Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Əlahiddə Azərbaycan Korpusu — Müsəlman korpusunun bazasında yaradılmış hərbi birlik; müstəqil ordu quruculuğunun ilkin mərhələsi. Həmin mərhələnin səciyyəvi xüsusiyyəti çox mürəkkəb hərbi-siyasi şəraitdə aparılan ordu quruculuğuna türk hərbçilərinin rəhbərlik etməsi idi.
| Əlahiddə Azərbaycan Korpusu | |
|---|---|
 | |
| Növü | Xüsusi təyinatlı qüvvə |
| Yaranma tarixi | 26 İyun 1918 — 2 Yanvar 1919 |
| Ölkə | Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti |
| Sayı | 5000 şəxs |
| Qərargah | Bakı |
| Döyüşlər | Azərbaycan-Ermənistan müharibəsi (1918-1920) Göyçay döyüşü Bakı döyüşü |
| Komandanlıq | |
| Məşhur komandirləri | Əliağa Şıxlinski Həbib bəy Səlimov |
Yaranması
Əsası 1917-ci ilin dekabrında qoyulmuş Müsəlman korpusu Zaqafqaziya komissarlığının ordu strukturu kimi formalaşmağa başlamışdı. 1918-ci il iyunun 26-da Azərbaycan Hökuməti Müsəlman korpusunu Əlahiddə Azərbaycan korpusu adlandırmaqla özünün bu hərbi struktura sahibliyini hüquqi cəhətdən təsdiqlədi. Hökumətin həmin tarixli başqa bir qərarı ilə ƏAK qərargahının ştatında qismən dəyişiklik edildi və korpus komandirinin yanında diviziya səlahiyyətində xüsusi tapşırıqlar üçün general vəzifəsi təsis edildi.
ƏAK bu zaman Azərbaycanda xilaskarlıq missiyasını həyata keçirən Qafqaz İslam Ordusunun tərkibinə daxil edildi. Azərbaycana hərbi yardıma gəlmiş 5-ci Qafqaz firqəsi də ilk vaxtlar ƏAK-ın tərkibinə daxil edilmişdi. Həmin firqə (diviziya) ƏAK vasitəsilə Qafqaz İslam Ordusunun komandanlığına bağlanırdı. 5-ci Qafqaz firqəsinin komandiri xidməti vəzifələri, döyüş tapşırıqlarının icrası haqqında Qafqaz İslam Ordusunun komandanı ilə bərabər ƏAK-ın komandanı Əliağa Şıxlinskiyə də hesabat verirdi.
Fəaliyyəti
Müsəlman korpusu ƏAK adlandırılandan sonra korpus komandirinin əmri ilə hissələrdə və hərbi müəssisələrdə yeni möhürlərin tətbiq edilməsinə başlandı. Müsəlman korpusunun möhürlərində rus qoşun hissələri möhürlərindəki ikibaşlı qartal təsviri var idi, dövrəsində isə hissənin adı və nömrəsi yazılmışdı. Yeni möhürlər gümüş manatlıq ölçü-sündə, ortasında səkkizguşəli ulduz və aypara təsviri olmalı, yuxarı kənarı boyunca isə həm rusca, həm də azərbaycanca hissənin adı və nömrəsi yazılmalı idi.
Korpusun strukturlarının da yenidən qurulmasına başlandı. Sənədlər ƏAK tərkibində diviziya qərargahlarının ləğv olunduğunu göstərir. Qafqaz İslam Ordusu komandanının 1918-ci il 13- avqust tarixli əmri ilə ƏAK-ın qərargahı da, müvəqqəti olaraq, ləğv olundu, onun tərkibinə daxil olan hissələr birbaşa Qafqaz İslam Ordusu komandanlığına tabe edildi. ƏAK-ın ləğvi ilə onun sıralarında fəaliyyət göstərən zabitlər də xidmətdən kənarlaşdırıldı, hissələrdə yazışmanın Azərbaycan dilində aparılması məcburi şərt kimi irəli sürüldü.
