Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Nefrit (yun. νεφρός — böyrək) — müxtəlif etiopatogenezi, hər birinin özünəməxsus patomorfoloji və klinik xüsusiyyətləri olan böyrəklərin iltihabı xəstəlikləri qrupu. Nefrit böyrəklərdə glomeruli, borucuqları və ya interstisial böyrək toxumasını əhatə edən yerli və ya diffuz proliferativ və ya destruktiv proseslərə aiddir.
| Nefrit | |
|---|---|
 | |
| XBT-10-KM | N08, N05 |
| XBT-9-KM | 583.89, 583.7, 583.9 |
| MeSH | D009393 |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Mənşəyinə görə ilkin nefrit (böyrəklərin ilkin patologiyası) və ikincili nefrit (başqa patoloji proseslə əlaqədar yaranan - şəkərli diabet, amiloidoz, birləşdirici toxuma sistemli xəstəlikləri, miyeloma xəstəliyi və s.) fərqlənir.
Növləri
- Qlomerulonefrit
- İnterstisial nefrit (və ya tubulo-interstisial nefrit) böyrək borucuqları arasındakı boşluqların iltihabıdır.
Səbəbləri
Nefrit tez-tez infeksiyalar və toksinlərdən, lakin ən çox böyrəklər kimi əsas orqanlara təsir edən otoimmün xəstəliklərdən qaynaqlanır.
- Pielonefrit — böyrəklərdə sidik yollarının infeksiyası nəticəsində yaranan iltihab.
- Lupus nefrit, immun sistemi xəstəliyi olan sistemik lupus eritematosusun (SLE) səbəb olduğu böyrəklərin iltihabı.
- İdman nefriti ağır idman nəticəsində baş verən nefritdir. Məşqdən sonra qanlı sidik, qırmızı qan hüceyrələrinin zədələnməsi və onların yırtılmasına səbəb olan və hemoglobinin sidikdə ifraz olunmasına səbəb olan gedişli hemoglobinuriya ilə də bağlı ola bilər.
Simptomları
Nefrit iltihablı hüceyrə proliferasiyası ilə yumaqcıq quruluşunu pozaraq glomerular zədələnməyə səbəb ola bilər. Bu, glomerular qan axınının, sidik ifrazının azalmasına (oliquriya) və həyati fəaliyyəti üçün lazımsız olan tullantıların saxlanmasına (uremiya) gətirib çıxara bilər.
Aşağı böyrək qan axını renin-angiotenzin-aldosteron sistemini (RAAS) aktivləşdirir, mayenin tutulmasına və yüngül hipertoniyaya səbəb olur. Böyrəklər iltihablaşdıqda, xəstənin bədənindən sidik axınına lazımi zülal ifraz etməyə başlayırlar. Bu vəziyyət proteinuriya adlanır.
Nefrit səbəbiylə əsas zülalın itirilməsi bir sıra həyati təhlükəsi olan simptomlara səbəb ola bilər. Nefritin ən ciddi komplikasiyası həddindən artıq qan laxtalanmasının qarşısını alan zülalların əhəmiyyətli dərəcədə itkisi olduqda baş verə bilər. Bu zülalların itirilməsi ani insulta səbəb ola bilər.
Diaqnozu
Diaqnoz nefritin səbəbindən asılıdır lakin lupus nefriti halında qan testləri, rentgen və ultrasəs dalğaları vasitəsilə xəstəliyin olub olmadığını müəyyən etməyə kömək edə bilər.
Müalicəsi
Nefritin müalicəsi (və ya idarə edilməsi) böyrəklərin iltihabına nə səbəb olduğundan asılıdır. Lupus nefrit vəziyyətində hidroksiklorokin istifadə edilir.
Heyvanlarda nefrit
Nefrit bütün məməlilərdə rast gəlinir.. Müxtəlif növ patologiyalarda böyrəklərdə makroskopik dəyişikliklər bir-birindən əhəmiyyətli dərəcədə fərqlənmir. Eyni zamanda, təsirlənmiş hər bir orqanda fərqli proseslər baş verir və nefrit böyrək çatışmazlığına və bəzən ölümə səbəb olur. Buna görə də histoloji müayinə bu proseslərin differensial diaqnostikasında və yekun diaqnozun qoyulmasında mühüm rol oynayır. Yekun diaqnozun qoyulmasında bir çox çətinliklər olur. Buna görə də, təsirlənmiş toxumaların histoloji müayinəsi heyvan xəstəliklərinin differensial diaqnostikasının və dəqiq yekun diaqnozun qurulmasının tərkib hissəsidir.
