Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Göyçəli Aşıq Niftalı — Azərbaycanlı aşıq.
| Aşıq Niftalı | |
|---|---|
| Ümumi məlumatlar | |
| Doğum adı | Niftalı Kərbəlayı İsmayıl oğlu Süleymanov |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Göyçə, Ardanış |
| Vəfat tarixi | |
| Musiqiçi məlumatları | |
| Fəaliyyəti | Aşıqlıq, müəllim |
| Musiqi aləti | Saz |
Həyatı
Niftalı Kərbəlayı İsmayıl oğlu Süleymanov 1911-ci ildə Göyçənin Ardanış kəndində anadan olub.
Atası Kərbəlayı İsmayıl, əmisi Məhəmməd aşıq olmasalar da, sənətə yüksək qiymət verər, sənətkara sonsuz hörmət bəsləyərmişlər. Belə bir mühitdə böyüyən Niftalı da meylini saza-sözə salır. Oğlunun bu həvəsini görən Kərbəlayı İsmayıl Niftalını Qızılvəng kəndində yaşayan, dövrünün tanınmış sənətkarı Aşıq Quluya şəyirdliyə verir.
Ərəb-fars dillərini mükəmməl bilən Niftalı beş il Aşıq Qulunun yanında şəyirdlik edir, fitri istedadı, qabiliyyəti, güclü hafizəsi sayəsində tezliklə saz-söz sənətinin sirlərinə bələd olur, səsi, ifası ilə tanınır, məşhurlaşır.
Aşıq Niftalının şaqraq səsinin, gur zənguləsinin səsi-sorağı tezliklə Göyçədən Tovuz, Gədəbəy, Qazax, Borçalı mahalınacan yayılır. Ustad aşıq Qazaxıstana, Özbəkistana, İrana səfər edir, yaddaqalan məclislər aparır.
Aşıq Niftalı dövrünün tanınmış saz-söz ustadları Aşıq Əsəd, Aşıq İmran, Aşıq Mahmud, həmçinin Aşıq Əkbər, Aşıq Hüseyn Saraclı ilə dostluq edib. O, ömrü boyu dost olduğu Cilli Aşıq Yunusla çoxlu toylar, məclislər yola salmışdı.
Aşıq Niftalı böyük sənətkar olmaqla yanaşı, həm də Aşıq Məhəmmədəli, Aşıq Kərim, Aşıq Mikayıl, Aşıq Sultanəli və başqalarının ustadı olmuşdur.
Aşıq Niftalı bütün saz havacatlarını ustalıqla ifa etməklə bərabər, 24 dastanı mükəmməl söyləyərmiş. Bu dastanlar arasında “Alıxan-Pəri”, “Əsli-Kərəm”, “Abbas-Gülgəz”, “Qurbani”, “Əmrah”, “Lətif şah”, “Tahir-Zöhrə” aşığın ifasında xalqın yaddaşına hopar, hamı feyzyab olarmış.
Aşıq Niftalı 1942-1944-cü illərdə II Dünya müharibəsində iştirak edir. Cəbhədə xüsusi fəallığı ilə seçilən aşıq boğazından yaralanaraq ordudan tərxis olunur. Müharibədən qayıdandan sonra bir müddət doğma kəndlərində sinif müəllimi işləyir.
1949-cu ildə aşıqlar müsabiqəsində iştirak edərək qalib adını qazanır, 1961-ci ildə III aşıqlar qurultayının nümayəndəsi olur.
Ustad sənətkar 1976-cı il sentyabrın 27-də vəfat etsə də, onunla bağlı xalqın yaddaşına, ruhuna hopmuş xatirələr rəvayətə çevrilib onu unudulmağa, yaddan çıxmağa qoymur.
Deyilənlərə görə, “Aşıq Şenlik” dastanı ilk dəfə Aşıq Niftalının ifasında səslənib və onun ifası ilə məşhurlaşıb. Ehtimal olunur ki, Aşıq Niftalı bu dastanı iranlı aşıqdan öyrənib.
