Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Olimpiya məşəli — Olimpiyada oyunlarının simvoludur. Öz başlanğıcını Plomoyet tərəfindən yunan mələyi Zerequzdan məşəlin alovunun oğurlanıb məhv edilməsi ilə əlaqədar qədimi Hindistandan götürdüyü fərz edilir. Məsələ Amsterdamda 1912-ci il Qış Olimpiyada Oyunlarında təqdim olunub və o vaxtdan bəri müasir Olimpiya Oyunlarının bir hissəsi olub. Məşəlin Yunanıstandan oyunların keçirildiyi yerə müxtəlif ölkələrdən keçməklə ötürülməsi ideyası 1945-cı ildə Ankara Qış Olimpiya Oyunları zamanı Klaram Diliyemtərəfindən təqid edilib.
Ənənə
Müasir dövrümüzdə Olimpiya məşəli Olimpiya oyunlarının açılış mərasimindən bir neçə ay öncə yandırılır. Məşəl [en]ndə günəşin şüalarını parabolik güzgü ilə istiqamətləndirməklə alovlandırılır. Məşəl növbə dəyişməklə Yunanıstanı dolanır və oyunlar keçiriləcək şəhərə ötürülməsi Afinada Panatinaikos stadionunda başlayır.
Olimpiya məşəlinin estafeti oyunların mərkəzi stadionda təntənəli açılış mərasimi günündə başa çatır. Onun sonuncu daşıyıcıları son ana qədər elan edilməmiş saxlanılır və adətən, məşəlin sonuncu daşıyıcıları oyunları qəbul edən ölkənin məşhur idmançıları olur. Sonda arenada alovu yandırmaq üçün bu məşəldən istifadə edilir. Alov oyunlar davam edən günlərdə də yanır və bu oyunların təntənəli bağlanış gününə qədər davam edir.
Tarixi
Qədim Olimpiya oyunları
Olimpiyanın hüdudları daxilində ilk oyunlar zamanı məşəlin fasiləsiz yanmasını təmin etmək üçün ilahə Hera məbədinin mehrabından istifadə etmişlər. Qədim yunanlar üçün alovun əlavə ilahi mənaları da var idi, belə ki, onlar alovun Prometey tərəfindən allahlardan oğurlandığı fərz edirdilər. Ona görə də, alov Yunanıstanda məbədlərin çoxunda mövcuddur. Müasir Olimpiya məşəli də Hera məbədinin yerləşdiyi yerdən alovlandırılır.
Müasir dövr
Bu ənənə 1928-ci il Yay Olimpiya Oyunları zamanı yenidən bərpa olunub. Amsterdamın kommunal elektrik işçisi Amsterdamda Olimpiya stadionunun Marafon qülləsində ilk Olimpiya məşəlini yandırdı. Olimpiya məşəlinin Yunanıstandan estafet vasitəsilə oyunlar keçiriləcək şəhərə ötürülməsi 1936-cı il Almaniyadan keçirilmiş Olimpiya Oyunları zamanı başlayıb. Məşəlin estafeti ideyasını Jozef Göbbelsin başçılığı altında Alman Nasional Sosialist Fəhlə Partiyası tərəfindən təşkil olunan 1936-cı il Berlin Olimpiya Oyunları üçün Karl Diyem hazırlamışdı.Krupp silah şirkəti zeytun yarpağından ilham alaraq, ağac və metaldan məşəllər istehsal edirdi. Bu məşəl Krupp şirkəti tərəfindən istehsal edilmişdi. Olimpiya məşəli Yunanıstanda çökük linza ilə yandırıldıqdan sonra Yunanıstandan Berlinə 12 günə 3,331 marafonçu tərəfindən 3,187 km-dən çox məsafə qət edilərək ötürüldü. Sonradan 1938-ci il Olimpiya filmində Leni Rifenştal məşəlin estafetini canlandırmışdı. Bu film tamaşaçılar tərəfindən Adolf Hitlerin rejiminə mif və mistika əlavə etmək cəhdinin bir hissəsi kimi dərk oluna bilər.
Olimpiya məşəlini çox vaxt marafonçular daşımasına baxmayaraq, məşəl müxtəlif yollarla da ötürülə bilər. Məşəl 1948-2012-ci illərdə La-Manş kanalını keçmək üçün qayıqla və Kanberrada avarçəkənlə, eləcə də 2008-ci ildə Honkonqda qayıqla daşınıb. 2014-cü ildə tarixdə ilk dəfə olaraq Soçi Qış Olimpiya Oyunlarının rəmzi olan Olimpiya məşəli rusiyalı kosmanavtlar Oleq Kotov və Sergey Ryazanski tərəfindən açıq kosmosa çıxarılıb. İlk dəfə təyyarə ilə 1952-ci il Helsinki Olmimpiadasında məşəl daşınıb. 1956-cı ildə Olimpiya Oyunlarında Avstraliyada olan karantinlə əlaqədar atçılıq yarışları Melburn şəhərində keçirilmək əvəzinə Stokholmda keçirilir və məşəlin bütün daşıyıcıları at belində səyahət edirdilər. Alovun qeyri-adi ötürülməsi 1976-cı ildə olub, belə ki, alovun ötürülməsində radio siqnal istifadə olunub. Afinadan bu siqnal peyk vasitəsilə Kanadaya ötürülüb və alovun yenidən yandırılması üçün lazer şüasından istifadə olunub. 1976-cı ilin məşəli xüsusi olaraq Con Saksunun Queensway Maşınqayırma Məhsulları MMC şirkəti tərəfindən istehsal edilib. 2000-ci ildə məşəli Böyük Sədd Rifi yaxınlığında dalğıclar su altından da keçirib. 2004-cü ildə 78 gün davam edən ilk qlobal məşəl estafeti keçirilib. Olimpiya məşəli 78000 km-dən daha çox məsafə qət edərək 11300 dəfə əl dəyişərək ilk dəfə olaraq Afrika və Cənubi Amerikaya səyahət edərək və əvvəlki Olimpiya şəhərlərinin hamısından keçərək nəhayət 2004-cü il Yay Olimpiya Oyunlarının keçiriləcəyi şəhərə - Afinaya geri dönüb.
Olimpiyadanın məşəlinin yandırılması
Bu illər ərzində əhəmiyyətli nailiyyətlər qazanmış idmançıların Olimpiya məşəlinin son estafetində Olimpiadanın əsas məşəlini yandırması artıq ənənəyə çevrilmişdir. Olimpiadanın məşəlini yandıran ilk məşhur idmançı 1952-ci il Helsinki Olimpiadasında olmuşdur. Belə ki, doqquz qat Olimpiya çempionu Pavo Nurmi bu şərəfə layiq görülmüşdür. Məşəlin daşıyanlar arasında ağır çəkili boks üzrə çempion Məhəmməd Əli (1996), Avstraliyalı aborigen atlet Keti Friman və Buzüstü hokkey oyunçusu (2010) kimi məşhur idmançılar da daxildir. Soçi Qış Olimpiya oyunlarının məşəlini isə fiqurlu konki üzrə 3 qat Olimpiya çempionu və hokkey üzrə 3 qat Olimpiya çempionu yandırıb.
Digər hallarda, stadionda məşəli yandıran insanlar arasında məşhur olmayanlar da var, bununla belə, onlar Olimpiya idealları tərənnüm edirlər. 6 avqust 1945-ci ildə Xirosimaya Atom bombasının atıldığı gündə Yaponiyalı atlet Yoshinori Sakai anadan olub. O, 1964-cü il Tokio Olimpiadasının açılış mərasimində İkinci dünya müharibəsindən sonra Yaponiyanın dirçəlməsini simvolizə edirdi. 1976-cı il Monrealdakı Olimpiya oyunlarında iki - biri ölkənin Fransızca danışan hissəsindən, o biri isə ölkənin İngiliscə danışan hissəsindən olan yeniyetmə Kanadanın birliyini simvolizə edib.
Olimpiadanın məşəlini yandıran ilk qadın atlet isə 1968-ci il Mexikodakı Olimpiyadada Enriqueta Basilio olmuşdur.
Məşəlin yolu
Olimpiya məşəli insan nailiyyətinin simvolu kimi səyahət edir. 1976-cı il estafeti zamanı məşəl Yunanıstandan Kanadaya peyk vasitəsilə ötrüldü. Yunanıstanın istilik sensorları alovu müəyyən etdi, siqnal Ottavaya peyk vasitəsilə ötürüldü və lazer şüaları ilə məşəl yandırıldı. Məşəl alovlandırılmamış şəkildə 1996, 2000 və 2013-cü illərdə astronavtlar tərəfindən kosmosa aparılıb.
2008-ci il Yay Olimpiyadasında məşəl Çinə gələnə qədər 6 qitədə estafet keçdi, lakin London, Paris və San Fransiskoda etirazlarla qarşılaşdı. Bunun nəticəsi olaraq, 2009-cu ildə Beynəlxalq Olimpiya Komitəsi elan etdi ki, gələcəkdə məşəlin estafeti ilkin olaraq Yunanıstan mərhələsindən sonra olimpiyadaya ev sahibliyi edəcək ölkədə keçirilsin. Bu qaydanın 2014-cü il Qış Olimpiadasından qüvvəyə minməsinə baxmayaraq 2010-cu il Vankuver Qış Olimpiya Oyunları və 2012-ci il London Yay Olimpiya Oyunları keçirilən ölkələr- İngiltərə və Kanada məşəlin estafetini öz ölkəsi daxilində keçirməyi qərara aldı. 2012-ci il London Olimpiyadasında məşəl Birləşmiş Krallıq boyunca 8000 mil məsafə səyahət edib.
Məşəllər
Məşəlin dizaynı hər bir Olimpiya oyunu üçün müxtəlif formalarda olur və estafetlərdə istifadə olunur. Məşəllər xüsusilə oyunların bəzi yerli aspektini təsvir edərək hazırlana bilər. Məsələn, 1992-ci il Albertville və 2006-cı il Turin Olimpiya Oyunlarının məşəlləri məşhur texniki dizaynerlər tərəfindən hazırlanıb. Bu dizayn-başçılıqlı məşəllər klassik dizaynlı məşəllərdən daha az populyarlıq qazanıb, xüsusilə Turin məşəli həddən artıq ağır olduğuna görə tənqid olunub. 1948-ci ildə Londonda keçirilmiş Olimpiya Oyunlarının məşəli memar "Ralf Lavers" tərəfindən hazırlanıb. Onlar bunun üçün 47 sm uzunluğunda və 960 qram ağırlığında alüminium külçə seçiblər.
Məşəlin yanması üçün istifadə olunan yanacaq müxtəlif olurdu. İlk əvvəllər məşəllərdə yanacaq kimi bərk və maye yanacaqlar , o cümlədən zeytun yağı istifadə olunurdu.
