Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqalənin cavab vermədiyinə dair şübhələr var. |
Yunus Əmrə. Salam olsun. Divan — Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutunda akademik İsa Həbibbəylinin ideya müəllifliyi ilə filologiya üzrə fəlsəfə doktoru, dosent Xuraman Hümmətovanın tərtib edib hazırladığı Yunus Əmrə Divanı.
| Yunus Əmrə.Salam olsun.Divan | |
|---|---|
 Yunus Əmrə.Salam olsun.Divan | |
| Müəllif | Yunus Əmrə |
| Janr | Divan |
| Ölkə | Azərbaycan |
| Nəşriyyat | Elm və təhsil |
| Səhifə | 572 |
| Tiraj | 300 |
| ISBN-13 | |
Haqqında
Kitaba Yunus Əmrənin "Risalə-tün-Nüshiyyə" didaktik məsnəvisi və 417 şeiri Mustafa Tatçının tərtibindən alınaraq daxil edilmişdir. Bunlardan da 117 şeir sırf Mustafa Tatçı tərəfindən tapılıb və əvvəlki divanların heç birində olmayan şeirlərdən ibarətdir. Bundan başqa, Divandakı 2 şeir isə Vatikan nüsxəsinə aid olan və yeni tapılan şeirlər, 17 şeir isə Fateh Köksalın aşkar etdiyi poetik nümunələrdir. Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutunun Yunus Əmrə Divanında ana mənbə kimi 1965, 1971, 2011-ci illərdə Ədülbaqi Gölpınarlı tərəfindən Türkiyədə çap edilmiş nəşrlər əsas götürülmüşdür.
Tədqiqi
Türkiyədə Yunus Əmrənin həyatı və yaradıcılığının tədqiqi və nəşri istiqamətində böyük işlər görülmüşdür. Əmrəşünaslıq türk ədəbiyyatşünaslıq elminin mühüm bir istiqamətini təşkil edir. Türkiyə dünya Əmrəşünaslıq elminin əsas mərkəzidir. Tanınmış türk ədəbiyyatşünas alimləri Fuad Köprülü, Əhməd Kabaklı, Mehmet Kaplan, Əbdülbaqi Gölpınarlı, Nihad Sami Banarlı, Faruk Timurtaş, Mustafa Tatçı, Alptekin Turan, Hayati Dəvəli, Könül Ayan, Erden Fethi tanınmış ictimai xadim Namik Kamal Zeybək və başqaları Yunus Əmrə haqqında geniş tədqiqat işləri aparmış, şairin əsərlərini dəfələrlə nəşr etdirmişlər. Mustafa Tatçı həm də Yunus Əmrənin divanının elmi-tənqidi mətnini hazırlayıb çap etdirməklə mühüm bir tədqiqatçılıq işini də həyata keçirmişdir. Rusiyada akademik Vladimir Kudelinin “Yunus Əmrənin poeziyası” (Moskva, 1980) və Gürcüstanda akademik Elizbar Cavalidzenin “Türk ədəbiyyatının qaynaqları. “II Yunus Əmrə” (Tbilisi, 1985) monoqrafiyaları yunusəmrəşünaslığın geniş əhatə dairəsinə malik olduğunu göstərən qiymətli tədqiqat əsərləridir. Salman Mümtazın 1929-cu ildə “İnqilab və mədəniyyət” jurnalında çap edilmiş “Molla Qasım və Yunus Əmrə” adlı məqaləsində “Əski Osmanlı ədəbiyyatında mühüm bir təsiri və qüvvətli nüfuzu” olan bu böyük türk şairinin Azərbaycan ədəbiyyatı ilə, xüsusən də onun müasiri olmuş azərbaycanlı şair Molla Qasımla əlaqələrindən bəhs etmişdir. Abdulla Şaiqin 1928-ci ildə yazdığı “Ədəbiyyatdan iş kitabı” adlı dərs vəsaitində Yunus Əmrənin yaradıcılığı aşağıdakı