Haqqında əhvalatlar
Rəvayət eləyirlər ki, kəndə bir öküz alan gəlir. Kərbəlayı İsmayıl deyir ki, sən kimsən, haralısan? Kişi cavab verir ki, bəs qızılvəngli Aşıq Quluyam, öküz almağa gəlmişəm. Kərbəlayı İsmayıl deyir, sənə iki öküz versəm oğlumu şəyird götürərsənmi? Deyir, niyə götürmürəm. Sövdələşirlər. Kərbəlayı İsmayıl Aşıq Quluya iki öküz verir, Niftalını da götürüb gedir.
Deyilənə görə, o, toylardan birində göstərdiyi məharətdən sonra karlı bir ustad şilləsi ilə mükafatlandırılır, ad-san qazanır. Söyləyicilər bu əhvalatı öz şivələrində danışıb, yazıda belə əbədiləşdiriblər: “Bir gün toyda Aşıq Niftalı azarrıyıf yorğan-döşəyə düşür. Toyun şıdırğı vaxtı Aşıx Qulu gəlif deyir ki, a Niftalı, toy yaxşı getmir, özünü nətəhər hiss eliyirsən? Niftalı bir stəkan çay içif paltarını dəyişir, sazı götürüf düşür meydana. Məclis təzədən qızışır. Aşıx Qulu söyündüyündən ağlayır. Duruf Aşıq Niftalının üzünə bir şillə çəkir. Aşıx Niftalı ölənə kimi danışerdi ki, şilleyi elə çəkdi ki, gözümdən od çıxdı. Deyir, a Qulu əmi, niyə məni vurdun? Axı mən pis oxumadım. Deyir, a bala, bu ustad şilləsidi. Bunu hər adama vurmurlar. Sən ki, bu toyu belə keçirdin, sənə zaval yoxdu, innən belə harda ağır məclis var - sənnikdir”.
Belə söylənilir ki, bir gün Gədəbəydə toy olur, deyirlər ki, bu toya kimi gətirək, axırda Hüseyn Bozalqanlının üstündə dayanırlar. Gedib Hüseyn Bozalqanlını evdə tapmırlar. Bu dəfə Göyçədən Aşıq Niftalını gətirməyə gedirlər. Bu yandan da Hüseyn Bozalqanlı evə qayıdanda ona deyirlər ki, səni filan toya çağırırdılar. O da atın başını döndərib Gədəbəyə yollanır. Gəlir ki, toyda gözəl bir aşıq oxuyur. Görür ki, aşığın çox şirin səsi var, özü də Bozalqanlının şeirini oxuyur. Bozalqanlı ayağa qalxıb deyir ki, “A bala, bu kimin sözüdür? Niftalı ədəb-ərkanla cavab verir ki, ay dayı, bu Tovuzda bir Hüseyn Bozalqanlı var, onun sözləridir, çox gözəl aşıqdır, onun sözünü həmişə oxuyuram”. Hüseyn Bozalqanlı kim olduğunu deməyib sonacan aşığa qulaq asır. Toy qurtaranda, durub Aşıq Niftalının üzündən öpür, sən mənim qonağım olmalısan - deyib onu Tovuza aparır. Bir rəvayət də belə yaranır.
Aşıq Niftalı boylu-buxunlu, yaraşıqlı bir insan olmaqla yanaşı, həm də səxavətli, əliaçıq bir bəndə imiş. Bir gün onu toya çağırırlar. Fikirləşir ki, kənddəki aşıqlardan kimi tapım, yoldaş kimi özümlə aparım. Deyir, İsanı çağırsam yaxşı olar. Aşıq İsa da ot çalmağa, kərənti çəkməyə gedibmiş. Niftalını gəlib maşın aparır, İsa gəlib çatmır. Camaat danışır ki, Niftalı toydan gələndə maşını birinci İsanın qapısında əylədir, pulu İsa ilə tən yarı bölüb deyir ki, bu gün qismətin vardı, gedə bilmədin, elə bil gedibsən.
Aşığın balabançısı Pəmbəkli Əli deyirmiş ki, bir dəfə Aşıq Mikayılla Səmərqəndə getmişdik. Səmərqəndin böyük məmurlarından biri qayıdır ki, a bala, Göyçədən bura çox aşıqlar gəlib, balabançılardan bircə səni, aşıqlardan bircə Niftalını heç kim əvəz edə bilməyib.