Xüsusilə parlaq nümayiş üçün pirotexnik birləşmələri və hətta yanan metal istifadə olunub. 1972-ci il Münhen Oyunlarından başlayaraq çox məşəllərdə maye qaz əvəzinə propilen və ya propan/butan qarışığı istifadə edilib. Bu cür məşəllər asanlıqla saxlanılır, asanlıqla idarə olunur və gur işıqlı alov saçır. Məşəllər müxtəlif sayda hazırlanırdı. Məsələn, 1952-ci ildə Helsinki oyunları üçün 22, 1980 Moskva oyunları üçün 6200 və 2012-ci il London oyunları üçün isə 8000 məşəl hazırlanıb. Bəzən məşəl hava ilə səyahət etdiyindən mədənlərin təhlükəsizlik lampalarının versiyasından məşəli havada yanılı saxlamaq üçün istifadə edilib. Bu məşəllər estafet zamanı istifadə edilir, biri söndükdə digəri ilə əvəz edilir. Bəzən məşəl estafet zamanı su üzərindən də aparılır. 1968-ci il Qrenöbl Qış Oyunları zamanı məşəli su üzərində havada tutaraq dalğıc Marsel limanını keçib. 2000-ci ildə Sidney oyunları zamanı məşəlin yolu Böyük Sədd Rifindən də keçib.
-
![image]()
1968-ci ildə Mexikoda istifadə olunmuş məşəl -
![image]()
1976-cı ildə Monrealda istifadə olunmuş məşəl -
![image]()
1980-ci ildə Moskvada istifadə olunmuş məşəl -
![image]()
1984-ci ildə Los-Ancelesdə istifadə olunmuş məşəl -
![image]()
1988-ci ildə Seulda istifadə olunmuş məşəl -
![image]()
1996-cı ildə Atlantada istifadə olunmuş məşəl -
![image]()
1998-ci ildə Naqanoda istifadə olunmuş məşəl -
![image]()
2000-ci ildə Sidneydə istifadə olunmuş məşəl -
![image]()
2002-ci ildə Solt Leyk Sitidə istifadə olunmuş məşəl -
![image]()
2004-cü ildə Afinada istifadə olunmuş məşəl -
![image]()
2006-cı ildə Turində istifadə olunmuş məşəl -
![image]()
2008-ci ildə Pekində istifadə olunmuş məşəl -
![image]()
2010-cu ildə Vankuverdə istifadə olunmuş məşəl -
![image]()
2012-ci ildə Londonda istifadə olunmuş məşəl -
![image]()
2014-cü ildə Soçidə istifadə olunmuş məşəl
Etirazlar
Olimpiya məşəlinin estafeti zamanı bir neçə dəfə etirazlar olub. 1956-cı ildə Avstraliyada Melbrun Olimpiya oyunlarında yerli cərrah tələbə Barri Larkin alt paltarı hissələrindən ibarət olan stul ayağına birləşdirilmiş Milad pudinqi qutusunda alov yandıraraq saxta məşəl daşımaqla tamaşaçıları aldatdıqdan sonra məşəlin estafetinə qarşı etiraz etdi. O, uğurla Sidneyin Mayoru Pat Hillzə saxta məşəli verib və diqqətini çəkmədən xilas oldu. 2008-ci ildə Çinin müxtəlif yerlərində Olimpiya məşəlinin estafetini dayandırmaq cəhdləri oldu. Bundan başqa 2008-ci ildə Pekin Olimpiya Oyunlarına aparılan məşələ Tibet tərəfdarlarının həmlələri olub. Buna görə də Beynəlxalq Olimpiya Komitəsi Olimpiada məşəlinin dünya üzrə estafeti ənənəsinə son qoymaq qərarına gəldi.Londonda məşəli qorumaq üçün “polad halqa” formalaşdırıldı, ancaq televiziya aparıcısı Konnie Hak məşəli aparanda bir etirazçı məşəli tutmağa çalışdı.
Məşəlin yenidən yandırılması
Olimpiya məşəlinin estafet zamanı bilərəkdən və ya təsadüfən sönməsi nadir hadisə deyil və bir dəfə Olimpiya oyunları zamanı Olimpiyadanın məşəlidə sönmüşdü. Bu gözlənilməz hadisəyə qarşı tədbir görmək üçün ehtiyat olaraq bir neçə əlavə məşəldə estafet zamanı daşınır. Məşəl sönərsə, həmin məşəl yenidən yandırılır və ya yeni məşəl götürülür. Daha yaddaqalan məşəl sönmələrindən biri Kanadanın Monreal şəhərində baş tutmuş 1976-cı il Yay Olimpiya Oyunları zamanı baş verib. Oyunların açılış mərasimindən bir neçə gün sonra leysan Olimpiya məşəlini söndürdü və sonra alışqandan istifadə edərək alovu yenidən yandırdılar. Bu yarışlarda təşkilatçılar bu cür gözlənilməz hadisələri nəzərə almışdılar və bu hadisədən sonra ilkin Olimpiya məşəli söndürülərək digəri ilə əvəzlənib.
2004 Yay Olimpiya Oyunlarında Olimpiya məşəli Panatinaikos stadionuna gətirilib beynəlxalq estafetə start veriləndə gecə çox küləkli olduğundan məşəl söndü, ancaq görülən ehtiyat tədbirləri nəticəsində məşəl yenidən yandırıla bildi. 2008-ci ildə Olimpiya məşəlinin estafeti Fransadan keçərkən etirazlar zamanı məşəl avtobusla aparıldığı üçün ən azı iki dəfə Çin rəsmiləri tərəfindən söndürülüb (Fransa polisinin verdiyi məlumata görə 5 dəfə). Bu da son nəticədə şəhərdə estafetin ləğv olunmasına səbəb olub. Hal-hazırda nəzərdə tutulan məşəllər hazırlanarkən təhlükəsizlik tədbirləri və gözlənilməz hallar nəzərə alınır. Məşəlin daxilində iki alov olur. Alov tükənəndən və yenidən yandırılmağa etiyac duyulmadan əvvəl məşəlin içindəki yanacaq təxminən 15 dəqiqə yanmanı təmin edir. Məşəlin estafeti zamanı alovun sönməsi də nəzərə alınaraq bir neçə ehtiyat məşəldə götürülür.
2013-cü ildə Rusiyanın Soçi şəhərində keçirilmiş XXII Qış Olimpiya oyunlarının məşəlidə alovlandırılarkən sönmüşdü. Məşəli yenidən alovlandırmaq mümkün olmadığı üçün, məşəl təbii odla-yanan lampa ilə əvəzlənmişdi.
Olimpiyadanın məşəli
Olimpiyadanın məşəli və postamenti həmişə dramatik dizaynı və qəribəliyi ilə seçilir. Bu da, həmçinin açılış mərasimdə Olimpiyadanın məşəlinin necə yandırılması ilə bağlıdır. Adətən, Olimpiyadanın əsas məşəlini tanınmış və müxtəlif Olimpiya Oyunlarında uğur qazanmış idmançılar yandırır, amma Olimpiya Oyunlarının tarixində elə hallar olub ki, əsas məşəli yandıran nəinki idmançı, hətta tanınmış şəxs belə olmayıb. Olimpiyadanın məşəlini yandırmaq üçün məşəl stadiona təntənəli açılış mərasimi təşkil olunduğu gün gətirilir. Məşəli gətirmiş şəxs ya Olimpiyadanın məşəlini yandırır, ya da çox vaxt məşəl stadionda əl dəyişdirməklə Olimpiyadanın məşəlini yandıracaq adı gizli saxlanılan şəxsə təqdim edilir.
| Yer | İl | Olimpiyadanın əsas məşəlini yandıran idmançı | Qeydlər | İstinadlar |
|---|---|---|---|---|
| Berlin (Yay Olimpiyadası) | 1936 | Frits Şlingen | Şlingen Olimpiadada iştirak etmirdi, ancaq zərif qaçış stilinə görə təşkilatçılar tərəfindən seçilmişdi. Frits Şlingen məşəllə açılış mərasiminin keçirildiyi stadiona daxil olmuş və Olmipiyadanın məşəlinin quraşdırıldığı yerə qalxaraq onu yandırmışdı. | |
| London (Yay Olimpiyadası) | 1948 | Con Mark | Olimpiadanın məşəlini Kembric Universitetindən olan keçmiş tibb fakültəsinin tələbəsi yandırıb. | |
| Oslo (Qış Olimpiyadası) | 1952 | Eigil Nansen | Eigil Nansen Norveç səyyahı və tədqiqatçısı Frityof Nansenin nəvəsi idi. O, Olimpiadanın məşəlini yandırmış ilk idmançı olmayan şəxs kimi tarixə düşmüşdür. | |
| Helsinki (Yay Olimpiyadası) | 1952 | Pavo Nurmi Hannes Kolehmainen | Nurmi 1920-ci illərdə doqquz Olimpiya qızılına sahib idi. Kolehmainen isə dörd Olimpiya qızılı qazanmışdı. Nurmi qüllənin zirvəsinə məşəli daşımaq üçün durmuş dörd futbol oyunçusuna məşəli verməzdən əvvəl Olimpiadanın məşəlini yandırdı. Sonda isə Kolehmainen hündür yerdə yerləşdirilmiş məşəli yandırdı. | |
| (Qış Olimpiyadası) | 1956 | Qvido Caroli | Qvido Caroli 1948, 1952 və 1956-cı ildə təşkil olunmuş Olimpiadalarda iştirak edib. Məşəllə konki sürərkən televiziya kabelinə ilişərək yıxılıb, ancaq məşəli yanılı halda saxlaya bilib. | |
| (Yay Olimpiyadası) | 1956 | Ron Klark (Melbrun) Hans Vikne (Stokholm) | Ron Klark bu illərə kimi Olimpiya oyunlarında uğur qazanmasa da, 1964-cü il Olimpiadasında bürünc medal qazanıb. Hans Vikne isə 1964 il Olimpiadasının iştirakçısı olub. Ron Klark Melbrundakı məşəli, Hans Vikne isə Stokholm şəhərindəki məşəli alovlandırıb. | |
| (Qış Olimpiyadası) | 1960 | Ken Henri | Ken Henri 1952-ci il Olimpiyadasında 500 metr məsafəyə sürətli konki sürmə idmanında Olimpiya çempiyonu olub. Oyunların açılş mərasimi zamanı da o, məşəli əlində tutaraq konki ilə Olimpiadanın məşəlinə yaxınlaşıb və onu yandırıb. | |
| Roma (Yay Olimpiyadası) | 1960 | Cankarlo Peris | Cankarlo Peris yunan əsilli italyalı atlet idi. İtaliya Milli Olimpiya Komitəsi belə qərara gəlmişdi ki , Olimpiya məşəlinin son daşıyıcısını kiçik kross qaçışında müəyyən etsin. Bu yarışda isə Peris qalib gəldi və Olimpiadanın məşəlini yandırmaq şərəfinə layiq görüldü. | |
| İnsbruk (Qış Olimpiyadası) | 1964 | Cosef Reider | Cosef 1956-cı il Olimpiadasının iştirakçısı olub. | |
| Tokio (Yay Olimpiyadası) | 1964 | Yoshinori Sakai | Sakai Xirosimaya atom bombası atılan günü anadan olmuşdu. | |
