Aşıq Əsəd (Rzayev Əsəd Əhməd oğlu; 1874, Böyük Qaraqoyunlu, Yeni Bəyazid qəzası – 27 aprel 1951, Tovuz) — ustad aşıq, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü.
Aşıq Əsəd | |
---|---|
Əsəd Əhməd oğlu Rzayev | |
Doğum tarixi | |
Doğum yeri | Qaraqoyunlu, Göyçə mahalı, Yeni Bəyazid qəzası, İrəvan quberniyası, Rusiya imperiyası |
Vəfat tarixi | |
Vəfat yeri | Tovuz rayonu |
Dəfn yeri | Tovuz rayonu |
Vətəndaşlığı | Rusiya imperiyası→ AXC→ SSRİ |
Həyat yoldaşları | Həlimə Nağı qızı, Zeynəb Alı qızı |
Uşaqları | Sabir, Bahadur, Yasin, Vidadi, Eyvaz (1938-1976) |
Atası | Koxa Əhməd Rza oğlu (?-1886) |
Anası | Gülbəyaz |
Fəaliyyəti | musiqiçi, aşıq, şair, yazıçı |
Mükafatları | |
Aşıq Əsəd Vikimənbədə | |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Həyatı
Aşıq Əsəd 1874-cü ildə Göyçə mahalının Qaraqoyunlu kəndində anadan olub. Atası Koxa Əhməd Rza oğlu (?-1886) Tovuzun Bozalqanlı kəndindən olub. 12 yaşı olarkən atası dunyadan köçur və o bir neçə il muzdurluq edir. Sonra Aşıq Ələsgərə 4-il şəyird olur. Aşıq Ələsgərdən mukəmməl dərs aldıqdan sonra özu şəyird göturub məclislər keçirir. Əsəd 1918-ci ildə daşnaq ordusunun zabiti Selikovun öldurulməsində gunahkar bilinib, qardaşı Məhəmmədlə birgə həbsə alınır. Göyçədə Musavat özəyinin köməyi ilə həbsdən qaçırılır. 1921-ci ildə Qızıl Ordu sıralarında banditizmə qarşı mübarizədə iştirak edir. O, uzun muddət Tovuz, Qazax qəzalarında yaşadıqdan sonra 1932-ci ildən Tovuz mahalının Bozalqanlı kəndində məskunlaşır. Aşıq Əsəd 1928-ci ildə aşıqların I qurultayında yuksək ifaçılığa görə birinci mukafata layiq görulub. O, 1930-1940-cı illərdə Azərbaycan SSR-də kecrilən incəsənət tədbirlərində iştirak edən ən fəal aşıqlardan biri olub və mukafatlar alıb. Folklorçu H.Əlizadə "Koroğlu" dastanının bir necə qolunu, xalq dastanlarından bir coxunu Aşıq Əsədin dilindən yazıya alıb. Aşıq Əsəd aşıq havalarının istifadə olunan butun numunələrindən istifadə edir, hətta unudulanları bərpa edir. Məhz onun bu zəngin biliyinə görə Göyçənin, Tovuzun, Qazağın, Şəmkirin bir çox aşıqlarının yetişməsində Aşıq Əsədin böyuk rolu olmuşdur.
Aşıq Əsəd yaradıcı aşıq idi. Onun zil səsi, fasiləsiz zəngulələri, Koroğlusayağı nərəsi 30-luq lampanı söndürürdü. Bir neçə gün dalbadal səs tonu dəyişmədən oxuyurdu. Aşıq Əsəd həm də şair-aşıq idi. Onun yüzlərlə qoşma və gəraylıları aşıqların dilindən düşməmişdir. Aşığın 1939 və 1974-cu illərdə "Şeirlər" kitabı çap olunmuşdur. Bu şeirlər onun ədəbi irsinin bir qismidir. Çox fəal sənətkar olan Əsəd, hətta gördüyü, mütəəssir olduğu hadisəyə oradaca telli sazın avazı ilə söz qoşub oxuyardı. Aşiqanə lirik şeirləri ilə yanaşı, xalqın həyatını tərənnüm edən bir sıra şeirlər də yazmışdır. 1895-ci ildən müstəqil aşıqlıq etmiş, el arasında ustad sənətkar kimi tanınmışdır.