kimi xarakterizə olunur: “Yunus Əmrənin lisanı oğuzcadır.Bir çox sözləri və ifadə quruluşu azərbaycancaya daha yaxındır. Mənzumələri heca vəzni ilə yazılmışdır. Divanı hürufi-heca etibarilə tərtib olunmuşdur. On iki min misradan ibarətdir”. Xalq yazıçısı Anar, Xalq şairi Bəxtiyar Vahabzadə, ədəbiyyatşünas və dilçi alimlərdən İsa Həbibbəyli, Bəkir Nəbiyev, Tofiq Hacıyev, Azadə Rüstəmova, Qara Namazov, Yusif Seyidov, Əlövsət Abdullayev, Kamil Vəli Nərimanoğlu, Mürsəl Mürsəlov, Cəlal Məmmədov, Almaz Ülvi Binnətova, Füzuli Bayat, Mahirə Quliyeva, Arif Məmmədov, Xuraman Hümmətova, Fəridə Vəliyeva (Hicran), Səadət Şıxıyeva və başqaları Yunus Əmrə haqqında araşdırmalar aparmış, barəsində kitablar və məqalələr çap etdirmişlər. Xuraman Hümmətova 1998-ci ildə “Yunus Əmrənin lirikası” mövzusunda filologiya üzrə fəlsəfə doktorluğu dissertasiyası müdafiə etmiş və “Yunus Əmrə” monoqrafiyasını 2006-cı ildə, Yunus Əmrə (Məqalələr toplusu) kitabını isə 2012-ci ildə elmi ictimaiyyətə çatdırmışdır. Yunus Əmrənin ədəbi irsinin nəşri sahəsində də ölkəmizdə mühüm addımlar atılmışdır. İlk dəfə Salman Mümtaz 1928-ci ildə çap etdirdiyi “El şairləri” adlı folklor antologiyasında Yunus Əmrənin şeirlərini Azərbaycan oxucusuna təqdim etmişdir. Yunus Əmrənin əsərləri müxtəlif vaxtlarda Azərbaycanda “İki zirvə” (tərtib edən: Məmməd Aslan, ön sözün müəllifi: Bəxtiyar Vahabzadə – 1982), “Güldəstə” (tərtib edən: Müzəffər Şükür, ön söz: Namiq Kamal Zeybək – 1992), “Divan”, “Əsərləri” (tərtib edəni: Cəlal Bəydili (Məmmədov) 2004, 2009) kitab halında nəşr olunmuşdur. Xalq yazıçısı Anarın tərtib edib, müqəddimə ilə birlikdə çap etdirdiyi “Min beş yüz ilin Oğuz şeiri” antologiyasında (1999) da Yunus Əmrənin şeirlərinə geniş yer ayrılmışdır. Yunus Əmrənin “Risalətün-Nüshiyyə” məsnəvisi (Ön sözün müəllifi və tərtibatçısı: Xuraman Hümmətova) 2013-cü ildə çap olunub.
Əhəmiyyəti
Türkiyə Cümhuriyyətinin Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan tərəfindən 2021-ci ildə elan olunmuş "Yunus Əmrə və Türk Yazı dili İli" qardaşlıq duyğuları münasibətilə Azərbaycanda da geniş şəkildə qeyd edilir. Yunus Əmrə İli Azərbaycan və Türkiyə qardaşlığı və həmrəyliyi üçün böyük ədəbi-mənəvi körpüdür. Nizami Gəncəvi İli və Yunus Əmrə İli Azərbaycanın və Türkiyənin Birlik və Həmrəylik manifestidir. Azərbaycan və Türkiyə "tək millət və iki dövlət" olmağın qədim və ortaq imtahanlarını hələ Nizami Gəncəvidən Yunus Əmrəyə qədərki dövrlərdən etibarən böyük şərəflə vermiş və həmin təməllər üzərində ucalmışdır. Ulu öndər Heydər Əliyevin "Bir millət, iki dövlət" ideyasına sadiq qalan AMEA Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutu Yunus Əmrənin divanını çap etdirməyi qərara almışdır.