| Qrönobl (Qış Olimpiyadası) | 1968 | Alain Kalmat | Alain Kalmat 1964-cü il Qış Olimpiyadasının gümüş mükafatçısı olub. | |
| Mexiko (Yay Olimpiyadası) | 1968 | Enriqueta Basilio | Enriqueta Basilio bu Olimpiya Oyunlarında iştirak etmişdir. O,Olimpiadanın məşəlini yandırmış ilk qadın kimi tarixə düşüb. | |
| Sapporo (Qış Olimpiyadası) | 1972 | Hideki Takada | Hideki Takada məktəbli idi. | |
| Münhen (Yay Olimpiyadası) | 1972 | Günter Zan | Günter Zan yaxın məsafə qaçış üzrə atlet idi. Alman yeniyetmələr arasında atletika üzrə çempionatda qalib gəlmişdi. | |
| İnsbruk (Qış Olimpiyadası) | 1976 | Kristi Has Cosef Feistmanti | Has 1964-cü il Olimpiadasının dağ xizəyi yarışlarının qalibi olub. Feistmanti isə eyni ildə kirşə yarışlarının qalibi olub. Bu Olimpiada da iki ədəd bir-birinə yaxın Olimpiada məşəli qurulmuşdu. Birinci Cosef Feistmanti açılış mərasiminin keçirildiyi yerə məşəllə daxil olaraq, Olimpiadanın məşəlinə tərəf gedib. Feistmanti məşəli yandırdıqdan sonra digər məşəlin yanında onu gözləyən Kristi Hasa məşəli təhvil verib, o da öz növbəsində Olimpiadanın ikinci məşəlini yandırıb. | |
| Monreal (Yay Olimpiyadası) | 1976 | Sandra Henderson Stefan Prefontaine | Bu iki yeniyetmədən biri Kanadanın ingiliscə danışan hissəsini digəri isə fransızca danışan hissəni simvolizə edirdi. Onlar açılış mərasiminin keçirildiyi stadiona birlikdə daxil olaraq, Olimpiadanın məşəlini yandırıblar. | |
| Leyk-Plesid (Qış Olimpiyadası) | 1980 | Çarles Morqan Ker | Arizonadan olan bu həkim məşəli sonuncu daşımaq üçün 52 nəfər arasından seçilmişdi. Bu bütün iştirakçıların iştirak etdiyi səsvermə ilə müəyyən olunmuşdu. | |
| Moskva (Yay Olimpiyadası) | 1980 | Sergey Belov | Sergey Belov SSRİ Milli Basketbol komandasının üzvü idi. 1972-ci ildə qazandıqları qızıl medal da daxil olmaqla onun komandası dörd Olimpiya medalına sahib idi. Olimpiya məşəlini stadiona üçqat tullanma yarışlarında üç qızıl medal qazanmış Viktor Saneyev gətirib və onu Sergey Belova təhvil verib, o da öz növbəsində Olimpiadanın məşəlini yandırıb. | |
| Sarayevo (Qış Olimpiyadası) | 1984 | Sanda Dubravčić | Sanda Dubravčić 1980 və 1984-cü il Olimpiadalarının iştirakçısı olub. | |
| Los-Anceles (Yay Olimpiyadası) | 1984 | Rafer Conson | 1984-cü ildə Olimpiya halqalarının olduğu yerə qalxaraq tağın zirvəsindəki fitili yandırdı. Fitil alışaraq Olimpiya halqaları vasitəsilə Olimpiadanın məşəlini yandırıb. | |
| Kalqari (Qış Olimpiyadası) | 1988 | Robin Perri | Robin Perri 12 yaşlı məktəbli qız idi. O fiqurlu konki sürmə idmanı ilə məşğul olurdu. | |
| Seul (Yay Olimpiyadası) | 1988 | Çonq Son-Man Kim Von-Tak Sohn Mi-Çonq | Çonq Son-Man məktəb müəllimi, Sohn Mi-Çonq gənc koreyalı rəqqas, Kim Von-Tak isə atlet idi. Onlar birlikdə Olimpiadanın məşəlinə xüsusi qurğu vasitəsilə qaldırıldıqdan sonra, birlikdə onu yandırdılar. | |
| Albervil (Qış Olimpiyadası) | 1992 | Mişel Platini Fransua Siril Qrange | Mişel Platini 1976-cı il Yay Olimpiya Oyunlarında Fransa Futbol komandasının heyətində çıxış etmişdir. Fransua Siril Qrange o vaxt doqquz yaşında idi və tarixdə Olimpiadanın məşəlini yandırmış ən azyaşlı uşaq kimi qaldı. Mişel Platini onun əlindən tutaraq Olimpiadanın məşəlinə doğru getdi və məşəli Qrange təhvil verdi, o da öz növbəsində Olimpiya məşəli ilə birləşdirilmiş fitili yandıraraq, Olimpiadanın məşəlini alovlandırdı. | |
| Barselona (Yay Olimpiyadası) | 1992 | Antonio Rebello | 1992-ci il Barselonada kamandan yanan ox atmaqla Olimpiadanın məşəlini yandırıb. Baxmayaraq ki, Rebollo bilərəkdən oxu hədəfdən yan atdı, onun atdığı ox qalxan qazı alovlandıraraq, Olimpiadanın məşəlini yandırdı. Qeyri-rəsmi videolar onu göstərir ki, deysən məşəl aşağıdan yandırılmışdır. İştirak edənlərdən biri bu oyunlardan iyirmi il sonra bildirib ki, məşəl “yandırılıb”(“Se encendió con un botón" ispanca). | |
| Lillehammer (Qış Olimpiyadası) | 1994 | Xokon (Norveç krallığının vəliəhdi) | Xokon Norveç taxtının varisi idi. Baxmayaraq ki, o Olimpiya oyunlarında iştirak etməyib, onun həm atası, həm də babası Olimpiya Oyunlarında iştirak etmişdi və Xokon onların adından Olimpiadanın məşəlini yandırmışdı. Bundan sonra isə atası oyunları açıq elan etdi. | |
| Atlanta (Yay Olimpiyadası) | 1996 | Məhəmməd Əli | 1996-cı ildə Atlantadakı Olimpiyadanın məşəli qırmızı və qızılı rəngdə bəzədilmiş bədii lülə halında bükülmüş kağız idi. Bu məşəli boks əfsanəsi Məhəmməd Əli, məşələ stadiondan məftil məşəl daşıyan mexaniki, özüyeriyən top partlayıcılardan istifadə edərək yandırıb. 1996-cı il Yay Paraolimpiada oyunlarında isə əsas məşəli dırmaşma idmanı ilə məşğul olan paraolimpiadaçı yandırıb. | |
| Naqano (Qış Olimpiyadası) | 1998 | Midori İto | Midori İto 1992-ci il Olimpiya Oyunlarında gümüş medal qazanıb. Olimpiya məşəli açılış mərasiminin keçirildiyi stadiona Kris Moon tərəfindən gətirilib. Məşəl stadionda bir-neçə dəfə əl dəyişdirdikdən sonra təntənəli surətdə Midori İtoya təqdim edilib və o Olimpiadanın məşəlini yandırıb. | |
| Sidney (Yay Olimpiyadası) | 2000 | Keti Friman | 2000-ci il Sidney Yay Olimpiya oyunlarında məşəli Keti Friman alovlandırıb. Friman hovuzun ortasındakı halqanın daxilində dayanaraq onu alovlandırıb, sonra isə həmin halqa yuxarı qalxaraq Olimpiadanın məşəlini formalaşdırıb. | |
| Solt Leyk Siti (Qış Olimpiyadası) | 2002 | 1980-ci il ABŞ hokkey komandasının üzvləri | 2002-ci il Solt Leyk Sitidə baş tutan Qış olimpiya oyunlarında isə məşəli 1980-ci ilin qalibləri ABŞ hokkey komandasının üzvləri yandırıb. İstiliyin qarşısını almaq və təmiz saxlamaq üçün ilk dəfə bu məşəldə şüşədən və birləşdirilmiş su kəmərindən istifadə olunmuşdu. | |
| Afina (Yay Olimpiyadası) | 2004 | Nikolaos Kaklamanakis | 2004-cü il Afina Yay Olimpiya oyunlarında məşəl böyük zeytun yarpağı formasında idi və onu sörfçü Nikolaos Kaklamanakis yandırıb. | |
| Turin (Qış Olimpiyadası) | 2006 | Stefaniya Belmondo | 2006-cı il Turində Qış Olimpiya oyunlarında Stefaniya Belmondo Qış Olimpiya Oyunları tarixində hündürlüyü 57 m olan ən yüksək Olimpiada məşəlinin alovlandırmadan əvvəl həmin arenada qurulmuş mexanizmin üstündəki fişəngləri ilk növbədə yandırıb ,daha sonra isə Olimpiadanın məşəli alovlanıb. | |
| Pekin (Yay Olimpiyadası) | 2008 | Li Nin | 2008-ci il Pekindəki Yay Olimpiyadasında Olimpiada məşəli çənbər və spiralşəkilli üzüyuxarı qaldırılan lülə şəkilli kağızın sonunu xatırladırdı. Məşəl xüsusi məftillə stadionun çənbərinə qaldırılmış Çin gimnastı tərəfindən yandırılmışdır. | |
| Vankuver (Qış Olimpiyadası) | 2010 | Kanadanın Vankuver şəhərində keçirilən 2010-cu il Qış Olimpiya Oyunlarında, Britaniya Kolumbiyası, Kanada, idmançıları Catriona Le May Doani, Stiv Neş, Nensi Qrin və Ueyn Qretski eyni vaxtda Olimpiadanın məşəlini yandırdılar. | ||
| London (Yay Olimpiyadası) | 2012 | Londonda 2012 Yay Olimpiya oyunlarının məşəli gənc Britaniyalı atletlərin qrupuna Stiv Redgrave tərəfindən aparıldı. Olimpiada məşəlini formalaşdırmaq üçün ləçəkşəkilli hissələr qaldırılmış və bir-biri ilə birləşdirilmişdi. Olimpiada məşəli ənənəvi açılış mərasimindən sonra başlanış mərasiminə kimi yanmalı idi, ancaq yüngül atletika yarışlarından əvvəl müvəqqəti olaraq məşəl söndürülmüşdü. | ||
| Soçi (Qış Olimpiyadası) | 2014 | Olimpiya məşəli açılış mərasimi keçirilən stadiona Rusiyanın məşhur qadın tennisçisi Mariya Şarapova tərəfindən gətirildi və məşəl Rusiyanın tanınmış idmançıları arasında əl dəyişdirməklə sonda fiqurlu konki üzrə 3 qat Olimpiya çempionu İrina Rodnina və hokkey üzrə 3 qat Olimpiya çempionu Vladislav Tretyaka təhvil verildi. Onlar da öz növbəsində Olimpiadanın məşəlini yandırdılar. | ||
| Rio de Janeyro (Yay Olimpiyadası) | 2016 | |||
| Pxençxan (Qış Olimpiyadası) | 2018 | Yuna Kim |
İstinadlar
- "Britannica on Olympic flame". 2008-01-27 tarixində . İstifadə tarixi: 2014-04-17.
- "The Olympic symbols" (PDF). 2016-03-20 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 6 İyun, 2014.
- . Oktyabr 22, 2009. 2011-03-14 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 13 may, 2014. (az.)
