci gun bir qol ikinci gun iki qol yandirilir ve her gun daha bir qolun yandirilmasi ile davam edir Xanuka dini baximdan nisbeten kicik bir bayram olsa da Milad bayramina bir yehudi alternativi olaraq dunyevi yehudiler arasinda Simali Amerikada ve diger yerlerde muhum medeni ehemiyyet qazanmisdir Dini ayinleriXanuka bayrami bezileri aile daxilinde bezileri ise kutlevi sekilde edilen sekkiz gun erzinde her gun davam eden silsilevi bir ayinle qeyd olunur Bayram gunlerinde gunluk edilen dualara elaveler edilir Dindar insanlar adi qaydada ise gedirler lakin axsam samlari yandirmaq ucun eve erken qayidirlar Tehsil ocaqlarinin baglanmasi ucun hec biri dini sebeb yoxdur buna baxmayaraq Israilde bayramin ikinci gununden etibaren bir hefte boyunca mektebler baglanir Ekser aileler her gece kitab ve oyuncaq kimi hediyyeleri mubadile edirler ve adeten usaqlara xanuka pulu adlanan sikkeler verirler Yagin vacibliyini xatirlamaq ucun bayram gunlerinde qizarmis yemekler yeyilir Xanuka isiqlarini yandirmaBerlin 1932 Sekkiz gunluk bayram muddetinde dini adetlere esaslanaraq yanan samlarin sayi her gece bir eded artirilir Tam ortada ve digerlerinden ferqli bir hundurlukde olan samas her gece yandirilir Bu xususi isiq xanuka hekayesini eks etdirir Bezi insanlar evvelce samasi yandirir ve sonra ise digerlerini yandirmaq ucun istifade edir Xanuka bayrami erzinde ilk gece samas ve basqa bir isiqla iki sonraki gece uc ve her gece daha bir isiq artaraq sekkizinci gecede 9 isiga qeder artir Sekkiz gecede umumilikde 44 defe isiq yandirilmis olur Bu isiqlar sam ve ya qaz lampasi ola biler Elektrik isigindan xestexana kimi aciq isigin yandirilmasina icaze verilmeyen yerlerde istifade edilir ve bu meqbuldur Xanuka isiqlarinin evin icinden elave etrafi da isiqlandirmasinin sebebi oradan kecen insanlarin bu isiqlandirmani gormesi ve bayramin mocuzeliliyini xatirlamasidir Buna gore de isiqlar kuceye baxan pencerelere qoyulur Samlarin yandirilmasi vaxti Xanuka isiqlari hava qaraldiqdan sonra en az bir saat yarim yanmalidir Her gece ilk olarak en soldaki sam yandirilir sam yandirma prosesi soldan saga dogru davam eder Sabbatda ise ilk once xanukiya daha sonra ise sabbat samlari yandirilir Samlar uzerinde sukur duasiUmumilikde bayram muddetinde uc sukur duasi oxunulur Birinci gece yehudiler her uc duani novbeti gunlerde ise sadece ilk ikisini oxuyurlar Dualar eneneye esasen samlar yandirildiqdan sonra ve ya evvel seslendirilir Hanerot Halalu Isiqlar yandirilarken ve ya yandirildiqdan sonra Hanerot Halalu duasi oxunur Bir cox versiyasi movcuddur Burada verilen versiyasi bir cox Askenazi cemiyyeti terefinden bilinir Askenazi versiya Orijinal latin elifbasi ile Tercume Hanneirot hallalu anu madlikin al hannissim ve al hanniflaot al hatteshu ot ve al hammilchamot she asita laavoteinu bayyamim haheim u bazzeman hazeh al yedei kohanekha hakkedoshim Vekhol shemonat yemei Hanukkah hanneirot hallalu kodesh heim ve ein lanu reshut lehishtammesh baheim ella lir otam bilvad kedei lehodot ul halleil leshimcha haggadol al nissekha ve al nifleotekha ve