Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Aşıq — saz ifaçısı. Aşıq musiqisi şifahi ənənəli Azərbaycan musiqi mədəniyyətinin ən qədim sahələrindən biridir. Aşıq sənətində musiqi, poeziya, təhkiyə, rəqs, pantomim, teatr sənəti elementləri üzvi şəkildə birləşmişdir.
Etimologiya
Azərbaycan bəstəkarlıq məktəbinin əsasını qoymuş Üzeyir Hacıbəyov "aşıq" sözünü "eşq" (ərəbcə) ilə bağlayır. Professor Məmmədhüseyn Təhmasib "aşığı" hazırda az işlənən və qədim türk söz kökü olan "aş"dan törədiyini qeyd edir. Əslində isə "aş" kökündən düzəldilən "aşılamaq" feli bu gün də işlənir.
Güman etmək olar ki, "aş" kökü "mahnı" yaxud "nəğmə" mənasında da işlənib, çünki "aşulamaq" — "oxumaq" deməkdir. Hazırda özbək dilində "aşulaçi" "mahnı oxuyan", "müğənni" deməkdir.
Məlumdur ki, "varsaq" sözü "aşıq şeri" yaxud "aşıq mahnısı (havası)" mənasını bildirir. Deməli, ehtimal ki, "aş-u-la" yaxud "aş-ı-la" "aş" kökündən törəyərək, Azərbaycan dili qanunlarına görə "-ıq" şəkilçisi ilə birləşib fəxri ad-ünvan şəklini almışdır.
Fəxri ad (ünvan) kimi "Aşıq" artıq XII əsrdən məlumdur və ilk dəfə bu ada türk sufiliyinin təməl daşını qoyan şair (1105–1166) yaradıcılığında rast gəlinir.
"Aşıq" adı ilə ümumtürk şerinin ən görkəmli simaları — Aşıq Paşa (XIII əsr), Aşıq Çələbi və Aşıq Əhməd (XVI–XVII əsrlər), Aşıq Abbas Tufarqanlı (XVIII əsr) və bir çox başqaları tarixdə silinməz iz qoymuşlar.
Orta əsrlərin türk-ərəb-fars tərkibli Şərq mədəniyyəti də "aşıq" anlayışının müasir mənalandırılmasına öz təsirini göstərmişdir.
Məsələn, ən qədim zamanlarda türklər — hunlar, xəzərlər, altaylılar, oğuzlar və başqaları işığı, suyu, yeri, göyü və təbiətin digər ünsürlərini ilahiləşdirər, onlara tapınarmışlar.
Qədim türklər işığın (is, iş, qor, od) suda əriməsindən dünyanın yarandığını guman edərmişlər. Türk mifoloji təsəvvürlərini araşdıran tanınmış alim belə nəticə çıxarır ki, "aşıq" sözü türkcə "işıq" sözünün törəməsidir.
Məşhur şərqşünas — alim, türkoloq Vl. Qordlevski də qeyd edir ki, "qələndərləri" "işıq" da adlandırırdılar və bu deyim XVI əsrdə geniş yayılmışdı. "Qələndəriyyə" — mistik-tərki-dünya sufi təriqətlərindən biridir və XI əsrdən gec olmayaraq Xorasan və Türküstanda geniş yayılıbmış. Ev və ailə nə olduğunu bilməyən qələndərləri camaat "Allah adamı" hesab edərmiş.
Vl. Qordlevski davam edərək yazır: "Çox ola bilər ki, burada iki sözün — "işıq" və "aşiq" (ərəbcə, "Allah eşqi ilə odlanan") sözlərinin kontaminasiyası (iki ifadənin birləşərək yeni ifadə əmələ gətirməsi) ilə qarşılaşırıq, yəni "işıq" sözü sufi anlayışının xalq etimologiyasıdır. XVI əsrin başlanğıcından qələndərləri "dərviş" adlandırırdılar. Dünyanı gəzib-dolaşan dərvişlər dağ başına çıxıb ocaq yandırarmışlar. Aşağıdakı dübeyt belə yazmaya əsas verir:
Uca dağ başında yanar bir ışık,
Onu bekleyen garip bir aşik…
Tarixçə
"Aşıq" anlayışının sufi təriqətləri ilə bağlılığı bir çox tarixi faktlarla təsdiqlənir. Sənədlərdən mə’lum olur ki, XIII əsrin sonu — XIV əsrin başlanğıcında oturaq və köçəri türk əhalisi arasında geniş yayılan "bəktaşiyyə" sufi təriqətində istər təriqətə qəbul edilmiş aşıq-mühitlərə, istərsə də onlarla əlaqədə olan digər aşıqlara rast gəlinirdi.
Bundan başqa, Qəznəvilər (999–1040). Səlcuqlar (XI–XII əsrlər) və Qaraxanilər (XI–XIII əsrlər) dövründə çox nüfuzlu din xadimlərini, sufi təriqəti, ticarət və sənətkarlar birlikləri başçılarını, eləcə də müdrikləri və tanınmış alimləri "şeyx" ("şıx") adlandırırdılar. Bu baxımdan böyük şair Nizami Gəncəvinin "Şeyx Nizami" kimi tanınması onun "axilər" təriqətinə mənsub olduğu ilə izah edilə bilər. Öz növbəsində mə’lumdur ki, Sə’di Şirazi (yaxud "Şeyx Sə’di") 20 il dərviş libasında müsəlman aləmini gəzib-dolaşıbmış.
Tarixin yaddaşında daha bir maraqlı fakt vardır. XVI əsrdə türk aləmində hərbi himnlər geniş yayılmışdı. janr baxımından "türkü" adlanan və Şah İsmayıl Xətaini tərənnüm edən bu "türkü"-himnlərin yaradıcılarını "aşiq" adlandırırdılar. Eyni zamanda xalq arasında həmin sənətkarları "a şıx" deyə çağırardılar. Sonralar fəxri "aşıq" adı saz-söz sənətkarlarının adına əlavə olundu. Məsələn, Aşıq Ələsgərin ustadı Alıya "şıx Alı" da demişlər.
Başqa xalqlarda aşıq sənəti
Digər türk xalqlarında aşıq sənəti
Türkmənlər, özbəklər, qırğızlar, qazaxlar aşığa "baxşı" ya da "akın" deyirlər.
Qeyri-türk xalqlarında aşıq sənəti
Ermənilər aşığa "qusan" deyirlər. Bu, türkmənşəli "ozan" sözünün törəməsidir, "uz" (uzlaşdırmaq) kökündən əmələ gəlib. Erməni qusanlarının yaradıcılığı əsasən Azərbaycan türk aşıqlarının mahnı və dastanlarının erməni dilinə çevirib oxumaqdan ibarət olub.
Gürcülərin aşıq sənəti, ermənilərdə olduğu kimi, ölüb. Tanınmış gürcü aşıqları: Aşıq Sefil Lado, Aşıq Nika, Aşıq Nodar.
İstiqamətləri və ifa tərzi
Sənətkarlıq xüsusiyyətlərinə görə aşıqlar üç yerə bölünür:
- ustad aşıqlar – sinkretik aşıq saz-söz sənətinin ən parlaq şəxsiyyətləri kimi özündə şairlik və bəstəkarlıq istedadı, kamil müğənni, çalğıçı, aktyor və hətta rəqs (plastika) sənətkarlıqlarını və ən başlıcası, təcrübəli və müdrik ustadlığı (müəllimliyi) üzvi birləşdirir;
- ifaçı aşıqlar – qədim saz-söz ənənələrini yaşadan və onu xalq arasında yayan sənət ustalarıdırlar. Azərbaycan xalqının folklorunun qorunması və inkişafında onların böyük xidmətləri var;
- şair aşıqlar (el şairləri) — aşıq sənətinin şeir nümunələrini yaradan, xalq şeirinin inkişafında xidməti olan söz ustadlarıdırlar. Şair aşıqlar şeir yaradıcılığında həmişə ənənəvi əsaslanırlar. Bu da həmin şeirlərin ifaçı-aşıqlar tərəfindən çalıb və oxuma yoluyla yayılmasına imkan yaradır.
Aşıq sənətində şifahi şəkildə ənənələrin ötürülməsi əsas cəhətlərdəndir.
