Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Səməd bəy Rəfibəyli (1892, Yelizavetpol – 19 yanvar 1980, İstanbul) — Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin polkovnik-leytenantı, Türk Silahlı Qüvvələrinin generalı (1948). Rəfibəylilər ailəsinə mənsub olan Səməd bəy türk ordusunda general rütbəsinə yüksəlmiş ilk azərbaycanlıdır. Türkiyədə soyad qanunu qəbul edildikdən sonra Sayqın soyadı ilə tanınmışdır.
| Səməd bəy Rəfibəyli | |
|---|---|
| Səməd bəy Məşədi bəy oğlu Rəfibəyli türk. Samet Paşa Abdülsamet bey Saygın | |
 Səməd bəy Rəfibəyli | |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Balabağman, Yelizavetpol, Yelizavetpol qəzası, Yelizavetpol quberniyası, Rusiya imperiyası |
| Vəfat tarixi | |
| Vəfat yeri | İstanbul, Türkiyə |
| Dəfn yeri | İstanbul, Türkiyə |
| Təhsili | Tiflis kadet korpusu |
| Fəaliyyəti | hərbi lider[d], hərbi qulluqçu |
| Atası | Məşədi bəy Rəfibəyov |
| Həyat yoldaşı | |
| Dini | Şiə İslam |
| Hərbi xidmət | |
| Xidmət illəri | 1916-1952 |
| Mənsubiyyəti |  Rusiya imperiyası→ AXC→ Türkiyə |
| Qoşun növü | Piyada |
| Rəhbərlik edib | |
| Döyüşlər | |
| Rütbəsi | |
| | |
| Təltifləri | |
Həyatı
Səməd bəy Məşədi bəy oğlu 1892-ci ildə Gəncə şəhərinin Balabağman qəsəbəsində anadan olub. Tiflis kadet korpusunu 1916-cı ildə bitirən Səməd bəy hərbi xidmətə 7-ci Qafqaz sərhəd alayında başlayıb. 1917-ci ilin delabrında Əlahiddə Müsəlman Korpusu (1918-ci ilin iyunundan Əlahiddə Azərbaycan Korpusu) yaradıldı. O, 1918-ci ilin yanvarında yeni yaranan Müsəlman korpusunun 1-ci Bakı atıcı alayında bölük komandiri kimi bolşevik-daşnak dəstələrinə qarşı vuruşub.
Azərbaycan üçün xidməti
Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə Milli Ordumuzun tərkibində özünü çox istedadlı və peşəkar hərbçi kimi göstərib. Poruçik Səməd bəy hələ 1918-ci il iyulun 2-də əla xidmətinə görə ştabs-kapitan rütbəsinə layiq görülüb. Avqust ayında Nuru paşanın təqdimatı ilə Azəbaycan dəmiryollarına müvəqqəti olaraq komissar olaraq təyin edilib.
Mudros atəşkəs müqaviləsindən sonra Osmanlı qoşunu Azərbaycanı tərk etməyə başladı. 1 noyabr tarixli AXC Nazirlər Şurası qərarı ilə Hərb nazirliyi yaradıldı və ordunun yenidən təşkilinə başlanıldı. Səməd bəy 1919-cu ilin 3 fevral tarixində Ağdam qərərgahı olan I piyada diviziyasının qərərgahına təyin edildi. Bundan qısa müddət sonra Cavanşir qəzasında yerləşən I piyada diviziyasının III taboruna komandan təyin edildi. Səməd bəyin I piyada alayının komandanı polkovnik-leytenant İsrafilova olan raportundan:
…Mənim xidmətim barədə qısa qeyddən sonra, sizi məlumatlandırıram ki, mən kapitan rütbəsinə uyğun vəzifədə xidmət edirəm…və beləliklə, sizdən xahiş edirəm ki, məni kapitan rütəbisən yüksəldəsiniz.
1919-cu ilin iyun ayında xidmətlərinə görə kapitan rütbəsinə yüksəldilmiş və 26 avqust tarixində yeni yaradılmış Lənkəran Ehtiyat Taborunun komandanı təyin edilmişdir. Hərbi nazirliyin 373 nömrəli əmrindən:
I Cavanşir piyada alayının kapitanı Rəfibəyli yeni yaradılmış Lənkəran Ehtiyat Taborunun komandanı təyin edilir. Adı keçən zabit dərhal təşkil edilmə prosesini başlatmalı və bu barədə məlumat verməlidir. Bu tabor bütün sahələrdə II piyada diviziyasına tabe edilmişdir. - Hərb naziri, artilleriya generalı Mehmandarov, Bakı, 26 avqust 1919.