1918-ci il sentyabrın 2-ci yarısında ƏAK-m qərargahı bərpa edildi. General-leytenant Əliağa Şıxlinski korpusun komandiri, polkovnik Həbib bəy Səlimov isə qərargah rəisi idi. İlkin olaraq, ƏAK-ın tərkibində iki piyada diviziyası formalaşdırıldı. 1-ci diviziyanm komandiri polkovnik (albay) , 2-ci diviziyanın komandiri isə Qafqaz İslam Ordusunun qərargah rəisi olmuş Nazim bəy təyin edildi. Hər diviziya üç piyada alayından ibaret idi. 1918 il oktyabnn ortalarmda 1-ci diviziyanm tərkibində üç süvari alayı, bir sərhəd və bir topçu alaylan var idi. Qafqaz İslam Ordusu komandanmm tabeliyində 4-cü Azərbaycan süvari alayınm da formalaşdırılmasma başlanmışdı. Bununla yanaşı Əlahiddə Azərbaycan korpusunun tabeliyində 1-ci ağır topçu taboru, 1-ci qaubitsa taboru, teleqraf taboru, dəmir yol taboru və təyyarə dəstəsi də var idi.
1918-ci il noyabrın əvvəllərində hərbi nazirlik bərpa edildikdən sonra, ƏAK-ın mövcudluğu formal xarakter aldı. Qoşun hissələrinin təşkilinə və fəaliyyətinə rəhbərlik bütünlüklə hərbi nazirliyin əlində cəmləşdirildi. 1918-ci il noyabrın 15-də ƏAK-ın qərargah rəisi Həbib bəy Səlimov Ümumi qərargahın rəisi təyin edildi. ƏAK-ın komandiri Ə.Şıxlinski isə 1918 il dekabrın 29-da hərbi nazirin müavini təyin olundu. Korpusun qərargah zabitlərinin bir çoxu yeni vəzifələrə təyin edildilər. Nazirlər Şurasının 1919-cu il 2 yanvar tarixli qərarı ilə Əlahiddə Azərbaycan korpusu ləğv olundu. Onun qərargahında xidmət edən zabitlər hərbi nazirliyin aparatına və qoşun hissələrinə göndərildilər.
Mənbə
- Süleymanov M., Azərbaycan ordusu (1918–1920), B., 1998;
- Стеклов А., Армия Мусаватского Азербайджана, Б., 1928.
İstinadlar
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Elahidde Azerbaycan Korpusu Muselman korpusunun bazasinda yaradilmis herbi birlik musteqil ordu quruculugunun ilkin merhelesi Hemin merhelenin seciyyevi xususiyyeti cox murekkeb herbi siyasi seraitde aparilan ordu quruculuguna turk herbcilerinin rehberlik etmesi idi Elahidde Azerbaycan KorpusuNovu Xususi teyinatli quvveYaranma tarixi 26 Iyun 1918 2 Yanvar 1919Olke Azerbaycan Xalq CumhuriyyetiSayi 5000 sexsQerargah BakiDoyusler Azerbaycan Ermenistan muharibesi 1918 1920 Goycay doyusu Baki doyusuKomandanliqMeshur komandirleri Eliaga Sixlinski Hebib bey SelimovYaranmasiEsasi 1917 ci ilin dekabrinda qoyulmus Muselman korpusu Zaqafqaziya komissarliginin ordu strukturu kimi formalasmaga baslamisdi 1918 ci il iyunun 26 da Azerbaycan Hokumeti Muselman korpusunu Elahidde Azerbaycan korpusu adlandirmaqla ozunun bu herbi struktura sahibliyini huquqi cehetden tesdiqledi Hokumetin hemin tarixli basqa bir qerari ile EAK qerargahinin statinda qismen deyisiklik edildi ve korpus komandirinin yaninda diviziya selahiyyetinde xususi tapsiriqlar ucun general vezifesi tesis edildi EAK bu zaman Azerbaycanda xilaskarliq missiyasini heyata keciren Qafqaz Islam Ordusunun terkibine daxil edildi Azerbaycana herbi yardima gelmis 5 ci Qafqaz firqesi de ilk vaxtlar EAK in terkibine