1938-ci ildə Moskvada keçirilən Azərbaycan ədəbiyyatı və incəsənəti ongünlüyünün iştirakçısı olmuş, "Şərəf nişanı" ordeni ilə təltif edilmişdir.
Aşıq Əsəd 1951-ci il aprelin 27-də vəfat etmişdir.
- Aşıq Məhəmməd Rzayevin qardaşıdır.
Kitabları
- Şeirləri. Bakı, "Azərnəşr", 1939. 17 səh. 8000 nüs.
- Aşıq Əsəd. Seçilmiş əsərləri. (tərtib edənlər B.Abdullayev, R.Xəlilov). Bakı: Elm, 1979, 162 s.
İstinadlar
- Fərəcov, S. “Kamil bağban bağ becərər, gül əkər...” [aşıq Əsəd Əhməd oğlu Rzayev haqqında] //Mədəniyyət.- 2015.- 17 iyul.- S.15.
- Azərbaycan Aşıqlar Birliyi. (PDF) (az.). “Zərdabi Nəşr” MMC nəşriyyatı. 2020. Archived from the original on 2023-06-16. İstifadə tarixi: 17 iyun 2023.
Mənbə
- . "Aşıq Əsəd". Bakı, "Elm", 1979.
- "Azərbaycan klassik ədəbiyyatında işlədilən adların və terminlərin şərhi". Tərtib edəni A.M. Babayev, Bakı, "Maarif", 1993.
- Tərlan Göyçəli. "Göyçə aşıq məktəbi". Bakı-1998. səh.70-91.
- Azad Ozan Kərimli, "Musiqi dünyası" jurnalı, №1-2, 2001-ci il. səh.136-140.
- Azad Ozan Kərimli, "Musiqi dünyası" jurnalı, №3-4, 2001-ci il. səh.132-137.
- Azərbaycan aşıq şeirindən seçmələr. II cilddə. II cild. Bakı, "Şərq-Qərb", 2005. səh.142-152.
- Musa Nəbioğlu. "Ozan-aşıq dünyası". Bakı: Nurlan, 2010, (şəkilli), səh.14.
- Teymur Əhmədov. Azərbaycan yazıçıları (XX-XXI yüzillikdə), ensiklopedik məlumat kitabı, "Nurlar", Bakı, 2011.
- Azərbaycan sovet yazıçıları. Bakı,1987. səh.62.
Xarici keçidlər
- (az.). "Ozan dünyası" jurnalı. 2011. 2016-04-22 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-06-14.
- "Sazlı-sözlü Göyçə (II kitab)" (PDF) (az.). Elm və təhsil. 2018. 2018-06-01 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2018-06-01.
- AŞIQ ƏSƏD
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Asiq Esed Rzayev Esed Ehmed oglu 1874 Boyuk Qaraqoyunlu Yeni Beyazid qezasi 27 aprel 1951 Tovuz ustad asiq Azerbaycan Yazicilar Birliyinin uzvu Asiq EsedEsed Ehmed oglu RzayevDogum tarixi 1874Dogum yeri Qaraqoyunlu Goyce mahali Yeni Beyazid qezasi Irevan quberniyasi Rusiya imperiyasiVefat tarixi 27 aprel 1951Vefat yeri Tovuz rayonuDefn yeri Tovuz rayonuVetendasligi Rusiya imperiyasi AXC SSRIHeyat yoldaslari Helime Nagi qizi Zeyneb Ali qiziUsaqlari Sabir Bahadur Yasin Vidadi Eyvaz 1938 1976 Atasi Koxa Ehmed Rza oglu 1886 Anasi GulbeyazFealiyyeti musiqici asiq sair yaziciMukafatlariAsiq Esed Vikimenbede Vikianbarda elaqeli mediafayllarSSRI Ali Soveti Reyaset Heyetinin Sedri Mixail Kalinin Asiq Esedi Seref nisani ordeni ile teltif edirHeyatiAsiq Esed 1874 cu ilde Goyce mahalinin Qaraqoyunlu kendinde anadan olub Atasi Koxa Ehmed Rza oglu 1886 Tovuzun Bozalqanli kendinden olub 12 yasi olarken atasi dunyadan kocur ve o bir nece il muzdurluq edir Sonra Asiq Elesgere 4 il seyird olur Asiq Elesgerden mukemmel ders aldiqdan sonra ozu seyird goturub meclisler kecirir Esed 1918 ci ilde dasnaq ordusunun zabiti Selikovun oldurulmesinde gunahkar bilinib qardasi Mehemmedle birge hebse alinir Goycede Musavat ozeyinin komeyi ile hebsden qacirilir 