Heyvanlar tez-tez diffuz nefritlə tutulurlar, bu da kəskin və ya xroniki ola bilər. Əsasən yetkin heyvanlar xəstələnir.
Xəstə heyvanlarda tez-tez sanki səbəbsiz yorğunluq, xarici qıcıqlandırıcılara ləng və gecikmiş reaksiya qeyd olunur. Bəzi hallarda nisbətən davamlı xarakter alaraq göz qapaqlarının, aşağı qarın divarının, döş qəfəsinin, eləcə də aşağı ətraf hissələrinin şişməsi mümkündür. Arterial təzyiq tez-tez yüksəlir və aorta və sol mədəciyin hipertrofiyası üzərində ikinci tona diqqət yetirməklə nəbzdə gərginlik ilə müşayiət olunur..
İstinadlar
- Monarch Disease Ontology release 2018-06-29. 2018-06-29 2018.
- "Dorland, 27th ed". 2016-03-07 tarixində . İstifadə tarixi: 2011-02-03.
- "Glomerulonephritis: MedlinePlus Medical Encyclopedia". www.nlm.nih.gov. 2016-07-05 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-06-14.
- "Interstitial nephritis: MedlinePlus Medical Encyclopedia". www.nlm.nih.gov. 2016-07-05 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-06-14.
- "Acute Nephritis; Nephrosis; Nephritic syndrome information. Patient | Patient". Patient. 12 December 2022 tarixində . İstifadə tarixi: 23 July 2016.
- "Pyelonephritis: Kidney Infection". www.niddk.nih.gov. 2016-06-11 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-06-14.
- . www.niddk.nih.gov. 2017-01-04 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-06-14.
- "Nephritis Symptoms". esagil.org. 2018-09-14 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-12-12.
- Shinton, N. K. Desk Reference for Hematology. CRC Press. 2007. ISBN . 2022-12-23 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-02-14.
- "Glomerular Diseases". www.niddk.nih.gov. 2015-06-12 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-06-15.
- "Oliguria: Background, Etiology, Epidemiology". Medscape. eMedicine. 12 December 2022 tarixində . İstifadə tarixi: 23 July 2016.
- "uremia | accumulation in the blood of constituents normally eliminated in the urine that produces a severe toxic condition and usually occurs in severe kidney disease". www.merriam-webster.com. 2016-02-15 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-06-14.
- Ashar, Bimal; Miller, Redonda; Sisson, Stephen; Hospital, Johns Hopkins. Johns Hopkins Internal Medicine Board Review: Certification and Recertification (ingilis). Elsevier Health Sciences. 2012-02-20. ISBN .
- "Proteinuria". www.niddk.nih.gov. 2015-07-05 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-06-14.
- Thomas, Donald E. Jr. The Lupus Encyclopedia: A Comprehensive Guide for Patients and Families (ingilis). JHU Press. 2014-05-22. ISBN .
- . www.guideline.gov. 15 sentyabr 2016 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 23 iyul 2016.
- "WHO Disease and injury country estimates". World Health Organization. 2009. November 11, 2009 tarixində . İstifadə tarixi: Nov 11, 2009.
- "Hydroxychloroquine: MedlinePlus Drug Information". medlineplus.gov. 3 January 2018 tarixində . İstifadə tarixi: 23 July 2016.
- А.В.Жаров, В.П.Шишков и др. Патологическая анатомия сельскохозяйственных животных. М.: Колос. 1995.
- Жуков, А. И. Патоморфологическая диагностика болезней почек животных : рекомендации / А. И. Жуков, Д. О. Журов. – Витебск : ВГАВМ, 2021. – 20 с.
- Патоморфологическая и дифференциальная диагностика болезней кур, протекающих с поражением почек : рекомендации / Д.О. Журов, И.Н. Громов, А.С. Алиев, А.К. Алиева. – Витебск : ВГАВМ, 2017. – 32 с.
- Б.В.Уша и др. Внутренние болезни животных. М.: КолосС. 2010.