Aşıq məktəbləri
12 Azərbaycan aşıq məktəbindən (Göyçə, Tovuz, Borçalı, Gəncə-Şəmkir, Şirvan, Qarabağ, Qaradağ, Təbriz, Urmiya, Çıldır və Dərbənd) hazırda doqquzu qalıb: İrəvan, Göyçə və qismən Çıldır aşıq məktəbləri azərbaycanlıların 1905–1918, 1948–1950, 1987–1988 illərdə Ermənistan ərazisindəndeportasiyası ilə bağlı artıq yoxdur. Borçalı, Çıldır və Urmiya aşıqları ancaq təklikdə çıxışa üstünlük verdikləri halda, Tovuz, Gəncə-Şəmkir, Qaradağ sənətkarları həm təklikdə, həm cüt, həm də balabançı ilə məclis keçirirlər. Ayrı-ayrı aşıq məktəbləri ustadlarının:
- Göyçə məktəbi — Aşıq Şəmşir, Aşıq Müseyib
- Borçalı məktəbi — Aşıq Hüseyn Saraclı, Aşıq Əmrah, Aşıq Kamandar
- Tovuz məktəbi — Aşıq İmran, Aşıq Əkbər, Aşıq Mahmud, Aşıq M.Azaflı, Aşıq Əlixan
- Şirvan məktəbi — Aşıq Ağalar Mikayılov.
İfa tərzi
Türk xalqlarının sazları bir birindən ciddi fərqlənmir. Əsas fərq ifa tərzindədir: barmaq ya təzənə (mizrab) ilə. İranın Türkmənistana yaxın bölgələrində sazı, dutar kimi, barmaqla çalırlar. Digər bölgələrdə — təzənə ilə. Türkiyə türkcəsində sazın barmaqla çalmaq texnikasına "şelpe" yaxud "dövme" deyirlər.
Tanınmış aşıqlar
- Aşıq Alı Qızılvəngli (1801-1911)
- Aşıq Ələsgər (1821-1926)
- Aşıq Əsəd (1875-1950)
- Aşıq Hüseyn Saraçlı (1916-1987)
- Aşıq İslam (1893-1968)
- Aşıq Kamandar (1932-2000)
- Aşıq Əvəz Fərmanoğlu (1938-2014)
- Aşıq Musa (1795-1840)
- Aşıq Ömər(1620? – 1707)
- Aşıq Qərib (XVI-XVII əsr)
- Aşıq Qurbani (XVI əsr)
- Aşıq Paşa (1272-1333)
- Aşıq Valeh (1729-XIX əsrin I yarısı)
- Aşıq Veysəl
- Molla Cümə (1855-1920)
- Pir Sultan Abdal (XVI əsr)
- Qaracaoğlan (1606 – 1674)
- Sarı Aşıq (XVII əsr)
- Xəstə Qasım (1680?-1760?)
- Yunus Əmrə (1240 - 1321)
- Aşıq Abbasqulu
- Aşıq Bəylər Qədirov
- Aşıq Feydayi
- Aşıq Gülabı
- Aşıq Maqsud Fəryadi
- Aşıq Mustafa
- Aşıq Məhbub Xəlili
- Aşıq Niftalı
- Aşıq Sakit Köçəri
- Aşıq Umbay
- Aşıq Xanlar Məhərrəmov
- Aşıq Xosrov Məhəmmədoğlu
- Aşıq Çingiz Mehdipur
- Aşıq İslam Rza oğlu
- Aşıq Əhməd Qarabaldırlı
Aşıq melodiyaları əsasında klassik musiqi əsərləri
- Üzeyir Hacıbəyov — skripka, violonçel və fortepiano üçün "Aşıqsayağı" (1931)
- Üzeyir Hacıbəyov — Koroğlu (opera)
- Fikrət Əmirov — fleyta (qoboy yaxud klarnet) ilə fortepiano üçün "Aşıqsayağı"
- Aqşin Əlizadə — kamera orkestr və V simfoniya üçün "Aşıqsayağı" əsəri
- Cahangir Cahangirov — "Aşıq Alı" kantatası
- Qara Qarayev — "Aşıqsayağı" simfonik transkripsiyası (1964)
- Rəşid Əfəndiyev — aşıq melodiyaları əsasında saz, fortepiano və zərb alətləri üçün "Pyeslər"
- Rəşid Şəfəq — saz, solist və uşaq xoru üçün "Aşıq Alı baba" mahnıları
- Aydın Əzimov — saz, tar və ud üçün "Ozanların səsi" vokal çarxlar
- Sevda İbrahimova — "Şəhidlər" kantatası
- Elnarə Dadaşova — saz və xor üçün "Mərdliyinizə eşq olsun" himni.
UNESCO
2009cu ildə Azərbaycan aşıq sənəti YUNESKOnun bəşəriyyətin toxunulmaz mədəni irs listəsinə daxil edilmişdir.