Ailəsi
qızı Qumaş xanım
İstinadlar
- . 2013-09-09 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013-09-24.
- Təranə Vahid, "Göyçəli Aşıq Niftalı", 19.07.2013
- Musa Nəbioğlu, AŞIQ NİFTALI KİMDİR? Arxivləşdirilib 2016-08-11 at Archive.today. "Ozan dünyası" jurnalı, №1(22). 2015.
Həmçinin bax
- Eldar İsmayıl, “Oğuz yurdun övladları”,
- Tərlan Göyçəli, “Göyçə aşıq məktəbi”,
- Qara Namazov, “Aşıqlar”
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Goyceli Asiq Niftali Azerbaycanli asiq Asiq NiftaliUmumi melumatlarDogum adi Niftali Kerbelayi Ismayil oglu SuleymanovDogum tarixi 1911Dogum yeri Goyce ArdanisVefat tarixi 27 sentyabr 1976Musiqici melumatlariFealiyyeti Asiqliq muellimMusiqi aleti SazHeyatiNiftali Kerbelayi Ismayil oglu Suleymanov 1911 ci ilde Goycenin Ardanis kendinde anadan olub Atasi Kerbelayi Ismayil emisi Mehemmed asiq olmasalar da senete yuksek qiymet verer senetkara sonsuz hormet besleyermisler Bele bir muhitde boyuyen Niftali da meylini saza soze salir Oglunun bu hevesini goren Kerbelayi Ismayil Niftalini Qizilveng kendinde yasayan dovrunun taninmis senetkari Asiq Quluya seyirdliye verir Ereb fars dillerini mukemmel bilen Niftali bes il Asiq Qulunun yaninda seyirdlik edir fitri istedadi qabiliyyeti guclu hafizesi sayesinde tezlikle saz soz senetinin sirlerine beled olur sesi ifasi ile taninir meshurlasir Asiq Niftalinin saqraq sesinin gur zengulesinin sesi soragi tezlikle Goyceden Tovuz Gedebey Qazax Borcali mahalinacan yayilir Ustad asiq Qazaxistana Ozbekistana Irana sefer edir yaddaqalan meclisler aparir Asiq Niftali dovrunun taninmis saz soz ustadlari Asiq Esed Asiq Imran Asiq Mahmud hemcinin Asiq Ekber Asiq Huseyn Saracli ile dostluq edib O omru boyu dost oldugu Cilli Asiq Yunusla coxlu toylar meclisler yola salmisdi Asiq Niftali boyuk senetkar olmaqla yanasi hem de Asiq Mehemmedeli Asiq Kerim Asiq Mikayil Asiq Sultaneli ve basqalarinin ustadi olmusdur Asiq Niftali butun saz havacatlarini ustaliqla ifa etmekle beraber 24 dastani mukemmel soyleyermis Bu dastanlar arasinda Alixan Peri Esli Kerem Abbas Gulgez Qurbani Emrah Letif sah Tahir Zohre asigin ifasinda xalqin yaddasina hopar hami feyzyab olarmis Asiq Niftali 1942 1944 cu illerde II Dunya muharibesinde istirak edir Cebhede xususi fealligi ile secilen asiq bogazindan yaralanaraq ordudan terxis olunur Muharibeden qayidandan sonra bir muddet dogma kendlerinde sinif muellimi isleyir 1949 cu ilde asiqlar musabiqesinde istirak ederek qalib adini qazanir 1961 ci ilde III asiqlar qurultayinin numayendesi olur Ustad senetkar 1976 ci il sentyabrin 27 de vefat etse de onunla bagli xalqin yaddasina ruhuna hopmus xatireler revayete cevrilib onu unudulmaga yaddan cixmaga qoymur Deyilenlere gore Asiq Senlik dastani ilk defe Asiq Niftalinin ifasinda seslenib ve onun ifasi ile meshurlasib Ehtimal olunur ki Asiq Niftali bu dastani iranli asiqdan oyrenib Haqqinda ehvalatlarRevayet eleyirler ki kende bir okuz alan gelir Kerbelayi Ismayil deyir ki sen kimsen haralisan Kisi cavab verir ki bes