Döyüşən çarlıqlar (çin. (ənən.) 戰國時代, sadə. 战国时代, pinyin: Zhànguó Shídài, hərfi mənası: "Çjanqo şisay") — Qədim Çın tarixində e.ə. V əsrdən başlayaraq Çinin birləşdirilməsinə qədər - e.ə. 221-ci ilə dək olan bir dövrdür. Bu dövrdə Şərqi Çjou ondan sonra gələn Çuntsyu, Çjou sülalələri hakimiyyətdə olmuşdurlar. Tsin imperiyasının yaranması ilə Döyüşən çarlıqlar düvrü sona çatmış olur. Bu dövr haqqında ilk məlumatlar “Döyüşən çarlıqların strategiyası” (çin. (ənən.) 戰國策, sadə. 战国策, pinyin: Zhàn Guó Cè, hərfi mənası: "Çjanqotse") salnaməsində verilmişdir.
Mədəniyyət • Din • Fəlsəfə • Mifologiyası | ||||||
Dao • Daosizm • Leqizm • Tao Te Çinq • Konfutsiçilik • Kon Fu Dzı • Lao-tszı • Moizm • Mo-tszı • İn və Yan • • 36 stratagem • Citkundo • Kunq-fu • Tay çi çuan • Uşu • Vin Çun • Dim Mak • Şaolin | ||||||
Sya sülaləsi | ||||||
Şan sülaləsi | ||||||
Çjou sülaləsi | ||||||
Şərqi Çjou | Yaz-Payız | |||||
Döyüşən çarlıqlar | ||||||
— qarışıq dövr | ||||||
Han sülaləsi | Qərbi Han | |||||
Sin sülaləsi, Van Man | ||||||
Şərqi Han | ||||||
Üç çarlıq | Vey | Şu | U | |||
Qərbi Çzin | ||||||
16 barbar | Şərqi Çzin | |||||
Cənub və Şimal sülalələri | ||||||
Suy sülaləsi | ||||||
Tan sülaləsi | ||||||
| ||||||
Çin Respublikası | ||||||
süqutu
Yaz-Payız dövründə (晉) Çinin ərazisində ən qüdrətli dövlət sayılırdı. Lakin sonrakı dövrdə bü qüdrət get-gedə daxili çəkişmələr nəticəsində zəifləmiş olur. Dövlət “6 tayfanın 6 naziri” tərəfindən idarə olunurdu (六卿). E.ə. 498-ci ildə Fan və Çjunxan tayfalarınin üsyanları yatırıldıqdan sonra yerdə qalan 4 tayfadan (Çji (智), Bey (魏), Çjao (趙) və Han (韓)) biri olan Çji (智) üstünlüyə malik idi. E.ə. 454-cü ildə bundan istifadə edən Çji tayfasının başçısı Bo Yao digər 4 tayfadan üsyançı tayfaların ərazilərini ona verməyi tələb edir. Vey və Han tayfaları buna qarşı cürət etməyib razılaçırlar. Çjao tayfası buna qarşı çıxır. Bu zaman Çji ona tabe olan Vey və Han tayfalarını Çjao tayfasına qarşı hərəkət etməyi Taiyuanı ələ keçirməyi tələb edir. Lakin Çjao tayfasına qalib gəlmək mümkün olmur. Vey və Han tayfaları Çji tayfasına bir o qədər də bel bağlamayaraq gizlin Çjao tayfası ilə müttəfiqlik edirlər. E.ə. 453-cü il 8 mayında Çjao, Vey və Xan tayfalarının birləşmiş qüvvələri qəflətən Çjao tayfasına hücum edib onu tamamilə dağıdırlar. Əldə olunuş ərazi isə 3 çarlıq arasında bölünür. Beləliklə də Tszin çarlığı süqut edir.
Hüquqi olaraq tszinin üç çarlığa bölünməsi e.ə. 403-cü ildə təsdiqlənmişdir. Bu an “Üç ailə (tayfa) Tszini bölür” (三家分晉) adlandırılmışdır. Han, Çjao və Vey çarlıqlarının hökmdarları xou (侯) - “markiz” titulu almış olur, 3 çarlıq isə “Üç Tszin” (三晉-San-Tszin) adlandırılmış olurlar. E.ə. 376-cı ilə qədər formal olaraq Tszin çarlıöı da mövcud olmuşdur ki, sonralar ərazisi hər üç çarlıq arasında bölüşdürülmüşdür. E.ə. 403-cü il Döyüşən çarlıqlar dövrünün başlanğıcı olur.