- Г.В.Домрачев и др. Патология и терапия внутренних незаразных болезней сельскохозяйственных животных. М. 1960.
Xarici keçidlər
- Нефрит Arxiv surəti 10 iyun 2010 tarixindən (Wayback Machine) saytında.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Nefrit yun nefros boyrek muxtelif etiopatogenezi her birinin ozunemexsus patomorfoloji ve klinik xususiyyetleri olan boyreklerin iltihabi xestelikleri qrupu Nefrit boyreklerde glomeruli borucuqlari ve ya interstisial boyrek toxumasini ehate eden yerli ve ya diffuz proliferativ ve ya destruktiv proseslere aiddir NefritXBT 10 KM N08 N05XBT 9 KM 583 89 583 7 583 9MeSH D009393 Vikianbarda elaqeli mediafayllar Menseyine gore ilkin nefrit boyreklerin ilkin patologiyasi ve ikincili nefrit basqa patoloji prosesle elaqedar yaranan sekerli diabet amiloidoz birlesdirici toxuma sistemli xestelikleri miyeloma xesteliyi ve s ferqlenir NovleriQlomerulonefrit Interstisial nefrit ve ya tubulo interstisial nefrit boyrek borucuqlari arasindaki bosluqlarin iltihabidir SebebleriNefrit tez tez infeksiyalar ve toksinlerden lakin en cox boyrekler kimi esas orqanlara tesir eden otoimmun xesteliklerden qaynaqlanir Pielonefrit boyreklerde sidik yollarinin infeksiyasi neticesinde yaranan iltihab Lupus nefrit immun sistemi xesteliyi olan sistemik lupus eritematosusun SLE sebeb oldugu boyreklerin iltihabi Idman nefriti agir idman neticesinde bas veren nefritdir Mesqden sonra qanli sidik qirmizi qan huceyrelerinin zedelenmesi ve onlarin yirtilmasina sebeb olan ve hemoglobinin sidikde ifraz olunmasina sebeb olan gedisli hemoglobinuriya ile de bagli ola biler SimptomlariRenin angiotenzin sistemi Nefrit iltihabli huceyre proliferasiyasi ile yumaqciq qurulusunu pozaraq glomerular zedelenmeye sebeb ola biler Bu glomerular qan axininin sidik ifrazinin azalmasina oliquriya ve heyati fealiyyeti ucun lazimsiz olan tullantilarin saxlanmasina uremiya getirib cixara biler Asagi boyrek qan axini renin angiotenzin aldosteron sistemini RAAS aktivlesdirir mayenin tutulmasina ve yungul hipertoniyaya sebeb olur Boyrekler iltihablasdiqda xestenin bedeninden sidik axinina lazimi zulal ifraz etmeye baslayirlar Bu veziyyet proteinuriya adlanir Nefrit sebebiyle esas zulalin itirilmesi bir sira heyati tehlukesi olan simptomlara sebeb ola biler Nefritin en ciddi komplikasiyasi heddinden artiq qan laxtalanmasinin qarsisini alan zulallarin ehemiyyetli derecede itkisi olduqda bas vere biler Bu zulallarin itirilmesi ani insulta sebeb ola biler DiaqnozuDiaqnoz nefritin sebebinden asilidir lakin lupus nefriti halinda qan testleri rentgen ve ultrases dalgalari vasitesile xesteliyin olub olmadigini mueyyen etmeye komek ede biler Mualicesi2004 cu ilde dunya miqyasinda nefrit nefrozun xestelik yuku no data less than 40 40 120 120 200 200 280 280 360 360 440 440 520 520 600 600 680 680 760 Nefritin mualicesi ve ya idare edilmesi boyreklerin iltihabina ne sebeb oldugundan asilidir Lupus nefrit veziyyetinde hidroksiklorokin istifade edilir Heyvanlarda nefritNefrit butun memelilerde rast gelinir Muxtelif nov patologiyalarda boyreklerde makroskopik deyisiklikler bir birinden ehemiyyetli derecede ferqlenmir Eyni zamanda tesirlenmis her bir orqanda ferqli prosesler bas verir ve nefrit boyrek catismazligina ve bezen olume sebeb olur Buna gore de histoloji muayine bu proseslerin differensial diaqnostikasinda ve yekun diaqnozun qoyulmasinda muhum rol oynayir Yekun diaqnozun qoyulmasinda bir cox cetinlikler olur Buna gore