Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqalənin sonunda mənbə siyahısı var, lakin mətndaxili mənbələr heç və ya kifayət qədər istifadə edilmədiyi üçün bəzi məlumatların mənbəsi bilinmir. |
Tsin Mancur sülaləsi (çin 清朝, pinyin Qīng Cháo, Tsin çao) — 1644–1911-ci illərdə Çində iqtidarda olmuş xanədan.
| Tarixi dövlət | |||
| Tzin sülaləsi | |||
|---|---|---|---|
| manc. {{{2}}} çin. 大清 monq. ᠳᠠᠢᠢᠴᠢᠩ ᠤᠯᠤᠰ | |||
| |||
 | |||
| | |||
| Paytaxt | Şuntian-Fu[d] | ||
| Dilləri | Monqol dili, Mancur dili, klassik Çin dili | ||
| Rəsmi dilləri | |||
| Ərazisi |
| ||
| Əhalisi |
| ||
| İdarəetmə forması | mütləq monarxiya | ||
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |||
Tarixi
Pekini 1644-cü ildə tutmalarına baxmayaraq mancurlar bütün Çinə nəzarət etməyə yalnız 1683-cü ildə nail oldular. Mancurlar da monqollar kimi əcnəbi idilər. Lakin monqollardan fərqli olaraq mancurlar imperiyaya nəzarəti ələ almamışdan öncə Çin mədəniyyətinin bir çox elementlərini götürmüşdülər. Mancurlar neokonfutsiçiliyi dəstəklədilər və Min siyasi sistemini modelləşdirdilər. Mancurların hakimiyyəti çinlilər üçün XIII əsrdə monqolların hakimiyyətindən daha məqbul idi. Buna görə də onların hakimiyyəti birinci halda olduğu kimi 89 il yox, 267 il davam etmişdir.
Mancur dövründə çinlilərə inamsızlıqdan dövlət imtahanlarının keçirilməsində ayrı-seçkilik siyasəti həyata keçirilirdi. Mancurlar Tsyanlun ali hakimiyyəti mancurlarda saxlamqala Min dövrünün idarəetmə prinsiplərini qəbul etmişdi. Tsyanlun Çini çinli qubernatorların rəhbərlik etdiyi 18 vilayətə bölmüşdü. Yerli adminstrasiya loyallıq göstərsə də, onlara mancurlar tərəfindən nəzarət olunmurdu. İmperatorlar Kansi və Tsyanlunun hakimiyyəti dövründə təhsildə bir sıra inkişaf nəzərə çarpırdı. Mancur hökmdarları buna müvafiq hər şeyin möhkəmləndirilməsinə və qorunmasına çalışırdılar. Buna görə də klassik ədəbiyyata üstünlük verilirdi, yenilik yaxşı qarşılanmırdı. İctimai məktəb sistemi varlı ailələrdən olan oğlanlar üçün məktəblərdən və milli və əyalət məktəblərindən ibarət idi. Mancurlar üçün xüsusi məktəblər mövcud idi, Çin kitabları Mancur dilinə tərcümə olunurdu.
XVIII əsrin sonlarında əhalinin sürətli artımı torpaq çatışmamazlığına gətirib çıxardı. Hərbi sistem korlandı və sarayda korrupsiya artdı. 1796-cı ildən 1804-cü ilədək buddist ideyalarına əsaslanan "Ağ lotos cəmiyyəti" üsyanı baş verdi. 1813–1814-cü illərdə Şimali Çində "Səmavi idrak cəmiyyəti" üzvləri qiyam qaldırdı.
Ticarət
Şəhərlər sənətkarlıq və ticarət mərkəzləri olmaqla yanaşı, həm də mancurların dayaq nöqtələri, inzibati mərkəzləri sayılırdı. Şəhərlərin əksəriyyətində ipək və çini qablar istehsal edilirdi.
