Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Yunanıstan Avropanın cənubunda, eləcədə Balkan yarımadasının cənubunda yerləşir. Ölkə ərazisinə həm də, Aralıq, Egey və İon dənizində olan adalar daxildir.
| Yunanıstan coğrafiyası | |
|---|---|
 | |
| Qitə | Avropa |
| Region | Cənubi Avropa |
| Koordinatlar | 39°00'ş.e, 22°00'ş.u. |
| Sahə |
|
| Sahil xəttinin uzunluğu | 13,676 km |
| Sərhədlər | 1,228 km Bolqarıstan: 494 km |
| Ən yüksək nöqtə | 2,917 m (Olimp dağı) |
| Ən alçaq nöqtə | 0 m (Aralıq dənizi) |
| Ən böyük çay | (297 km) |
| Ən böyük göl | (98,6 km²) |
 | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Coğrafi mövqeyi
Sahəsi 132 min km², o cümlədən adalarının sahəsi 25,1 min km²-dir.. Yunanıstanın ərazisi təxminən 35°00′N və 42°00′N enliyi və 19°00′E və 28°30′E uzunluğu arasında yerləşir. Ölkə Bolqarıstan (494 км), Makedoniya (228 км), Türkiyə (206 км) və Albaniya (282 км) ilə həmsərhəddir.
Sahillərini Aralıq, İon, Egey və Liviya dənizinin suları yuyur. Sahil xəttinin ümumi uzunluğu 15000 km-dir. Yunanıstana məxsus 3000 dən çox ada var. Adlar bir neçə arxipelaqda birləşir. Adalar ölkə ərazisinin 20 %-ni təşkil edir.
Yunanıstanın ərazisi üç hissəyə ayrılır:
- Materik Yunanıstanı və bu bölgəyə daxildir:Yunanıstan Makedoniyası (, və s), (, Ksanti və Evros), (, , Yanina və s.), Fessaliya (Larisa, və s.) və Mərkəzi Yunanıstan (, , Attika və s). Bu bölgəyə həmdə İon adalarınıda aid etmək olar;
- Peloponnes — Yunanıstanın ən böyük yarımadası. Bura həmdə qədim sivilizasiya mərkəzidir. Ərazi Arkadiya, Lakonika, Messeniya kimi əyalətlərdən ibarətdir. Məşhur Korinf kanalı da, bu bölgədədir;
- Egey dənizinin adaları. Ən böyük adaları Krit (8259 km²) və Evbeyadır(3654 km²). Evbeya körpü ilə materiklə birləşdirilib. Bu adalarla yanaşı Lesbos, Şimali Sporad, Kiklad və Dodekanes adalarını da, misal çəkmək olar.
Relyefi
Dağlıq relyefə malidir. Ölkə ərazisinin 80 % -ni dağlar və yaylalar təşkil edir. Hündürlüyü 1200–1800 metr olan dağlar ölkə ərazisinin 25 %-ni təşkil edir. Yunanıstana məxsus landşaftı belə təsvir etmək olar: Meşəsiz qayalı dağlar, əhali sıxlığı yüksək olan vadilər, çox saylı adalar, boğazlar və buxtalar. Qərb bölgəsində əhəng daşlı süxurların geniş yayılması ilə əlaqədər karst çuxurları və mağararaları üstünlük təşkil edir.
Şərq bölgəsi, Pelopnnes, Amvrakikos körfəzi, qərb sahilləri, eləcədə Volos, Lamiya şəhərləri ərazisi düzənlik relyefə malikdir. Yunanıstanin mərkəzi hissəsində Dinar dağlarına aid Pind silsiləsi yerləşir. Şimalda qranit və qneyslərdən təşkil olunmuş relyef formaları üstünlük təşkil edir. Ölkənin ən böyük dağ arası düzənliyi Fessal Yunanıstanın şərqində yerləşir. Ölkənin ən yüksək dağı Olimpdir(2917 m). Parnas zirvəsinin hündürlüyü 2457 metrdir. Hər iki zirvə Pind sisteminə aiddir. Parnas dağı Attiki düzənliyini Beoti düəznliyindən ayırır.
Peloponnes — Kornif bərzəxi vasitəsi ilə materikə birləşir. Peloponnes dağı Pind dağlarının davamıdır. Yunan Makedoniyası və Trakiya Egey dənizinin çimal sahillərini əhatə edir. Alyakmon, Vardar, Struma, Mesta, çayları öz başlanğıcını Balkan yarımadasından götürür. Egey dənizinin şimalında həm də, Xalkidiki yarım adası var. Kassandra, Sitoniya və Ayon-Oros yarım adalarıda onun hissələridir. Ayon-Oros dağıda burada yerləşir(2033 m).