al yeshu otekha Bu isiqlari mocuzeler ucun hemin gunlerde muqeddes vasitesi ile atalarimiz ucun etdiyiniz qurtulus ve doyusler ucun yandiririq Xanukanin butun sekkiz gununde bu isiqlar muqeddesdir mocuzelerinize ve qurtuluslariniza gore boyuk adiniza sukur ve terifler soylemek ucun onlara baxmaqdan basqa adi bir sekilde istifade etmeye icaze verilmir Maoz Tzur Ma oz Tzur Her gece samlarin yandirilmasindan sonra Maoz Tzur duasi soylenilir Alti bendden ibaretdir birinci ve sonuncu bendler umumi qurtulusdan ortadaki dordu ise yehudi tarixi boyunca zulme meruz qalmis yehudilerden behs edir ve tanriya bu facielere baxmayaraq sag qaldiqlari ucun Misirden cixis Babildeki esirlik mocuzesi ve zeferi ve yehudilerin nehayet Roma uzerinde qelebe calacagi gunlerin hesreti ucun sukur edir Xanuka mahnilariXanuka bayrami ucun diger yehudi bayramlarindan daha cox mahnilar yazilmisdir En genis yayilanlar bunlardir Ma oz Tzur Das dovru Latke le Latke le Yatkeler bisirilmesi haqqinda yehudi mahnisi Hanukkiah Li Yesh Bir xanukiyam var Ocho Kandelikas Sekkiz kicik sam Kad Katan Bir kicik surahi Sevivon Sov Sov Sov Sevivon don ve don Haneirot Halolue Yandirdigimiz bu samlar Mi Yimalel Kim yeniden soyleye biler ve Ner Li Ner Li Bir samim var Ingilis dili danisilan olkelerde en cox taninan Sevivon Sevivon Sevivon ve Xanuka O Xanuka dir Xanuka yemekleriLatkeSufqaniyot Ikinci Mebedin menorahinda sekkiz gun erzinde alovu yanar veziyyetde saxlayan yagin mocuzesini xatirlamaq ucun yagda qizardilmis ve ya bismis yemekleri xususen zeytun yaginda yemek adeti var Enenevi yemekler arasinda xususile Askenazi ailelerde kartof kizartma novu olan genis yayilib Latkes pure halinda olan kartofu qizardaraq hazirlanir Sefarad Leh ve Israilli aileler ici murebbeli bulkular bunuyelolar ve sufqaniyotlar kimi yagda qizardilmis yemekler yeyirler enenevi olaraq yeyilen qizardilmis donuz corekleridir ve darcina batirilaraq teqdim olunur Bundan elave sud mehsullari xususile pendir yemek de enenelerden biridir Sobada qizardilmis qaz tarixen Serqi Avropa ve Amerika yehudileri arasinda enenevi Xanuka yemeyi olmusdur baxmayaraq ki bu adet son onilliklerde azalmisdir Hindistan yehudileri enenevi olaraq Xanuka qeyd etmelerinin bir hissesi olaraq sirin serbetde isladilmis ve bir nece nov qizardilmis xemir topalarini yeyirler SevivonSevivon Samlari yandirdiqdan sonra sevivon oynamaq ve ya firlatmaq adetdir Usaqlarin Xanuka bayraminda oynadigi dordterefli bir oyuncaq ivrit ve ya ibrani dilinde Sevivon adlanir Sevivonun her terefine ivritce bir herf yazilir Bu herfler םש Nes ההי Gadol לגדו Haya oנ Sham sozlerinin qisaltmalaridir Bu sozler yan yana yazildiqda Yeruselimde mebedindeki yagin mocuzesini canlandiran Burada boyuk bir mocuze reallasdi cumlesi formalasir נ Nun ג Gimel ה Hey ש Shin Bezi menbelerde bu dord herf yehudi milletinin surgunlerine Babil Yunanistan ve Roma esaslandirilir Oyunda her oyuncu 10 ve ya 15 eded sikke real ve ya sokolad findiq kismis ve ya konfetle oyuna baslayir Oyuncular oz sikke findiq ve ya konfetlerinden ortaya qoyur Yasi en az