Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Zürafə (lat. Giraffa) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin məməlilər sinfinin cütdırnaqlılar dəstəsinin zürafələr fəsiləsinə aid heyvan cinsi.
| Zürafə | ||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||||
| Domen: Ranqsız: Ranqsız: Ranqsız: Ranqsız: Ranqsız: Aləm: Yarımaləm: Klad: Klad: Tipüstü: Tip: Klad: Yarımtip: İnfratip: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Sinifüstü: Klad: Klad: Sinif: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Yarımsinif: Klad: İnfrasinif: Maqndəstə: Dəstəüstü: Klad: Qranddəstə: Ranqsız: Dəstə: Klad: Klad: Klad: Yarımdəstə: İnfradəstə: Fəsiləüstü: Fəsilə: Cins: Zürafə | ||||||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||||
| ||||||||||||
| ||||||||||||
Dünyanın ən hündür canlısıdır. Qara və qəhvəyi xallardan ibarət olan bir bədəni vardır. Hündürlüyü 4–6 m arasında dəyişir.
Zürafə təbii şəkildə yalnız Afrikada yaşayır. Cənubi və Şimali Afrika ən çox olduqları bölgələrdir. Ümumiyyətlə savannalarda, otlaqlarda və açıq meşələrdə həyatlarını davam etdirirlər. Akasiya ağacının yetişdiyi bölgələr seçimləridir.
Uzun boynu ona yerdə bitən otla yemlənməyə çox mane olsa da, əvəzində üst dodağı və uzun dili ən hündür budaqlardakı yaşıl yarpaqları da qoparmağa kömək edir. Zürafələrin səs telləri yoxdur.
Bu canlı yaşaya bilmək üçün ürəyindən iki metr yuxarıda yerləşən beyninə qan göndərməlidir. Buna görə də olduqca güclü ürəyə ehtiyacı vardır. Belə ki, zürafənin ürəyi 350 mm Hg-lik təzyiqlə qan vura biləcək gücə malikdir. İnsanı öldürə biləcək qədər güclü olan bu sistem xüsusi qapalı yerdə yerləşmişdir. Təzyiqin ölümcül təsirini aradan qaldırmaq üçün bura kiçik damarlarla əhatə olunmuşdur. Başdan ürəyə qədər olan hissədə yuxarı çıxan və aşağı enən damarların əmələ gətirdiyi U şəklində bir sistem mövcuddur. Qanın əks istiqamətdə axdığı damarlar təzyiqi sıfıra endirir, beləliklə, heyvan ani qanamalara səbəb olan daxili təzyiqdən xilas olur.
Ürəkdən aşağı hissədə isə çox yoğun olmadığı üçün qıç və ayaqların xüsusi qorunmaya ehtiyacı var. Zürafənin qıç və ayaqlarını örtən dərinin çox qalın olması onu qan təzyiqinin mənfi təsirlərindən qoruyur. Həmçinin damarların içində qanın sürətli hərəkətini dayandıraraq təzyiqə nəzarət edən qapaqcıqlar vardır.
Ən böyük təhlükə isə heyvan su içmək üçün başını yerə əydikdə ortaya çıxır. Bu zaman adi halda beyin qanaxmasına səbəb ola biləcək qədər güclü olan qan təzyiqi daha da artır. Lakin bu təhlükəyə qarşı mükəmməl bir tədbir görülmüşdür. Canlının bədənində "sefaloraşidien" adlı maye ifraz olunaraq ürəyin həcmini kiçildir və təzyiqlə vurulan qanı azaldır. Həmçinin heyvanın boynunda başını aşağı əydiyi zaman işə düşən xüsusi qapaqcıqların olması qanın hərəkət sürətini xeyli azaldır, beləliklə, zürafə təhlükəsiz şəkildə su içib, yenidən başını yuxarı qaldıra bilir. Zürafənin qat-qat olan damarlarının qalın olması da bu yüksək təzyiq təhlükəsinə qarşı bir tədbirdir.