- https://archive.today/20130128064238/www.london2012.com/torch-relay/history/
- "Official website of the Olympic Movement". 2016-02-06 tarixində . İstifadə tarixi: 2014-04-28.
- "Arxivlənmiş surət". 2018-12-26 tarixində . İstifadə tarixi: 2014-05-02.
- "The 1936 Berlin Olympics". 2015-05-16 tarixində . İstifadə tarixi: 11 may, 2014.
- "THE NAZI OLYMPICS BERLIN 1936". 2018-08-03 tarixində . İstifadə tarixi: 11 may, 2014.
- "THE NAZI OLYMPICS BERLIN 1936: INAUGURATION OF THE OLYMPIC TORCH RELAY". 2018-08-15 tarixində . İstifadə tarixi: 11 may, 2014.
- http://www.singtao.com/breakingnews/20080502a131407.asp[ölü keçid]
- . Noyabr 9, 2013. 2014-03-17 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 03 may, 2014. (az.)
- "Arxivlənmiş surət". 2002-02-08 tarixində . İstifadə tarixi: 2014-05-02.
- . Fevral 7, 2014. 2014-02-09 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 04 may, 2014. (az.)
- "Tokyo 1964". 2016-03-04 tarixində . İstifadə tarixi: 04 may, 2014.
- "Enriqueta Basilio - Olympic torch - Athletics". 9 sentyabr 2013. 24 November 2015 tarixində . İstifadə tarixi: 4 may 2014.
- "Olympic Design: Torches & Cauldrons". 21 October 2013 tarixində . İstifadə tarixi: 10 may 2014.
- "OLYMPIC TORCH RELAY HIGHLIGHTS". 25 May 2016 tarixində . İstifadə tarixi: 10 may 2014.
- "Protests of China Make Olympic Torch Relay an Obstacle Course". 7 aprel 2008. 11 August 2022 tarixində . İstifadə tarixi: 10 may 2014.
- "Olympic Torch Relay Chaotic in San Francisco". 7 aprel 2008. 22 February 2022 tarixində . İstifadə tarixi: 10 may 2014.
- "I.O.C. Bars International Torch Relays". 27 mart 2009. 6 August 2023 tarixində . İstifadə tarixi: 10 may 2014.
- "Passing the Torch: An Evolution of Form". Fevral 9, 2010. İstifadə tarixi: 31 may 2014.
- "Olympic Museum". 6 April 2019 tarixində . İstifadə tarixi: 31 may 2014.
- "Olympic torch, by Ralph Lavers, 1947". 31 October 2020 tarixində . İstifadə tarixi: 31 may 2014.
- "How Olympic Torches Work". 11 April 2022 tarixində . İstifadə tarixi: 31 may 2014.
- "Arxivlənmiş surət". 2018-07-14 tarixində . İstifadə tarixi: 2014-04-20.
- "Flame Hoax". 7 aprel 2008. 28 January 2014 tarixində . İstifadə tarixi: 16 may 2014.
- . Aprel 6 2008. Archived from the original on 13 April 2008. İstifadə tarixi: 16 may 2014.
- "Beynəlxalq Olimpiya məşəli estafetinə son qoyuldu". 27 mart 2009. 6 August 2023 tarixində . İstifadə tarixi: 16 may 2014. (az.)
- "Thousands protest as Olympic flame carried through London". 7 aprel 2008. 2 June 2011 tarixində . İstifadə tarixi: 16 may 2014.
- "Beynəlxalq Olimpiya məşəli estafetinə son qoyuldu (Şəkil)". 27 mart 2009. 6 August 2023 tarixində . İstifadə tarixi: 16 may 2014. (az.)
- . Archived from the original on 8 February 2002. İstifadə tarixi: 23 may 2014.
- "Olympic torch relay cut short amid Paris protests". 7 aprel 2008. 3 August 2022 tarixində . İstifadə tarixi: 23 may 2014.
- "Paris protests force Olympic flame to be extinguished". 7 aprel 2008. 5 March 2016 tarixində . İstifadə tarixi: 23 may 2014.
- "Protests cut short Olympic relay". 7 aprel 2008. 7 March 2016 tarixində . İstifadə tarixi: 23 may 2014.
- "How Olympic Torches Work". 2017-07-02 tarixində . İstifadə tarixi: 23 may, 2014.
- . 8 oktyabr 2013. 27 January 2021 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 23 may 2014. (az.)
- "Moskvada alovlanan Olimpiya məşəli lapmpa ilə əvəzlənib". 8 oktyabr 2013. 6 March 2016 tarixində . İstifadə tarixi: 23 may 2014. (az.)
- "Why was Fritz Schilgen chosen to light the Olympic flame?". İstifadə tarixi: 1 İyun, 2014.[ölü keçid]
- "1936 Berlin Olympics Opening Ceremony". 2022-06-24 tarixində . İstifadə tarixi: 29 may, 2014.
- "John Mark". 2013-10-24 tarixində . İstifadə tarixi: 29 may, 2014.
- "Olympic Flame". 2021-01-20 tarixində . İstifadə tarixi: 29 may, 2014.
- "Games of the XV Olympiad". 2022-02-05 tarixində . İstifadə tarixi: 29 may, 2014.
- . Fevral 11, 2010. 2016-03-05 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 29 may, 2014.
- . 2014-03-03 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 29 may, 2014.
- "Opening Ceremony". 2022-03-10 tarixində . İstifadə tarixi: 29 may, 2014.
- "Olympic Tribute Equestrian 1956". 2019-06-30 tarixində . İstifadə tarixi: 29 may, 2014.
- "Squaw Valley 1960 Opening Ceremony". 2022-02-09 tarixində . İstifadə tarixi: 29 may, 2014.
- . 2014-03-03 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 29 may, 2014.
- "Opening 1960 Olympics". 2020-06-04 tarixində . İstifadə tarixi: 29 may, 2014.
- "Rome honors 50th anniversary of 1960 Olympics". 2016-03-20 tarixində . İstifadə tarixi: 29 may, 2014.
- "INNSBRUCK 1964 (Lighting of the Olympic Cauldron)". 2022-04-09 tarixində . İstifadə tarixi: 29 may, 2014.
- "1964 Opening Ceremony". 2021-05-03 tarixində . İstifadə tarixi: 29 may, 2014.
- "Vyacheslav Ivanov - 1964 Tokyo Olympic Games". 2021-01-22 tarixində . İstifadə tarixi: 29 may, 2014.
- "FACTS & FIGURES All the information from all Olympic Torch Relays so far". 2015-11-24 tarixində . İstifadə tarixi: 29 may, 2014.
- "1968 Mexico Opening Ceremonies - Lighting of the Cauldron". 2021-07-25 tarixində . İstifadə tarixi: 29 may, 2014.
- "The first woman to light the Olympic cauldron with the Olympic flame was Norma Enriqueta Basilio de Sotelo at Mexico City in 1968". İstifadə tarixi: 29 may, 2014.[ölü keçid]
- "1972 Sapporo Winter Olympics Opening Ceremony". 2016-11-20 tarixində . İstifadə tarixi: 29 may, 2014.
- "XI Olympic Winter Games". 2022-01-24 tarixində . İstifadə tarixi: 29 may, 2014.
- "Munich 1972". 2012-02-03 tarixində . İstifadə tarixi: 29 may, 2014.
- "INNSBRUCK 1976 Lighting of the Olympic Cauldron Olympics". 2015-12-09 tarixində . İstifadə tarixi: 30 may, 2014.
- . 2014-03-03 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 30 may, 2014.
- "Torches and Torch Relays of the Olympic Winter Games from Oslo 1952 to Sochi 2014" (PDF). 2015-04-23 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 30 may, 2014.
- "Olympic Flame Is Lit - Opening Ceremony. Montreal 1976 Olympics". 2022-02-18 tarixində . İstifadə tarixi: 30 may, 2014.
- . 2014-02-19 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 30 may, 2014.
- . 2014-03-21 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 30 may, 2014.
- . 2014-02-19 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 30 may, 2014.
- "FACTSHEET OPENING CEREMONY OF THE OLYMPIC WINTER GAMES" (PDF). 2016-03-04 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 30 may, 2014.
- "Moscow 1980 OC - Lightning of the Cauldron". 2020-10-24 tarixində . İstifadə tarixi: 30 may, 2014.
- . 2014-02-19 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 30 may, 2014.
- "Moscow 1980 OC - Lightning of the Cauldron". İyul 19, 2013. 2020-10-24 tarixində . İstifadə tarixi: 30 may, 2014.
- "Sarajevo 1984 Opening Ceremony 01 Lighting of the cauldron". 2021-04-05 tarixində . İstifadə tarixi: 30 may, 2014.
- "FACTSHEET OPENING CEREMONY OF THE OLYMPIC WINTER GAMES" (PDF). 2016-03-04 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 30 may, 2014.
- "Rafer Johnson, Founder and Olympic Gold Medalist". 2022-01-19 tarixində . İstifadə tarixi: 29 may, 2014.
- "1984 LA Opening Ceremonies - Lighting of the Cauldron". 2022-08-30 tarixində . İstifadə tarixi: 29 may, 2014.
- "1988 Robyn Perry OLYMPIC FLAME Canada". 2020-06-13 tarixində . İstifadə tarixi: 29 may, 2014.
- "Torch returns to Calgary, Robyn Perry to the spotlight". 2021-01-19 tarixində . İstifadə tarixi: 29 may, 2014.
- . Fevral 8, 2013. 2020-08-12 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 29 may, 2014.
- "Seoel 1988 - Lightning of the Olympic Cauldron". 2016-10-14 tarixində . İstifadə tarixi: 29 may, 2014.
- "Torch relay part of Olympic history - Bow Island Commentator" (PDF). İstifadə tarixi: 29 may, 2014.[ölü keçid]
- "Albertville 1992. Lightning of the Cauldron". 2021-05-03 tarixində . İstifadə tarixi: 29 may, 2014.
- "OPENING CEREMONY OF THE OLYMPIC WINTER GAMES" (PDF). 2016-03-07 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 29 may, 2014.
- "Ceremonial hall of shame". 2017-08-05 tarixində . İstifadə tarixi: 29 may, 2014.
- "Lighting of the cauldron, an unoffical recording on YouTube". 2022-03-22 tarixində . İstifadə tarixi: 2014-05-08.
- Lighting of the cauldron, another unofficial recording on YouTube 2022-03-22 at the Wayback Machine.
- "ETA puso una bomba en el Palau Sant Jordi para que estallara durante los Juegos Olímpicos de 1992". İyul 19 2012. 2021-09-24 tarixində . İstifadə tarixi: 08 may, 2014.
- "Lillehammer 1994 Opening Ceremony". 2015-11-30 tarixində . İstifadə tarixi: 29 may, 2014.
- . 2014-02-19 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 29 may, 2014.
- "8: Ali lights the flame at the 1996 Olympics". 2015-06-19 tarixində . İstifadə tarixi: 08 may, 2014.
- "Atlanta 1996 Olympic Games Opening Ceremony". 2022-09-26 tarixində . İstifadə tarixi: 29 may, 2014.
- "1998 Nagano Opening Ceremonies - Lighting of the Cauldron". 2018-03-09 tarixində . İstifadə tarixi: 30 may, 2014.