Tsin sülaləsi və müsəlmanlar
Tzin sülaləsinin (1644–1911) hakimiyyətə gəlməsindən sonra müsəlmanların sakit yaşam tərzi başa çatdı. Bu illər ərzində onlar öz azadlıqları uğrunda ayağa qalxmalı oldular. Müsəlmanların 1862–1872-ci illərdə qalib gələn üsyanına rəhbərlik edən müsəlmanların xarezmatik lideri Du Vensiyu eyni zamanda özünü Şançşi və Qansu sultanlıqlarının hakimi elan etdi. 1867–1877-ci illərdə Sintzyanda Yaqub Bəy tərəfindən daha bir müstəqil hökumət yaranır. Bu çox uzun sürməyən hakimiyyətlər Çin rejiminin ardıcılları tərəfindən sərt olaraq çökdürülmüşdür. Repressiyalar elə sərt olmuşdur ki, nəticəsində hueylərin sayı kifayət qədər azalmışdır. Vaxtaşırı olaraq onlar tamamilə məhv həddinə çatdırılmışlar. Tzin sülaləsi hakimiyyətə gəlsələrdə müsəlmanlar islam dinindən əl çəkmirdilər.
Xarici keçidlər
- Compton's Living Encyclopedia (1995–2008). "Chinese Cultural Studies: Concise Political History of China." As posted on Paul Halsall's web site. Retrieved on 2008–10-19.
- "History of China" from the University of Maryland web site. Retrieved on 2008–11-10.
- "Qing art of the reigns of the Kangxi, Yongzhen and Qianlong Emperors[ölü keçid]." Retrieved on 2008–11-10.
- Section on the Ming and Qing dynasties of "China's Population: Readings and Maps 2011-07-19 at the Wayback Machine." Retrieved on 2008–11-10.
- "Short History & Time-Line of the Qing Dynasty."
- Kangxi Emperor 2010-12-27 at the Wayback Machine
- Extensive notes on 2008-04-22 at the Wayback Machine , Qing general, author and plant collector, and his family tree
İstinadlar
- https://www.britannica.com/topic/Qing-dynasty.
 | Monarx, sülalə və ya onların nümayəndələri ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqalenin sonunda menbe siyahisi var lakin metndaxili menbeler hec ve ya kifayet qeder istifade edilmediyi ucun bezi melumatlarin menbesi bilinmir Lutfen menbeleri uygun sekilde metnin daxilinde yerlesdirerek meqalenin tekmillesdirilmesine komek edin Tsin Mancur sulalesi cin 清朝 pinyin Qing Chao Tsin cao 1644 1911 ci illerde Cinde iqtidarda olmus xanedan Tarixi dovletTzin sulalesimanc 2 cin 大清 monq ᠳᠠᠢᠢᠴᠢᠩ ᠤᠯᠤᠰBayraq1636 1912Paytaxt Suntian Fu d Dilleri Monqol dili Mancur dili klassik Cin diliResmi dilleri Mancur dili Monqol dili Cin dili Tibet diliErazisi 14 700 000 km 1790 Ehalisi 383 100 000 nef 1912 Idareetme formasi mutleq monarxiya Vikianbarda elaqeli mediafayllarCin tarixiCin tarixiMedeniyyet Din Felsefe MifologiyasiDao Daosizm Leqizm Tao Te Cinq Konfutsicilik Kon Fu Dzi Lao tszi Moizm Mo tszi In ve Yan 36 stratagem Citkundo Kunq fu Tay ci cuan Usu Vin Cun Dim Mak SaolinSya sulalesiSan sulalesiCjou sulalesi Qerbi CjouSerqi Cjou Yaz PayizDoyusen carliqlar qarisiq dovrHan sulalesi Qerbi HanSin sulalesi Van ManSerqi HanUc carliq Vey Su UCzin Qerbi Czin16 barbar Serqi CzinCenub ve Simal sulaleleriSuy sulalesiTan sulalesiLiaoSun imperiyasiQerbi Sya Cenubi SunYuan sulalesiMin sulalesiTsin sulalesiCin RespublikasiCin Xalq Respublikasi Cin RespublikasibaxredakteTarixiPekini 1644 cu ilde tutmalarina baxmayaraq mancurlar butun Cine nezaret etmeye yalniz 1683 cu ilde nail oldular Mancurlar da monqollar kimi ecnebi idiler Lakin monqollardan ferqli olaraq mancurlar imperiyaya nezareti ele almamisdan once Cin medeniyyetinin bir cox elementlerini goturmusduler Mancurlar neokonfutsiciliyi