Zürafə haqqında maraqlı faktlar
- Yer üzündə ən böyük ürək və ən yüksək qan təzyiqi zürafələrdə olur.
- Zürafənin heç bir səs çıxarmaması yanlış iddiadır. Onlar təhlükəli vəziyyətlərdə bağırır və böyürür.
- Zürafənin yeganə yaxın qohumu Okapia johnstoni hesab olunur.
- Zürafənin dili qara rəngdə olub, uzunluğu 45 sm-ə çatır.
- Zürafənin addımının uzunluğu 6–8 m olur.
- Zürafə susuzluğa dəvədən daha dözümlüdür.
- Zürafələr bəzən uzanaraq yatmasına baxmayaraq, çox zaman ayaq üstə şaquli vəziyyətdə dayanıb yatırlar. Ayaq üstə yatanda bəzən də başlarını iki budağın arasında yerləşdirilər ki, yıxılmasınlar.
- Uzun olan boyunlarının digər bütün məməlilər kimi sadəcə 7 fəqərə vasitəsilə daşınır.
İstinadlar
- Mammal Species of the World (ing.): A Taxonomic and Geographic Reference. / D. E. Wilson, D. M. Reeder 3 Baltimore: JHU Press, 2005. 35, 2142 p.
- Brisson A. D. Regnum animale in classes IX. distributum, sive, Synopsis methodica: Sistens generalem Animalium distributionem in Classes IX, & duarum primarum Classium, Quadrupedum scilicet & Cetaceorum, particularem divisionem in Ordines, Sectiones, Genera & Species. Cum brevi cujusque Speciei Descriptione, Citationibus Auctorum de iis tractantium, Nominibus eis ab ipsis & Nationibus impositis, Nominibusque vulgaribus. Editio altera auctior Lugduni Batavorum: Apud Theodorum Haak, 1762. S. 37. doi:10.5962/BHL.TITLE.40361
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Zurafe lat Giraffa heyvanlar aleminin xordalilar tipinin memeliler sinfinin cutdirnaqlilar destesinin zurafeler fesilesine aid heyvan cinsi ZurafeElmi tesnifatDomen EukariotlarRanqsiz AmorpheaRanqsiz Ranqsiz Ranqsiz Ranqsiz FilozoaAlem HeyvanlarYarimalem EumetazoylarKlad Klad IkitereflisimmetriyalilarKlad Tipustu SonagizlilarTip XordalilarKlad Yarimtip OnurgalilarInfratip AgizcenelilerKlad Klad Klad Klad XoanlarKlad Klad Klad Klad Klad Sinifustu DordayaqlilarKlad Klad Sinif MemelilerKlad Klad Klad Klad Klad Klad Klad Yarimsinif Vehsi heyvanlarKlad EuteriyalarInfrasinif PlasentalilarMaqndeste Desteustu LavrazioterilerKlad Qranddeste Ranqsiz DirnaqlilarDeste CutdirnaqlilarKlad Klad Klad Yarimdeste GovseyenlerInfradeste Fesileustu Fesile ZurafelerCins ZurafeBeynelxalq elmi adiGiraffa Maturen Jak Brisson 1762 Sekil axtarisiITIS 898184NCBI 9893EOL 38813FW 42695 Dunyanin en hundur canlisidir Qara ve qehveyi xallardan ibaret olan bir bedeni vardir Hundurluyu 4 6 m arasinda deyisir Zurafe tebii sekilde yalniz Afrikada yasayir Cenubi ve Simali Afrika en cox olduqlari bolgelerdir Umumiyyetle savannalarda otlaqlarda ve aciq meselerde heyatlarini davam etdirirler Akasiya agacinin yetisdiyi bolgeler secimleridir Uzun boynu ona yerde biten otla yemlenmeye cox mane olsa da evezinde ust dodagi ve uzun dili en hundur budaqlardaki yasil yarpaqlari da qoparmaga komek edir Zurafelerin ses telleri yoxdur Bu canli yasaya bilmek ucun ureyinden iki metr yuxarida yerlesen beynine qan gondermelidir Buna gore de olduqca guclu ureye ehtiyaci vardir Bele ki zurafenin ureyi 350 mm Hg lik tezyiqle qan vura bilecek guce malikdir Insani oldure bilecek qeder guclu olan bu sistem xususi qapali yerde yerlesmisdir Tezyiqin olumcul tesirini aradan qaldirmaq ucun bura kicik damarlarla ehate olunmusdur Basdan ureye qeder olan hissede yuxari cixan ve asagi enen damarlarin emele getirdiyi U seklinde bir sistem movcuddur Qanin eks istiqametde axdigi damarlar tezyiqi sifira endirir belelikle heyvan ani qanamalara sebeb olan daxili tezyiqden xilas olur Urekden asagi hissede ise cox yogun olmadigi ucun qic ve ayaqlarin xususi qorunmaya ehtiyaci var Zurafenin qic ve ayaqlarini orten derinin cox qalin olmasi onu qan tezyiqinin menfi tesirlerinden qoruyur Hemcinin damarlarin icinde qanin suretli hereketini dayandiraraq tezyiqe nezaret eden qapaqciqlar vardir En boyuk tehluke ise heyvan su icmek ucun basini yere eydikde ortaya cixir Bu zaman adi halda beyin qanaxmasina sebeb ola bilecek qeder guclu olan qan tezyiqi daha da artir Lakin bu tehlukeye qarsi mukemmel bir tedbir gorulmusdur Canlinin bedeninde sefalorasidien adli maye ifraz olunaraq ureyin hecmini kicildir ve tezyiqle vurulan qani azaldir Hemcinin heyvanin boynunda basini asagi eydiyi zaman ise dusen xususi qapaqciqlarin olmasi qanin hereket suretini xeyli azaldir belelikle zurafe tehlukesiz sekilde su icib yeniden basini yuxari qaldira bilir Zurafenin qat qat olan damarlarinin qalin olmasi da bu yuksek tezyiq tehlukesine qarsi bir tedbirdir Zurafe haqqinda maraqli faktlarYer uzunde en boyuk urek ve en yuksek qan tezyiqi zurafelerde olur Zurafenin hec bir ses cixarmamasi yanlis iddiadir Onlar tehlukeli veziyyetlerde bagirir ve boyurur Zurafenin yegane yaxin qohumu Okapia johnstoni hesab olunur Zurafenin dili qara rengde olub uzunlugu 45 sm e catir Zurafenin addiminin uzunlugu 6 8 m olur Zurafe susuzluga deveden daha dozumludur Zurafeler bezen uzanaraq yatmasina baxmayaraq cox zaman ayaq uste saquli veziyyetde dayanib yatirlar Ayaq uste yatanda bezen de baslarini iki budagin arasinda yerlesdiriler ki yixilmasinlar Uzun olan boyunlarinin diger butun memeliler kimi sadece 7 feqere vasitesile dasinir IstinadlarMammal Species of the World ing A Taxonomic and Geographic Reference D E Wilson D M Reeder 3 Baltimore JHU Press 2005 35 2142 p ISBN 978 0 8018 8221 0 Brisson A D Regnum animale in classes IX distributum sive Synopsis methodica Sistens generalem Animalium distributionem in Classes IX amp duarum primarum Classium Quadrupedum scilicet amp Cetaceorum particularem divisionem in Ordines Sectiones Genera amp Species Cum brevi cujusque Speciei Descriptione Citationibus Auctorum de iis tractantium Nominibus eis ab ipsis amp Nationibus impositis Nominibusque vulgaribus Editio altera auctior Lugduni Batavorum Apud Theodorum Haak 1762 S 37 doi 10 5962 BHL TITLE 40361Hemcinin bax