İstinadlar
- "Muğam Ensiklopediyası — Aşıq sənəti". 2021-05-06 tarixində . İstifadə tarixi: 2012-07-06.
- Узеир Гаджибеков. О музыкальном искусстве Азербайджана. Б., 1968, с.31.
- М. Г. Тахмасиб. Азербайджанские народные дастаны (средние века). Рукопись. докт. дисс. Б., 1964, с.62.
- M. Seyidov. "Varsaq" sözü haqqında. "Az. EA Ədəbiyyat və dil institutunun əsərləri", VII c., B., 1954.
- М. Г. Тахмасиб. Азерб. нар. дастаны (средние века). Рукопись. докт. дисс. Б., 1964, с.62.
- Q.Namazov. Azərbaycan aşıq sənəti. B., 1984, s.33–34.
- Вл. Гордлевский. Государство Сельджукидов Малой азии. М.—Л., 1941, с. 175.
- "Tarıyel Məmmədov. Azərbaycan xalq-peşəkar musiqisi: Aşıq sənəti. Bakı, "Musiqi Dünyası" elektron nəşriyyatı, 2003". 2021-05-15 tarixində . İstifadə tarixi: 2013-04-23.
- "Harmony" jurnalı. Tariyel Məmmədov. Ашыги Азербайджана. 2022-04-03 at the Wayback Machine
- Дж. Тримингэм. Суфийские ордена в Исламе. М., 1989, с. 139–159.
- Q.Namazov. Azərbaycan aşıq sənəti. B., 1984, s. 36.
- . 2010-12-19 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013-04-24.
- [Gəldim, gördüm, mənimsədim… (]
- "Кямран Иманов — Армянские (и)на(о)родные сказки". 2021-10-22 tarixində . İstifadə tarixi: 2013-04-24.
- "В Грузии прошел III съезд ашугов". 2021-04-10 tarixində . İstifadə tarixi: 2013-04-24.
- "Tarıyel Məmmədov. Azərbaycan xalq-peşəkar musiqisi: Aşıq sənəti. Bakı, "Musiqi Dünyası" elektron nəşriyyatı, 2003". 2022-03-31 tarixində . İstifadə tarixi: 2013-04-23.
- "Tarıyel Məmmədov. Azərbaycan xalq-peşəkar musiqisi: Aşıq sənəti. Bakı, "Musiqi Dünyası" elektron nəşriyyatı, 2003". 2021-05-15 tarixində . İstifadə tarixi: 2013-04-28.
- . 2016-03-11 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-12-27.
- "Erkan Gültekin, Musa Kurt — Sazın şelpe çalma texnikasından örnək". 2022-03-26 tarixində . İstifadə tarixi: 2013-04-28.
- "Саадет Абдуллаева, доктор искусствоведения, профессор. Саз — неотъемлемый инструмент азербайджанских ашугов. Журнал İRS, № 3 (51), 2011" (PDF). 2014-08-08 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2013-04-28.
- "YUNESKOnun 2009cu ilə bəşəriyyətin toxunulmaz mədəni irs listəsi, səh. 18" (PDF). 2014-02-03 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2013-04-24.