Adaları
Yunanıstanın tərkibinə irili xırdalı 3000 dən çox ada daxildir. Krit və Evebya kimi böyük adalarla yanaşı, kiçik Patmos, Xrisi adalarıda mövcuddur. Adalar ölkə ərazisinin 20 % -ni təşkil edir. Bütün adaları bir neçə qrupa bölmək olar:
- İon adaları — Yunanıstanın qərbində, İon dənizində yerləşir. Ən böyük adası — adasıdır.
- Şimali Egey adaları — Egey dənizinin şimalında, Türkiyə sahilərinin yaxınlığında yerləşir. Ən böyük adası Lesbosdur.
- və Evbeya adası — Yunanıstanın şərq sahilərində yerləşir.
- — Egey dənizinin mərkəzində yerləşir. Qədim Kiklad mədəniyyətinin mərkəzidir. Bu qrup adaların ən böyükləri , , , dir.
- — adalar qrupu Egey dənizinin cənubunda yerləşir. Bu ərazi ölkənin əsas turizm mərkəzlərindən biri hesab olunur. Ən böyük adası Rodosdur.
- Krit — ölkənin ən böyük adası. Qədim Krit sivilizasiyasının mərkəzi. Ətrafda bir çoxlu kiçik adalar yerləşir. Cənubdan adaları Liviya dənizi əhatə edir.
Faydalı qazıntıları
Yunanıstan ərazisində ən geniş yayılmış faydalı qazıntı — . Qonur kömür ölkənin əsas yanacaq mənbəyi hesab olunur. XX əsrin sonlarında Egey dənizində çox böyük olmayan neft və təbii qaz yataqları aşkar edilmişdir.
Yynanıstanın əsas faydalı qazıntısı filiz faydalı qazıntıları hesab olunur. Ölkə ərazisində daha çox , , nikel, xrom, mis və polimetal filizləri üstünlük təşkil edir. Attikada, yaxınlığında gümüş və qurğuşun yataqları mövcuddur. bölgəsində isə sulfid və nikel filizləri yataqları aşkar edilib.
Naksos adasında dünyanın böyük bölöv(korund və maqnititin qarışığı)) yataqları var. Nisros və Santorin adalarında bpyük ehtiyatları var. Adaların vulkan mənşəli olması ərazidə bu mineralın yaranmasına səbəb olmuşdur.
Bundan başqa Yunanıstanda bir çox tikinti materialları çıxarılır. Daha çox mərmər, qranit, əhəng daşı və geniş yayılıb. Mütəxəssislərin fikirinə görə ölkədə 650 milyon ton boksit ehtiyatları mövcuddur.
İqlimi
Yunanıstan iqlimi üç tipə bölünür: Aralıq dənizi iqlimi, və . Hər bir iqlim Yunanıstanın müəyyən ərazisinə təsir edir. Pind dağlıq qurşağı ölkə ərazisinində iqlimin formalaşmasına böyük təsir göstərir. Bu dağlardan qərbdə yerləşən bölgələr çox yağntı alır, şərq bölgə isə əksinə az yağıntı alır.
Subtropik iqlim qurşağının Aralıq dənizi iqlim tipi yayı isti quru, qışı isə mülayim və rütubətli olması ilə səciyyələnir. Bu tip , , Krit, Peloponnesin şərq hissəsində və bir hissəsinin əhatə edir. Zaman-zaman temperatura rekord həddə qədər qalxır, qışda isə bəzi bölgələrdə qar belə yağa bilir.
Alp iqlim tipi ölkənin dağlıq ərazisi üçün xarakterikdir: , Mərkəzi Yunanıstan, Qərbi Makedoniya, Fessaliyanın bir hissəsi, eləcədə Axeya, Arkadiya və .
və Trakiyada mülayim iqlim tipi üstünlük təşkil edir. Soyuq və rütubətli qış və isti, quru yay.
Afina şəhəri keçid bölgədə yerləşir, hansı ki, iki iqlim tipi burada birləşir: Aralıq dənizi və mülayim iqlim tipi. Şəhərin şimal hissəsində mülayim iqlim üstünlük təşkil etsədə, mərkəzi və cənub hissələrində aralıq dənizi iqlimi özünü büruzə verir.