olan oyuna ilk baslayir Oyuncu sevivonu firladir ve sevivonun dayandigi terefine esasen ya ortaya qoyulandan qazanir ya da ozunde olandan vermeli olur Qaydalar beledir Nun nisht hecne hecne deyismir ve novbeti oyuncuya oturulur Gimel gants Hamisi Oyuncu ortaya qoyulanin hamisini elde edir Hey halb yarisi Oyuncu ortadakilarin yarisini elde edir Shin shtel ayn ortaya elave et Oyuncu ozunden bir eded ortaya qoymali olur Oyun oyunculardan birinin her seyi qazanmasiyla basa catir Xanuka puluXanuka pulu Xanuka pulu bayrami daha eylenceli etmek ucun paylanilan xercliklerdir Pulun miqdari esasen az olur ve sikke formasinda verilir valideynler ve ya qohumlar daha boyuk miqdarda vere biler Ekser yehudiler bu xercliyi bayramda evlerini ziyaret edenlere verirler Xanuka pulu verme adeti usaqlarin muellimlerine minnetdarliq elameti olaraq bir miqdar pul teqdim etmeleri uzun muddetdir davam eden Qerbi Avropa enenelerine soykenir Bir qrup yehudi bu adeti bayramin besinci gununde etmeye ustunluk verir Bayramin diger gecelerinden ferqli olaraq besinci gecesi hec vaxt Sabbata dusmur Ag Evde XanukaPrezident Harri S Trumen solda Oval Ofisde Israilin Bas naziri Devid Ben Quriyondan ortada hediyye olaraq bir Xanuka menorahi alir Sagdaki Israilin ABS daki sefiri Abba Ebandir Birlesmis Statlarin Xanukani muxtelif yollarla tanima ve qeyd etme tarixi var Ag Evle ilk Xanuka elaqesi 1951 ci ilde Israilin Bas naziri Amerika Birlesmis Statlari prezidenti Harri Trumene bir Xanuka menorahi hediyye etmesi ile bas verdi 1979 cu ilde prezident Cimmi Karter Ag Evin cemenliyinde kecirilen Milli Menoranin ilk defe ictimaiyyete aciq sekilde Xanuka saminin yandirilmasi merasiminde istirak etdi 1989 cu ilde prezident Corc Bus Ag Evde bir menora numayis etdirdi 1993 cu ilde prezident Bill Klinton kicik bir merasim ucun bir qrup mekteblileri devet etdi 2001 ci ilde prezident Corc Bus sam yandirma merasimi ile elaqeli olaraq Ag Evde resmi bir Xanuka ziyafeti teskil etdi ve o zamandan beri bu merasim olkenin her yerinden yehudi liderlerinin qatildigi her il bas tutan bir eneneye cevrildi 2008 ci ilde Corc Busun tesebbusu ile merasim ucun 1951 ci ilde hediyye kimi gonderilen menorahdan istifade edildi ve samlari Ben Quriyonun ve Trumenin nevesi terefinden yandirildi 2014 cu ilin dekabr ayinda Ag Evde iki Xanuka senliyi teskil edildi Ag ev sagirdler terefinden bir menora hazirlanmasi ucun Israilin Maks Reyn mektebine telimat verdi ve sagirdlerinden ikisini 500 den cox qonagi qarsilayarken ABS nin prezidenti Barak Obama ve birinci xanim Misel Obamaya qosulmaga devet etdi Israildeki sagirdlerin mektebi terefinden yangina meruz qalmisdi Prezident Obama cixisinda bunlari dedi Sagirdler tariximizin bu dovru ucun bize vacib bir ders verirler Umid isigi nifret alovlarini asmalidir Xanuka hekayesinin bize oyretdiyi budur Genclerimizin bize oyrede bileceyi sey inancin bir mocuze yarada bileceyi sevginin nifretden daha guclu oldugu sulhun munaqise uzerinde qelebe calacagidir Ravvin Ancela Uarnik Bukdahl merasimde esas dua oxunan zaman sehnenin ne qeder xususi