Xarici keçidlər
- Aşıq musiqisinin antologiyası (ingilis və fransız dillərində). 2013-11-05 at the Wayback Machine
- Azərbaycan Aşıqlar Birliyi 2013-08-13 at the Wayback Machine
Həmçinin bax
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Asiqlar bura istiqametlendirir Diger istifade formalari ucun Asiqlar deqiqlesdirme sehifesine baxin Asiq saz ifacisi Asiq musiqisi sifahi eneneli Azerbaycan musiqi medeniyyetinin en qedim sahelerinden biridir Asiq senetinde musiqi poeziya tehkiye reqs pantomim teatr seneti elementleri uzvi sekilde birlesmisdir Asiq ElesgerTebriz asiqlariBaki asiqlariEtimologiyaAzerbaycan bestekarliq mektebinin esasini qoymus Uzeyir Hacibeyov asiq sozunu esq erebce ile baglayir Professor Memmedhuseyn Tehmasib asigi hazirda az islenen ve qedim turk soz koku olan as dan torediyini qeyd edir Eslinde ise as kokunden duzeldilen asilamaq feli bu gun de islenir Guman etmek olar ki as koku mahni yaxud negme menasinda da islenib cunki asulamaq oxumaq demekdir Hazirda ozbek dilinde asulaci mahni oxuyan mugenni demekdir Melumdur ki varsaq sozu asiq seri yaxud asiq mahnisi havasi menasini bildirir Demeli ehtimal ki as u la yaxud as i la as kokunden toreyerek Azerbaycan dili qanunlarina gore iq sekilcisi ile birlesib fexri ad unvan seklini almisdir Fexri ad unvan kimi Asiq artiq XII esrden melumdur ve ilk defe bu ada turk sufiliyinin temel dasini qoyan sair 1105 1166 yaradiciliginda rast gelinir Asiq adi ile umumturk serinin en gorkemli simalari Asiq Pasa XIII esr Asiq Celebi ve Asiq Ehmed XVI XVII esrler Asiq Abbas Tufarqanli XVIII esr ve bir cox basqalari tarixde silinmez iz qoymuslar Orta esrlerin turk ereb fars terkibli Serq medeniyyeti de asiq anlayisinin muasir menalandirilmasina oz tesirini gostermisdir Meselen en qedim zamanlarda turkler hunlar xezerler altaylilar oguzlar ve basqalari isigi suyu yeri goyu ve tebietin diger unsurlerini ilahilesdirer onlara tapinarmislar Qedim turkler isigin is is qor od suda erimesinden dunyanin yarandigini guman edermisler Turk mifoloji tesevvurlerini arasdiran taninmis alim bele netice cixarir ki asiq sozu turkce isiq sozunun toremesidir Meshur serqsunas alim turkoloq Vl Qordlevski de qeyd edir ki qelenderleri isiq da adlandirirdilar ve bu deyim XVI esrde genis yayilmisdi Qelenderiyye mistik terki dunya sufi teriqetlerinden biridir ve XI esrden gec olmayaraq Xorasan ve Turkustanda genis yayilibmis Ev ve aile ne oldugunu bilmeyen qelenderleri camaat Allah adami hesab edermis Vl Qordlevski davam ederek yazir Cox ola biler ki burada iki sozun isiq ve asiq erebce Allah esqi ile odlanan sozlerinin kontaminasiyasi iki ifadenin birleserek yeni ifade emele getirmesi ile qarsilasiriq yeni isiq sozu sufi anlayisinin xalq etimologiyasidir XVI esrin baslangicindan qelenderleri dervis adlandirirdilar Dunyani gezib dolasan dervisler dag basina cixib ocaq yandirarmislar Asagidaki dubeyt bele yazmaya esas verir Uca dag basinda yanar bir isik Onu bekleyen garip bir asik Tarixce Asiq anlayisinin sufi teriqetleri ile bagliligi bir cox tarixi faktlarla tesdiqlenir Senedlerden me lum olur ki XIII esrin sonu XIV esrin baslangicinda oturaq ve koceri turk ehalisi arasinda genis yayilan bektasiyye sufi teriqetinde ister teriqete qebul edilmis asiq muhitlere isterse de onlarla elaqede olan diger asiqlara rast gelinirdi Bundan basqa Qezneviler 999 1040 Selcuqlar XI XII esrler ve Qaraxaniler XI XIII esrler dovrunde cox nufuzlu din xadimlerini sufi teriqeti ticaret ve senetkarlar birlikleri bascilarini elece