Daxili suları
Yunanıstan çayları dağlıq, qısa, coğqun, astanalı və şəlaləlidir. Əksəriyyəti dənizə dar kanyonlarla tökülür. Ərazinin ən uzun çayı — (300 км). Digər böyük çayları- , , , Vardar, . Gəmiçilik baxımdan önəmli olmasalarda, hidroenerji ehtiyatı baxımdan üstündürlər.
Yunanıstanda sahəsi 10–100 km² arasında olan 20-dən çox göl var. Ən böyükləri və dərin olanları tektonik mənşəlidir. (95,5 км²), (75,6 км²), (72,5 км²) bunlardan ən böyükləridir. Bölgədə çoxlu karst mənşəli göllərdə var. Kişik ölçüyə malik olan bu göllər yer altı sular vasitəsi ilə qidalanırlar. Ən böyüyü — Yaninadır(22 km²).
Fauna və florası
Yunanıstan ərazisində yırtıcı heyvanların o qədərdə çox növlərinə rast gəlinmir. Belə az populyasiyaya malik olmasına səbəb ölkə ərazisinin qədim sivilizasiya mərkəzi olmasıdır. Demək olar ki, 8000 min il fauna və flora insan təsiri altında olmuşdur. Yunanıstana xarakterik olan heyvanlardan dovşanı, porsuqu və bir çox siçankimiləri misal göstərmək olar.
İri məməlilərdən qonur ayı, adi çaqqal, tülkü, vaşaq və çöl donuzunu daha çox yayılıb. Bir çox heyvan növləri Qırmızı kitaba salınmışdır. Sini çanaqlı tısbağanı və adi monax suitisini buna misal göstərmək olar. Qədim zamanlarda Yunanıstan ərazisində şirlərin olmasıda faktdır.
Yunanıstanda sürünənlər sinif yetərincə müxtəlifdir. İlanlar və kərtənkələlər üstünlük təşkil edir.
Quşlarından kəklik, vəhşi qaz, eləcədə bayquş, qartal, çalağan geniş yayılıb.
Yunanıstan ərazisində 5000 dən çox bitki növü var. Daha çox kol bitkiləri üstünlük təşkil edir. Bunlardan makvis ağacı ərəzinin sahəcə böyük ərazilər tutur. Yunanıstanın ən dəyərli ağaclarından biri də, zeytundur.
İstinadlar
- "Греция // Географическая энциклопедия". 2021-10-08 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-04-14.
- "ГРЕЦИЯ // Энциклопедия Кольера". 2018-05-01 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-04-14.
- "A Geological Companion to Greece and the Aegean" (PDF). 2022-02-06 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2016-04-17.
- "ESA helps make summer in the city more bearable". 2010-04-11 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-04-17.
- "Озёра Греции — зеркала природной красоты". 2021-10-22 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-04-16.
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Yunanistan Avropanin cenubunda elecede Balkan yarimadasinin cenubunda yerlesir Olke erazisine hem de Araliq Egey ve Ion denizinde olan adalar daxildir Yunanistan cografiyasiQite AvropaRegion Cenubi AvropaKoordinatlar 39 00 s e 22 00 s u Sahe 96 sahesine gore yeri 131 940 de yure 99 1 su 0 9 Sahil xettinin uzunlugu 13 676 kmSerhedler 1 228 km Bolqaristan 494 km Albaniya 282 km Makedoniya 228 km Turkiye 206 kmEn yuksek noqte 2 917 m Olimp dagi En alcaq noqte 0 m Araliq denizi En boyuk cay 297 km En boyuk gol 98 6 km Vikianbarda elaqeli mediafayllarCografi movqeyiSahesi 132 min km o cumleden adalarinin sahesi 25 1 min km dir Yunanistanin erazisi texminen 35 00 N ve 42 00 N enliyi ve 19 00 E ve 28 30 E uzunlugu arasinda yerlesir Olke Bolqaristan 494 km Makedoniya 228 km Turkiye 206 km ve Albaniya 282 km ile hemserheddir Sahillerini Araliq Ion Egey ve Liviya denizinin sulari yuyur Sahil xettinin umumi uzunlugu 15000 km dir Yunanistana mexsus 3000 den cox ada var Adlar bir nece arxipelaqda birlesir Adalar olke erazisinin 20 ni teskil edir Yunanistanin erazisi uc hisseye ayrilir Materik Yunanistani ve bu bolgeye daxildir Yunanistan Makedoniyasi ve s Ksanti ve Evros Yanina ve s Fessaliya Larisa ve s ve Merkezi Yunanistan Attika ve s Bu bolgeye hemde Ion adalarinida aid etmek olar Peloponnes Yunanistanin en boyuk yarimadasi Bura hemde qedim sivilizasiya merkezidir Erazi Arkadiya Lakonika Messeniya kimi eyaletlerden ibaretdir Meshur Korinf kanali da bu bolgededir Egey denizinin adalari En boyuk adalari Krit 8259 km ve Evbeyadir 3654 km Evbeya korpu ile materikle birlesdirilib Bu adalarla yanasi Lesbos Simali Sporad Kiklad ve Dodekanes adalarini da misal cekmek olar RelyefiOlimp dagi Dagliq relyefe malidir Olke erazisinin 80 ni daglar ve yaylalar teskil edir Hundurluyu 1200 1800 metr olan daglar olke erazisinin 25 ni teskil edir Yunanistana mexsus landsafti bele tesvir etmek olar Mesesiz qayali daglar ehali sixligi yuksek olan vadiler cox sayli adalar bogazlar ve buxtalar Qerb bolgesinde eheng dasli suxurlarin genis yayilmasi ile elaqeder karst cuxurlari ve magararalari ustunluk teskil edir Serq bolgesi Pelopnnes Amvrakikos korfezi qerb sahilleri elecede Volos Lamiya seherleri erazisi duzenlik relyefe malikdir Yunanistanin merkezi hissesinde Dinar daglarina aid Pind silsilesi yerlesir Simalda qranit ve qneyslerden teskil olunmus relyef formalari ustunluk teskil edir Olkenin en boyuk dag arasi duzenliyi Fessal Yunanistanin serqinde yerlesir Olkenin en yuksek dagi Olimpdir 2917 m Parnas zirvesinin hundurluyu 2457 metrdir Her iki zirve Pind sistemine aiddir Parnas dagi Attiki duzenliyini Beoti dueznliyinden ayirir Peloponnes Kornif berzexi vasitesi ile materike birlesir Peloponnes dagi Pind daglarinin davamidir Yunan Makedoniyasi ve Trakiya Egey denizinin cimal sahillerini ehate edir Alyakmon Vardar Struma Mesta caylari oz baslangicini Balkan yarimadasindan goturur Egey denizinin simalinda hem de Xalkidiki yarim adasi var Kassandra Sitoniya ve Ayon Oros yarim adalarida onun hisseleridir Ayon Oros dagida burada yerlesir 2033 m Adalari Navaqio buxtasiEsas meqale Yunanistanin terkibine irili xirdali 3000 den cox ada daxildir Krit ve Evebya kimi boyuk adalarla yanasi kicik Patmos Xrisi adalarida movcuddur Adalar olke erazisinin 20 ni teskil edir Butun adalari bir nece qrupa bolmek olar Ion adalari Yunanistanin qerbinde Ion denizinde yerlesir En boyuk adasi adasidir Simali Egey adalari Egey denizinin simalinda Turkiye sahilerinin yaxinliginda yerlesir En boyuk adasi Lesbosdur ve Evbeya adasi Yunanistanin serq sahilerinde yerlesir Egey denizinin merkezinde yerlesir Qedim Kiklad medeniyyetinin merkezidir Bu qrup adalarin en boyukleri dir adalar qrupu Egey denizinin cenubunda yerlesir Bu erazi olkenin esas turizm merkezlerinden biri hesab olunur En boyuk adasi Rodosdur Krit olkenin en boyuk adasi Qedim Krit sivilizasiyasinin merkezi Etrafda bir coxlu kicik adalar yerlesir Cenubdan adalari Liviya denizi ehate edir Faydali qazintilariYunanistan erazisinde en genis yayilmis faydali qazinti Qonur komur olkenin esas yanacaq menbeyi hesab olunur XX esrin sonlarinda Egey denizinde cox boyuk olmayan neft ve tebii qaz yataqlari askar edilmisdir Yynanistanin esas faydali qazintisi filiz faydali qazintilari hesab olunur Olke erazisinde daha cox nikel xrom mis ve polimetal filizleri ustunluk teskil edir Attikada yaxinliginda gumus ve qurgusun yataqlari movcuddur bolgesinde ise sulfid ve nikel filizleri yataqlari askar edilib Naksos adasinda dunyanin boyuk bolov korund ve maqnititin qarisigi yataqlari var Nisros ve Santorin adalarinda bpyuk