1 dekabr 1919-cu ildə Rəfibəyli VII Şirvan piyada alayının müvəqqəti komandanı əyin edildi. 25 yanvar 1920-ci ildə polkovnik-leytenant rütbəsinə yüksəldildi və I Cavanşir piyada alayının komandanı təyin edildi. Hərb nazirinin vəzifəsini icra edən general Əliağa Şıxlınskinin əmrindən:
Bunu elan edərkən şərəfli və dürüst xidmətinə görə polkovnik-leytenant Rəfibəyova ən səmimi minnətdarlığımı bildirirəm. Əminəm ki, Əminəm ki, o, yeni yerdə indi layiqincə gördüyü etimada kifayət qədər layiq olduğunu sübut edəcək və tez bir zamanda Cavanşir alayını lazımi zirvəyə çatdıracaqdır.
1920-ci ilin martında Qarabağdakı ermənilər üsyan qaldırdılar. Polkovnik-leytenanr Rəfibəylinin bölməsi üsyanın yatırılmasında Azərbaycan ordusunun tərkibində uğurlu formada iştirak etdilər. Azərbaycan ordusunun əməliyyat komandanı olan general Həbib bəy Səlimovun general Əliağa Şxlınskiyə ünvanlanmış raportuna görə, Səməf bəyin 4 günlük Keşişkənd əməliyyatında özünü yaxşı cəhətdən göstərə bilmişdir. 1920-ci ilin aprelində Azərbaycanın bolşevik ordusu tərəfindən işğal edilməsindən sonra Səməd bəy bolşeviklərə qarşı olan Gəncə üsyanında iştirak etmişdir. Üsyan yatırıldıqdan sonra bir qrupla birlikdə Türkiyəyə getmişdir.
Türkiyə üçün xidməti
Türkiyəyə getdikdən sonra onun ordusunda xidmətə etməyə başlamışdır. Bu zaman Anadoludakı türk zabitləri işğalçı qüvvələrə qarşı istiqlaliyyət müharibəsi aparmaqda idilər. 1 iyul 1920-ci ildə İstiqlaliyyət müharibəsinin şərq cəbhəsinin Azərbaycan alayının komandanı təyin edilən Səməd bəy ermənilərlə aparılmış Qars və Sarıqamış əməliyyatlarında iştirak etmişdir. O, həmçinin İraq cəbhəsində də döyüşmüşdür. 1921-ci ilin martından 1922-ci ilin noyabrına qədər şərq cəbhəsinin tərcümə şöbəsinin komandanı olmuşdur. 1922-ci ilin noyabrından 1924-cü ilə qədər VI süvari diviziyasının XV süvari alayının komandan müavini, 1924-cü ildən 1928-ci ilə qədər VI süvari dibiziyasında nümayəndə-zabit kimi xidmət etmişdir. 1928–1930-cu illərdə hərbi məktəbdə təhsil aldıqdan sonra XIII süvari alayının bir bölməsinin komandamı təyin edilmişdir. 1932-ci ildə V süvari alayına təyin edilmiş, 1935-ci ildə alayın komandanı olmuşdur. 1938-ci ildə 41-ci süvari alayının komandan müavini və 1940-cı ildə III ordunun kəşfiyyat bölməsinin komandanı təyin edilmişdir. 1942-ci ilin avqustun 15-də 45-ci süvari alayının komandanı olmuş və qısa müddət sonra polkovnik rütbəsinə yüksəlmişdir. 28 avqust 1948-ci ildə general-mayor rütbəsnə yüksələrək II süvari briqadasının komandanı təyin edilmişdir. 2 avqust 1952-ci ildə Türk Silahlı Qüvvələrinin Quru Qoşunlarının İnspeksiya Qrupuna üzv təyin edilmişdir.
Səməd bəy Rəfibəyli Türkiyənin birinci dərəcəli ilə təltif olunub. Səməd bəy Türkiyədə general hərbi rütbəsinə layiq görülən ilk azərbaycanlıdır. Hərbi xidmətinin sonlarında Ədirnə və Qarsdakı Türkiyə qoşunlarının komandanı vəzifəsinə yüksələn Səməd bəy Rəfibəyli 1980-ci il yanvarın 19-da ömrünün 88-ci ilində İstanbulda vəfat edib və orada da dəfn olunub.