Məzmunu
Orta əsrlərdə ortaq ədəbiyyatdan anadilli ədəbiyyata doğru proses genişlənmiş və dərinləşmişdir. Böyük lirika ustadı Yunus Əmrə ortaq ümumtürk ədəbiyyatında keçid proseslərinin reallıqlarını əks etdirən görkəmli sənətkardır. XIII–XIV əsrlər türk ədəbiyyatının görkəmli nümayəndəsi olan Yunus Əmrənin yaradıcılığı təxminən üç mindən çox beyti əhatə edən "Divan"dan və "Risalətün-Nüshiyyə" məsnəvisindən-poemasından ibarətdir. Azərbaycan ədəbiyyatşünaslıq elmində də Yunus Əmrənin “Risalətün-Nüshiyyə” poeması “türk dilində ilk didaktik məsnəvi” olaraq yüksək dəyərləndirilmişdir Şeirlərindən bir qismi itmiş, lakin əhəmiyyətli bir hissəsi dövrümüzə qədər gəlib çatmışdır. Yunus Əmrənin yaradıcılığı ədəbiyyatda xalq şeirindən, dastan poetikasından yazılı şeirə doğru inkişaf proseslərini əks etdirən yeni tipli ədəbi hadisədir. Yunus Əmrə – türk ədəbiyyatında təsəvvüf poeziyası ilə xalq şeiri ənənələrini yüksək ideya-bədii səviyyədə üzvi şəkildə birləşdirən qüdrətli şairdir. Xalq ədəbiyyatı və xalq ruhu üstündə köklənmiş Yunus Əmrə şeiri orta əsrlər təsəvvüf poeziyasının mükəmməl nümunəsidir. Yunus Əmrənin şeir yaradıcılığı "vəhdəti-vücud" fəlsəfəsi üstündə qurulan və ilahi eşqi tərənnüm edən qüdrət və hikmət poeziyasıdır.
Mənbə
- Abdulla Şaiq. Yunus Əmrə // Yunus Əmrə Azərbaycan ədəbiyyatşünaslığında (tərtib edən: X. Hümmətova). Bakı, "Elm və təhsil", 2014, s.24–25
- Anar. Söz dünyası. Bakı, "Şərq-Qərb", 2018, s.352
- Ahmet Kabaklı. Türk edebiyatı. 5 ciltte, II cilt. İstanbul. Türk edebiyatı Vakfı Yayınları. İstanbul, 2008, s.313
- Agah Sırrı Levend. Edebiyat tarihi dersleri. İstanbul, "Kanaat Kitabevi", 1941, s.70
- Əhməd Kabaklı. Yunus Əmrə. Bakı, "Mütərcim", 2018, s.20
- Əmin Abid. Azərbaycan türklərinin ədəbiyyatı tarixi. Bakı, "Elm və təhsil", 2016, s.156
- Yunus Əmrə. Əsərləri (tərtib, ön söz və lüğətin müəllifi: Bəydili Cəlal Məmmədov). Bakı, "Öndər nəşriyyat", 2004, s.209
- İsa Həbibbəyli. Yunus Əmrə. Azərbaycan ədəbiyyatı tarixi, 10 cilddə, III cild. Bakı, "Elm", 2020, s.135–148
- Mustafa Tatçı. Yunus Emreden Yolcuya Oğütler. İstanbul, "H yayınları", 2020, s.28
- Yunus Əmrə. Güldəstə. Ankara, Kültür Bakanlığı yayınları. 1990, s.18
- Mustafa Tatçı. Yunus Emre // Risaletün-Nushiyye (tənqidi mətn). Ankara, 1991, s.10
- Vasfi Mahir Kocatürk. Türk edebiyatı tarihi. Ankara, Edebiyat yayınları, 1970, s.185
- Abdulla Şaiq. Yunus Əmrə // Yunus Əmrə Azərbaycan ədəbiyyatşünaslığında (tərtib edən: X.Hümmətova). Bakı: Elm və təhsil. 2014. səh. s.24-25.