1921 ci ilde Qizil Ordu siralarinda banditizme qarsi mubarizede istirak edir O uzun muddet Tovuz Qazax qezalarinda yasadiqdan sonra 1932 ci ilden Tovuz mahalinin Bozalqanli kendinde meskunlasir Asiq Esed 1928 ci ilde asiqlarin I qurultayinda yuksek ifaciliga gore birinci mukafata layiq gorulub O 1930 1940 ci illerde Azerbaycan SSR de kecrilen incesenet tedbirlerinde istirak eden en feal asiqlardan biri olub ve mukafatlar alib Folklorcu H Elizade Koroglu dastaninin bir nece qolunu xalq dastanlarindan bir coxunu Asiq Esedin dilinden yaziya alib Asiq Esed asiq havalarinin istifade olunan butun numunelerinden istifade edir hetta unudulanlari berpa edir Mehz onun bu zengin biliyine gore Goycenin Tovuzun Qazagin Semkirin bir cox asiqlarinin yetismesinde Asiq Esedin boyuk rolu olmusdur Asiq Esed yaradici asiq idi Onun zil sesi fasilesiz zenguleleri Koroglusayagi neresi 30 luq lampani sondururdu Bir nece gun dalbadal ses tonu deyismeden oxuyurdu Asiq Esed hem de sair asiq idi Onun yuzlerle qosma ve geraylilari asiqlarin dilinden dusmemisdir Asigin 1939 ve 1974 cu illerde Seirler kitabi cap olunmusdur Bu seirler onun edebi irsinin bir qismidir Cox feal senetkar olan Esed hetta gorduyu muteessir oldugu hadiseye oradaca telli sazin avazi ile soz qosub oxuyardi Asiqane lirik seirleri ile yanasi xalqin heyatini terennum eden bir sira seirler de yazmisdir 1895 ci ilden musteqil asiqliq etmis el arasinda ustad senetkar kimi taninmisdir 1938 ci ilde Moskvada kecirilen Azerbaycan edebiyyati ve inceseneti ongunluyunun istirakcisi olmus Seref nisani ordeni ile teltif edilmisdir Asiq Esed 1951 ci il aprelin 27 de vefat etmisdir Asiq Mehemmed Rzayevin qardasidir KitablariSeirleri Baki Azernesr 1939 17 seh 8000 nus Asiq Esed Secilmis eserleri tertib edenler B Abdullayev R Xelilov Baki Elm 1979 162 s IstinadlarFerecov S Kamil bagban bag becerer gul eker asiq Esed Ehmed oglu Rzayev haqqinda Medeniyyet 2015 17 iyul S 15 Azerbaycan Asiqlar Birliyi PDF az Zerdabi Nesr MMC nesriyyati 2020 Archived from the original on 2023 06 16 Istifade tarixi 17 iyun 2023 MenbeVikianbarda Asiq Esed ile elaqeli mediafayllar var Asiq Esed Baki Elm 1979 Azerbaycan klassik edebiyyatinda isledilen adlarin ve terminlerin serhi Tertib edeni A M Babayev Baki Maarif 1993 Terlan Goyceli Goyce asiq mektebi Baki 1998 seh 70 91 Azad Ozan Kerimli Musiqi dunyasi jurnali 1 2 2001 ci il seh 136 140 Azad Ozan Kerimli Musiqi dunyasi jurnali 3 4 2001 ci il seh 132 137 Azerbaycan asiq seirinden secmeler II cildde II cild Baki Serq Qerb 2005 seh 142 152 Musa Nebioglu Ozan asiq dunyasi Baki Nurlan 2010 sekilli seh 14 Teymur Ehmedov Azerbaycan yazicilari XX XXI yuzillikde ensiklopedik melumat kitabi Nurlar Baki 2011 Azerbaycan sovet yazicilari Baki 1987 seh 62 Xarici kecidler az Ozan dunyasi jurnali 2011 2016 04 22 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2018 06 14 Sazli sozlu Goyce II kitab PDF az Elm ve tehsil 2018 2018 06 01 tarixinde arxivlesdirilib PDF Istifade tarixi 2018 06 01 ASIQ ESED