de mudrikleri ve taninmis alimleri seyx six adlandirirdilar Bu baximdan boyuk sair Nizami Gencevinin Seyx Nizami kimi taninmasi onun axiler teriqetine mensub oldugu ile izah edile biler Oz novbesinde me lumdur ki Se di Sirazi yaxud Seyx Se di 20 il dervis libasinda muselman alemini gezib dolasibmis Tarixin yaddasinda daha bir maraqli fakt vardir XVI esrde turk aleminde herbi himnler genis yayilmisdi janr baximindan turku adlanan ve Sah Ismayil Xetaini terennum eden bu turku himnlerin yaradicilarini asiq adlandirirdilar Eyni zamanda xalq arasinda hemin senetkarlari a six deye cagirardilar Sonralar fexri asiq adi saz soz senetkarlarinin adina elave olundu Meselen Asiq Elesgerin ustadi Aliya six Ali da demisler Basqa xalqlarda asiq senetiDiger turk xalqlarinda asiq seneti Turkmenler ozbekler qirgizlar qazaxlar asiga baxsi ya da akin deyirler Qeyri turk xalqlarinda asiq seneti Ermeniler asiga qusan deyirler Bu turkmenseli ozan sozunun toremesidir uz uzlasdirmaq kokunden emele gelib Ermeni qusanlarinin yaradiciligi esasen Azerbaycan turk asiqlarinin mahni ve dastanlarinin ermeni diline cevirib oxumaqdan ibaret olub Gurculerin asiq seneti ermenilerde oldugu kimi olub Taninmis gurcu asiqlari Asiq Sefil Lado Asiq Nika Asiq Nodar Istiqametleri ve ifa terziSenetkarliq xususiyyetlerine gore asiqlar uc yere bolunur ustad asiqlar sinkretik asiq saz soz senetinin en parlaq sexsiyyetleri kimi ozunde sairlik ve bestekarliq istedadi kamil mugenni calgici aktyor ve hetta reqs plastika senetkarliqlarini ve en baslicasi tecrubeli ve mudrik ustadligi muellimliyi uzvi birlesdirir ifaci asiqlar qedim saz soz enenelerini yasadan ve onu xalq arasinda yayan senet ustalaridirlar Azerbaycan xalqinin folklorunun qorunmasi ve inkisafinda onlarin boyuk xidmetleri var sair asiqlar el sairleri asiq senetinin seir numunelerini yaradan xalq seirinin inkisafinda xidmeti olan soz ustadlaridirlar Sair asiqlar seir yaradiciliginda hemise enenevi esaslanirlar Bu da hemin seirlerin ifaci asiqlar terefinden calib ve oxuma yoluyla yayilmasina imkan yaradir Asiq senetinde sifahi sekilde enenelerin oturulmesi esas cehetlerdendir Asiq mektebleri 12 Azerbaycan asiq mektebinden Goyce Tovuz Borcali Gence Semkir Sirvan Qarabag Qaradag Tebriz Urmiya Cildir ve Derbend hazirda doqquzu qalib Irevan Goyce ve qismen Cildir asiq mektebleri azerbaycanlilarin 1905 1918 1948 1950 1987 1988 illerde Ermenistan erazisindendeportasiyasi ile bagli artiq yoxdur Borcali Cildir ve Urmiya asiqlari ancaq teklikde cixisa ustunluk verdikleri halda Tovuz Gence Semkir Qaradag senetkarlari hem teklikde hem cut hem de balabanci ile meclis kecirirler Ayri ayri asiq mektebleri ustadlarinin Goyce mektebi Asiq Semsir Asiq Museyib Borcali mektebi Asiq Huseyn Saracli Asiq Emrah Asiq Kamandar Tovuz mektebi Asiq Imran Asiq Ekber Asiq Mahmud Asiq M Azafli Asiq Elixan Sirvan mektebi Asiq Agalar Mikayilov Ifa terzi Turk xalqlarinin sazlari bir birinden ciddi ferqlenmir Esas ferq ifa terzindedir barmaq ya tezene mizrab ile Iranin Turkmenistana yaxin bolgelerinde sazi dutar kimi barmaqla calirlar Diger bolgelerde tezene ile Turkiye turkcesinde sazin barmaqla calmaq texnikasina selpe yaxud dovme deyirler Taninmis asiqlarAsiq Ali Qizilvengli 1801 1911 Asiq Elesger 1821 1926 Asiq Esed 1875 1950 Asiq Huseyn Saracli 1916 1987 Asiq Islam 1893 1968 Asiq Kamandar 1932 2000 Asiq Evez Fermanoglu 1938 2014 Asiq Musa 1795 1840 Asiq Omer 1620 1707 Asiq Qerib XVI XVII esr Asiq Qurbani XVI esr Asiq Pasa 1272 1333 Asiq Valeh 1729 XIX