- Anar. Min beş yüz ilin Oğuz şeiri. Bakı: Azərbaycan nəşriyyatı. 1999. səh. 911.
- Yaşayan Yunus Əmrə. Beynəlxalq elmi konfransın materialları. Bakı: Elm və təhsil. 2013. səh. 302.
- Yunus Əmrə. Salam Olsun.Divan. Bakı: Elm və təhsil. 2021. səh. 572.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqale silinmeye namizeddirBu sehifeninsehife silme qaydasinaesasen siline bileceyi guman edilir Eger sehifenin silinmesine dair etiraziniz varsa silinmeye namized sehifelersehifesinde bu barede fikrinizi bildirin Muzakire davam etdiyi muddet erzinde sehifedeki bu xeberdarligi silmeyin Bu meqale sonuncu defe 8 gun evvel Yousiphh muzakire tohfeler terefinden redakte olunub Yenile Bu meqalenin ensiklopedik teleblere cavab vermediyine dair subheler var Lutfen ensiklopedikliyi tesdiq etmek ucun meqalenin movzusuna uygun terefsiz etibarli menbeler elave edin Eger bele menbeler gosterilmezse meqale birlesdirile kocurule yonlendirile ve ya siline biler sentyabr 2024 Yunus Emre Salam olsun Divan Nizami Gencevi adina Edebiyyat Institutunda akademik Isa Hebibbeylinin ideya muellifliyi ile filologiya uzre felsefe doktoru dosent Xuraman Hummetovanin tertib edib hazirladigi Yunus Emre Divani Yunus Emre Salam olsun DivanYunus Emre Salam olsun DivanMuellif Yunus EmreJanr DivanOlke AzerbaycanNesriyyat Elm ve tehsilSehife 572Tiraj 300ISBN 13 978 9952 534 23 8HaqqindaKitaba Yunus Emrenin Risale tun Nushiyye didaktik mesnevisi ve 417 seiri Mustafa Tatcinin tertibinden alinaraq daxil edilmisdir Bunlardan da 117 seir sirf Mustafa Tatci terefinden tapilib ve evvelki divanlarin hec birinde olmayan seirlerden ibaretdir Bundan basqa Divandaki 2 seir ise Vatikan nusxesine aid olan ve yeni tapilan seirler 17 seir ise Fateh Koksalin askar etdiyi poetik numunelerdir Nizami Gencevi adina Edebiyyat Institutunun Yunus Emre Divaninda ana menbe kimi 1965 1971 2011 ci illerde Edulbaqi Golpinarli terefinden Turkiyede cap edilmis nesrler esas goturulmusdur TedqiqiTurkiyede Yunus Emrenin heyati ve yaradiciliginin tedqiqi ve nesri istiqametinde boyuk isler gorulmusdur Emresunasliq turk edebiyyatsunasliq elminin muhum bir istiqametini teskil edir Turkiye dunya Emresunasliq elminin esas merkezidir Taninmis turk edebiyyatsunas alimleri Fuad Koprulu Ehmed Kabakli Mehmet Kaplan Ebdulbaqi Golpinarli Nihad Sami Banarli Faruk Timurtas Mustafa Tatci Alptekin Turan Hayati Develi Konul Ayan Erden Fethi taninmis ictimai xadim Namik Kamal Zeybek ve basqalari Yunus Emre haqqinda genis tedqiqat isleri aparmis sairin eserlerini defelerle nesr etdirmisler Mustafa Tatci hem de Yunus Emrenin divaninin elmi tenqidi metnini hazirlayib cap etdirmekle muhum bir tedqiqatciliq isini de heyata kecirmisdir Rusiyada akademik Vladimir Kudelinin Yunus Emrenin poeziyasi Moskva 1980 ve Gurcustanda akademik Elizbar Cavalidzenin Turk edebiyyatinin qaynaqlari II Yunus