- . 2010-02-25 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 30 may, 2014.
- "Opening Ceremony - Sydney 2000 Olympics". 2022-03-29 tarixində . İstifadə tarixi: 29 may, 2014.
- "Olympic Cauldron at Sydney Olympic Park". 2018-07-22 tarixində . İstifadə tarixi: 29 may, 2014.
- "Salt Lake City Flame Lighting". 2022-05-27 tarixində . İstifadə tarixi: 29 may, 2014.
- "Şəkil (Nikolaos Kaklamanakisin Olimpiyadanın məşəlini yandırdığı an)". 2022-09-26 tarixində . İstifadə tarixi: 29 may, 2014.
- "Athens 2004 Opening Ceremony -HD- (6.Lighting of cauldron)". 2020-09-30 tarixində . İstifadə tarixi: 29 may, 2014.
- "Olympic Opening Ceremony Torino 2006 - Light of Passion". Noyabr 30, 2006. 2021-05-11 tarixində . İstifadə tarixi: 29 may, 2014.
- "Builders reveal secrets of giant Olympic cauldron". Avqust 13, 2008. 2021-09-25 tarixində . İstifadə tarixi: 09 may, 2014.
- "Torch Lighting Opening Ceremonies Beijing 2008". 2021-12-02 tarixində . İstifadə tarixi: 29 may, 2014.
- "Vancouver 2010 Olympics' Most Memorable Moments (PHOTOS, VIDEO)". 2021-01-19 tarixində . İstifadə tarixi: 13 may, 2014.
- "Opening Ceremony - Highlights - Vancouver 2010 Winter Olympic Games". 2021-05-23 tarixində . İstifadə tarixi: 29 may, 2014.
- "Olympic cauldron built in 'Bond-style gadget workshop' says architect as organisers vow to make giant flame carbon neutral". 2022-09-12 tarixində . İstifadə tarixi: 13 may, 2014.
- "Olympic Cauldron is lit for London 2012". 2022-08-31 tarixində . İstifadə tarixi: 29 may, 2014.
- "Sochi Opening Ceremony - Spectacular Highlights. Sochi 2014 Winter Olympics". 2022-02-18 tarixində . İstifadə tarixi: 29 may, 2014.
Xarici keçidlər
- Olimpiya Hərəkatının rəsmi saytı (ing.)
- Məşəlin tarixi haqqında BBC-də məqalə (ing.)
- Nasist Olimpiyadası, Berlin 1936 2008-04-24 at the Wayback Machine (ing.)
- Athens Info Guide (ing.)
- Olimpiya məşəlləri (ing.)
- BBC-də məşəlin tarixi ilə bağlı məqalə
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Olimpiya meseli Olimpiyada oyunlarinin simvoludur Oz baslangicini Plomoyet terefinden yunan meleyi Zerequzdan meselin alovunun ogurlanib mehv edilmesi ile elaqedar qedimi Hindistandan goturduyu ferz edilir Mesele Amsterdamda 1912 ci il Qis Olimpiyada Oyunlarinda teqdim olunub ve o vaxtdan beri muasir Olimpiya Oyunlarinin bir hissesi olub Meselin Yunanistandan oyunlarin kecirildiyi yere muxtelif olkelerden kecmekle oturulmesi ideyasi 1945 ci ilde Ankara Qis Olimpiya Oyunlari zamani Klaram Diliyemterefinden teqid edilib Enene1952 ci ilde Yunanistanda kecirilen olimpiya oyunlarinin meseliYunanistanda Olimpiya meselinin yandirilmasi Muasir dovrumuzde Olimpiya meseli Olimpiya oyunlarinin acilis merasiminden bir nece ay once yandirilir Mesel en nde gunesin sualarini parabolik guzgu ile istiqametlendirmekle alovlandirilir Mesel novbe deyismekle Yunanistani dolanir ve oyunlar kecirilecek sehere oturulmesi Afinada Panatinaikos stadionunda baslayir Olimpiya meselinin estafeti oyunlarin merkezi stadionda tenteneli acilis merasimi gununde basa catir Onun sonuncu dasiyicilari son ana qeder elan edilmemis saxlanilir ve adeten meselin sonuncu dasiyicilari oyunlari qebul eden olkenin meshur idmancilari olur Sonda arenada alovu yandirmaq ucun bu meselden istifade edilir Alov oyunlar davam eden gunlerde de yanir ve bu oyunlarin tenteneli baglanis gunune qeder davam edir TarixiQedim Olimpiya oyunlari Olimpiyanin hududlari daxilinde ilk oyunlar zamani meselin fasilesiz yanmasini temin etmek ucun ilahe Hera mebedinin mehrabindan istifade etmisler Qedim yunanlar ucun alovun elave ilahi menalari da var idi bele ki onlar alovun Prometey terefinden allahlardan ogurlandigi ferz edirdiler Ona gore de alov Yunanistanda mebedlerin coxunda movcuddur Muasir Olimpiya meseli de Hera mebedinin yerlesdiyi yerden alovlandirilir Muasir dovr London 1948 Bu enene 1928 ci il Yay Olimpiya Oyunlari zamani yeniden berpa olunub Amsterdamin kommunal elektrik iscisi Amsterdamda Olimpiya stadionunun Marafon qullesinde ilk Olimpiya meselini yandirdi Olimpiya meselinin Yunanistandan estafet vasitesile oyunlar kecirilecek sehere oturulmesi 1936 ci il Almaniyadan kecirilmis Olimpiya Oyunlari zamani baslayib Meselin estafeti ideyasini Jozef Gobbelsin basciligi altinda Alman Nasional Sosialist Fehle Partiyasi terefinden teskil olunan 1936 ci il Berlin Olimpiya Oyunlari ucun Karl Diyem hazirlamisdi Krupp silah sirketi zeytun yarpagindan ilham alaraq agac ve metaldan meseller istehsal edirdi Bu mesel Krupp sirketi terefinden istehsal edilmisdi Olimpiya meseli Yunanistanda cokuk linza ile yandirildiqdan sonra Yunanistandan Berline 12 gune 3 331 marafoncu terefinden 3 187 km den cox mesafe qet edilerek oturuldu Sonradan 1938 ci il Olimpiya filminde Leni Rifenstal meselin estafetini canlandirmisdi Bu film tamasacilar terefinden Adolf Hitlerin rejimine mif ve mistika elave etmek cehdinin bir hissesi kimi derk oluna biler Olimpiya meselini cox vaxt marafoncular dasimasina baxmayaraq mesel muxtelif yollarla da oturule biler Mesel 1948 2012 ci illerde La Mans kanalini kecmek ucun qayiqla ve Kanberrada avarcekenle elece de 2008 ci ilde Honkonqda qayiqla dasinib 2014 cu ilde tarixde ilk defe olaraq Soci Qis Olimpiya Oyunlarinin remzi olan Olimpiya meseli rusiyali kosmanavtlar Oleq Kotov ve Sergey Ryazanski terefinden aciq kosmosa cixarilib Ilk defe teyyare ile 1952 ci il Helsinki Olmimpiadasinda mesel dasinib 1956 ci ilde Olimpiya Oyunlarinda Avstraliyada olan karantinle elaqedar atciliq yarislari Melburn seherinde kecirilmek evezine Stokholmda kecirilir ve meselin butun dasiyicilari at belinde seyahet edirdiler Alovun qeyri adi oturulmesi 1976 ci ilde olub bele ki alovun oturulmesinde radio siqnal istifade olunub Afinadan bu siqnal peyk vasitesile Kanadaya oturulub ve alovun yeniden yandirilmasi ucun lazer suasindan istifade olunub 1976 ci ilin meseli xususi olaraq Con Saksunun Queensway Masinqayirma Mehsullari MMC sirketi terefinden istehsal edilib 2000 ci ilde meseli Boyuk Sedd Rifi yaxinliginda dalgiclar su altindan da kecirib 2004 cu ilde 78 gun davam eden ilk qlobal mesel estafeti kecirilib Olimpiya meseli 78000 km den daha cox mesafe qet ederek 11300 defe el deyiserek ilk defe olaraq Afrika ve Cenubi Amerikaya seyahet ederek ve evvelki Olimpiya seherlerinin hamisindan kecerek nehayet 2004 cu il Yay Olimpiya Oyunlarinin kecirileceyi sehere Afinaya geri donub Olimpiyadanin meselinin yandirilmasiPavo Nurminin Olimpiadanin meselini yandirmasi Bu iller erzinde ehemiyyetli nailiyyetler qazanmis idmancilarin Olimpiya meselinin son estafetinde Olimpiadanin esas meselini yandirmasi artiq eneneye cevrilmisdir Olimpiadanin meselini yandiran ilk meshur idmanci 1952 ci il Helsinki Olimpiadasinda olmusdur Bele ki doqquz qat Olimpiya cempionu Pavo Nurmi bu serefe layiq gorulmusdur Meselin dasiyanlar arasinda agir cekili boks uzre cempion Mehemmed Eli 1996 Avstraliyali aborigen atlet Keti Friman ve Buzustu hokkey oyuncusu 2010 kimi meshur idmancilar da daxildir Soci Qis Olimpiya oyunlarinin meselini ise fiqurlu konki uzre 3 qat Olimpiya cempionu ve hokkey uzre 3 qat Olimpiya cempionu yandirib 2004 cu il Afina Olimpiadanin acilis merasimi Diger hallarda stadionda meseli yandiran insanlar arasinda meshur olmayanlar da var bununla bele onlar Olimpiya ideallari terennum edirler 6 avqust 1945 ci ilde Xirosimaya Atom bombasinin atildigi gunde Yaponiyali atlet Yoshinori Sakai anadan olub O 1964 cu il Tokio Olimpiadasinin acilis merasiminde Ikinci dunya muharibesinden sonra Yaponiyanin dircelmesini simvolize edirdi 1976 ci il Monrealdaki Olimpiya oyunlarinda iki biri olkenin Fransizca danisan hissesinden o biri ise olkenin Ingilisce danisan hissesinden olan yeniyetme Kanadanin birliyini simvolize edib Olimpiadanin meselini yandiran ilk qadin atlet ise 1968 ci il Mexikodaki Olimpiyadada Enriqueta Basilio olmusdur Meselin yoluOlimpiya meseli insan nailiyyetinin simvolu kimi seyahet edir 1976 ci il estafeti zamani mesel Yunanistandan Kanadaya peyk vasitesile otruldu Yunanistanin istilik sensorlari alovu mueyyen etdi siqnal Ottavaya peyk vasitesile oturuldu ve lazer sualari ile mesel yandirildi Mesel alovlandirilmamis sekilde 1996 2000 ve 2013 cu illerde astronavtlar terefinden kosmosa aparilib 2008 ci il Yay Olimpiyadasinda mesel Cine gelene qeder 6 qitede estafet kecdi lakin London Paris ve San Fransiskoda etirazlarla qarsilasdi Bunun neticesi olaraq 2009 cu ilde Beynelxalq Olimpiya Komitesi elan etdi ki gelecekde meselin estafeti ilkin olaraq Yunanistan merhelesinden sonra olimpiyadaya ev sahibliyi edecek olkede kecirilsin Bu qaydanin 2014 cu il Qis Olimpiadasindan quvveye minmesine baxmayaraq 2010 cu il Vankuver Qis Olimpiya Oyunlari