desteklediler ve Min siyasi sistemini modellesdirdiler Mancurlarin hakimiyyeti cinliler ucun XIII esrde monqollarin hakimiyyetinden daha meqbul idi Buna gore de onlarin hakimiyyeti birinci halda oldugu kimi 89 il yox 267 il davam etmisdir Mancur dovrunde cinlilere inamsizliqdan dovlet imtahanlarinin kecirilmesinde ayri seckilik siyaseti heyata kecirilirdi Mancurlar Tsyanlun ali hakimiyyeti mancurlarda saxlamqala Min dovrunun idareetme prinsiplerini qebul etmisdi Tsyanlun Cini cinli qubernatorlarin rehberlik etdiyi 18 vilayete bolmusdu Yerli adminstrasiya loyalliq gosterse de onlara mancurlar terefinden nezaret olunmurdu Imperatorlar Kansi ve Tsyanlunun hakimiyyeti dovrunde tehsilde bir sira inkisaf nezere carpirdi Mancur hokmdarlari buna muvafiq her seyin mohkemlendirilmesine ve qorunmasina calisirdilar Buna gore de klassik edebiyyata ustunluk verilirdi yenilik yaxsi qarsilanmirdi Ictimai mekteb sistemi varli ailelerden olan oglanlar ucun mekteblerden ve milli ve eyalet mekteblerinden ibaret idi Mancurlar ucun xususi mektebler movcud idi Cin kitablari Mancur diline tercume olunurdu XVIII esrin sonlarinda ehalinin suretli artimi torpaq catismamazligina getirib cixardi Herbi sistem korlandi ve sarayda korrupsiya artdi 1796 ci ilden 1804 cu iledek buddist ideyalarina esaslanan Ag lotos cemiyyeti usyani bas verdi 1813 1814 cu illerde Simali Cinde Semavi idrak cemiyyeti uzvleri qiyam qaldirdi TicaretSeherler senetkarliq ve ticaret merkezleri olmaqla yanasi hem de mancurlarin dayaq noqteleri inzibati merkezleri sayilirdi Seherlerin ekseriyyetinde ipek ve cini qablar istehsal edilirdi Tsin sulalesi ve muselmanlarTzin sulalesinin 1644 1911 hakimiyyete gelmesinden sonra muselmanlarin sakit yasam terzi basa catdi Bu iller erzinde onlar oz azadliqlari ugrunda ayaga qalxmali oldular Muselmanlarin 1862 1872 ci illerde qalib gelen usyanina rehberlik eden muselmanlarin xarezmatik lideri Du Vensiyu eyni zamanda ozunu Sancsi ve Qansu sultanliqlarinin hakimi elan etdi 1867 1877 ci illerde Sintzyanda Yaqub Bey terefinden daha bir musteqil hokumet yaranir Bu cox uzun surmeyen hakimiyyetler Cin rejiminin ardicillari terefinden sert olaraq cokdurulmusdur Repressiyalar ele sert olmusdur ki neticesinde hueylerin sayi kifayet qeder azalmisdir Vaxtasiri olaraq onlar tamamile mehv heddine catdirilmislar Tzin sulalesi hakimiyyete gelselerde muselmanlar islam dininden el cekmirdiler Xarici kecidlerCompton s Living Encyclopedia 1995 2008 Chinese Cultural Studies Concise Political History of China As posted on Paul Halsall s web site Retrieved on 2008 10 19 History of China from the University of Maryland web site Retrieved on 2008 11 10 Qing art of the reigns of the Kangxi Yongzhen and Qianlong Emperors olu kecid Retrieved on 2008 11 10 Section on the Ming and Qing dynasties of China s Population Readings and Maps 2011 07 19 at the Wayback Machine Retrieved on 2008 11 10 Short History amp Time Line of the Qing Dynasty Kangxi Emperor 2010 12 27 at the Wayback Machine Extensive notes on 2008 04 22 at the Wayback Machine Qing general author and plant collector and his family treeIstinadlarVikianbarda Tzin sulalesi ile elaqeli mediafayllar var https www britannica com topic Qing dynasty Monarx sulale ve ya onlarin numayendeleri ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin