Azərbaycanca AzərbaycancaБеларускі БеларускіDansk DanskDeutsch DeutschEspañola EspañolaFrançais FrançaisIndonesia IndonesiaItaliana Italiana日本語 日本語Қазақ ҚазақLietuvos LietuvosNederlands NederlandsPortuguês PortuguêsРусский Русскийසිංහල සිංහලแบบไทย แบบไทยTürkçe TürkçeУкраїнська Українська中國人 中國人United State United StateAfrikaans Afrikaans
Dəstək
www.wikimedia.az-az.nina.az
  • Vikipediya

Nil timsahı lat Crocodylus niloticus əsl timsahlar sinfinin ən böyük nümayəndələrindən biri Afrikada yayılan üç timsah n

Crocodylus niloticus

Crocodylus niloticus
www.wikimedia.az-az.nina.azhttps://www.wikimedia.az-az.nina.az

Nil timsahı (lat. Crocodylus niloticus) — əsl timsahlar sinfinin ən böyük nümayəndələrindən biri. Afrikada yayılan üç timsah növündən ən böyüyü, dünyada isə daraqlı timsahdan sonra ikincisi. Afrikadakı su və yarı su ekosistemində ən yüksək yeri tutur. Yetkinlər qara kərgədan, begemot, zürafə, Afrika kəli, adi kanna və aslan kimi böyük və güclü heyvanların öhdəsindən gələ bilərlər. Bundan əlavə Nil timsahı yaşayış mühitinə, ölçüsünə və gücünə görə insan yeyən bir timsah kimi məşhurdur. Qədim dövrlərdə bir qorxu və ibadət obyekti olmuşdur. İndiyə qədər bəlkə də, əsl timsah sinfinin ən məşhur növü olaraq qalır. Bu növün sayı nisbətən yüksək və sabitdir, lakin bəzi ölkələrdə populyasiyalar yox olmaq təhlükəsi ilə üzləşir.

Nil timsahı
image
Elmi təsnifat
XƏTA: parent və rang parametrlərini doldurmaq lazımdır.
???:
Nil timsahı
Beynəlxalq elmi adı
  • Crocodylus niloticus Josephus Nicolaus Laurenti, 1768
image
Şəkil
axtarışı
ITIS  202200
NCBI  8501
EOL  795278
FW  158096

Görünüşü

image
Yandan çəkilmiş Nil timsahı
image
Nisbətən gənc Nil timsahının kəlləsi

Bütün timsahlar kimi, Nil timsahının da gövdənin yan tərəflərində yerləşən qısa ayaqları, sıra sümük lövhələrlə örtülmüş pullu dərisi, uzun güclü quyruğu və güclü çənələri vardır. Timsahın gözləri, su altında əlavə qorumaya xidmət edən üçüncü bir göz qapağı ilə təchiz edilmişdir. Onların yaxınlığında gözlərinizi maye ilə yuyulmanısına imkan verən xüsusi vəzlər var (bu səbəbdən "timsah göz yaşları" ifadəsi işlədilir). Burun dəlikləri, qulaqlar və gözlər başın yuxarı hissəsindədir. Buda ona suyun altında olarkən ətrafı asanlıqla görməyə imkan verir.

Nil timsahının rəngi ona maskalanmaq imkanı verir. Cavan fərdlər ümumiyyətlə boz və ya açıq qəhvəyi rənglidir. Arxa və quyruqlarında tünd zolaqlar var. Yaşla rəng tündləşir və zolaqlar incələşir. Qarın sarı rəngə malikdir. Bu dəri ən keyfiyyətli hesab olunur.

Anatomiya və fiziologiya

Timsahların ürəyi quşlar kimi dörd kameralıdır. Bunu qanı oksigenlə təsirli şəkildə doydurması lazım olan isti qanlı əcdadlardan amışlar, Ancaq təkamül müddətində septa arasında timsahların arteriya və venoz qanı qarışdırmasına imkan verən bir çuxur meydana gəlir. Ümumiyyətlə, Nil timsahı suyun altına 2–5 dəqiqə dalır, ancaq lazım olduqda suyun altında 30 dəqiqəyə qədər, az aktivlikdə isə iki saata qədər qala bilər.

Nil timsahı çox yaxşı eşitmə qabiliyyətinə və zəngin bir səs diapazonuna malikdir. Dərisi suyun təzyiqi və temperaturunun dəyişməsinə cavab verən, həmçinin kimyəvi tərkibini təyin edə bilən xüsusi reseptorlarla təchiz olunmuşdur. Çənələrin təsir edici gücü var. Bu da onlara böyük heyvanları tutmağa və öldürməyə imkan verir. 5 metrdən bir qədər artıq olan Nil timsahının dişləmə qüvvəsi 2268 kq ilə təşkil etmişdir. Çənələr 64–68 yırtıcı diş ilə təchiz olunmuşdur — yuxarı çənədə 36–38, aşağıda 28–30. Timsahların diş sistemi homodont tipindən daha çox heterodontdur. Dişləri şərti olaraq məməlilərin kəsici dişlərinə, köpəklərinə və azı dişlərinə uyğun üç morfofunksional tipə bölmək olar. Yeni çıxan timsahların ağzının ön hissəsində yumurtadan çıxmağa kömək edən adlanan xüsusi bir dəri sərtliyi var.

Ölçüləri

Nil timsahı Afrikada tapılan ən böyük timsahdır. Dünyanın isə ikinci ən böyük timsahı hesab olunur. Yetkin erkəklərin uzunluğu çox vaxt 4,5 ilə 5,5 m arasında dəyişir. Bununla birlikdə, yetkinlərin əksəriyyəti daha kiçikdir. Səbəb isə timsahların yetkinlik yaşına çatdıqdan sonra tam böyüməsi üçün çox vaxtın tələb olmasıdır (yetkinlik yaşına çatmış hər hansı bir timsah 2–3 m uzunluğa çatır). Yetişən Nil timsahlarının bir çox hissəsi tədqiqata görə adətən 2,8–3,5 m, digərləri isə 3–4,5 m uzunluqdadır. Uqanda və Zambiyadan olan Nil timsahlarının orta ölçüsü 3.16 m, kütləsi isə 137.5 kq-dır. Keniyaın Turkana gölündə orta timsah ölçüsü 3.66 m, çəkisi 201.6 kq olaraq qeydə alınmışdır. Bundan əlavə Kruqer Milli Parkındakı yetkin timsahların orta hesabla 3.65 m uzunluğa qədər böyüdüyünə dair dəlillər mövcuddur. Bu növün erkək və dişilərinin ölçüsünü ayrı-ayrılıqda nəzərdən keçirmək üçün, populyasiyaların əksəriyyətində yetkin erkəklərin orta uzunluğunun təxminən 4 m, çəkisinin 300 kq-dan çox olduğu, dişilərin isə ümumiyyətlə 3,05 m-ə qədər böyüdüyü və 116 ka çəkidə olması qeydə alınmışdır. Bütün timsahlar kimi, Nil timsahları da cinsi dimorfizm mövcuddur. Erkəklər dişilərdən ortalama 30 % daha böyükdür. Nil timsahındakı bu fərq, daraqlı timsahdan daha az ifadə olunur. Yetkinlik yaşına çatdıqda, erkək Nil timsahı bir qayda olaraq dişidən 30–50 sm daha uzundur. Üstəlik erkəklərdə bundan sonra da sürətli böyümə davam edir. Yetişən erkəklərin uzunluğu 4 m-dən çoxdur və həcminə görə dişilərdan əhəmiyyətli dərəcədə böyükdür. Yetkin bir erkəyin uzunluğu 3,3 ilə 5 m arasındadır və 150 ilə 700 kq arasında ola bilər. Xüsusilə böyük erkəklərin uzunluğu 5.5 m-dən çoxdur və ən azı bir ton ağırlığında ola bilirlər. Müqayisə üçün onu demək olar ki, yetkin dişi ümumiyyətlə 2,2–3,8 m uzunluqdadır və 40 ilə 250 kq arasında çəki verir.

Fərdi timsahların kütləsi olduqca dəyişkən ola bilir. Çünki bəzi heyvanlar təbiətinə görə daha incə, digərləri isə əksinə çox kütləli olurlar. Dişilər ümumiyyətlə erkəklərdən daha az həcmlidir.

Nil timsahlarının nisbətən soyuq iqlimlərdə məsələn: Cənubi Afrikadakı yayılma arealının sərhədlərində daha kiçik bir ölçüyə malik olduqları və nadir hallarda 4 m uzunluğunu aşdıqlarına dair dəlillər var. Saxara səhrasında və Qərbi Afrikanın digər yerlərində timsahlar ümumiyyətlə 3–4 m-ə qədər böyüyür. Uzunluq (maksimum — 5 m) və ölçü baxımından əksər populyasiyalardan geri qalır, lakin bəziləri bu timsahları başqa bir növün nümayəndəsi sayır — səhra timsahı (Crocodylus suchus).

Maksimum ölçülər

Nil timsahları tənzimlənməmiş ovçuluqla daimi təzyiq altında olmadıqları təqdirdə, uzunluğu 5 metrdən yuxarı ola bilir, Ancaq bu növ timsahların çata biləcəyi maksimum ölçü mütəxəssislər arasında mübahisələrə səbəb olur. Daha əvvəl yeddi metrdən və daha da böyük nümunələrdən xəbər verildi. Keçmişdə yalnız ovçular deyil, həm də tədqiqatçıların təxminlərinə görə Afrika və Madaqaskarda uzunluğu 7.62 ilə 9.15 m arasında olan nəhəng timsahların görülməsi iddia edilir, Ancaq bu məlumatların heç biri etibarlı şəkildə təsdiqlənməmişdir. Şübhəsiz ki, əksər hallarda bunların çoxu şişirtmədən başqa bir şey deyildir.

Doğrulanan məlumatlara görə uzunluğu 6,1 m-dən çox olan tək timsah növü Daraqlı timsahdır, Ancaq hazırda böyük Nil timsahlarının ölçüləri ilə daraqlı timsahlarla müqayisə oluna bilən aşağıdakı hesabatları maraq doğura bilər:

  • Tanzaniyanın Tanqanika gölü yaxınlığında öldürülən böyük bir Nil timsahının 5.5 m uzunluğunda olduğu bildirildi. Bundan əlavə bu nümunənin bədən dairəsi 2.28 m, kəlləsi 71 sm və ön ayaqları 56 sm olmuşdur.
  • Cənubi Afrikada yaxalanan başqa bir məşhur nəhəngin uzunluğu 5.5 metrə çatmış və çəkisi 905.7 kq olmuşdur.
  • 1950-ci ildə Keniyanın Semliki çayıında tutulan timsah 5.54 m ölçüdə olmuşdur. Ginnesin Rekordlar Kitabı bu məlumatı etibarlı hesab etmişdir.
  • Bundan dörd il sonra, Semliki çayıında 5.59 m ölçülü başqa bir böyük nümunə öldürülür, lakin bu nəhəng müstəsna sayılır, çünki bu bir dişi timsah olur. Bəlkə də bu timsah təkcə Nil timsahının deyil, həmçinin bütün müasir timsah nümayəndələrinin ən böyük dişisidir. Səbəb isə indiyənə qədər aşkarlanan dişi timsahlardan ən azı bir metr uzun olmuşdur.
  • Nil timsahına aid ən böyük kəllə Efiopiyada aşkarlanır. Kəllənin uzunluğu 68,6 sm, alt çənəsi isə 87 sm olmuşdur. Bu nümunə təxminən 5,6 m uzunluqda olur.
  • Malavidə öldürülən Nil timsahının uzunluğu 5.74 m idi. Bu rəqəm də Ginnesin Rekordlar Kitabı tərəfindən də qəbul edilmişdir.
  • Zambiyada qalıqları aşkarlanan bir timsahın hesablamalara görə 5.8 m uzunluqda və 680 ilə 725 kq arası ağırlıqla olması ehtimal edilir.
  • Botsvananın Okavanqo deltasıında 1968-ci ilin noyabrında ovçu Bobbi Vilmot dəhşətli adamyeyən bir timsahı öldürür. Onun uzunluğu 5.87 metr, bədən cevrəsi 2.13 metr, ağırlığı mədəsindəki qida xaricində təxminən 816 kq olur. Yalnız bir başı 166 kq ağırlığında olur. Mədəsində 2 keçi, yarı eşşək və bir qadının qismən həzm olunmuş bədəni var idi.
  • Başqa bir nəhəngə timsah Semliki çayında rast gəlinir. 1951-ci ilin sentyabrında bir Uqanda mühafizəçisi tərəfindən öldürülür. Bu Nil timsahı 5.94 m uzunluğa çatmış və bədən qurşağı 2.24 m olmuşdur.
  • Raymond Druri Madaqaskarda 6 metr uzunluğa malik müstəsna bir timsahı gördüyünü iddia etmişdir, Ancaq bu məlumatı təsdiqləmək üçün kifayət qədər mənbə yoxdur.
  • Burundidən olan Qustav adı ilə tanınan Nil timsahı, bəlkə də bu növün ən məşhurudur. Böyük ölçüyə malik olan Qustavı öyrənməyə çalışan bütün herpetoloqlar və onu öldürməyə çalışan saysız ovçular nəticə əldə edə bilməmişlər. 1990-cı illərdən qalma təsvirlərə görə Qustav 6,1 m uzunluğa çatır. O insanları və hətta begemotları belə ovlayır.
  • Ginness Rekordlar Kitabında qeydə alınan nümunə 1948-ci ildə Viktoriya gölü yaxınlığında öldürülür. Timsah 6.4 m ölçülü olur. Bu nəhəng timsahın 900 kq-dan çox (böyük ehtimalla 1300–1500 kq) ağırlığında olması bildirilir.
  • Duqlas Cons Somalinin Cuba çayında iri Nil timsahını öldürür. Nümunə 6.4 m-ə çatır və bu hesabat nisbətən etibarlı hesab edilir.
  • Ginnesin Rekordlar Kitabına görə ən böyük dəqiq ölçülmüş Nil timsahı, 1905-ci ildə Tanzaniyanın Mvanza şəhəri yaxınlığında aşkar edilir. Uzunluğu 6.45 m olur, lakin 1095 kq-a bərabər olan kütləsi uzunluğun böyük ehtimalla çox qiymətləndirildiyini deməyə əsas verir. Belə ki, baş və ya quyruq tərəfindən asılan heyvanın öz ağırlığı altında uzandığı ehtimal edilir.
  • Meri Kinqsley Qərbi Afrikada 6.7 metrlik timsah vurduğunu bildirir. Quqqisberq bu hesabatı etibarlı hesab edir.
  • 1903-cü ildə Zambiyada öldürülən bir Nil timsahının, quyruğunun bir hissəsini itirməsinə baxmayaraq 7,6 m uzunluqda olduğu bildirilir. deyilənə görə bədəninin hündürlüyü 93 sm, qarın ətrafının diametri 4,26 m, kəllə uzunluğu 1,4 m-ə çatırmış. Təəssüf ki, bu məlumat təsdiqlənməmişdir.
  • 1900-cü ildə bildirilən bəlkə də ən böyük Nil timsahının, Uqandanın Kyoqa şəhərində kapitan Riddik tərəfindən öldürüldüyü iddia edilir. Kapitan bu timsahın 7.93 metr uzunluğunda olduğunu bildirmişdir, Ancaq bunun heç bir dəlili yoxdur.

XX əsrdə nizamsız ovlanmadan əvvəl digər timsah növləri də 6 m uzunluğa çata bilirdilər. Bu ölçüyə qaviallar və Orinoko timsahları çata bilirdilər. Hər iki növ demək olar ki, tamamilə məhv edilməsindən əvvəl köhnə hesabatlarda böyük uzunluqlara çatması barədə məlumatlar var. Təstiqlənmiş məlumatlara görə, qara kaymalar və Amerikatimsahları da bəzi hallarda 6 metrə qədər böyüyə bilir. Buna baxmayaraq fərdlərinin uzunluğu 4,5 metrdən uzun olan ən çox aşkarlanan daraqlı timsah xaricində tək timsah növüdür.

Davranışı

Normal şəraitdə Nil timsahları digər əksər müasir sürünənlər kimi nisbətən hərəkətsiz heyvanlardır. Təbiətdə müşahidə olunan timsahların yarısından çoxu, səhər tezdən axşama kimi sahildə və ya dayaz suda həzz almaqla məşğuldur. Həddindən artıq qızışmamaq üçün çənələrini açıq saxlayırlar (çənələri bağlı olan timsahların istidə qalması onun istidən ölümünə səbəb ola bilər). Nil timsahları digər heyvanlara nisbətən çox aqressiv və əraziyə bağlıdırlar. Eyni zamanda yaxınlıqdakı çox sayda timsahın olmasına dözümlüdürlər.

Bir neçə saat praktik olaraq hərəkətsiz qalmalarına baxmayaraq, Nil timsahları inkişaf etmiş duyğu orqanları sayəsində ətrafı və digər heyvanların varlığını yaxşı hiss edirlər.

Cənubi Afrikada Nil timsahlarını ilin qış vaxtında görmək daha asasndır. Səbəb isə onların bu vaxt cütləşməyə meyilli olması ilə əlaqədardır. Timsahlar vaxtlarının çox hissəsini yağışlı və ya buludlu günlərdə suda keçirir. Arealın cənub hissələrində timsahlar, quraqlıq, soyuq hava və ya həyatı üçün təhlükəli olan digər iqlim dəyişiklikləri baş verdikdə sığınacaqlar qazır və ümumiyyətlə may-avqust ayları arasında davam edən yay qış yuxusuna girə bilər. Yalnız qış yuxusuna qatılan böyük fərdlər bəzən yuvanı tərk edib isti günlərdə özlərini günəşə verir.

image
Efiopiyada iri bir erkək

Nil timsahları ümumiyyətlə qarnı üzərində sürünür, eyni zamanda gövdəsini qaldıraraq gəzə bilir. Kiçik fərdlər 14–17 km/saat sürətlə qaça bilir. Üstəlik quyruğu ilə sinusoidal hərəkətlər edərək suda sürətlə (təxminən 30 km/saat) üzə bilirlər.

Bəzi müşahidəçilər Nil timsahının quşlarla simbioz əlaqəyə sahib olduğunu düşünürlər. Məsələn: Dəstəkli qanadlı bibikinə (Vanellus spinosus) və timsah gözətçisi (Pluvianus aegyptius) . Bəzi məlumatlara görə, timsah ağzını geniş açır, quş isə bu vaxt dişlərinə ilişmiş ət parçalarını çıxarmaqla məşqul olur, Ancaq bu hesabatlar etibarsızdır və həqiqətəndə bunun simbioz bir əlaqə olması təstiqlənməmişdir. Begemotlar Nil timsahları ilə suları dinc şəkildə bölüşürlər. Dişilərin bəzən balalarını aslan və xallı kaftarlardan qorumaq üçün timsahların yanına buraxdıqları bildirilir. Eynilə kiçik timsahlar da begemotların yanında özlərinə sığınacaq axtarırlar.

Yayılması və qorunma

image
Timsah dərisindən hazırlanmış qadın çantaları

Nil timsahı çay və göl sahillərində, şirin sulu bataqlığında yaşamağa üstünlük verir, Ancaq bütün əsl timsahlar kimi duzlu suya dözümlüdürlər və bəzən duzlu sularda: çay mənsəblərində və ya manqrovlarda yaşayırlar. Bir dəfə sahildən bir neçə kilometr aralıda, açıq dənizdə bir Nil timsahı tapılmışdır, halbuki bu davranış ümumiyyətlə onlar üçün tipik deyil. Bununla belə duzlu suda üzmək bacarığı Nil timsahlarına bəzi adalarda məskunlaşmağa imkan verir.

Praktik olaraq Saxaranın cənubundan kontinental Afrika boyunca, eləcə də Mərakeş, Mavritaniya, San-Tome və Prinsipi, Kabo-Verde, Zənzibar, Sokotra adası, Madaqaskar və Nil hövzəsində yayılmışdır. Bir vaxtlar onların arealı daha qüzeylərdə yerləşirdi. Bu heyvanın fosil qalıqlarına Əlcəzair, Liviya, İsrail, Livan, Suriya, Fələstin və İordaniyada, habelə Komor adaları tapılmışdır.

1940–1960-cı illərdə Nil timsahı xüsusən də yüksək keyfiyyətli dərisinə görə, az miqdarda ətinə və orqanlarının iddia edilən dərman xüsusiyyətlərinə görə fəal şəkildə ovlanırdı. Bu növün sayında dəfələrlə azalmaya gətirib çıxarmış və nəticədə məhv olma təhlükəsi yaranmışdır.

Nil timsahı Somali, Efiopiya, Keniya, Zambiya kimi cənub və şərqi Afrikanın bir çox ölkəsində yayılmışdır. Burada populyasiyalar izlənilir və sənədləşdirilir.

Nil timsahı Beynəlxalq Təbiətin və Təbii Sərvətlərin Mühafizəsi Birliyinin Qırmızı kitabında minimum risk kateqoriyası olan növ kimi qeydə alınmışdır. Timsah ticarəti Kökünün kəsilməsi təhlükəsi olan vəhşi fauna və yabanı flora növlərinin beynəlxalq ticarət konvensiyasının I əlavəsinə uyğun olaraq ilə tənzimlənir.

İstinadlar

  1. Integrated Taxonomic Information System (ing.). 1996.
  2. The Reptile Database (ing.). / P. Uetz 2015.
  3. Allen E. Greer. On the Maximum Total Length of the Salt-Water Crocodile (Crocodylus porosus) // Journal of Herpetology. — 1974. — Т. 8, № 4.
  4. "Nile crocodile". Britannika Ensiklopediyası. Encyclopedia Britannica, Inc. 2012-01-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2008-11-02.
  5. David Quammen., Monster of God: The Man-eating Predator in the Jungles of History and the Mind. . United States https://books.google.com/books?id=Y1PCH-K_ioMC&pg=PA127&lpg=PA127&dq=Crocodylus+niloticus+attack+human&source=web&ots=a4_U2bMmlF&sig=29HBl0hQIvmnwlTFA9bn0S-N-_k&hl=en&sa=X&oi=book_result&resnum=4&ct=result#PPA129,M1 (#bare_url_missing_title). 2021-01-02 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-12-28.
  6. "Hunt Crocodiles With Bullet Safaris" (ingilis). Bullet Safaris. 2012-01-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2008-11-02.
  7. "Species of crocodilians" (ingilis). Science Encyclopedia. 2012-01-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2008-11-02.
  8. N. S. Flint, F. H. van der Bank, J. P. Grobler. "A lack of genetic variation in commercially bred nile crocodiles (Crocodylus niloticus) in the North-West Province of South Africa" (PDF).[ölü keçid]
  9. Adam Britton. "Do crocodiles cry 'crocodile tears'?". Crocodilian Biology Database (ingilis). Florida Museum of Natural History. 2012-01-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2008-11-02.
  10. Adam Britton. "Crocodylus niloticus (Laurenti, 1768)". Crocodilian Species (ingilis). Florida Museum of Natural History. 2006-09-01 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2008-11-02.
  11. "Crocodile" (ingilis). Botswana Tourism Board. 2007-03-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2008-11-02.
  12. Sitat səhvi: Yanlış <ref> teqi; wrc adlı istinad üçün mətn göstərilməyib
  13. Amélie L. Vergne, Alexis Avril, Samuel Martin, Nicolas Mathevon. "Parent–offspring communication in the Nile crocodile Crocodylus niloticus: do newborns' calls show an individual signature?". Naturwissenschaften (1). 2007: 49—54.[ölü keçid]
  14. "Ученые разобрались в чувствительности крокодилов". Новости Mail.Ru. 2015-12-22 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-12-13.
  15. National Geographic documentary; "Bite Force", Brady Barr.
  16. "The Nile crocodile, a new model for investigating heterodonty and dental continuous renewal in vertebrates — Département de Biologie" (fransız). biologie.ens-lyon.fr. 2018-09-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-09-25.
  17. A. Aulie, T. I. Kanui. "Oxygen consumption of eggs and hatchlings of the. Nile crocodile (Crocodylus. niloticus)". Comparative biochemistry and physiology: 99—102. 2015-12-22 tarixində orijinalından arxivləşdirilib.
  18. . Nottingham: Denis Charles Deeming. səh. 349. ISBN .
  19. Somma, Louis A. (19 июня 2002). Crocodylus niloticus Laurenti, 1768. USGS Nonindigenous Aquatic Species Database
  20. Alexander, G., Marais, J. (2007). A guide to the reptiles of southern Africa. Cape Town, Struik Publishers.
  21. Garrick, L. D., & Lang, J. W. (1977). Social signals and behaviors of adult alligators and crocodiles. American Zoologist 17(1):225–239.
  22. Graham, A. D. (1968). The Lake Rudolf Crocodile (Crocodylus Niloticus Laurenti) Population. Masters of Science Thesis, The University of East Africa.
  23. Richardson, K. C., G. J. W. Webb, and S. C. Manolis. 2002. Crocodiles Inside Out: A Guide to the Crocodilians and Their Functional Morphology. Surrey Beatty and Sons, Australia.
  24. Hutton, J. M. (1987). Growth and feeding ecology of the Nile crocodile Crocodylus niloticus at Ngezi, Zimbabwe. The Journal of Animal Ecology 25–38.
  25. Leslie, A. J., 1997. The ecology and physiology of the Nile crocodile, Crocodylus niloticus, in Lake St Lucia, Kwazulu/Natal, South Africa. PhD thesis
  26. Sitat səhvi: Yanlış <ref> teqi; :2 adlı istinad üçün mətn göstərilməyib
  27. Somma, Louis A. (June 19, 2002). Crocodylus niloticus Laurenti, 1768. USGS Nonindigenous Aquatic Species Database. Retrieved July 14, 2006 from the USGS Arxivləşdirilib may 9, 2009, at the Wayback Machine
  28. "Nile crocodile: Definition from". Answers.com. 2010-11-17 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2010-03-16.
  29. "Nil timsahı". portal.azertag.az (Azərbaycan dili). Uşaq Bilik Portalı — Ensiklopediya. 08.02.2020. 29 yanvar 2021 tarixində arxivləşdirilib.
  30. "Crocodilian Biology Database - FAQ - Which is the largest species of crocodile?". crocodilian.com. 2012-03-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-12-13.
  31. "Nile Crocodile (Crocodylus niloticus) | Wildliferanching.com". 2014-12-18. Archived from the original on 2014-12-18. İstifadə tarixi: 2015-12-12.
  32. Sitat səhvi: Yanlış <ref> teqi; :3 adlı istinad üçün mətn göstərilməyib
  33. C. A. W. Guggisberg. Crocodiles: Their Natural History, Folklore and Conservation Arxivləşdirilib 2015-12-22 at the Wayback Machine. — 1st ed edition. — Newton Abbot: David & Charles, 1972–03–16. — 200 с. — .
  34. Whitaker, R., & Whitaker, N. (2008). Who’s got the biggest? Crocodile Specialist Group Newsletter27(4): 26–30.
  35. Wood, The Guinness Book of Animal Facts and Feats. Sterling Pub Co Inc (1983), ISBN 978-0-85112-235-9
  36. "Gustave the Killer Crocodile - National Geographic Adventure Magazine". adventure.nationalgeographic.com. 2008-08-01 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-12-12.
  37. Sitat səhvi: Yanlış <ref> teqi; Beard2 adlı istinad üçün mətn göstərilməyib
  38. Loveridge, J. (1984). Thermoregulation in the Nile crocodile, Crocodylus niloticus. Symposia Zoological Society of London 52:443–467.
  39. Kofron, C. P. (1993). Behavior of Nile crocodiles in a seasonal river in Zimbabwe. Copeia 463–469.
  40. Molnar, J. L., Pierce, S. E., & Hutchinson, J. R. (2014). An experimental and morphometric test of the relationship between vertebral morphology and joint stiffness in Nile crocodiles (Crocodylus niloticus). The Journal of Experimental Biology 217(5): 758–768.
  41. Alvin Silverstein, Laura Silverstein Nunn., Symbiosis. . 1999 https://books.google.com/books?id=k8tm8g3UFBoC&pg=PA29&lpg=PA29&dq=Nile+crocodile+plover+symbiotic&source=bl&ots=R7WnCTfH6x&sig=t4Rqr18K8R2tH3Tid2mlU0N8vnI&hl=en&sa=X&oi=book_result&resnum=5&ct=result (#bare_url_missing_title). 2023-08-05 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-12-30.
  42. Adam Britton. "Croc Blog: Crocodile myths #1 – the curious trochilus". Crocodilian.blogspot.com. 2009-09-06. 2013-03-11 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013-04-25.
  43. Sitat səhvi: Yanlış <ref> teqi; :6 adlı istinad üçün mətn göstərilməyib
  44. Crocodilian Species — Nile Crocodile (Crocodylus niloticus) Arxivləşdirilib 2007-02-09 at the Wayback Machine (ing.)
  45. "Crocodylus niloticus". Species Accounts. Florida Museum of Natural History. 2006-09-07 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2008-11-03.
  46. Amira El-Noshokaty. Lord of the Nile Arxivləşdirilib 2008-10-12 at the Wayback Machine (ing.) Al-Ahram Weekly
  47. Красный список Всемирного союза охраны природы Arxivləşdirilib 2009-02-21 at the Wayback Machine (ing.)
  48. CITES, Appendix I Arxivləşdirilib 2007-02-03 at the Wayback Machine (ing.)