Həmçinin bax
İstinadlar
- Şahbazov, Atamalı. Azərbaycanın və qardaş Türkiyənin istiqlaliyyəti üçün savaşmış azərbaycanlı zabit. Baku: Hərbi and. 2020. səh. 15.
- Ədalət Tahirzadə, Orxan Cəbrayıl. Qurtuluş Savaşının azərbaycanlı zabitləri. Bakı: Çapar nəşriyyatı. 2022. səh. 129. ISBN .
- Collection of legalizations and orders of the government of the Republic of Azerbaijan. — Baku, 1919 — issue 1, p. 23
- Süleymanov, Mehman. Qafqaz İslam Ordusu və Azərbaycan. Baku. 1999. səh. 129.
- State Archives of the Republic of Azerbaijan. f. 2894, op. 1, d. 1, l. 1
- Azerbaijan Democratic Republic (1918-1920). Legislative acts. (Collection of documents). Baku. 1998. səh. 249.
- . Our generals - He defended Shusha. Baku. 1995.
- Collection of orders for the military department of the Azerbaijan Democratic Republic. II. Baku: Maarif. 2018. səh. 88.
- Collection of orders for the military department of the Azerbaijan Democratic Republic. II. Baku: Maarif. 2018. səh. 179.
- Collection of orders for the military department of the Azerbaijan Democratic Republic. II. Baku: Maarif. 2018. səh. 100-101.
- Azerbaijan Democratic Republic. Army. (Documents and materials). II. Baku: Publishing house of Azerbaijan. 1998. səh. 312-315.
- Şahbazov, Atamalı. Azərbaycanın və qardaş Türkiyənin istiqlaliyyəti üçün savaşmış azərbaycanlı zabit. Baku: Hərbi and. 2020. səh. 16.
- Mehman Ağayev. Kurtuluş Savaşı Yıllarında Türkiye Azerbaycan İlişkileri (PDF). İstanbul: IQ Kültür Sanat Yayıncılık. 2008. səh. 201. ISBN . 2023-01-18 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2023-03-30.
Ədəbiyyat
- Ədalət Tahirzadə, Orxan Cəbrayıl. Qurtuluş Savaşının azərbaycanlı zabitləri. Bakı: Çapar nəşriyyatı. 2022. ISBN .
- Mehman Ağayev. (PDF). İstanbul: IQ Kültür Sanat Yayıncılık. 2008. ISBN .
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Semed bey Refibeyli 1892 Yelizavetpol 19 yanvar 1980 Istanbul Azerbaycan Xalq Cumhuriyyetinin polkovnik leytenanti Turk Silahli Quvvelerinin generali 1948 Refibeyliler ailesine mensub olan Semed bey turk ordusunda general rutbesine yukselmis ilk azerbaycanlidir Turkiyede soyad qanunu qebul edildikden sonra Sayqin soyadi ile taninmisdir Semed bey RefibeyliSemed bey Mesedi bey oglu Refibeyli turk Samet Pasa Abdulsamet bey SayginSemed bey RefibeyliSexsi melumatlarDogum tarixi 1892Dogum yeri Balabagman Yelizavetpol Yelizavetpol qezasi Yelizavetpol quberniyasi Rusiya imperiyasiVefat tarixi 19 yanvar 1980Vefat yeri Istanbul TurkiyeDefn yeri Istanbul TurkiyeTehsili Tiflis kadet korpusuFealiyyeti herbi lider d herbi qulluqcuAtasi Mesedi bey RefibeyovHeyat yoldasi Dini Sie IslamHerbi xidmetXidmet illeri 1916 1952Mensubiyyeti Rusiya imperiyasi AXC TurkiyeQosun novu PiyadaRehberlik edib Lenkeran ehtiyat batalyonu AXC 7 ci Sirvan piyada alayi AXC 1 ci Cavansir piyada alayi AXCDoyusler Azerbaycan Ermenistan muharibesi 1918 1920 Gence usyani 1920 Sariqamis doyusu 1920 Rutbesi Podpolkovnik AXC General mayor Turkiye Teltifleri Istiqlaliyyet medali Turkiye Respublikasi HeyatiSemed bey Mesedi bey oglu 1892 ci ilde Gence seherinin Balabagman qesebesinde anadan olub Tiflis kadet korpusunu 1916 ci ilde bitiren Semed bey herbi xidmete 7 ci Qafqaz serhed alayinda baslayib 1917 ci ilin delabrinda Elahidde Muselman Korpusu 1918 ci ilin iyunundan Elahidde