Çar Tsin tərəfindən Çinin birləşdirilməsi
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Doyusen carliqlar cin enen 戰國時代 sade 战国时代 pinyin Zhanguo Shidai herfi menasi Cjanqo sisay Qedim Cin tarixinde e e V esrden baslayaraq Cinin birlesdirilmesine qeder e e 221 ci ile dek olan bir dovrdur Bu dovrde Serqi Cjou ondan sonra gelen Cuntsyu Cjou sulaleleri hakimiyyetde olmusdurlar Tsin imperiyasinin yaranmasi ile Doyusen carliqlar duvru sona catmis olur Bu dovr haqqinda ilk melumatlar Doyusen carliqlarin strategiyasi cin enen 戰國策 sade 战国策 pinyin Zhan Guo Ce herfi menasi Cjanqotse salnamesinde verilmisdir Cin tarixiCin tarixiMedeniyyet Din Felsefe MifologiyasiDao Daosizm Leqizm Tao Te Cinq Konfutsicilik Kon Fu Dzi Lao tszi Moizm Mo tszi In ve Yan 36 stratagem Citkundo Kunq fu Tay ci cuan Usu Vin Cun Dim Mak SaolinSya sulalesiSan sulalesiCjou sulalesi Qerbi CjouSerqi Cjou Yaz PayizDoyusen carliqlar qarisiq dovrHan sulalesi Qerbi HanSin sulalesi Van ManSerqi HanUc carliq Vey Su UCzin Qerbi Czin16 barbar Serqi CzinCenub ve Simal sulaleleriSuy sulalesiTan sulalesiLiaoSun imperiyasiQerbi Sya Cenubi SunYuan sulalesiMin sulalesiTsin sulalesiCin RespublikasiCin Xalq Respublikasi Cin RespublikasibaxredaktesuqutuYaz Payiz dovrunde 晉 Cinin erazisinde en qudretli dovlet sayilirdi Lakin sonraki dovrde bu qudret get gede daxili cekismeler neticesinde zeiflemis olur Dovlet 6 tayfanin 6 naziri terefinden idare olunurdu 六卿 E e 498 ci ilde Fan ve Cjunxan tayfalarinin usyanlari yatirildiqdan sonra yerde qalan 4 tayfadan Cji 智 Bey 魏 Cjao 趙 ve Han 韓 biri olan Cji 智 ustunluye malik idi E e 454 cu ilde bundan istifade eden Cji tayfasinin bascisi Bo Yao diger 4 tayfadan usyanci tayfalarin erazilerini ona vermeyi teleb edir Vey ve Han tayfalari buna qarsi curet etmeyib razilacirlar Cjao tayfasi buna qarsi cixir Bu zaman Cji ona tabe olan Vey ve Han tayfalarini Cjao tayfasina qarsi hereket etmeyi Taiyuani ele kecirmeyi teleb edir Lakin Cjao tayfasina qalib gelmek mumkun olmur Vey ve Han tayfalari Cji tayfasina bir o qeder de bel baglamayaraq gizlin Cjao tayfasi ile muttefiqlik edirler E e 453 cu il 8 mayinda Cjao Vey ve Xan tayfalarinin birlesmis quvveleri qefleten Cjao tayfasina hucum edib onu tamamile dagidirlar Elde olunus erazi ise 3 carliq arasinda bolunur Belelikle de Tszin carligi suqut edir Huquqi olaraq tszinin uc carliga bolunmesi e e 403 cu ilde tesdiqlenmisdir Bu an Uc aile tayfa Tszini bolur 三家分晉 adlandirilmisdir Han Cjao ve Vey carliqlarinin hokmdarlari xou 侯 markiz titulu almis olur 3 carliq ise Uc Tszin 三晉 San Tszin adlandirilmis olurlar E e 376 ci ile qeder formal olaraq Tszin carlioi da movcud olmusdur ki sonralar erazisi her uc carliq arasinda bolusdurulmusdur E e 403 cu il Doyusen carliqlar dovrunun baslangici olur Car Tsin terefinden Cinin birlesdirilmesiE e 230 cu ilde feth edir E e 228 ci ilde Cjaonu feth edir E e 225 ci ilde Veyi feth edir E e 223 cu ilde feth edir E e 222 ci ilde feth edir E e 221 ci ilde feth edir Bu andan Tsin imperiyasi yaranmis olur