Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Qranit — tam kristalaşmış, bərabərdənəli və ya porfir quruluşlu intruziv süxurdur.Qranit əsasən kvars kristallarından və çöl şpatından ibarət olan dağ süxürudur. Təsnifatı çöl şpatlarının və rəngli mineralların tərkib və miqdarına əsaslanır. Qranit iki qrupa bölünür: kalsiumlu-qələvi, yaxud normal qranit və qələvi qranit. Normal qranit mineraloji tərkibi: qələvi çöl şpatı ortoklaz və ya mikroklindən, plagioklaz-oliqoklaz-andezindən, kvarsdan, rəngli minerallar isə biotit, hornblend, müskovitdən ibarətdir. Bəzi hallarda piroksen müşahidə olunur. Çöl şpatı ancaq və ya əksərən plagioklazdan ibarət olduqda plagioqranit, rəngli mineralları olmadıqda, yaxud çox az miqdarda olduqda – alyaskit adlanır. Qələvi qranit isə qələvi çöl şpatı mikropertit, mikroklin-mikropertitdən, anortoklazdan, plagioklaz-albitdən, rəngli minerallar isə qələvi amfibol və qələvi piroksenlərdən (ribekit, arfvedsonit, egirin və b.) ibarətdir. Kalsiumlu-qələvi intruzivlərin tutduğu sahələr bir neçə yüz, hətta min km² çatır, qələvi qranit isə kiçik ştoklar əmələ gətirir. Mənşəyinə görə qranit üç qrupa bölünürlər: a) qranit maqmasının kristallaşması nəticəsində yaranan qranit; b) hibridləşmiş bazalt maqmasının son diferensiatları olan qranit; c) regional metasomatoz nəticəsində yaranan qranit. Sonuncu tip qranitlər arxey və proterozoy süxurları içərisində geniş yer tutmuşdur.
| Qranit | |
|---|---|
 | |
| Minerallar | kvars, Plaqioklazlar, aydaşı, Mikalar, Uran, Torium |
| 6 ± 1 | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Qranit qatı
Yer qabığının, seysmik məlumatlara görə, ayrılan qatlarından birinin şərti adı. Qranit qatı süxurları sedimentasion hövzələrin bünövrəsini təşkil edir, kristalik qalxanlarda və qırışıqlıq vilayətlərin mərkəzi zonalarında üzə çıxır. Qranit qatı aşağı sərhədinin Konrad sərhədinə uyğun gəldiyi qəbul edilmişdir. Qranit qatı qitə qabığı üçün səciyyəvidir və burada onun qalınlığı 5–15 km-ə çatır. Okean tipli qabıqda qranit qatı yoxdur. Qranit qatı metamorfik süxurlardan, əsasən, qneyslərdən və qranitlərdən ibarətdir.
Qranit müvazinəti, Rankama, 1955
Qranitofil elementlərin (Si, Al, qələvilər) müəyyən konsentrasiyası; temperatur və təzyiqdən asılı olmayaraq müəyyən dərinlikdə əmələ gələn (formalaşan) qranitlərin kimyəvi tərkibinə uyğundur; qravitasion amilin təsiri altında qranitofil elementlərin miqrasiyasının kəmiyyət göstəricisinə görə müəyyən edilir. Bu zaman qranitofob elementlər (Mg, Ca, Fe) qranit müvazinəti zonasından aşağıya, yaxud yuxarıya çıxarılır. Bu proseslər nəticəsində müxtəlif tərkibli çökmə süxurlar bircins qranitlərə çevrilir.
Qranitəmələgəlmə
Litosferin qranit qatının formalaşmasını müəyyən edən və qranitoidlərin əmələ gəlməsi ilə ifadə olunan geoloji hadisə. Bu qranitoidlərin tərkibi geoloji, geokimyəvi və fiziki-kimyəvi amillərin məcmusu ilə müəyyən olunur və bütövlükdə litogenezin sialik və simatik qranitəmələgəlmə sıralarına ayırmağa imkan verir. 1. Qranitəmələgəlmə sialik (qabıq) sırası Yer qabığının qranit qatında metamorfizm, metasomatizm və ultrametamorfizm proseslərinin inkişafı ilə müəyyən olunur. Bu proseslər nəticəsində litosferdə qranitoidlərinin əsas kütləsi və həmçinin qranitoidlərin batolit formaları əmələ gəlir. Qranitəmələgəlmə aşağıdakılara bölünür: 1) aparıcı prosesin səciyyəsinə görə üç genetik tipə – metasomatik, metamorfogen və ultrametamorfogen; 2) prosesin istiqamətlənməsinə görə – qranitləşmə prosesində qranitəmələgəlmə (metasomatik, poligen-metasomatik qranitəmələgəlmə , deqranitləşməyə bax), süxurların metamorfogen dəyişmə prosesində qranitəmələgəlmə süxurların ərimə prosesində qranitəmələgəlmə; 3) məhsulların məkanca paylanma xüsusiyyətinə görə – regional- sahəvi qranitəmələgəlmə, regional yarıqlar zonaları və ekzokontakt. Qranitəmələgəlmə hər bir genetik tipinin məhsulları müəyyən formasion-genetik sıraya uyğun gəlir. 2. Qranitəmələgəlmə simatik (bazaltoid) litogenez sırası aşağıdakı proseslərin: a) ilkin bazalt maqmasının fraksiyalar üzrə diferensasiyası, b) qranit tərkibli qədim süxurların bazalt tərkibli maqma tərəfindən assimilyasiyası, c) üst mantiya maddəsinin suyun iştirakı ilə fraksion əriməsi və ç) mantiyaya batan eklogitlərin fraksion əriməsinin təsiri nəticəsində əmələ gəlir.