Azerbaycan Korpusu yaradildi O 1918 ci ilin yanvarinda yeni yaranan Muselman korpusunun 1 ci Baki atici alayinda boluk komandiri kimi bolsevik dasnak destelerine qarsi vurusub Azerbaycan ucun xidmeti Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti dovrunde Milli Ordumuzun terkibinde ozunu cox istedadli ve pesekar herbci kimi gosterib Porucik Semed bey hele 1918 ci il iyulun 2 de ela xidmetine gore stabs kapitan rutbesine layiq gorulub Avqust ayinda Nuru pasanin teqdimati ile Azebaycan demiryollarina muveqqeti olaraq komissar olaraq teyin edilib Mudros ateskes muqavilesinden sonra Osmanli qosunu Azerbaycani terk etmeye basladi 1 noyabr tarixli AXC Nazirler Surasi qerari ile Herb nazirliyi yaradildi ve ordunun yeniden teskiline baslanildi Semed bey 1919 cu ilin 3 fevral tarixinde Agdam qerergahi olan I piyada diviziyasinin qerergahina teyin edildi Bundan qisa muddet sonra Cavansir qezasinda yerlesen I piyada diviziyasinin III taboruna komandan teyin edildi Semed beyin I piyada alayinin komandani polkovnik leytenant Israfilova olan raportundan Menim xidmetim barede qisa qeydden sonra sizi melumatlandiriram ki men kapitan rutbesine uygun vezifede xidmet edirem ve belelikle sizden xahis edirem ki meni kapitan rutebisen yukseldesiniz 1919 cu ilin iyun ayinda xidmetlerine gore kapitan rutbesine yukseldilmis ve 26 avqust tarixinde yeni yaradilmis Lenkeran Ehtiyat Taborunun komandani teyin edilmisdir Herbi nazirliyin 373 nomreli emrinden I Cavansir piyada alayinin kapitani Refibeyli yeni yaradilmis Lenkeran Ehtiyat Taborunun komandani teyin edilir Adi kecen zabit derhal teskil edilme prosesini baslatmali ve bu barede melumat vermelidir Bu tabor butun sahelerde II piyada diviziyasina tabe edilmisdir Herb naziri artilleriya generali Mehmandarov Baki 26 avqust 1919 1 dekabr 1919 cu ilde Refibeyli VII Sirvan piyada alayinin muveqqeti komandani eyin edildi 25 yanvar 1920 ci ilde polkovnik leytenant rutbesine yukseldildi ve I Cavansir piyada alayinin komandani teyin edildi Herb nazirinin vezifesini icra eden general Eliaga Sixlinskinin emrinden Bunu elan ederken serefli ve durust xidmetine gore polkovnik leytenant Refibeyova en semimi minnetdarligimi bildirirem Eminem ki Eminem ki o yeni yerde indi layiqince gorduyu etimada kifayet qeder layiq oldugunu subut edecek ve tez bir zamanda Cavansir alayini lazimi zirveye catdiracaqdir 1920 ci ilin martinda Qarabagdaki ermeniler usyan qaldirdilar Polkovnik leytenanr Refibeylinin bolmesi usyanin yatirilmasinda Azerbaycan ordusunun terkibinde ugurlu formada istirak etdiler Azerbaycan ordusunun emeliyyat komandani olan general Hebib bey Selimovun general Eliaga Sxlinskiye unvanlanmis raportuna gore Semef beyin 4 gunluk Kesiskend emeliyyatinda ozunu yaxsi cehetden gostere bilmisdir 1920 ci ilin aprelinde Azerbaycanin bolsevik ordusu terefinden isgal edilmesinden sonra Semed bey bolseviklere qarsi olan Gence usyaninda istirak etmisdir Usyan yatirildiqdan sonra bir qrupla birlikde Turkiyeye getmisdir Turkiye ucun xidmeti Baba bey Behbud Semed bey Refibeyli ve Memmed Agpolad Turkiye Ordusunda xidmet iken Turkiyeye getdikden sonra onun ordusunda xidmete etmeye baslamisdir Bu zaman Anadoludaki turk zabitleri isgalci quvvelere qarsi istiqlaliyyet muharibesi aparmaqda idiler 1 iyul 1920 ci ilde Istiqlaliyyet muharibesinin