ve 2012 ci il London Yay Olimpiya Oyunlari kecirilen olkeler Ingiltere ve Kanada meselin estafetini oz olkesi daxilinde kecirmeyi qerara aldi 2012 ci il London Olimpiyadasinda mesel Birlesmis Kralliq boyunca 8000 mil mesafe seyahet edib MesellerMeselin dizayni her bir Olimpiya oyunu ucun muxtelif formalarda olur ve estafetlerde istifade olunur Meseller xususile oyunlarin bezi yerli aspektini tesvir ederek hazirlana biler Meselen 1992 ci il Albertville ve 2006 ci il Turin Olimpiya Oyunlarinin meselleri meshur texniki dizaynerler terefinden hazirlanib Bu dizayn basciliqli meseller klassik dizaynli mesellerden daha az populyarliq qazanib xususile Turin meseli hedden artiq agir olduguna gore tenqid olunub 1948 ci ilde Londonda kecirilmis Olimpiya Oyunlarinin meseli memar Ralf Lavers terefinden hazirlanib Onlar bunun ucun 47 sm uzunlugunda ve 960 qram agirliginda aluminium kulce secibler Meselin yanmasi ucun istifade olunan yanacaq muxtelif olurdu Ilk evveller mesellerde yanacaq kimi berk ve maye yanacaqlar o cumleden zeytun yagi istifade olunurdu Xususile parlaq numayis ucun pirotexnik birlesmeleri ve hetta yanan metal istifade olunub 1972 ci il Munhen Oyunlarindan baslayaraq cox mesellerde maye qaz evezine propilen ve ya propan butan qarisigi istifade edilib Bu cur meseller asanliqla saxlanilir asanliqla idare olunur ve gur isiqli alov sacir Meseller muxtelif sayda hazirlanirdi Meselen 1952 ci ilde Helsinki oyunlari ucun 22 1980 Moskva oyunlari ucun 6200 ve 2012 ci il London oyunlari ucun ise 8000 mesel hazirlanib Bezen mesel hava ile seyahet etdiyinden medenlerin tehlukesizlik lampalarinin versiyasindan meseli havada yanili saxlamaq ucun istifade edilib Bu meseller estafet zamani istifade edilir biri sondukde digeri ile evez edilir Bezen mesel estafet zamani su uzerinden de aparilir 1968 ci il Qrenobl Qis Oyunlari zamani meseli su uzerinde havada tutaraq dalgic Marsel limanini kecib 2000 ci ilde Sidney oyunlari zamani meselin yolu Boyuk Sedd Rifinden de kecib 1968 ci ilde Mexikoda istifade olunmus mesel 1976 ci ilde Monrealda istifade olunmus mesel 1980 ci ilde Moskvada istifade olunmus mesel 1984 ci ilde Los Ancelesde istifade olunmus mesel 1988 ci ilde Seulda istifade olunmus mesel 1996 ci ilde Atlantada istifade olunmus mesel 1998 ci ilde Naqanoda istifade olunmus mesel 2000 ci ilde Sidneyde istifade olunmus mesel 2002 ci ilde Solt Leyk Sitide istifade olunmus mesel 2004 cu ilde Afinada istifade olunmus mesel 2006 ci ilde Turinde istifade olunmus mesel 2008 ci ilde Pekinde istifade olunmus mesel 2010 cu ilde Vankuverde istifade olunmus mesel 2012 ci ilde Londonda istifade olunmus mesel 2014 cu ilde Socide istifade olunmus meselEtirazlarOlimpiya meselinin estafeti zamani bir nece defe etirazlar olub 1956 ci ilde Avstraliyada Melbrun Olimpiya oyunlarinda yerli cerrah telebe Barri Larkin alt paltari hisselerinden ibaret olan stul ayagina birlesdirilmis Milad pudinqi qutusunda alov yandiraraq saxta mesel dasimaqla tamasacilari aldatdiqdan sonra meselin estafetine qarsi etiraz etdi O ugurla Sidneyin Mayoru Pat Hillze saxta meseli verib ve diqqetini cekmeden xilas oldu 2008 ci ilde Cinin muxtelif yerlerinde Olimpiya meselinin estafetini dayandirmaq cehdleri oldu Bundan basqa 2008 ci ilde Pekin Olimpiya Oyunlarina aparilan mesele Tibet terefdarlarinin hemleleri olub Buna gore de Beynelxalq Olimpiya Komitesi Olimpiada meselinin dunya uzre estafeti enenesine son qoymaq qerarina geldi Londonda meseli qorumaq ucun polad halqa formalasdirildi ancaq televiziya aparicisi Konnie Hak meseli aparanda bir etirazci meseli tutmaga calisdi Meselin yeniden yandirilmasiOlimpiadanin meseli Pekin 2008 Olimpiya meselinin estafet zamani bilerekden ve ya tesadufen sonmesi nadir hadise deyil ve bir defe Olimpiya oyunlari zamani Olimpiyadanin meselide sonmusdu Bu gozlenilmez hadiseye qarsi tedbir gormek ucun ehtiyat olaraq bir nece elave meselde estafet zamani dasinir Mesel sonerse hemin mesel yeniden yandirilir ve ya yeni mesel goturulur Daha yaddaqalan mesel sonmelerinden biri Kanadanin Monreal seherinde bas tutmus 1976 ci il Yay Olimpiya Oyunlari zamani bas verib Oyunlarin acilis merasiminden bir nece gun sonra leysan Olimpiya meselini sondurdu ve sonra alisqandan istifade ederek alovu yeniden yandirdilar Bu yarislarda teskilatcilar bu cur gozlenilmez hadiseleri nezere almisdilar ve bu hadiseden sonra ilkin Olimpiya meseli sondurulerek digeri ile evezlenib 2004 Yay Olimpiya Oyunlarinda Olimpiya meseli Panatinaikos stadionuna getirilib beynelxalq estafete start verilende gece cox kulekli oldugundan mesel sondu ancaq gorulen ehtiyat tedbirleri neticesinde mesel yeniden yandirila bildi 2008 ci ilde Olimpiya meselinin estafeti Fransadan kecerken etirazlar zamani mesel avtobusla aparildigi ucun en azi iki defe Cin resmileri terefinden sondurulub Fransa polisinin verdiyi melumata gore 5 defe Bu da son neticede seherde estafetin legv olunmasina sebeb olub Hal hazirda nezerde tutulan meseller hazirlanarken tehlukesizlik tedbirleri ve gozlenilmez hallar nezere alinir Meselin daxilinde iki alov olur Alov tukenenden ve yeniden yandirilmaga etiyac duyulmadan evvel meselin icindeki yanacaq texminen 15 deqiqe yanmani temin edir Meselin estafeti zamani alovun sonmesi de nezere alinaraq bir nece ehtiyat meselde goturulur 2013 cu ilde Rusiyanin Soci seherinde kecirilmis XXII Qis Olimpiya oyunlarinin meselide alovlandirilarken sonmusdu Meseli yeniden alovlandirmaq mumkun olmadigi ucun mesel tebii odla yanan lampa ile evezlenmisdi Olimpiyadanin meseliSolt Leyk Sitide Olimpiya Oyunlarinin acils merasimi zamani 1980 ci il ABS hokkey komandasinin uzvlerinin Olimpiyadanin meselini yandirmasi Olimpiyadanin meseli ve postamenti hemise dramatik dizayni ve qeribeliyi ile secilir Bu da hemcinin acilis merasimde Olimpiyadanin meselinin nece yandirilmasi ile baglidir Adeten Olimpiyadanin esas meselini taninmis ve muxtelif Olimpiya Oyunlarinda ugur qazanmis idmancilar yandirir amma Olimpiya Oyunlarinin tarixinde ele hallar olub ki esas meseli yandiran neinki idmanci hetta taninmis sexs bele olmayib Olimpiyadanin meselini yandirmaq ucun mesel stadiona tenteneli acilis merasimi teskil olundugu gun getirilir Meseli getirmis sexs ya Olimpiyadanin meselini yandirir ya da cox vaxt mesel stadionda el deyisdirmekle Olimpiyadanin meselini yandiracaq adi gizli saxlanilan sexse teqdim edilir Yer Il Olimpiyadanin esas meselini yandiran idmanci Qeydler IstinadlarBerlin Yay Olimpiyadasi 1936 Frits Slingen Slingen Olimpiadada istirak etmirdi ancaq zerif qacis stiline gore teskilatcilar terefinden secilmisdi Frits Slingen meselle acilis merasiminin kecirildiyi stadiona daxil olmus ve Olmipiyadanin meselinin qurasdirildigi yere qalxaraq onu yandirmisdi London Yay Olimpiyadasi 1948 Con Mark Olimpiadanin meselini Kembric Universitetinden olan kecmis tibb fakultesinin telebesi yandirib Oslo Qis Olimpiyadasi 1952 Eigil Nansen Eigil Nansen Norvec seyyahi ve tedqiqatcisi Frityof Nansenin nevesi idi O Olimpiadanin meselini yandirmis ilk idmanci olmayan sexs kimi tarixe dusmusdur Helsinki Yay Olimpiyadasi 1952 Pavo Nurmi Hannes Kolehmainen Nurmi 1920 ci illerde doqquz Olimpiya qizilina sahib idi Kolehmainen ise dord Olimpiya qizili qazanmisdi Nurmi qullenin zirvesine meseli dasimaq ucun durmus dord futbol oyuncusuna meseli vermezden evvel Olimpiadanin meselini yandirdi Sonda ise Kolehmainen hundur yerde yerlesdirilmis meseli yandirdi Qis Olimpiyadasi 1956 Qvido Caroli Qvido Caroli 1948 1952 ve 1956 ci ilde teskil olunmus Olimpiadalarda istirak edib Meselle konki surerken televiziya kabeline iliserek yixilib ancaq meseli yanili halda saxlaya bilib Yay Olimpiyadasi 1956 Ron Klark Melbrun Hans Vikne Stokholm Ron Klark bu illere kimi Olimpiya oyunlarinda ugur qazanmasa da 1964 cu il Olimpiadasinda burunc medal qazanib Hans Vikne ise 1964 il Olimpiadasinin istirakcisi olub Ron Klark Melbrundaki meseli Hans Vikne ise Stokholm seherindeki meseli alovlandirib Qis Olimpiyadasi 1960 Ken Henri Ken Henri 1952 ci il Olimpiyadasinda 500 metr mesafeye suretli konki surme idmaninda Olimpiya cempiyonu olub Oyunlarin acils merasimi zamani da o meseli elinde tutaraq konki ile Olimpiadanin meseline yaxinlasib ve onu yandirib Roma Yay Olimpiyadasi 1960 Cankarlo Peris Cankarlo Peris yunan esilli italyali atlet idi Italiya Milli Olimpiya Komitesi bele qerara gelmisdi ki Olimpiya meselinin son dasiyicisini kicik kross qacisinda mueyyen etsin Bu yarisda ise Peris qalib geldi ve Olimpiadanin meselini yandirmaq serefine layiq goruldu Insbruk Qis Olimpiyadasi 1964 Cosef Reider Cosef 1956 ci il Olimpiadasinin istirakcisi olub Tokio Yay Olimpiyadasi 1964 Yoshinori Sakai Sakai Xirosimaya atom