Xarici keçidlər

wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer

Nil timsahi lat Crocodylus niloticus esl timsahlar sinfinin en boyuk numayendelerinden biri Afrikada yayilan uc timsah novunden en boyuyu dunyada ise daraqli timsahdan sonra ikincisi Afrikadaki su ve yari su ekosisteminde en yuksek yeri tutur Yetkinler qara kergedan begemot zurafe Afrika keli adi kanna ve aslan kimi boyuk ve guclu heyvanlarin ohdesinden gele bilerler Bundan elave Nil timsahi yasayis muhitine olcusune ve gucune gore insan yeyen bir timsah kimi meshurdur Qedim dovrlerde bir qorxu ve ibadet obyekti olmusdur Indiye qeder belke de esl timsah sinfinin en meshur novu olaraq qalir Bu novun sayi nisbeten yuksek ve sabitdir lakin bezi olkelerde populyasiyalar yox olmaq tehlukesi ile uzlesir Nil timsahiElmi tesnifatXETA parent ve rang parametrlerini doldurmaq lazimdir Nil timsahiBeynelxalq elmi adiCrocodylus niloticus Josephus Nicolaus Laurenti 1768Sekil axtarisiITIS 202200NCBI 8501EOL 795278FW 158096GorunusuYandan cekilmis Nil timsahiNisbeten genc Nil timsahinin kellesi Butun timsahlar kimi Nil timsahinin da govdenin yan tereflerinde yerlesen qisa ayaqlari sira sumuk lovhelerle ortulmus pullu derisi uzun guclu quyrugu ve guclu ceneleri vardir Timsahin gozleri su altinda elave qorumaya xidmet eden ucuncu bir goz qapagi ile techiz edilmisdir Onlarin yaxinliginda gozlerinizi maye ile yuyulmanisina imkan veren xususi vezler var bu sebebden timsah goz yaslari ifadesi isledilir Burun delikleri qulaqlar ve gozler basin yuxari hissesindedir Buda ona suyun altinda olarken etrafi asanliqla gormeye imkan verir Nil timsahinin rengi ona maskalanmaq imkani verir Cavan ferdler umumiyyetle boz ve ya aciq qehveyi renglidir Arxa ve quyruqlarinda tund zolaqlar var Yasla reng tundlesir ve zolaqlar incelesir Qarin sari renge malikdir Bu deri en keyfiyyetli hesab olunur Anatomiya ve fiziologiyaTimsahlarin ureyi quslar kimi dord kameralidir Bunu qani oksigenle tesirli sekilde doydurmasi lazim olan isti qanli ecdadlardan amislar Ancaq tekamul muddetinde septa arasinda timsahlarin arteriya ve venoz qani qarisdirmasina imkan veren bir cuxur meydana gelir Umumiyyetle Nil timsahi suyun altina 2 5 deqiqe dalir ancaq lazim olduqda suyun altinda 30 deqiqeye qeder az aktivlikde ise iki saata qeder qala biler Nil timsahi cox yaxsi esitme qabiliyyetine ve zengin bir ses diapazonuna malikdir Derisi suyun tezyiqi ve temperaturunun deyismesine cavab veren hemcinin kimyevi terkibini teyin ede bilen xususi reseptorlarla techiz olunmusdur Cenelerin tesir edici gucu var Bu da onlara boyuk heyvanlari tutmaga ve oldurmeye imkan verir 5 metrden bir qeder artiq olan Nil timsahinin disleme quvvesi 2268 kq ile teskil etmisdir Ceneler 64 68 yirtici dis ile techiz olunmusdur yuxari cenede 36 38 asagida 28 30 Timsahlarin dis sistemi homodont tipinden daha cox heterodontdur Disleri serti olaraq memelilerin kesici dislerine kopeklerine ve azi dislerine uygun uc morfofunksional tipe bolmek olar Yeni cixan timsahlarin agzinin on hissesinde yumurtadan cixmaga komek eden adlanan xususi bir deri sertliyi var OlculeriNil timsahi Afrikada tapilan en boyuk timsahdir Dunyanin ise ikinci en boyuk timsahi hesab olunur Yetkin erkeklerin uzunlugu cox vaxt 4 5 ile 5 5 m arasinda deyisir Bununla birlikde yetkinlerin ekseriyyeti daha kicikdir Sebeb ise timsahlarin yetkinlik yasina catdiqdan sonra tam boyumesi ucun cox vaxtin teleb olmasidir yetkinlik yasina catmis her hansi bir timsah 2 3 m uzunluga catir Yetisen Nil timsahlarinin bir cox hissesi tedqiqata gore adeten 2 8 3 5 m digerleri ise 3 4 5 m uzunluqdadir Uqanda ve Zambiyadan olan Nil timsahlarinin orta olcusu 3 16 m kutlesi ise 137 5 kq dir Keniyain Turkana golunde orta timsah olcusu 3 66 m cekisi 201 6 kq olaraq qeyde alinmisdir Bundan elave Kruqer Milli Parkindaki yetkin timsahlarin orta hesabla 3 65 m uzunluga qeder boyuduyune dair deliller movcuddur Bu novun erkek ve disilerinin olcusunu ayri ayriliqda nezerden kecirmek ucun populyasiyalarin ekseriyyetinde yetkin erkeklerin orta uzunlugunun texminen 4 m cekisinin 300 kq dan cox oldugu disilerin ise umumiyyetle 3 05 m e qeder boyuduyu ve 116 ka cekide olmasi qeyde alinmisdir Butun timsahlar kimi Nil timsahlari da cinsi dimorfizm movcuddur Erkekler disilerden ortalama 30 daha boyukdur Nil timsahindaki bu ferq daraqli timsahdan daha az ifade olunur Yetkinlik yasina catdiqda erkek Nil timsahi bir qayda olaraq disiden 30 50 sm daha uzundur Ustelik erkeklerde bundan sonra da suretli boyume davam edir Yetisen erkeklerin uzunlugu 4 m den coxdur ve hecmine gore disilerdan ehemiyyetli derecede boyukdur Yetkin bir erkeyin uzunlugu 3 3 ile 5 m arasindadir ve 150 ile 700 kq arasinda ola biler Xususile boyuk erkeklerin uzunlugu 5 5 m den coxdur ve en azi bir ton agirliginda ola bilirler Muqayise ucun onu demek olar ki yetkin disi umumiyyetle 2 2 3 8 m uzunluqdadir ve 40 ile 250 kq arasinda ceki verir Ferdi timsahlarin kutlesi olduqca deyisken ola bilir Cunki bezi heyvanlar tebietine gore daha ince digerleri ise eksine cox kutleli olurlar Disiler umumiyyetle erkeklerden daha az hecmlidir Nil timsahlarinin nisbeten soyuq iqlimlerde meselen Cenubi Afrikadaki yayilma arealinin serhedlerinde daha kicik bir olcuye malik olduqlari ve nadir hallarda 4 m uzunlugunu asdiqlarina dair deliller var Saxara sehrasinda ve Qerbi Afrikanin diger yerlerinde timsahlar umumiyyetle 3 4 m e qeder boyuyur Uzunluq maksimum 5 m ve olcu baximindan ekser populyasiyalardan geri qalir lakin