esrin I yarisi Asiq Veysel Molla Cume 1855 1920 Pir Sultan Abdal XVI esr Qaracaoglan 1606 1674 Sari Asiq XVII esr Xeste Qasim 1680 1760 Yunus Emre 1240 1321 Asiq Abbasqulu Asiq Beyler Qedirov Asiq Feydayi Asiq Gulabi Asiq Maqsud Feryadi Asiq Mustafa Asiq Mehbub Xelili Asiq Niftali Asiq Sakit Koceri Asiq Umbay Asiq Xanlar Meherremov Asiq Xosrov Mehemmedoglu Asiq Cingiz Mehdipur Asiq Islam Rza oglu Asiq Ehmed QarabaldirliAsiq melodiyalari esasinda klassik musiqi eserleriUzeyir Hacibeyov skripka violoncel ve fortepiano ucun Asiqsayagi 1931 Uzeyir Hacibeyov Koroglu opera Fikret Emirov fleyta qoboy yaxud klarnet ile fortepiano ucun Asiqsayagi Aqsin Elizade kamera orkestr ve V simfoniya ucun Asiqsayagi eseri Cahangir Cahangirov Asiq Ali kantatasi Qara Qarayev Asiqsayagi simfonik transkripsiyasi 1964 Resid Efendiyev asiq melodiyalari esasinda saz fortepiano ve zerb aletleri ucun Pyesler Resid Sefeq saz solist ve usaq xoru ucun Asiq Ali baba mahnilari Aydin Ezimov saz tar ve ud ucun Ozanlarin sesi vokal carxlar Sevda Ibrahimova Sehidler kantatasi Elnare Dadasova saz ve xor ucun Merdliyinize esq olsun himni UNESCO2009cu ilde Azerbaycan asiq seneti YUNESKOnun beseriyyetin toxunulmaz medeni irs listesine daxil edilmisdir Istinadlar Mugam Ensiklopediyasi Asiq seneti 2021 05 06 tarixinde Istifade tarixi 2012 07 06 Uzeir Gadzhibekov O muzykalnom iskusstve Azerbajdzhana B 1968 s 31 M G Tahmasib Azerbajdzhanskie narodnye dastany srednie veka Rukopis dokt diss B 1964 s 62 M Seyidov Varsaq sozu haqqinda Az EA Edebiyyat ve dil institutunun eserleri VII c B 1954 M G Tahmasib Azerb nar dastany srednie veka Rukopis dokt diss B 1964 s 62 Q Namazov Azerbaycan asiq seneti B 1984 s 33 34 Vl Gordlevskij Gosudarstvo Seldzhukidov Maloj azii M L 1941 s 175 Tariyel Memmedov Azerbaycan xalq pesekar musiqisi Asiq seneti Baki Musiqi Dunyasi elektron nesriyyati 2003 2021 05 15 tarixinde Istifade tarixi 2013 04 23 Harmony jurnali Tariyel Memmedov Ashygi Azerbajdzhana 2022 04 03 at the Wayback Machine Dzh Trimingem Sufijskie ordena v Islame M 1989 s 139 159 Q Namazov Azerbaycan asiq seneti B 1984 s 36 2010 12 19 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2013 04 24 Geldim gordum menimsedim Kyamran Imanov Armyanskie i na o rodnye skazki 2021 10 22 tarixinde Istifade tarixi 2013 04 24 V Gruzii proshel III sezd ashugov 2021 04 10 tarixinde Istifade tarixi 2013 04 24 Tariyel Memmedov Azerbaycan xalq pesekar musiqisi Asiq seneti Baki Musiqi Dunyasi elektron nesriyyati 2003 2022 03 31 tarixinde Istifade tarixi 2013 04 23 Tariyel Memmedov Azerbaycan xalq pesekar musiqisi Asiq seneti Baki Musiqi Dunyasi elektron nesriyyati 2003 2021 05 15 tarixinde Istifade tarixi 2013 04 28 2016 03 11 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2021 12 27 Erkan Gultekin Musa Kurt Sazin selpe calma texnikasindan ornek 2022 03 26 tarixinde Istifade tarixi 2013 04 28 Saadet Abdullaeva doktor iskusstvovedeniya professor Saz neotemlemyj instrument azerbajdzhanskih ashugov Zhurnal IRS 3 51 2011 PDF 2014 08 08 tarixinde PDF Istifade tarixi 2013 04 28 YUNESKOnun 2009cu ile beseriyyetin toxunulmaz medeni irs listesi seh 18 PDF 2014 02 03 tarixinde PDF Istifade tarixi 2013 04 24 Xarici kecidlerVikianbarda Asiq ile elaqeli mediafayllar var Asiq musiqisinin antologiyasi ingilis ve fransiz dillerinde 2013 11 05 at the Wayback Machine Azerbaycan Asiqlar Birliyi 2013 08 13 at the Wayback MachineHemcinin baxSaz Ozan Simli musiqi aletleri Azerbaycan asiq yaradiciligi PesrovXarici kecidler