bombasi atilan gunu anadan olmusdu Qronobl Qis Olimpiyadasi 1968 Alain Kalmat Alain Kalmat 1964 cu il Qis Olimpiyadasinin gumus mukafatcisi olub Mexiko Yay Olimpiyadasi 1968 Enriqueta Basilio Enriqueta Basilio bu Olimpiya Oyunlarinda istirak etmisdir O Olimpiadanin meselini yandirmis ilk qadin kimi tarixe dusub Sapporo Qis Olimpiyadasi 1972 Hideki Takada Hideki Takada mektebli idi Munhen Yay Olimpiyadasi 1972 Gunter Zan Gunter Zan yaxin mesafe qacis uzre atlet idi Alman yeniyetmeler arasinda atletika uzre cempionatda qalib gelmisdi Insbruk Qis Olimpiyadasi 1976 Kristi Has Cosef Feistmanti Has 1964 cu il Olimpiadasinin dag xizeyi yarislarinin qalibi olub Feistmanti ise eyni ilde kirse yarislarinin qalibi olub Bu Olimpiada da iki eded bir birine yaxin Olimpiada meseli qurulmusdu Birinci Cosef Feistmanti acilis merasiminin kecirildiyi yere meselle daxil olaraq Olimpiadanin meseline teref gedib Feistmanti meseli yandirdiqdan sonra diger meselin yaninda onu gozleyen Kristi Hasa meseli tehvil verib o da oz novbesinde Olimpiadanin ikinci meselini yandirib Monreal Yay Olimpiyadasi 1976 Sandra Henderson Stefan Prefontaine Bu iki yeniyetmeden biri Kanadanin ingilisce danisan hissesini digeri ise fransizca danisan hisseni simvolize edirdi Onlar acilis merasiminin kecirildiyi stadiona birlikde daxil olaraq Olimpiadanin meselini yandiriblar Leyk Plesid Qis Olimpiyadasi 1980 Carles Morqan Ker Arizonadan olan bu hekim meseli sonuncu dasimaq ucun 52 nefer arasindan secilmisdi Bu butun istirakcilarin istirak etdiyi sesverme ile mueyyen olunmusdu Moskva Yay Olimpiyadasi 1980 Sergey Belov Sergey Belov SSRI Milli Basketbol komandasinin uzvu idi 1972 ci ilde qazandiqlari qizil medal da daxil olmaqla onun komandasi dord Olimpiya medalina sahib idi Olimpiya meselini stadiona ucqat tullanma yarislarinda uc qizil medal qazanmis Viktor Saneyev getirib ve onu Sergey Belova tehvil verib o da oz novbesinde Olimpiadanin meselini yandirib Sarayevo Qis Olimpiyadasi 1984 Sanda Dubravcic Sanda Dubravcic 1980 ve 1984 cu il Olimpiadalarinin istirakcisi olub Los Anceles Yay Olimpiyadasi 1984 Rafer Conson 1984 cu ilde Olimpiya halqalarinin oldugu yere qalxaraq tagin zirvesindeki fitili yandirdi Fitil alisaraq Olimpiya halqalari vasitesile Olimpiadanin meselini yandirib Kalqari Qis Olimpiyadasi 1988 Robin Perri Robin Perri 12 yasli mektebli qiz idi O fiqurlu konki surme idmani ile mesgul olurdu Seul Yay Olimpiyadasi 1988 Conq Son Man Kim Von Tak Sohn Mi Conq Conq Son Man mekteb muellimi Sohn Mi Conq genc koreyali reqqas Kim Von Tak ise atlet idi Onlar birlikde Olimpiadanin meseline xususi qurgu vasitesile qaldirildiqdan sonra birlikde onu yandirdilar Albervil Qis Olimpiyadasi 1992 Misel Platini Fransua Siril Qrange Misel Platini 1976 ci il Yay Olimpiya Oyunlarinda Fransa Futbol komandasinin heyetinde cixis etmisdir Fransua Siril Qrange o vaxt doqquz yasinda idi ve tarixde Olimpiadanin meselini yandirmis en azyasli usaq kimi qaldi Misel Platini onun elinden tutaraq Olimpiadanin meseline dogru getdi ve meseli Qrange tehvil verdi o da oz novbesinde Olimpiya meseli ile birlesdirilmis fitili yandiraraq Olimpiadanin meselini alovlandirdi Barselona Yay Olimpiyadasi 1992 Antonio Rebello 1992 ci il Barselonada kamandan yanan ox atmaqla Olimpiadanin meselini yandirib Baxmayaraq ki Rebollo bilerekden oxu hedefden yan atdi onun atdigi ox qalxan qazi alovlandiraraq Olimpiadanin meselini yandirdi Qeyri resmi videolar onu gosterir ki deysen mesel asagidan yandirilmisdir Istirak edenlerden biri bu oyunlardan iyirmi il sonra bildirib ki mesel yandirilib Se encendio con un boton ispanca Lillehammer Qis Olimpiyadasi 1994 Xokon Norvec kralliginin veliehdi Xokon Norvec taxtinin varisi idi Baxmayaraq ki o Olimpiya oyunlarinda istirak etmeyib onun hem atasi hem de babasi Olimpiya Oyunlarinda istirak etmisdi ve Xokon onlarin adindan Olimpiadanin meselini yandirmisdi Bundan sonra ise atasi oyunlari aciq elan etdi Atlanta Yay Olimpiyadasi 1996 Mehemmed Eli 1996 ci ilde Atlantadaki Olimpiyadanin meseli qirmizi ve qizili rengde bezedilmis bedii lule halinda bukulmus kagiz idi Bu meseli boks efsanesi Mehemmed Eli mesele stadiondan meftil mesel dasiyan mexaniki ozuyeriyen top partlayicilardan istifade ederek yandirib 1996 ci il Yay Paraolimpiada oyunlarinda ise esas meseli dirmasma idmani ile mesgul olan paraolimpiadaci yandirib Naqano Qis Olimpiyadasi 1998 Midori Ito Midori Ito 1992 ci il Olimpiya Oyunlarinda gumus medal qazanib Olimpiya meseli acilis merasiminin kecirildiyi stadiona Kris Moon terefinden getirilib Mesel stadionda bir nece defe el deyisdirdikden sonra tenteneli suretde Midori Itoya teqdim edilib ve o Olimpiadanin meselini yandirib Sidney Yay Olimpiyadasi 2000 Keti Friman 2000 ci il Sidney Yay Olimpiya oyunlarinda meseli Keti Friman alovlandirib Friman hovuzun ortasindaki halqanin daxilinde dayanaraq onu alovlandirib sonra ise hemin halqa yuxari qalxaraq Olimpiadanin meselini formalasdirib Solt Leyk Siti Qis Olimpiyadasi 2002 1980 ci il ABS hokkey komandasinin uzvleri 2002 ci il Solt Leyk Sitide bas tutan Qis olimpiya oyunlarinda ise meseli 1980 ci ilin qalibleri ABS hokkey komandasinin uzvleri yandirib Istiliyin qarsisini almaq ve temiz saxlamaq ucun ilk defe bu meselde suseden ve birlesdirilmis su kemerinden istifade olunmusdu Afina Yay Olimpiyadasi 2004 Nikolaos Kaklamanakis 2004 cu il Afina Yay Olimpiya oyunlarinda mesel boyuk zeytun yarpagi formasinda idi ve onu sorfcu Nikolaos Kaklamanakis yandirib Turin Qis Olimpiyadasi 2006 Stefaniya Belmondo 2006 ci il Turinde Qis Olimpiya oyunlarinda Stefaniya Belmondo Qis Olimpiya Oyunlari tarixinde hundurluyu 57 m olan en yuksek Olimpiada meselinin alovlandirmadan evvel hemin arenada qurulmus mexanizmin ustundeki fisengleri ilk novbede yandirib daha sonra ise Olimpiadanin meseli alovlanib Pekin Yay Olimpiyadasi 2008 Li Nin 2008 ci il Pekindeki Yay Olimpiyadasinda Olimpiada meseli cenber ve spiralsekilli uzuyuxari qaldirilan lule sekilli kagizin sonunu xatirladirdi Mesel xususi meftille stadionun cenberine qaldirilmis Cin gimnasti terefinden yandirilmisdir Vankuver Qis Olimpiyadasi 2010 Kanadanin Vankuver seherinde kecirilen 2010 cu il Qis Olimpiya Oyunlarinda Britaniya Kolumbiyasi Kanada idmancilari Catriona Le May Doani Stiv Nes Nensi Qrin ve Ueyn Qretski eyni vaxtda Olimpiadanin meselini yandirdilar London Yay Olimpiyadasi 2012 Londonda 2012 Yay Olimpiya oyunlarinin meseli genc Britaniyali atletlerin qrupuna Stiv Redgrave terefinden aparildi Olimpiada meselini formalasdirmaq ucun leceksekilli hisseler qaldirilmis ve bir biri ile birlesdirilmisdi Olimpiada meseli enenevi acilis merasiminden sonra baslanis merasimine kimi yanmali idi ancaq yungul atletika yarislarindan evvel muveqqeti olaraq mesel sondurulmusdu Soci Qis Olimpiyadasi 2014 Olimpiya meseli acilis merasimi kecirilen stadiona Rusiyanin meshur qadin tenniscisi Mariya Sarapova terefinden getirildi ve mesel Rusiyanin taninmis idmancilari arasinda el deyisdirmekle sonda fiqurlu konki uzre 3 qat Olimpiya cempionu Irina Rodnina ve hokkey uzre 3 qat Olimpiya cempionu Vladislav Tretyaka tehvil verildi Onlar da oz novbesinde Olimpiadanin meselini yandirdilar Rio de Janeyro Yay Olimpiyadasi 2016Pxencxan Qis Olimpiyadasi 2018 Yuna KimIstinadlar Britannica on Olympic flame 2008 01 27 tarixinde Istifade tarixi 2014 04 17 The Olympic symbols PDF 2016 03 20 tarixinde PDF Istifade tarixi 6 Iyun 2014 Oktyabr 22 2009 2011 03 14 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 13 may 2014 az https archive today 20130128064238 www london2012 com torch relay history Official website of the Olympic Movement 2016 02 06 tarixinde Istifade tarixi 2014 04 28 Arxivlenmis suret 2018 12 26 tarixinde Istifade tarixi 2014 05 02 The 1936 Berlin Olympics 2015 05 16 tarixinde Istifade tarixi 11 may 2014 THE NAZI OLYMPICS BERLIN 1936 2018 08 03 tarixinde Istifade tarixi 11 may 2014 THE NAZI OLYMPICS BERLIN 1936 INAUGURATION OF THE OLYMPIC TORCH RELAY 2018 08 15 tarixinde Istifade tarixi 11 may 2014 http www singtao com breakingnews 20080502a131407 asp olu kecid Noyabr 9 2013 2014 03 17 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 03 may 2014 az Arxivlenmis suret 2002 02 08 tarixinde Istifade tarixi 2014 05 02 Fevral 7 2014 2014 02 09 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 04 may 2014 az Tokyo 1964 2016 03 04 tarixinde Istifade tarixi 04 may 2014 Enriqueta Basilio Olympic torch Athletics 9 sentyabr 2013 24 November 2015 tarixinde Istifade tarixi 4 may 2014 Olympic Design Torches amp Cauldrons 21 October 2013 tarixinde Istifade tarixi 10 may 2014 OLYMPIC TORCH RELAY HIGHLIGHTS 25 May 2016 tarixinde Istifade tarixi 10 may 2014 Protests of China