ehtiyatlari var Adalarin vulkan menseli olmasi erazide bu mineralin yaranmasina sebeb olmusdur Bundan basqa Yunanistanda bir cox tikinti materiallari cixarilir Daha cox mermer qranit eheng dasi ve genis yayilib Mutexessislerin fikirine gore olkede 650 milyon ton boksit ehtiyatlari movcuddur IqlimiKorrene gore Yunanistanin iqlim xeritesi Yunanistan iqlimi uc tipe bolunur Araliq denizi iqlimi ve Her bir iqlim Yunanistanin mueyyen erazisine tesir edir Pind dagliq qursagi olke erazisininde iqlimin formalasmasina boyuk tesir gosterir Bu daglardan qerbde yerlesen bolgeler cox yagnti alir serq bolge ise eksine az yaginti alir Subtropik iqlim qursaginin Araliq denizi iqlim tipi yayi isti quru qisi ise mulayim ve rutubetli olmasi ile seciyyelenir Bu tip Krit Peloponnesin serq hissesinde ve bir hissesinin ehate edir Zaman zaman temperatura rekord hedde qeder qalxir qisda ise bezi bolgelerde qar bele yaga bilir Alp iqlim tipi olkenin dagliq erazisi ucun xarakterikdir Merkezi Yunanistan Qerbi Makedoniya Fessaliyanin bir hissesi elecede Axeya Arkadiya ve ve Trakiyada mulayim iqlim tipi ustunluk teskil edir Soyuq ve rutubetli qis ve isti quru yay Afina seheri kecid bolgede yerlesir hansi ki iki iqlim tipi burada birlesir Araliq denizi ve mulayim iqlim tipi Seherin simal hissesinde mulayim iqlim ustunluk teskil etsede merkezi ve cenub hisselerinde araliq denizi iqlimi ozunu buruze verir Daxili sulariTrixonis golu Yunanistan caylari dagliq qisa cogqun astanali ve selalelidir Ekseriyyeti denize dar kanyonlarla tokulur Erazinin en uzun cayi 300 km Diger boyuk caylari Vardar Gemicilik baximdan onemli olmasalarda hidroenerji ehtiyati baximdan ustundurler Yunanistanda sahesi 10 100 km arasinda olan 20 den cox gol var En boyukleri ve derin olanlari tektonik menselidir 95 5 km 75 6 km 72 5 km bunlardan en boyukleridir Bolgede coxlu karst menseli gollerde var Kisik olcuye malik olan bu goller yer alti sular vasitesi ile qidalanirlar En boyuyu Yaninadir 22 km Fauna ve florasiYunanistan erazisinde yirtici heyvanlarin o qederde cox novlerine rast gelinmir Bele az populyasiyaya malik olmasina sebeb olke erazisinin qedim sivilizasiya merkezi olmasidir Demek olar ki 8000 min il fauna ve flora insan tesiri altinda olmusdur Yunanistana xarakterik olan heyvanlardan dovsani porsuqu ve bir cox sicankimileri misal gostermek olar Iri memelilerden qonur ayi adi caqqal tulku vasaq ve col donuzunu daha cox yayilib Bir cox heyvan novleri Qirmizi kitaba salinmisdir Sini canaqli tisbagani ve adi monax suitisini buna misal gostermek olar Qedim zamanlarda Yunanistan erazisinde sirlerin olmasida faktdir Yunanistanda surunenler sinif yeterince muxtelifdir Ilanlar ve kertenkeleler ustunluk teskil edir Quslarindan keklik vehsi qaz elecede bayqus qartal calagan genis yayilib Yunanistan erazisinde 5000 den cox bitki novu var Daha cox kol bitkileri ustunluk teskil edir Bunlardan makvis agaci erezinin sahece boyuk eraziler tutur Yunanistanin en deyerli agaclarindan biri de zeytundur Istinadlar Greciya Geograficheskaya enciklopediya 2021 10 08 tarixinde Istifade tarixi 2016 04 14 GRECIYa Enciklopediya Kolera 2018 05 01 tarixinde Istifade tarixi 2016 04 14 A Geological Companion to Greece and the Aegean PDF 2022 02 06 tarixinde PDF Istifade tarixi 2016 04 17 ESA helps make summer in the city more bearable 2010 04 11 tarixinde Istifade tarixi 2016 04 17 Ozyora Grecii zerkala prirodnoj krasoty 2021 10 22 tarixinde Istifade tarixi 2016 04 16 Hemcinin bax