oldugunu serh ederek prezidentden sorusdu Amerikanin dovletciliyinin esasini qoymus sexsler bir gun Ag Evde bir Asiya Amerikali qadin ravvinin Afro Amerikali prezidentin qarsisinda yehudi ibadetleri numayis etdireceyini xeyal ede bilerdi Azerbaycanda Xanuka30 Noyabr 2018 ci ilde Azerbaycan Diller Universitetinde ADU Israil ve Yaxin Serq Arasdirmalar Merkezinin teskilatciligi Israilin Azerbaycandaki fovqelade ve selahiyyetli sefiri Dan Stav ve heyat yoldasi Gili Stavin istiraki ile Xanuka bayrami kecirilib 26 Dekabr 2019 cu ilde Baki seherinde yerlesen 46 sayli orta mektebde Xanuka bayrami ve Dunya Azerbaycanlilarinin Hemreyliyi Gunu munasibetile tedbir kecirilib Israilin Azerbaycandaki sefiri Corc Dik cixis ederek bildirib Tedbirin kecirilmesi Azerbaycanin tolerant ve multikultural olke oldugunu bir daha tesdiqleyir Azerbaycana yeni gelmeyime baxmayaraq burada muxtelif dinlere ve medeniyyetlere malik insanlarin azad yasadiginin sahidiyem Azerbaycan dovleti terefinden tolerant siyaset yurudulur olkede medeniyyetlerarasi ve sivilizasiyalararasi dialoqun inkisafi ucun elverisli serait yaradilir Qriqoryan teqvimi ile XanukalarDonetsk Ukrayna Oten ve qarsidan gelen bir nece ilde 12 Dekabr 2017 20 Dekabr 2017 2 Dekabr 2018 10 Dekabr 2018 22 Dekabr 2019 30 Dekabr 2019 10 Dekabr 2020 18 Dekabr 2020 28 Noyabr 2021 6 Dekabr 2021 18 Dekabr 2022 26 Dekabr 2022 7 Dekabr 2023 15 Dekabr 2023 25 Dekabr 2024 2 Yanvar 2025Istinadlar Arxivlenmis suret 2019 11 21 tarixinde Istifade tarixi 2020 09 07 Arxivlenmis suret 2021 10 17 tarixinde Istifade tarixi 2020 09 07 Arxivlenmis suret 2020 12 02 tarixinde Istifade tarixi 2020 09 07 Arxivlenmis suret 2021 05 16 tarixinde Istifade tarixi 2020 09 07 https en wikipedia org wiki Shulchan Aruch Arxivlesdirilib 2022 09 02 at the Wayback Machine https en wikipedia org wiki Orach Chayim Arxivlesdirilib 2022 07 20 at the Wayback Machine 673 1 https en wikipedia org wiki Shulchan Aruch Arxivlesdirilib 2022 09 02 at the Wayback Machine https en wikipedia org wiki Orach Chayim Arxivlesdirilib 2022 07 20 at the Wayback Machine https az hiloved com sufqaniyot aka i CC 87srail jelly donuts parve 25 Dekabr 2011 https forward com opinion 120124 how hanukkah came to the white house 2022 08 20 at the Wayback Machine 6 Oktyabr 2018 https thefederalist com 2017 12 11 5 thoughts furor white houses hanukkah party 2021 05 11 at the Wayback Machine TheFederalist com 6 Oktyabr 2018 https obamawhitehouse archives gov blog 2013 12 05 archives hanukkah white house 2022 04 09 at the Wayback Machine 6 Oktyabr 2008 https www timesofisrael com hand in hand schools menorah lights up white house hanukkah party 2022 04 09 at the Wayback Machine TimesOfIsrael com Retrieved 6 Oktyabr 2018 https forward com opinion 211168 a most inspiring hanukkah at the white house 2022 04 09 at the Wayback Machine Forward com 6 Oktyabr 2018 https mektebgushesi az 2018 11 30 adu da xanuka bayrami kecirilib olu kecid https azertag az xeber Bakida yehudilerin Xanuka bayrami munasibetile tedbir kechirilib 1376333Hemcinin baxYehudilik