Qranitləşmə
Süxurların (ərintinin) kimyəvi və mineral tərkibini dəyişdirərək qranit tərkibə və quruluşa uyğunlaşdıran prosess. Qranitləşmə ümumi xüsusiyyətləri: 1) Qranitləşmə məruz qalmış süxurlara kənardan silisiumun, qələvilərin (əsasən kalium və b.) gətirilməsi, o biri tərəfdən, Mg, Fe, Ca, və b. komponentlərin isə aşınıb çıxarılması; 2) qələvi elementlərin yüksək aktivliyi, suyun və karbon turşusunun fəal iştirakı, temperatur və təzyiqin aşağı enməsi ilə əlaqədar K nisbətən Na daha aktiv olması. Ərintinin iştirakından və rolundan asılı olaraq, qranitləşmə üç genetik tipə ayrılır: metasomatik, paligen-metasomatik və infiltrasion-anatektik. Geoloji ədəbiyyatda qranitləşmə prosesinin ümumi qəbul edilmiş izahı yoxdur. Sinonim: Bazifikasiya, Qranitəmələgəlmə, Qranitsizləşmə, Miqmatitləşmə, Silisium-qələvi matasomatozu.
İstinadlar
- Streckeisen A. Classification and Nomenclature of Plutonic Rocks. Recommendations of the IUGS Subcommission on the Systematics of Igneous Rocks (ing.). // International Journal of Earth Sciences Springer Science+Business Media, 1974. ISSN 1437-3254; 1437-3262 doi:10.1007/BF01820841
- https://www.epa.gov/radiation/granite-countertops-and-radiation (ing.). / United States Environmental Protection Agency
- "Dünya şəhərlərinin memarlığında qranit istifadə". 2020-09-20 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-12-11.
Mənbə
- Geologiya terminlərinin izahlı lüğəti. Bakı: Nafta-Press, 2006.
Xarici keçidlər
- Qranit, BSE
- Qranitin yaranması haqqında 2007-06-28 at the Wayback Machine (ing.)
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Qranit tam kristalasmis beraberdeneli ve ya porfir quruluslu intruziv suxurdur Qranit esasen kvars kristallarindan ve col spatindan ibaret olan dag suxurudur Tesnifati col spatlarinin ve rengli minerallarin terkib ve miqdarina esaslanir Qranit iki qrupa bolunur kalsiumlu qelevi yaxud normal qranit ve qelevi qranit Normal qranit mineraloji terkibi qelevi col spati ortoklaz ve ya mikroklinden plagioklaz oliqoklaz andezinden kvarsdan rengli minerallar ise biotit hornblend muskovitden ibaretdir Bezi hallarda piroksen musahide olunur Col spati ancaq ve ya ekseren plagioklazdan ibaret olduqda plagioqranit rengli minerallari olmadiqda yaxud cox az miqdarda olduqda alyaskit adlanir Qelevi qranit ise qelevi col spati mikropertit mikroklin mikropertitden anortoklazdan plagioklaz albitden rengli minerallar ise qelevi amfibol ve qelevi piroksenlerden ribekit arfvedsonit egirin ve b ibaretdir Kalsiumlu qelevi intruzivlerin tutdugu saheler bir nece yuz hetta min km catir qelevi qranit ise kicik stoklar emele getirir Menseyine gore qranit uc qrupa bolunurler a qranit maqmasinin kristallasmasi neticesinde yaranan qranit b hibridlesmis bazalt maqmasinin son diferensiatlari olan qranit c regional metasomatoz neticesinde yaranan qranit Sonuncu tip qranitler arxey ve proterozoy suxurlari icerisinde genis yer tutmusdur QranitMinerallar kvars Plaqioklazlar aydasi Mikalar Uran Torium6 1 Vikianbarda elaqeli mediafayllarQranit qatiYer qabiginin seysmik melumatlara gore ayrilan qatlarindan birinin serti adi Qranit qati suxurlari sedimentasion hovzelerin bunovresini teskil edir kristalik qalxanlarda ve qirisiqliq vilayetlerin merkezi zonalarinda uze cixir Qranit qati asagi serhedinin Konrad serhedine uygun geldiyi qebul edilmisdir Qranit qati qite qabigi ucun seciyyevidir ve burada onun qalinligi 5 15 km e catir Okean tipli qabiqda qranit qati yoxdur Qranit qati metamorfik suxurlardan esasen qneyslerden ve qranitlerden ibaretdir Qranit muvazineti Rankama 1955Qranitofil elementlerin Si Al qeleviler mueyyen konsentrasiyasi temperatur ve tezyiqden asili olmayaraq mueyyen derinlikde emele gelen formalasan qranitlerin kimyevi terkibine uygundur qravitasion amilin tesiri altinda qranitofil elementlerin miqrasiyasinin kemiyyet gostericisine gore mueyyen edilir Bu zaman qranitofob elementler Mg Ca Fe qranit muvazineti zonasindan asagiya yaxud yuxariya cixarilir Bu prosesler neticesinde muxtelif terkibli cokme suxurlar bircins qranitlere cevrilir QranitemelegelmeLitosferin qranit qatinin formalasmasini mueyyen eden ve qranitoidlerin emele gelmesi ile ifade olunan geoloji hadise Bu qranitoidlerin terkibi geoloji geokimyevi ve fiziki kimyevi amillerin mecmusu ile mueyyen olunur ve butovlukde litogenezin sialik ve simatik qranitemelegelme siralarina ayirmaga imkan verir 1 Qranitemelegelme sialik qabiq sirasi Yer qabiginin qranit qatinda metamorfizm metasomatizm ve ultrametamorfizm proseslerinin inkisafi ile mueyyen olunur Bu prosesler neticesinde litosferde qranitoidlerinin esas kutlesi ve hemcinin qranitoidlerin batolit formalari emele gelir Qranitemelegelme asagidakilara bolunur 1 aparici prosesin seciyyesine gore uc genetik tipe metasomatik metamorfogen ve ultrametamorfogen 2 prosesin istiqametlenmesine gore qranitlesme prosesinde qranitemelegelme metasomatik poligen metasomatik qranitemelegelme deqranitlesmeye bax suxurlarin metamorfogen deyisme prosesinde qranitemelegelme suxurlarin erime prosesinde qranitemelegelme 3 mehsullarin mekanca paylanma xususiyyetine gore regional sahevi qranitemelegelme regional yariqlar zonalari ve ekzokontakt Qranitemelegelme her bir genetik tipinin mehsullari mueyyen formasion genetik siraya uygun gelir 2 Qranitemelegelme simatik bazaltoid litogenez sirasi asagidaki proseslerin a ilkin bazalt maqmasinin fraksiyalar uzre diferensasiyasi b qranit terkibli qedim suxurlarin bazalt terkibli maqma terefinden assimilyasiyasi c ust mantiya maddesinin suyun istiraki ile fraksion erimesi ve c mantiyaya batan eklogitlerin fraksion erimesinin tesiri neticesinde emele gelir QranitlesmeSuxurlarin erintinin kimyevi ve mineral terkibini deyisdirerek qranit terkibe ve qurulusa uygunlasdiran prosess Qranitlesme umumi xususiyyetleri 1 Qranitlesme meruz qalmis suxurlara kenardan silisiumun qelevilerin esasen kalium ve b getirilmesi o biri terefden Mg Fe Ca ve b komponentlerin ise asinib cixarilmasi 2 qelevi elementlerin yuksek aktivliyi suyun ve karbon tursusunun feal istiraki temperatur ve tezyiqin asagi enmesi ile elaqedar K nisbeten Na daha aktiv olmasi Erintinin istirakindan ve rolundan asili olaraq qranitlesme uc genetik tipe ayrilir metasomatik paligen metasomatik ve infiltrasion anatektik Geoloji edebiyyatda qranitlesme prosesinin umumi qebul edilmis izahi yoxdur Sinonim Bazifikasiya Qranitemelegelme Qranitsizlesme Miqmatitlesme Silisium qelevi matasomatozu IstinadlarStreckeisen A Classification and Nomenclature of Plutonic Rocks Recommendations of the IUGS Subcommission on the Systematics of Igneous Rocks ing International Journal of Earth SciencesSpringer Science Business Media 1974 ISSN 1437 3254 1437 3262 doi 10 1007 BF01820841 https www epa gov radiation granite countertops and radiation ing United States Environmental Protection Agency Dunya seherlerinin memarliginda qranit istifade 2020 09 20 tarixinde Istifade tarixi 2020 12 11 MenbeGeologiya terminlerinin izahli lugeti Baki Nafta Press 2006 Xarici kecidlerQranit BSE Qranitin yaranmasi haqqinda 2007 06 28 at the Wayback Machine ing