Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Böyrəklər — insan orqanizmində əsas assenizator və filtirdir; onlar sidiyə qanda və toxumalarda yığılan müxtəlif zərərli və artiq maddələri adsorbsiya edirlər.
| Böyrək | |
|---|---|
 İnsan böyrəyi | |
| Latınca | Renes |
| Yunanca | Nephros |
| Qrey | subyekt 253 1215 |
| Sistem | Sidik-cinsiyyət |
| Üzv | Sidik |
| Arteriya | lat. arteria renalis |
| Vena | lat. vena renalis |
| Sinir | lat. nn.vagi; plexus celiacus |
| Embrional | lat. mesenchyma intermedium |
| MeSH | Kidney |
| Dorlands/Elsevier | Kidney |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Tutqun rəngdə, paxla şəklində cüt vəzdir. Böyrəklər qarın boşluğunun arxa divarında bel nahiyyəsində yerləşir. Onların orta hesabla uzunluğu 10-12 sm, eni 6 sm və qalınlığı 3-4 sm-dir. Orta çəkisi 120 qramdır. Xarici səthi hamardır. Hər böyrəyin basıq tərəfindən bir ədəd nazik sidik axarı çıxır.
Sağ böyrək sol böyrəkdən bir qədər aşağıda yerləşir. Buna səbəb qaraciyərin sağ böyrək üstündə yerləşməsidir.
Böyrək iki qatdan əmələ gəlmişdir: Tünd rəngli xarici və nisbətən açıq rəngli daxili qatdan. Xarici qatda çoxlu miqdarda xırda kapilyar yumaqcıqları yerləşir.Böyrək qabığı təxminən 5–7 mm qalınlığında olub piramidaların arasına çıxıntılar halında daxil olaraq piramidaları bir birindən ayırır. Daxili qat bir neçə kiçik 15-35-ə qədər konusabənzər piramidadan ibarətdir. Həmin piramidaların içərisindən nazik borucuqlar gedir ki, bunlar da piramidaların ucundakı məməciklərin üzərindəki dəliklərlə kiçik boşluğa-böyrək ləyəninə açılır. Buradan sidik axarı çıxır. Ümumiyyətlə, böyrəyi təşkil edən maddə mikroskopik böyrək borucuqlarından və böyrək cisimciklərindən ibarətdir. Xarici qatda böyrək cisimciklərində qədəhəbənzər kapsullar yerləşir.Kapsulların divarı iki qat epitel hüceyrələrindən əmələ gəlmişdir.Bu qatların arasında dar bir sahə yerləşir ki, buradan da qıvrım sidik borucuğu başlayır.
Borucuqların divarı birqat epitel hüceyrələrindən ibarətdir. Hər bir sidik borucuğu bir neçə dəfə qıvrılaraq ilgək əmələ gətirir və xırda piramidaların içərisindən keçən toplayıcı borucuqların birinə açılır.Hər bir kapsula gətirici böyrək arteriyasının mikroskopik kiçik şaxələri daxil olub kapilyar sisteminə keçir.Kapilyarlar yumaqcığı təşkil edərək, bir-biri ilə birləşir və nəticədə aparıcı arteriyanı əmələ gətirir. Burada həmin damar kapsuldan çıxıb sidik borucuğuna yaxınlaşır. Burada həmin damar yenidən kapilyarlarla ayrılaraq sidik borucuğunun ilgəklərini sıx top kimi bürüyür. Sonra onlar birləşərək kiçik vena əmələ gətirir və nəhayət, bunlar qanı böyrəkdən çıxaran böyrək venasına açılır.