de tesirlenmis toxumalarin histoloji muayinesi heyvan xesteliklerinin differensial diaqnostikasinin ve deqiq yekun diaqnozun qurulmasinin terkib hissesidir Heyvanlar tez tez diffuz nefritle tutulurlar bu da keskin ve ya xroniki ola biler Esasen yetkin heyvanlar xestelenir Xeste heyvanlarda tez tez sanki sebebsiz yorgunluq xarici qiciqlandiricilara leng ve gecikmis reaksiya qeyd olunur Bezi hallarda nisbeten davamli xarakter alaraq goz qapaqlarinin asagi qarin divarinin dos qefesinin elece de asagi etraf hisselerinin sismesi mumkundur Arterial tezyiq tez tez yukselir ve aorta ve sol medeciyin hipertrofiyasi uzerinde ikinci tona diqqet yetirmekle nebzde gerginlik ile musayiet olunur IstinadlarMonarch Disease Ontology release 2018 06 29 2018 06 29 2018 Dorland 27th ed 2016 03 07 tarixinde Istifade tarixi 2011 02 03 Glomerulonephritis MedlinePlus Medical Encyclopedia www nlm nih gov 2016 07 05 tarixinde Istifade tarixi 2015 06 14 Interstitial nephritis MedlinePlus Medical Encyclopedia www nlm nih gov 2016 07 05 tarixinde Istifade tarixi 2015 06 14 Acute Nephritis Nephrosis Nephritic syndrome information Patient Patient Patient 12 December 2022 tarixinde Istifade tarixi 23 July 2016 Pyelonephritis Kidney Infection www niddk nih gov 2016 06 11 tarixinde Istifade tarixi 2015 06 14 www niddk nih gov 2017 01 04 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 06 14 Nephritis Symptoms esagil org 2018 09 14 tarixinde Istifade tarixi 2022 12 12 Shinton N K Desk Reference for Hematology CRC Press 2007 ISBN 9781420005127 2022 12 23 tarixinde Istifade tarixi 2019 02 14 Glomerular Diseases www niddk nih gov 2015 06 12 tarixinde Istifade tarixi 2015 06 15 Oliguria Background Etiology Epidemiology Medscape eMedicine 12 December 2022 tarixinde Istifade tarixi 23 July 2016 uremia accumulation in the blood of constituents normally eliminated in the urine that produces a severe toxic condition and usually occurs in severe kidney disease www merriam webster com 2016 02 15 tarixinde Istifade tarixi 2015 06 14 Ashar Bimal Miller Redonda Sisson Stephen Hospital Johns Hopkins Johns Hopkins Internal Medicine Board Review Certification and Recertification ingilis Elsevier Health Sciences 2012 02 20 ISBN 978 0323087988 Proteinuria www niddk nih gov 2015 07 05 tarixinde Istifade tarixi 2015 06 14 Thomas Donald E Jr The Lupus Encyclopedia A Comprehensive Guide for Patients and Families ingilis JHU Press 2014 05 22 ISBN 9781421409849 www guideline gov 15 sentyabr 2016 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 23 iyul 2016 WHO Disease and injury country estimates World Health Organization 2009 November 11 2009 tarixinde Istifade tarixi Nov 11 2009 Hydroxychloroquine MedlinePlus Drug Information medlineplus gov 3 January 2018 tarixinde Istifade tarixi 23 July 2016 A V Zharov V P Shishkov i dr Patologicheskaya anatomiya selskohozyajstvennyh zhivotnyh M Kolos 1995 Zhukov A I Patomorfologicheskaya diagnostika boleznej pochek zhivotnyh rekomendacii A I Zhukov D O Zhurov Vitebsk VGAVM 2021 20 s Patomorfologicheskaya i differencialnaya diagnostika boleznej kur protekayushih s porazheniem pochek rekomendacii D O Zhurov I N Gromov A S Aliev A K Alieva Vitebsk VGAVM 2017 32 s B V Usha i dr Vnutrennie bolezni zhivotnyh M KolosS 2010 G V Domrachev i dr Patologiya i terapiya vnutrennih nezaraznyh boleznej selskohozyajstvennyh zhivotnyh M 1960 Xarici kecidlerNefrit Arxiv sureti 10 iyun 2010 tarixinden Wayback Machine saytinda