bezileri bu timsahlari basqa bir novun numayendesi sayir sehra timsahi Crocodylus suchus Maksimum olculer Nil timsahlari tenzimlenmemis ovculuqla daimi tezyiq altinda olmadiqlari teqdirde uzunlugu 5 metrden yuxari ola bilir Ancaq bu nov timsahlarin cata bileceyi maksimum olcu mutexessisler arasinda mubahiselere sebeb olur Daha evvel yeddi metrden ve daha da boyuk numunelerden xeber verildi Kecmisde yalniz ovcular deyil hem de tedqiqatcilarin texminlerine gore Afrika ve Madaqaskarda uzunlugu 7 62 ile 9 15 m arasinda olan neheng timsahlarin gorulmesi iddia edilir Ancaq bu melumatlarin hec biri etibarli sekilde tesdiqlenmemisdir Subhesiz ki ekser hallarda bunlarin coxu sisirtmeden basqa bir sey deyildir Dogrulanan melumatlara gore uzunlugu 6 1 m den cox olan tek timsah novu Daraqli timsahdir Ancaq hazirda boyuk Nil timsahlarinin olculeri ile daraqli timsahlarla muqayise oluna bilen asagidaki hesabatlari maraq dogura biler Tanzaniyanin Tanqanika golu yaxinliginda oldurulen boyuk bir Nil timsahinin 5 5 m uzunlugunda oldugu bildirildi Bundan elave bu numunenin beden dairesi 2 28 m kellesi 71 sm ve on ayaqlari 56 sm olmusdur Cenubi Afrikada yaxalanan basqa bir meshur nehengin uzunlugu 5 5 metre catmis ve cekisi 905 7 kq olmusdur 1950 ci ilde Keniyanin Semliki cayiinda tutulan timsah 5 54 m olcude olmusdur Ginnesin Rekordlar Kitabi bu melumati etibarli hesab etmisdir Bundan dord il sonra Semliki cayiinda 5 59 m olculu basqa bir boyuk numune oldurulur lakin bu neheng mustesna sayilir cunki bu bir disi timsah olur Belke de bu timsah tekce Nil timsahinin deyil hemcinin butun muasir timsah numayendelerinin en boyuk disisidir Sebeb ise indiyene qeder askarlanan disi timsahlardan en azi bir metr uzun olmusdur Nil timsahina aid en boyuk kelle Efiopiyada askarlanir Kellenin uzunlugu 68 6 sm alt cenesi ise 87 sm olmusdur Bu numune texminen 5 6 m uzunluqda olur Malavide oldurulen Nil timsahinin uzunlugu 5 74 m idi Bu reqem de Ginnesin Rekordlar Kitabi terefinden de qebul edilmisdir Zambiyada qaliqlari askarlanan bir timsahin hesablamalara gore 5 8 m uzunluqda ve 680 ile 725 kq arasi agirliqla olmasi ehtimal edilir Botsvananin Okavanqo deltasiinda 1968 ci ilin noyabrinda ovcu Bobbi Vilmot dehsetli adamyeyen bir timsahi oldurur Onun uzunlugu 5 87 metr beden cevresi 2 13 metr agirligi medesindeki qida xaricinde texminen 816 kq olur Yalniz bir basi 166 kq agirliginda olur Medesinde 2 keci yari essek ve bir qadinin qismen hezm olunmus bedeni var idi Basqa bir nehenge timsah Semliki cayinda rast gelinir 1951 ci ilin sentyabrinda bir Uqanda muhafizecisi terefinden oldurulur Bu Nil timsahi 5 94 m uzunluga catmis ve beden qursagi 2 24 m olmusdur Raymond Druri Madaqaskarda 6 metr uzunluga malik mustesna bir timsahi gorduyunu iddia etmisdir Ancaq bu melumati tesdiqlemek ucun kifayet qeder menbe yoxdur Burundiden olan Qustav adi ile taninan Nil timsahi belke de bu novun en meshurudur Boyuk olcuye malik olan Qustavi oyrenmeye calisan butun herpetoloqlar ve onu oldurmeye calisan saysiz ovcular netice elde ede bilmemisler 1990 ci illerden qalma tesvirlere gore Qustav 6 1 m uzunluga catir O insanlari ve hetta begemotlari bele ovlayir Ginness Rekordlar Kitabinda qeyde alinan numune 1948 ci ilde Viktoriya golu yaxinliginda oldurulur Timsah 6 4 m olculu olur Bu neheng timsahin 900 kq dan cox boyuk ehtimalla 1300 1500 kq agirliginda olmasi bildirilir Duqlas Cons Somalinin Cuba cayinda iri Nil timsahini oldurur Numune 6 4 m e catir ve bu hesabat nisbeten etibarli hesab edilir Ginnesin Rekordlar Kitabina gore en boyuk deqiq olculmus Nil timsahi 1905 ci ilde Tanzaniyanin Mvanza seheri yaxinliginda askar edilir Uzunlugu 6 45 m olur lakin 1095 kq a beraber olan kutlesi uzunlugun boyuk ehtimalla cox qiymetlendirildiyini demeye esas verir Bele ki bas ve ya quyruq terefinden asilan heyvanin oz agirligi altinda uzandigi ehtimal edilir Meri Kinqsley Qerbi Afrikada 6 7 metrlik timsah vurdugunu bildirir Quqqisberq bu hesabati etibarli hesab edir 1903 cu ilde Zambiyada oldurulen bir Nil timsahinin quyrugunun bir hissesini itirmesine baxmayaraq 7 6 m uzunluqda oldugu bildirilir deyilene gore bedeninin hundurluyu 93 sm qarin etrafinin diametri 4 26 m kelle uzunlugu 1 4 m e catirmis Teessuf ki bu melumat tesdiqlenmemisdir 1900 cu ilde bildirilen belke de en boyuk Nil timsahinin Uqandanin Kyoqa seherinde kapitan Riddik terefinden oldurulduyu iddia edilir Kapitan bu timsahin 7 93 metr uzunlugunda oldugunu bildirmisdir Ancaq bunun hec bir delili yoxdur XX esrde nizamsiz ovlanmadan evvel diger timsah novleri de 6 m uzunluga cata bilirdiler Bu olcuye qaviallar ve Orinoko timsahlari cata bilirdiler Her iki nov demek olar ki tamamile mehv edilmesinden evvel kohne hesabatlarda boyuk uzunluqlara catmasi barede melumatlar var Testiqlenmis melumatlara gore qara kaymalar ve Amerikatimsahlari da bezi hallarda 6 metre qeder boyuye bilir Buna baxmayaraq ferdlerinin uzunlugu 4 5 metrden uzun olan en cox askarlanan daraqli timsah xaricinde tek timsah novudur DavranisiNormal seraitde Nil timsahlari diger ekser muasir surunenler kimi nisbeten hereketsiz heyvanlardir Tebietde musahide olunan timsahlarin yarisindan coxu seher tezden axsama kimi sahilde ve ya dayaz suda hezz almaqla mesguldur Heddinden artiq qizismamaq ucun cenelerini aciq saxlayirlar ceneleri bagli olan timsahlarin istide qalmasi onun istiden olumune sebeb ola biler Nil timsahlari diger heyvanlara nisbeten cox aqressiv ve eraziye baglidirlar Eyni zamanda yaxinliqdaki cox sayda timsahin