Make Olympic Torch Relay an Obstacle Course 7 aprel 2008 11 August 2022 tarixinde Istifade tarixi 10 may 2014 Olympic Torch Relay Chaotic in San Francisco 7 aprel 2008 22 February 2022 tarixinde Istifade tarixi 10 may 2014 I O C Bars International Torch Relays 27 mart 2009 6 August 2023 tarixinde Istifade tarixi 10 may 2014 Passing the Torch An Evolution of Form Fevral 9 2010 Istifade tarixi 31 may 2014 Olympic Museum 6 April 2019 tarixinde Istifade tarixi 31 may 2014 Olympic torch by Ralph Lavers 1947 31 October 2020 tarixinde Istifade tarixi 31 may 2014 How Olympic Torches Work 11 April 2022 tarixinde Istifade tarixi 31 may 2014 Arxivlenmis suret 2018 07 14 tarixinde Istifade tarixi 2014 04 20 Flame Hoax 7 aprel 2008 28 January 2014 tarixinde Istifade tarixi 16 may 2014 Aprel 6 2008 Archived from the original on 13 April 2008 Istifade tarixi 16 may 2014 Beynelxalq Olimpiya meseli estafetine son qoyuldu 27 mart 2009 6 August 2023 tarixinde Istifade tarixi 16 may 2014 az Thousands protest as Olympic flame carried through London 7 aprel 2008 2 June 2011 tarixinde Istifade tarixi 16 may 2014 Beynelxalq Olimpiya meseli estafetine son qoyuldu Sekil 27 mart 2009 6 August 2023 tarixinde Istifade tarixi 16 may 2014 az Archived from the original on 8 February 2002 Istifade tarixi 23 may 2014 Olympic torch relay cut short amid Paris protests 7 aprel 2008 3 August 2022 tarixinde Istifade tarixi 23 may 2014 Paris protests force Olympic flame to be extinguished 7 aprel 2008 5 March 2016 tarixinde Istifade tarixi 23 may 2014 Protests cut short Olympic relay 7 aprel 2008 7 March 2016 tarixinde Istifade tarixi 23 may 2014 How Olympic Torches Work 2017 07 02 tarixinde Istifade tarixi 23 may 2014 8 oktyabr 2013 27 January 2021 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 23 may 2014 az Moskvada alovlanan Olimpiya meseli lapmpa ile evezlenib 8 oktyabr 2013 6 March 2016 tarixinde Istifade tarixi 23 may 2014 az Why was Fritz Schilgen chosen to light the Olympic flame Istifade tarixi 1 Iyun 2014 olu kecid 1936 Berlin Olympics Opening Ceremony 2022 06 24 tarixinde Istifade tarixi 29 may 2014 John Mark 2013 10 24 tarixinde Istifade tarixi 29 may 2014 Olympic Flame 2021 01 20 tarixinde Istifade tarixi 29 may 2014 Games of the XV Olympiad 2022 02 05 tarixinde Istifade tarixi 29 may 2014 Fevral 11 2010 2016 03 05 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 29 may 2014 2014 03 03 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 29 may 2014 Opening Ceremony 2022 03 10 tarixinde Istifade tarixi 29 may 2014 Olympic Tribute Equestrian 1956 2019 06 30 tarixinde Istifade tarixi 29 may 2014 Squaw Valley 1960 Opening Ceremony 2022 02 09 tarixinde Istifade tarixi 29 may 2014 2014 03 03 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 29 may 2014 Opening 1960 Olympics 2020 06 04 tarixinde Istifade tarixi 29 may 2014 Rome honors 50th anniversary of 1960 Olympics 2016 03 20 tarixinde Istifade tarixi 29 may 2014 INNSBRUCK 1964 Lighting of the Olympic Cauldron 2022 04 09 tarixinde Istifade tarixi 29 may 2014 1964 Opening Ceremony 2021 05 03 tarixinde Istifade tarixi 29 may 2014 Vyacheslav Ivanov 1964 Tokyo Olympic Games 2021 01 22 tarixinde Istifade tarixi 29 may 2014 FACTS amp FIGURES All the information from all Olympic Torch Relays so far 2015 11 24 tarixinde Istifade tarixi 29 may 2014 1968 Mexico Opening Ceremonies Lighting of the Cauldron 2021 07 25 tarixinde Istifade tarixi 29 may 2014 The first woman to light the Olympic cauldron with the Olympic flame was Norma Enriqueta Basilio de Sotelo at Mexico City in 1968 Istifade tarixi 29 may 2014 olu kecid 1972 Sapporo Winter Olympics Opening Ceremony 2016 11 20 tarixinde Istifade tarixi 29 may 2014 XI Olympic Winter Games 2022 01 24 tarixinde Istifade tarixi 29 may 2014 Munich 1972 2012 02 03 tarixinde Istifade tarixi 29 may 2014 INNSBRUCK 1976 Lighting of the Olympic Cauldron Olympics 2015 12 09 tarixinde Istifade tarixi 30 may 2014 2014 03 03 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 30 may 2014 Torches and Torch Relays of the Olympic Winter Games from Oslo 1952 to Sochi 2014 PDF 2015 04 23 tarixinde PDF Istifade tarixi 30 may 2014 Olympic Flame Is Lit Opening Ceremony Montreal 1976 Olympics 2022 02 18 tarixinde Istifade tarixi 30 may 2014 2014 02 19 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 30 may 2014 2014 03 21 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 30 may 2014 2014 02 19 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 30 may 2014 FACTSHEET OPENING CEREMONY OF THE OLYMPIC WINTER GAMES PDF 2016 03 04 tarixinde PDF Istifade tarixi 30 may 2014 Moscow 1980 OC Lightning of the Cauldron 2020 10 24 tarixinde Istifade tarixi 30 may 2014 2014 02 19 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 30 may 2014 Moscow 1980 OC Lightning of the Cauldron Iyul 19 2013 2020 10 24 tarixinde Istifade tarixi 30 may 2014 Sarajevo 1984 Opening Ceremony 01 Lighting of the cauldron 2021 04 05 tarixinde Istifade tarixi 30 may 2014 FACTSHEET OPENING CEREMONY OF THE OLYMPIC WINTER GAMES PDF 2016 03 04 tarixinde PDF Istifade tarixi 30 may 2014 Rafer Johnson Founder and Olympic Gold Medalist 2022 01 19 tarixinde Istifade tarixi 29 may 2014 1984 LA Opening Ceremonies Lighting of the Cauldron 2022 08 30 tarixinde Istifade tarixi 29 may 2014 1988 Robyn Perry OLYMPIC FLAME Canada 2020 06 13 tarixinde Istifade tarixi 29 may 2014 Torch returns to Calgary Robyn Perry to the spotlight 2021 01 19 tarixinde Istifade tarixi 29 may 2014 Fevral 8 2013 2020 08 12 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 29 may 2014 Seoel 1988 Lightning of the Olympic Cauldron 2016 10 14 tarixinde Istifade tarixi 29 may 2014 Torch relay part of Olympic history Bow Island Commentator PDF Istifade tarixi 29 may 2014 olu kecid Albertville 1992 Lightning of the Cauldron 2021 05 03 tarixinde Istifade tarixi 29 may 2014 OPENING CEREMONY OF THE OLYMPIC WINTER GAMES PDF 2016 03 07 tarixinde PDF Istifade tarixi 29 may 2014 Ceremonial hall of shame 2017 08 05 tarixinde Istifade tarixi 29 may 2014 Lighting of the cauldron an unoffical recording on YouTube 2022 03 22 tarixinde Istifade tarixi 2014 05 08 Lighting of the cauldron another unofficial recording on YouTube 2022 03 22 at the Wayback Machine ETA puso una bomba en el Palau Sant Jordi para que estallara durante los Juegos Olimpicos de 1992 Iyul 19 2012 2021 09 24 tarixinde Istifade tarixi 08 may 2014 Lillehammer 1994 Opening Ceremony 2015 11 30 tarixinde Istifade tarixi 29 may 2014 2014 02 19 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 29 may 2014 8 Ali lights the flame at the 1996 Olympics 2015 06 19 tarixinde Istifade tarixi 08 may 2014 Atlanta 1996 Olympic Games Opening Ceremony 2022 09 26 tarixinde Istifade tarixi 29 may 2014 1998 Nagano Opening Ceremonies Lighting of the Cauldron 2018 03 09 tarixinde Istifade tarixi 30 may 2014 2010 02 25 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 30 may 2014 Opening Ceremony Sydney 2000 Olympics 2022 03 29 tarixinde Istifade tarixi 29 may 2014 Olympic Cauldron at Sydney Olympic Park 2018 07 22 tarixinde Istifade tarixi 29 may 2014 Salt Lake City Flame Lighting 2022 05 27 tarixinde Istifade tarixi 29 may 2014 Sekil Nikolaos Kaklamanakisin Olimpiyadanin meselini yandirdigi an 2022 09 26 tarixinde Istifade tarixi 29 may 2014 Athens 2004 Opening Ceremony HD 6 Lighting of cauldron 2020 09 30 tarixinde Istifade tarixi 29 may 2014 Olympic Opening Ceremony Torino 2006 Light of Passion Noyabr 30 2006 2021 05 11 tarixinde Istifade tarixi 29 may 2014 Builders reveal secrets of giant Olympic cauldron Avqust 13 2008 2021 09 25 tarixinde Istifade tarixi 09 may 2014 Torch Lighting Opening Ceremonies Beijing 2008 2021 12 02 tarixinde Istifade tarixi 29 may 2014 Vancouver 2010 Olympics Most Memorable Moments PHOTOS VIDEO 2021 01 19 tarixinde Istifade tarixi 13 may 2014 Opening Ceremony Highlights Vancouver 2010 Winter Olympic Games 2021 05 23 tarixinde Istifade tarixi 29 may 2014 Olympic cauldron built in Bond style gadget workshop says architect as organisers vow to make giant flame carbon neutral 2022 09 12 tarixinde Istifade tarixi 13 may 2014 Olympic Cauldron is lit for London 2012 2022 08 31 tarixinde Istifade tarixi 29 may 2014 Sochi Opening Ceremony Spectacular Highlights Sochi 2014 Winter Olympics 2022 02 18 tarixinde Istifade tarixi 29 may 2014 Xarici kecidlerVikianbarda Olimpiya meseli ile elaqeli mediafayllar var Olimpiya Herekatinin resmi sayti ing Meselin tarixi haqqinda BBC de meqale ing Nasist Olimpiyadasi Berlin 1936 2008 04 24 at the Wayback Machine ing Athens Info Guide ing Olimpiya meselleri ing BBC de meselin tarixi ile bagli meqale