Emre Tbilisi 1985 monoqrafiyalari yunusemresunasligin genis ehate dairesine malik oldugunu gosteren qiymetli tedqiqat eserleridir Salman Mumtazin 1929 cu ilde Inqilab ve medeniyyet jurnalinda cap edilmis Molla Qasim ve Yunus Emre adli meqalesinde Eski Osmanli edebiyyatinda muhum bir tesiri ve quvvetli nufuzu olan bu boyuk turk sairinin Azerbaycan edebiyyati ile xususen de onun muasiri olmus azerbaycanli sair Molla Qasimla elaqelerinden behs etmisdir Abdulla Saiqin 1928 ci ilde yazdigi Edebiyyatdan is kitabi adli ders vesaitinde Yunus Emrenin yaradiciligi asagidaki kimi xarakterize olunur Yunus Emrenin lisani oguzcadir Bir cox sozleri ve ifade qurulusu azerbaycancaya daha yaxindir Menzumeleri heca vezni ile yazilmisdir Divani hurufi heca etibarile tertib olunmusdur On iki min misradan ibaretdir Xalq yazicisi Anar Xalq sairi Bextiyar Vahabzade edebiyyatsunas ve dilci alimlerden Isa Hebibbeyli Bekir Nebiyev Tofiq Haciyev Azade Rustemova Qara Namazov Yusif Seyidov Elovset Abdullayev Kamil Veli Nerimanoglu Mursel Murselov Celal Memmedov Almaz Ulvi Binnetova Fuzuli Bayat Mahire Quliyeva Arif Memmedov Xuraman Hummetova Feride Veliyeva Hicran Seadet Sixiyeva ve basqalari Yunus Emre haqqinda arasdirmalar aparmis baresinde kitablar ve meqaleler cap etdirmisler Xuraman Hummetova 1998 ci ilde Yunus Emrenin lirikasi movzusunda filologiya uzre felsefe doktorlugu dissertasiyasi mudafie etmis ve Yunus Emre monoqrafiyasini 2006 ci ilde Yunus Emre Meqaleler toplusu kitabini ise 2012 ci ilde elmi ictimaiyyete catdirmisdir Yunus Emrenin edebi irsinin nesri sahesinde de olkemizde muhum addimlar atilmisdir Ilk defe Salman Mumtaz 1928 ci ilde cap etdirdiyi El sairleri adli folklor antologiyasinda Yunus Emrenin seirlerini Azerbaycan oxucusuna teqdim etmisdir Yunus Emrenin eserleri muxtelif vaxtlarda Azerbaycanda Iki zirve tertib eden Memmed Aslan on sozun muellifi Bextiyar Vahabzade 1982 Guldeste tertib eden Muzeffer Sukur on soz Namiq Kamal Zeybek 1992 Divan Eserleri tertib edeni Celal Beydili Memmedov 2004 2009 kitab halinda nesr olunmusdur Xalq yazicisi Anarin tertib edib muqeddime ile birlikde cap etdirdiyi Min bes yuz ilin Oguz seiri antologiyasinda 1999 da Yunus Emrenin seirlerine genis yer ayrilmisdir Yunus Emrenin Risaletun Nushiyye mesnevisi On sozun muellifi ve tertibatcisi Xuraman Hummetova 2013 cu ilde cap olunub EhemiyyetiTurkiye Cumhuriyyetinin Prezidenti Receb Tayyib Erdogan terefinden 2021 ci ilde elan olunmus Yunus Emre ve Turk Yazi dili Ili qardasliq duygulari munasibetile Azerbaycanda da genis sekilde qeyd edilir Yunus Emre Ili Azerbaycan ve Turkiye qardasligi ve hemreyliyi ucun boyuk edebi menevi korpudur Nizami Gencevi Ili ve Yunus Emre Ili Azerbaycanin ve Turkiyenin Birlik ve Hemreylik manifestidir Azerbaycan ve Turkiye tek millet ve iki dovlet olmagin qedim ve ortaq imtahanlarini hele Nizami Genceviden Yunus Emreye qederki dovrlerden etibaren boyuk serefle vermis ve hemin temeller uzerinde ucalmisdir Ulu onder Heyder Eliyevin Bir millet iki dovlet ideyasina sadiq qalan AMEA Nizami Gencevi adina Edebiyyat Institutu Yunus Emrenin divanini cap etdirmeyi qerara almisdir MezmunuOrta esrlerde ortaq edebiyyatdan anadilli edebiyyata dogru proses genislenmis ve derinlesmisdir Boyuk lirika ustadi Yunus Emre ortaq umumturk edebiyyatinda kecid proseslerinin realliqlarini eks etdiren gorkemli senetkardir XIII XIV esrler turk edebiyyatinin gorkemli numayendesi olan Yunus Emrenin yaradiciligi texminen uc minden cox beyti ehate eden Divan dan ve Risaletun Nushiyye mesnevisinden poemasindan ibaretdir Azerbaycan edebiyyatsunasliq elminde de Yunus Emrenin Risaletun Nushiyye poemasi turk dilinde ilk didaktik mesnevi olaraq yuksek deyerlendirilmisdir Seirlerinden bir qismi itmis lakin ehemiyyetli bir hissesi dovrumuze qeder gelib catmisdir Yunus Emrenin yaradiciligi edebiyyatda xalq seirinden dastan poetikasindan yazili seire dogru inkisaf proseslerini eks etdiren yeni tipli edebi hadisedir Yunus Emre turk edebiyyatinda tesevvuf poeziyasi ile xalq seiri enenelerini yuksek ideya bedii seviyyede uzvi sekilde birlesdiren qudretli sairdir Xalq edebiyyati ve xalq ruhu ustunde koklenmis Yunus Emre seiri orta esrler tesevvuf poeziyasinin mukemmel numunesidir Yunus Emrenin seir yaradiciligi vehdeti vucud felsefesi ustunde qurulan ve ilahi esqi terennum eden qudret ve hikmet poeziyasidir MenbeAbdulla Saiq Yunus Emre Yunus Emre Azerbaycan edebiyyatsunasliginda tertib eden X Hummetova Baki Elm ve tehsil 2014 s 24 25 Anar Soz dunyasi Baki Serq Qerb 2018 s 352 Ahmet Kabakli Turk edebiyati 5 ciltte II cilt Istanbul Turk edebiyati Vakfi Yayinlari Istanbul 2008 s 313 Agah Sirri Levend Edebiyat tarihi dersleri Istanbul Kanaat Kitabevi 1941 s 70 Ehmed Kabakli Yunus Emre Baki Mutercim 2018 s 20 Emin Abid Azerbaycan turklerinin edebiyyati tarixi Baki Elm ve tehsil 2016 s 156 Yunus Emre Eserleri tertib on soz ve lugetin muellifi Beydili Celal Memmedov Baki Onder nesriyyat 2004 s 209 Isa Hebibbeyli Yunus Emre Azerbaycan edebiyyati tarixi 10 cildde III cild Baki Elm 2020 s 135 148 Mustafa Tatci Yunus Emreden Yolcuya Ogutler Istanbul H yayinlari 2020 s 28 Yunus Emre Guldeste Ankara Kultur Bakanligi yayinlari 1990 s 18 Mustafa Tatci Yunus Emre Risaletun Nushiyye tenqidi metn Ankara 1991 s 10 Vasfi Mahir Kocaturk Turk edebiyati tarihi Ankara Edebiyat yayinlari 1970 s 185 Abdulla Saiq Yunus Emre Yunus Emre Azerbaycan edebiyyatsunasliginda tertib eden X Hummetova Baki Elm ve tehsil 2014 seh s 24 25 Anar Min bes yuz ilin Oguz seiri Baki Azerbaycan nesriyyati 1999 seh 911 Yasayan Yunus Emre Beynelxalq elmi konfransin materiallari Baki Elm ve tehsil 2013 seh 302 Yunus Emre Salam Olsun Divan Baki Elm ve tehsil 2021 seh 572 ol