olmasina dozumludurler Bir nece saat praktik olaraq hereketsiz qalmalarina baxmayaraq Nil timsahlari inkisaf etmis duygu orqanlari sayesinde etrafi ve diger heyvanlarin varligini yaxsi hiss edirler Cenubi Afrikada Nil timsahlarini ilin qis vaxtinda gormek daha asasndir Sebeb ise onlarin bu vaxt cutlesmeye meyilli olmasi ile elaqedardir Timsahlar vaxtlarinin cox hissesini yagisli ve ya buludlu gunlerde suda kecirir Arealin cenub hisselerinde timsahlar quraqliq soyuq hava ve ya heyati ucun tehlukeli olan diger iqlim deyisiklikleri bas verdikde siginacaqlar qazir ve umumiyyetle may avqust aylari arasinda davam eden yay qis yuxusuna gire biler Yalniz qis yuxusuna qatilan boyuk ferdler bezen yuvani terk edib isti gunlerde ozlerini gunese verir Efiopiyada iri bir erkek Nil timsahlari umumiyyetle qarni uzerinde surunur eyni zamanda govdesini qaldiraraq geze bilir Kicik ferdler 14 17 km saat suretle qaca bilir Ustelik quyrugu ile sinusoidal hereketler ederek suda suretle texminen 30 km saat uze bilirler Bezi musahideciler Nil timsahinin quslarla simbioz elaqeye sahib oldugunu dusunurler Meselen Destekli qanadli bibikine Vanellus spinosus ve timsah gozetcisi Pluvianus aegyptius Bezi melumatlara gore timsah agzini genis acir qus ise bu vaxt dislerine ilismis et parcalarini cixarmaqla mesqul olur Ancaq bu hesabatlar etibarsizdir ve heqiqetende bunun simbioz bir elaqe olmasi testiqlenmemisdir Begemotlar Nil timsahlari ile sulari dinc sekilde bolusurler Disilerin bezen balalarini aslan ve xalli kaftarlardan qorumaq ucun timsahlarin yanina buraxdiqlari bildirilir Eynile kicik timsahlar da begemotlarin yaninda ozlerine siginacaq axtarirlar Yayilmasi ve qorunmaTimsah derisinden hazirlanmis qadin cantalari Nil timsahi cay ve gol sahillerinde sirin sulu bataqliginda yasamaga ustunluk verir Ancaq butun esl timsahlar kimi duzlu suya dozumludurler ve bezen duzlu sularda cay menseblerinde ve ya manqrovlarda yasayirlar Bir defe sahilden bir nece kilometr aralida aciq denizde bir Nil timsahi tapilmisdir halbuki bu davranis umumiyyetle onlar ucun tipik deyil Bununla bele duzlu suda uzmek bacarigi Nil timsahlarina bezi adalarda meskunlasmaga imkan verir Praktik olaraq Saxaranin cenubundan kontinental Afrika boyunca elece de Merakes Mavritaniya San Tome ve Prinsipi Kabo Verde Zenzibar Sokotra adasi Madaqaskar ve Nil hovzesinde yayilmisdir Bir vaxtlar onlarin areali daha quzeylerde yerlesirdi Bu heyvanin fosil qaliqlarina Elcezair Liviya Israil Livan Suriya Felestin ve Iordaniyada habele Komor adalari tapilmisdir 1940 1960 ci illerde Nil timsahi xususen de yuksek keyfiyyetli derisine gore az miqdarda etine ve orqanlarinin iddia edilen derman xususiyyetlerine gore feal sekilde ovlanirdi Bu novun sayinda defelerle azalmaya getirib cixarmis ve neticede mehv olma tehlukesi yaranmisdir Nil timsahi Somali Efiopiya Keniya Zambiya kimi cenub ve serqi Afrikanin bir cox olkesinde yayilmisdir Burada populyasiyalar izlenilir ve senedlesdirilir Nil timsahi Beynelxalq Tebietin ve Tebii Servetlerin Muhafizesi Birliyinin Qirmizi kitabinda minimum risk kateqoriyasi olan nov kimi qeyde alinmisdir Timsah ticareti Kokunun kesilmesi tehlukesi olan vehsi fauna ve yabani flora novlerinin beynelxalq ticaret konvensiyasinin I elavesine uygun olaraq ile tenzimlenir IstinadlarIntegrated Taxonomic Information System ing 1996 The Reptile Database ing P Uetz 2015 Allen E Greer On the Maximum Total Length of the Salt Water Crocodile Crocodylus porosus Journal of Herpetology 1974 T 8 4 Nile crocodile Britannika Ensiklopediyasi Encyclopedia Britannica Inc 2012 01 28 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2008 11 02 David Quammen Monster of God The Man eating Predator in the Jungles of History and the Mind United States https books google com books id Y1PCH K ioMC amp pg PA127 amp lpg PA127 amp dq Crocodylus niloticus attack human amp source web amp ots a4 U2bMmlF amp sig 29HBl0hQIvmnwlTFA9bn0S N k amp hl en amp sa X amp oi book result amp resnum 4 amp ct result PPA129 M1 bare url missing title 2021 01 02 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2020 12 28 Hunt Crocodiles With Bullet Safaris ingilis Bullet Safaris 2012 01 28 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2008 11 02 Species of crocodilians ingilis Science Encyclopedia 2012 01 28 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2008 11 02 N S Flint F H van der Bank J P Grobler A lack of genetic variation in commercially bred nile crocodiles Crocodylus niloticus in the North West Province of South Africa PDF olu kecid Adam Britton Do crocodiles cry crocodile tears Crocodilian Biology Database ingilis Florida Museum of Natural History 2012 01 28 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2008 11 02 Adam Britton Crocodylus niloticus Laurenti 1768 Crocodilian Species ingilis Florida Museum of Natural History 2006 09 01 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2008 11 02 Crocodile ingilis Botswana Tourism Board 2007 03 10 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2008 11 02 Sitat sehvi Yanlis lt ref gt teqi wrc adli istinad ucun metn gosterilmeyib Amelie L Vergne Alexis Avril Samuel Martin Nicolas Mathevon Parent offspring communication in the Nile crocodile Crocodylus niloticus do newborns calls show an individual signature Naturwissenschaften 1 2007 49 54 olu kecid Uchenye razobralis v chuvstvitelnosti krokodilov Novosti Mail Ru 2015 12 22 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 12 13 National Geographic documentary Bite Force Brady Barr The Nile crocodile a new model for investigating heterodonty and dental continuous renewal in vertebrates Departement de Biologie fransiz biologie ens lyon fr 2018 09 24 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2018 09 25 A Aulie T I Kanui Oxygen consumption of eggs and hatchlings of the Nile crocodile Crocodylus niloticus Comparative biochemistry and physiology 99 102 2015 12 22 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Nottingham Denis Charles Deeming seh 349 ISBN Reptilian Incubation Environment Evolution and Behaviour Somma Louis A 19 iyunya 2002 Crocodylus niloticus Laurenti 1768 USGS Nonindigenous Aquatic Species Database Alexander G Marais J 2007 A guide to the reptiles of southern Africa Cape Town Struik Publishers Garrick L D amp Lang J W 1977 Social signals and behaviors of adult alligators and crocodiles American Zoologist 17 1 225 239 Graham A D 1968 The Lake Rudolf Crocodile Crocodylus Niloticus Laurenti Population Masters of Science Thesis The University of East Africa Richardson K C G J W Webb and S C Manolis 2002 Crocodiles Inside Out A Guide to the Crocodilians and Their Functional Morphology Surrey Beatty and Sons Australia Hutton J M 1987 Growth and feeding ecology of the Nile crocodile Crocodylus niloticus at Ngezi Zimbabwe The Journal of Animal Ecology 25 38 Leslie A J 1997 The ecology and physiology of the Nile crocodile Crocodylus niloticus in Lake St Lucia Kwazulu Natal South Africa PhD thesis Sitat sehvi Yanlis lt ref gt teqi 2 adli istinad ucun metn gosterilmeyib Somma Louis A June 19 2002 Crocodylus niloticus Laurenti 1768 USGS Nonindigenous Aquatic Species Database Retrieved July 14 2006 from the USGS Arxivlesdirilib may 9 2009 at the Wayback Machine Nile crocodile Definition from Answers com 2010 11 17 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2010 03 16 Nil timsahi portal azertag az Azerbaycan dili Usaq Bilik Portali Ensiklopediya 08 02 2020 29 yanvar 2021 tarixinde arxivlesdirilib Crocodilian Biology Database FAQ Which is the largest species of crocodile crocodilian com 2012 03 28 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 12 13 Nile Crocodile Crocodylus niloticus Wildliferanching com 2014 12 18 Archived from the original on 2014 12 18 Istifade tarixi 2015 12 12 Sitat sehvi Yanlis lt ref gt teqi 3 adli istinad ucun metn gosterilmeyib C A W Guggisberg Crocodiles Their Natural History Folklore and Conservation Arxivlesdirilib 2015 12 22 at the Wayback Machine 1st ed edition Newton Abbot David amp Charles 1972 03 16 200 s ISBN 978 0 7153 5272 4 Whitaker R amp Whitaker N 2008 Who s got the biggest Crocodile Specialist Group Newsletter27 4 26 30 Wood The Guinness Book of Animal Facts and Feats Sterling Pub Co Inc 1983 ISBN 978 0 85112 235 9 Gustave the Killer Crocodile National Geographic Adventure Magazine adventure nationalgeographic com 2008 08 01 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 12 12 Sitat sehvi Yanlis lt ref gt teqi Beard2 adli istinad ucun metn gosterilmeyib Loveridge J 1984 Thermoregulation in the Nile crocodile Crocodylus niloticus Symposia Zoological Society of London 52 443 467 Kofron C P 1993 Behavior of Nile crocodiles in a seasonal river in Zimbabwe Copeia 463 469 Molnar J L Pierce S E amp Hutchinson J R 2014 An experimental and morphometric test of the relationship between vertebral morphology and joint stiffness in Nile crocodiles Crocodylus niloticus The Journal of Experimental Biology 217 5 758 768 Alvin Silverstein Laura Silverstein Nunn Symbiosis 1999 https books google com books id k8tm8g3UFBoC amp pg PA29 amp lpg PA29 amp dq Nile crocodile plover symbiotic amp source bl amp ots R7WnCTfH6x amp sig t4Rqr18K8R2tH3Tid2mlU0N8vnI amp hl en amp sa X amp oi book result amp resnum 5 amp ct result bare url missing title 2023 08 05 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2020 12 30 Adam Britton Croc Blog Crocodile myths 1 the curious trochilus Crocodilian blogspot com 2009 09 06 2013 03 11 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2013 04 25 Sitat sehvi Yanlis lt ref gt teqi 6 adli istinad ucun metn gosterilmeyib Crocodilian Species Nile Crocodile Crocodylus niloticus Arxivlesdirilib 2007 02 09 at the Wayback Machine ing Crocodylus niloticus Species Accounts Florida Museum of Natural History 2006 09 07 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2008 11 03 Amira El Noshokaty Lord of the Nile Arxivlesdirilib 2008 10 12 at the Wayback Machine ing Al Ahram Weekly Krasnyj spisok Vsemirnogo soyuza ohrany prirody Arxivlesdirilib 2009 02 21 at the Wayback Machine ing CITES Appendix I Arxivlesdirilib 2007 02 03 at the Wayback Machine ing Xarici kecidler

Nəşr tarixi: Dekabr 19, 2024, 05:44 am
Ən çox oxunan
  • Avqust 18, 2024

    Əmrah Xəlilzadə

  • September 10, 2024

    Əmrah Rüstəmli

  • September 11, 2024

    Əmrah Mamedov

  • Avqust 17, 2024

    Əmr Diab

  • September 28, 2024

    Əmirli (İraq)

Gündəlik

  • Roma imperiyasında xristianların təqibi

  • Sasanilər imperiyası

  • I Şapur

  • Azərbaycan Milli Məclisinin I çağırış deputatları

  • Pol Maslanski

  • Səmayə Piriyeva

  • Yanğın

  • İngilis dili

  • Hitler

  • Ümumdünya vaxt

NiNa.Az - Studiya

  • Vikipediya

Bülletendə Qeydiyyat

E-poçt siyahımıza abunə olmaqla siz həmişə bizdən ən son xəbərləri alacaqsınız.
Əlaqədə olmaq
Bizimlə əlaqə
DMCA Sitemap Feeds
© 2019 nina.az - Bütün hüquqlar qorunur.
Müəllif hüququ: Dadaş Mammedov
Yuxarı