serq cebhesinin Azerbaycan alayinin komandani teyin edilen Semed bey ermenilerle aparilmis Qars ve Sariqamis emeliyyatlarinda istirak etmisdir O hemcinin Iraq cebhesinde de doyusmusdur 1921 ci ilin martindan 1922 ci ilin noyabrina qeder serq cebhesinin tercume sobesinin komandani olmusdur 1922 ci ilin noyabrindan 1924 cu ile qeder VI suvari diviziyasinin XV suvari alayinin komandan muavini 1924 cu ilden 1928 ci ile qeder VI suvari dibiziyasinda numayende zabit kimi xidmet etmisdir 1928 1930 cu illerde herbi mektebde tehsil aldiqdan sonra XIII suvari alayinin bir bolmesinin komandami teyin edilmisdir 1932 ci ilde V suvari alayina teyin edilmis 1935 ci ilde alayin komandani olmusdur 1938 ci ilde 41 ci suvari alayinin komandan muavini ve 1940 ci ilde III ordunun kesfiyyat bolmesinin komandani teyin edilmisdir 1942 ci ilin avqustun 15 de 45 ci suvari alayinin komandani olmus ve qisa muddet sonra polkovnik rutbesine yukselmisdir 28 avqust 1948 ci ilde general mayor rutbesne yukselerek II suvari briqadasinin komandani teyin edilmisdir 2 avqust 1952 ci ilde Turk Silahli Quvvelerinin Quru Qosunlarinin Inspeksiya Qrupuna uzv teyin edilmisdir Semed bey Refibeyli Turkiyenin birinci dereceli Istiqlaliyyet medali ile teltif olunub Semed bey Turkiyede general herbi rutbesine layiq gorulen ilk azerbaycanlidir Herbi xidmetinin sonlarinda Edirne ve Qarsdaki Turkiye qosunlarinin komandani vezifesine yukselen Semed bey Refibeyli 1980 ci il yanvarin 19 da omrunun 88 ci ilinde Istanbulda vefat edib ve orada da defn olunub Hemcinin baxRefibeyliler Mehemmed Berkoz Cahangir Berker Baba Behbud Aslan Berkan Memmed Agpolad Firudin DaryaliIstinadlarSahbazov Atamali Azerbaycanin ve qardas Turkiyenin istiqlaliyyeti ucun savasmis azerbaycanli zabit Baku Herbi and 2020 seh 15 Edalet Tahirzade Orxan Cebrayil Qurtulus Savasinin azerbaycanli zabitleri Baki Capar nesriyyati 2022 seh 129 ISBN 978 9952 5513 4 1 Collection of legalizations and orders of the government of the Republic of Azerbaijan Baku 1919 issue 1 p 23 Suleymanov Mehman Qafqaz Islam Ordusu ve Azerbaycan Baku 1999 seh 129 State Archives of the Republic of Azerbaijan f 2894 op 1 d 1 l 1 Azerbaijan Democratic Republic 1918 1920 Legislative acts Collection of documents Baku 1998 seh 249 Our generals He defended Shusha Baku 1995 Collection of orders for the military department of the Azerbaijan Democratic Republic II Baku Maarif 2018 seh 88 Collection of orders for the military department of the Azerbaijan Democratic Republic II Baku Maarif 2018 seh 179 Collection of orders for the military department of the Azerbaijan Democratic Republic II Baku Maarif 2018 seh 100 101 Azerbaijan Democratic Republic Army Documents and materials II Baku Publishing house of Azerbaijan 1998 seh 312 315 Sahbazov Atamali Azerbaycanin ve qardas Turkiyenin istiqlaliyyeti ucun savasmis azerbaycanli zabit Baku Herbi and 2020 seh 16 Mehman Agayev Kurtulus Savasi Yillarinda Turkiye Azerbaycan Iliskileri PDF Istanbul IQ Kultur Sanat Yayincilik 2008 seh 201 ISBN 9789752552364 2023 01 18 tarixinde PDF Istifade tarixi 2023 03 30 EdebiyyatEdalet Tahirzade Orxan Cebrayil Qurtulus Savasinin azerbaycanli zabitleri Baki Capar nesriyyati 2022 ISBN 978 9952 5513 4 1 Mehman Agayev PDF Istanbul IQ Kultur Sanat Yayincilik 2008 ISBN 9789752552364