qizilvengli Asiq Quluyam okuz almaga gelmisem Kerbelayi Ismayil deyir sene iki okuz versem oglumu seyird goturersenmi Deyir niye goturmurem Sovdelesirler Kerbelayi Ismayil Asiq Quluya iki okuz verir Niftalini da goturub gedir Deyilene gore o toylardan birinde gosterdiyi meharetden sonra karli bir ustad sillesi ile mukafatlandirilir ad san qazanir Soyleyiciler bu ehvalati oz sivelerinde danisib yazida bele ebedilesdiribler Bir gun toyda Asiq Niftali azarriyif yorgan doseye dusur Toyun sidirgi vaxti Asix Qulu gelif deyir ki a Niftali toy yaxsi getmir ozunu neteher hiss eliyirsen Niftali bir stekan cay icif paltarini deyisir sazi goturuf dusur meydana Meclis tezeden qizisir Asix Qulu soyunduyunden aglayir Duruf Asiq Niftalinin uzune bir sille cekir Asix Niftali olene kimi daniserdi ki silleyi ele cekdi ki gozumden od cixdi Deyir a Qulu emi niye meni vurdun Axi men pis oxumadim Deyir a bala bu ustad sillesidi Bunu her adama vurmurlar Sen ki bu toyu bele kecirdin sene zaval yoxdu innen bele harda agir meclis var sennikdir Bele soylenilir ki bir gun Gedebeyde toy olur deyirler ki bu toya kimi getirek axirda Huseyn Bozalqanlinin ustunde dayanirlar Gedib Huseyn Bozalqanlini evde tapmirlar Bu defe Goyceden Asiq Niftalini getirmeye gedirler Bu yandan da Huseyn Bozalqanli eve qayidanda ona deyirler ki seni filan toya cagirirdilar O da atin basini donderib Gedebeye yollanir Gelir ki toyda gozel bir asiq oxuyur Gorur ki asigin cox sirin sesi var ozu de Bozalqanlinin seirini oxuyur Bozalqanli ayaga qalxib deyir ki A bala bu kimin sozudur Niftali edeb erkanla cavab verir ki ay dayi bu Tovuzda bir Huseyn Bozalqanli var onun sozleridir cox gozel asiqdir onun sozunu hemise oxuyuram Huseyn Bozalqanli kim oldugunu demeyib sonacan asiga qulaq asir Toy qurtaranda durub Asiq Niftalinin uzunden opur sen menim qonagim olmalisan deyib onu Tovuza aparir Bir revayet de bele yaranir Asiq Niftali boylu buxunlu yarasiqli bir insan olmaqla yanasi hem de sexavetli eliaciq bir bende imis Bir gun onu toya cagirirlar Fikirlesir ki kenddeki asiqlardan kimi tapim yoldas kimi ozumle aparim Deyir Isani cagirsam yaxsi olar Asiq Isa da ot calmaga kerenti cekmeye gedibmis Niftalini gelib masin aparir Isa gelib catmir Camaat danisir ki Niftali toydan gelende masini birinci Isanin qapisinda eyledir pulu Isa ile ten yari bolub deyir ki bu gun qismetin vardi gede bilmedin ele bil gedibsen Asigin balabancisi Pembekli Eli deyirmis ki bir defe Asiq Mikayilla Semerqende getmisdik Semerqendin boyuk memurlarindan biri qayidir ki a bala Goyceden bura cox asiqlar gelib balabancilardan birce seni asiqlardan birce Niftalini hec kim evez ede bilmeyib Ailesiqizi Qumas xanimIstinadlar 2013 09 09 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2013 09 24 Terane Vahid Goyceli Asiq Niftali 19 07 2013 Musa Nebioglu ASIQ NIFTALI KIMDIR Arxivlesdirilib 2016 08 11 at Archive today Ozan dunyasi jurnali 1 22 2015 Hemcinin baxEldar Ismayil Oguz yurdun ovladlari Terlan Goyceli Goyce asiq mektebi Qara Namazov Asiqlar