daxil edilmisdi Hemin firqe diviziya EAK vasitesile Qafqaz Islam Ordusunun komandanligina baglanirdi 5 ci Qafqaz firqesinin komandiri xidmeti vezifeleri doyus tapsiriqlarinin icrasi haqqinda Qafqaz Islam Ordusunun komandani ile beraber EAK in komandani Eliaga Sixlinskiye de hesabat verirdi FealiyyetiMuselman korpusu EAK adlandirilandan sonra korpus komandirinin emri ile hisselerde ve herbi muessiselerde yeni mohurlerin tetbiq edilmesine baslandi Muselman korpusunun mohurlerinde rus qosun hisseleri mohurlerindeki ikibasli qartal tesviri var idi dovresinde ise hissenin adi ve nomresi yazilmisdi Yeni mohurler gumus manatliq olcu sunde ortasinda sekkizguseli ulduz ve aypara tesviri olmali yuxari kenari boyunca ise hem rusca hem de azerbaycanca hissenin adi ve nomresi yazilmali idi Korpusun strukturlarinin da yeniden qurulmasina baslandi Senedler EAK terkibinde diviziya qerargahlarinin legv olundugunu gosterir Qafqaz Islam Ordusu komandaninin 1918 ci il 13 avqust tarixli emri ile EAK in qerargahi da muveqqeti olaraq legv olundu onun terkibine daxil olan hisseler birbasa Qafqaz Islam Ordusu komandanligina tabe edildi EAK in legvi ile onun siralarinda fealiyyet gosteren zabitler de xidmetden kenarlasdirildi hisselerde yazismanin Azerbaycan dilinde aparilmasi mecburi sert kimi ireli suruldu 1918 ci il sentyabrin 2 ci yarisinda EAK m qerargahi berpa edildi General leytenant Eliaga Sixlinski korpusun komandiri polkovnik Hebib bey Selimov ise qerargah reisi idi Ilkin olaraq EAK in terkibinde iki piyada diviziyasi formalasdirildi 1 ci diviziyanm komandiri polkovnik albay 2 ci diviziyanin komandiri ise Qafqaz Islam Ordusunun qerargah reisi olmus Nazim bey teyin edildi Her diviziya uc piyada alayindan ibaret idi 1918 il oktyabnn ortalarmda 1 ci diviziyanm terkibinde uc suvari alayi bir serhed ve bir topcu alaylan var idi Qafqaz Islam Ordusu komandanmm tabeliyinde 4 cu Azerbaycan suvari alayinm da formalasdirilmasma baslanmisdi Bununla yanasi Elahidde Azerbaycan korpusunun tabeliyinde 1 ci agir topcu taboru 1 ci qaubitsa taboru teleqraf taboru demir yol taboru ve teyyare destesi de var idi 1918 ci il noyabrin evvellerinde herbi nazirlik berpa edildikden sonra EAK in movcudlugu formal xarakter aldi Qosun hisselerinin teskiline ve fealiyyetine rehberlik butunlukle herbi nazirliyin elinde cemlesdirildi 1918 ci il noyabrin 15 de EAK in qerargah reisi Hebib bey Selimov Umumi qerargahin reisi teyin edildi EAK in komandiri E Sixlinski ise 1918 il dekabrin 29 da herbi nazirin muavini teyin olundu Korpusun qerargah zabitlerinin bir coxu yeni vezifelere teyin edildiler Nazirler Surasinin 1919 cu il 2 yanvar tarixli qerari ile Elahidde Azerbaycan korpusu legv olundu Onun qerargahinda xidmet eden zabitler herbi nazirliyin aparatina ve qosun hisselerine gonderildiler MenbeSuleymanov M Azerbaycan ordusu 1918 1920 B 1998 Steklov A Armiya Musavatskogo Azerbajdzhana B 1928 IstinadlarHemcinin baxAzerbaycan Xalq Cumhuriyyetinin Milli Ordusu