Böyrəklərin işi
Sutka ərzində böyrəklərdə orta hesabla 1500-1700 litr qan keçir və bunun nəticəsində təxminən 1,5 litr sidik əmələ gəlir. Böyrəklərdə sidiyin əmələ gəlməsi prosesi onun xarici qatında olan kapsullardan başlayır. Kapilyar damarlarına qan gətirən xırda arteriyalar bunlardan çıxan kiçik damarlardan enlidir. Odur ki, yumaqcıqlarda qan təzyiqi yüksək olduğundan, qan plazmasının tərkibində olan maddələr kapilyarların nazik divarından sıxılıb çıxarılır,yəni süzülərək kapsullara tökülür. Mayenin kapsullara süzülməsi onun təzyiqi bərabərləşənədək davam edir. İlk sidik belə əmələ gəlir. İlk sidik qan plazmasında çox az fərqlənir. Onun tərkibində dissimilyasiya məhsullarından başqa amin turşuları, qlükoza və orqanizmə lazım olan başqa birləşmələrdə də olur. İlk sidiyin tərkibində zülallar olmur. İlk sidik kapsullardan sidik borucuqlarına ötürülür. Burada o, arasıkəsilmədən dolanbac sidik borucuqlarından keçir. Sidik borucuqlarının divarlarını əmələ gətirən epitel hüceyrələri fəal işləyərək ilk sidikdən çoxlu miqdar da su və orqanizmə lazım olan bütün maddələri sorur. Sonra həmin maddələr epitel hüceyrələrindən keçib sidik borucuqlarını bürüyən kapillyarlar şəbəkəsindən qana qayıdır. Beləliklə, böyrək epiteli hüceyrələri böyük iş görür. Son sidik, sidik borucuqlarında əmələ gəlir. Son sidikdə amin turşuları, qlükoza və orqanizmə lazım olan başqa maddələr olmur.İlk sidikdən suyun təqribən 96%-i qana sorulur. Son sidikdə sidik cövhərinin miqdarı təqribən təxminən 66 dəfə artır.Həmçinin, digər, lazımsız maddələr miqdarıda çoxalır.
Böyrək və sidik yollarının müalicəsi
Böyrək bədənin mühüm orqanlarından biridir. Böyrəyin zəifləməsi orqanizmin zəifləməsinə və başqa orqanların fəaliyyətinin pisləşməsinə gətirib çıxarır. Ta qədimdən, təbiblər onun sağlamlığının qorunması haqqında düşümüşlər. İlk növbədə profilaktik tədbir kimi böyrənin xəstələnməsinin və ya zəiflləməsinin qarşısını almaq məsləhət görülür. Bunun üçün bədən müntəzəm olaraq, lazımi miqdarda maye qəbul etməlidir. Maye işlətmək böyrəyin funksiyasını tənzimləyir. Əsəbi narahatlıq, həyəcanlanmaq, qorxu, təşviş və nigarançılıq qan təzyiqini pozur, bu da böyrəklərin fəaliyyətinə mənfi tə"sir göstərir. Böyrək daşına səbəb olan amillərdən biri xronik boğaz ağrısıdır. Böyrək narahatlığı hiss edənlər çox yağlı yeməklərdən, duz, yumurta, ədviyyə və sirkə işlətməkdən çəkinməlidirlər. Gavalı böyrəyin işini asanlaşdırır, xurma böyrək yollarını təmizləyir. Qara turp yemək böyrəkdə olan zərərli maddələri və zəhərləri dəf edir. Böyrək sancması zamanı almanı doğrayıb 0.5L qaynar suya tökür və 2 saat dəmləyirlər. Sonra ona bir qədər şəkər qatıb gündə bundan bir neçə dəfə istifadə edirlər. Böyrək ağrısı olanlar 1 həftə limon rejiminə keçməli, hər gün səhər-səhər hamamlandıqdan sonra limonun şirəsini azacıq su qatmaqla içməlidirlər. Ikinci gün 2, üçüncü gün 3 və bu minval ilə yeddinci gün 7 kiçik limonun şirəsini işlədirlər. Ikinci həftə isə hər gün 1 limon azaltmaqla həmin prosesi davam etdirirlər.
Böyrəyi xəstə olanlar, adətən çoxlu mə"dən suları, üzüm və qarpız işlədirlər.Böyrək iltihabı və yarası. Yemiş tumunun şirəsini şəkər və ya nilufər şərabı ilə içmək sidiyi qovur, istiliyi yatırır, ağrını sakitləşdirir və yara üçün münasibdir. Xiyar tumunun şirəsi də belə tə"sir göstərməklə yanaşı, böyrək quruluğunu aradan qaldırır. Gül yağı içmək və ya sürtmək iltihabı sağaltmaqla yanaşı, yara üçün faydalı hesab edilir. Iltihab və temperatur zamanı ayran, balqabaq suyu, xiyar və qarpız suyu, iskəncəbi, limon şərbəti, alma və heyva şərabı, nar suyu içmək və kətan paltar geymək münasibdir. Bunlar sidiyi qovur, böyrəyi təmizləyir, hərarəti aşağı salır və sidik yollarını açır. Həmçinin mərcimək aşı, abqora ilə arpa sıyığı yemək məsləhətdir. Iltihab qan ilə müşahidə olunarsa, nar suyu, pərpərən şirəsi və xiyar suyunu bənövşə şərabı, nilufər şərabı və yaxud gavalı şərabı ilə içmək münasibdir. Bu halda arpa unu, sirkə, təzə keşniş suyu və bağayarpağının ifraz etdiyi qatı mayedən ibarət qoymaq faydalıdır. Təpitmənin tə"sirini gücləndirmək üçün ona yumurta ağı, gül yağı, pərpərən suyu, qırxbuğum, bənövşə, neylufər, səndəl, balqabaq, xiyar və quşüzümü suyu əlavə etmək lazımdır.
Böyrək ağrıları.
Turp yemək ağrıları azaldır. Tənək çubuğunu qaynadıb suyunu ilıq halda içmək böyrək və sidik kisəsi ağrılarını sakitləşdirir. Qəliz yeldən olan böyrək və sidik kisəsi ağrısına qarşı şüyüd toxumu işlətmək, yel və maddə ilə müşahidə olunan böyrək ağrısı zamanı şaftalı tumunun yağını içmək faydalıdır. Temperaturla müşayiət olan böyrək və sidik kisəsi sancmasına qarşı pərpərən şirəsi içmək münasibdir.
Şirin badam yağı yemək böyrək ağrısını kəsir, soyuqdan olan böyrək ağrısı üçün turunc yağı yemək və ya sürtmək yaxşı təsir göstərir. Böyrəyin böyüməsi və şişi zamanı, əməköməci yarpağını gül yağında qaynadıb böyrək və sidik kisəsi nahiyəsinə qoymaq, çəpiş, qırqovul, kəklik, turac və ya fərə əti yemək lazımdır.Böyrək daşı. Bu zaman mədə yumşaldıcı şeylər yemək, hamama getmək müalicəni səmərələşdirir. Kətan üstündə yatmaq hərarəti aşağı salır, dəri üstündə yatmaq isə onu qaldırır.Yarpız, şüyüd, razyana, xiyar, mərəçüyüd, zirə böyrək daşının parçalanmasına kömək edir.
Əməköməci yarpağını qaynadıb bal və inək yağı ilə yemək daşı öz yerindən tərpədir. Daş qırıntıları çıxandan sonra çobanyastığı, xəşəmbül və gülxətmini qaynadıb onların suyunda çimmək, beli və böyrək nahiyəsini şüyüd yağı ilə yağlamaq tövsiyə edilir.
Göy lobya qabığının suyundan ilıq halda ac qarına 1 fincan içmək, böyrək daşı və sidik tutulması hallarında məsləhət görülür. Böyrək daşının müalicəsi üçün şalğam toxumunu döyüb, dəmləyərək işlədirlər. Həmçinin bu zaman zirinc ağacının kökündən 20-25q götürüb, 0.5L soyuq suda 10-15 dəq isladıb, sonra odda qaynadırlar. Daha sonra süzüb, şirin olmaq üçün ona azca şəkər qatır, hər yemək vaxtı 1 fincan içirlər.
Adi müalicə tədbirlərindən biri də hər gün xörəkdən xeyli əvvəl 1 fincan üzüm şirəsi içməkdir. Səhərlər acqarına yerkökü şirəsi içmək sidikqovucu tə"sirə malikdir və böyrək daşının müalicəsi üçün faydalıdır. Belə xəstəliyi olan adamların zeytun yağı, pərpərən, kərəviz, yemiş yemək məsləhətdir, ispanaq isə zərərdir. Böyrək daşının əriməsi üçün göyrüş (vən) ağacının qurudulmuş çiçəyindən 1 litr suda 25-30q dəmləyib içirlər. Bu həm də sidikqovucudur. Böyrəklərdə qum və ya daş olarsa çoxlu portağal şirəsi işlətmək masləhətdir. Sidik yollarındakı narahatlıqlar. Narahatlıq olduqda 30–60q quru innabı 1L suda yarım saatı qədər qaynadıb istifadə edirlər. Sidik ifarazı yanğı hiss olunarsa bunun üçün 1 çay qaşığı qədər quru neylufər çiçəyini 1 fincan qaynanmış suda dəmləyərək, gündə 2–3 dəfə qəbul edirlər.
Balqabaq tumunu süddə və ya suda bişirir və ağrı zamanı işlədirlər. Sidik yollarının iltihabı zamanı badam şərbətindən istifadə olunur. Bunun üçün 50q şirin badamı yarımisti suda isladıb qabığını çıxarır, həvəngdə bir qədər soyuq su qatmaqla döyüb, yumşaldaraq bir növ xəmir halına gətirir, sonra 50q bal əlavə edib yaxşıca qarışdırır və məhlulu süzüb təmizləyirlər. Sidik tutulması zamanı vəzəri suyunu badam və ya zeytun yağı ilə qatıb işlədirlər. Bu zaman sidikqovucu olan təzə razyana kökünü də (1L suda 50q) qaynadıb istifadə edirlər. Bu baxımdan qarğıdalı saçaqlarından istifadə etmək də faydalı sayılır. 5–10 q saçağın suyunu çıxarır, 100q bal şətbətinə qatıb gündə 30–80q içirlər. Sulu armud, cavan şalğam yarpaqları, kahı, çuğundur, razyana, yabanı kasnı, tərxun, quşüzümü, şaftalı sidikqovucu xassəyə malikdir və sidik yollarını təmizləyir. Keşniş toxumu da bu baxımdan faydalı hesab edilir. 1 çay qaşığı toxumu 1 fincan qaynar suda dəmləyib yeməkdən sonra istifadə edirlər. Tərxunu da bu qayda ilə dəmləyib içmək olar. Sidik tutulması. Bu zaman gülxətmi kökünün, dəmirtikanın qaynanmış suyu faydalıdır. Həmçinin sədəfotunu zeytunda qaynadıb parçanı isladaraq isti halda, sidik kisəsi nahiyəsinə qoymaq münasibdir. Qaynanmış pərpərən suyunu qasığa sürtmək, parçanı isladıb qasıq üzərinə qoymaq da bu baxımdan yaxşıdır.
Böyrək xəstəlikləri
Böyrək xəstəliklərinə sistit,böyrək daşları,böyrək xərçəngi,böyrəyin iltahabı,xroniki böyrək çatışmamazlığı və sairə
Həmçinin bax
İstinadlar
 | Anatomiya ilə əlaqədar bu məqalə halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Boyrekler insan orqanizminde esas assenizator ve filtirdir onlar sidiye qanda ve toxumalarda yigilan muxtelif zererli ve artiq maddeleri adsorbsiya edirler BoyrekInsan boyreyiLatinca RenesYunanca NephrosQrey subyekt 253 1215Sistem Sidik cinsiyyetUzv SidikArteriya lat arteria renalisVena lat vena renalisSinir lat nn vagi plexus celiacusEmbrional lat mesenchyma intermediumMeSH KidneyDorlands Elsevier Kidney Vikianbarda elaqeli mediafayllar Tutqun rengde paxla seklinde cut vezdir Boyrekler qarin boslugunun arxa divarinda bel nahiyyesinde yerlesir Onlarin orta hesabla uzunlugu 10 12 sm eni 6 sm ve qalinligi 3 4 sm dir Orta cekisi 120 qramdir Xarici sethi hamardir Her boyreyin basiq terefinden bir eded nazik sidik axari cixir Sag boyrek sol boyrekden bir qeder asagida yerlesir Buna sebeb qaraciyerin sag boyrek ustunde yerlesmesidir Boyrek iki qatdan emele gelmisdir Tund rengli xarici ve nisbeten aciq rengli daxili qatdan Xarici qatda coxlu miqdarda xirda kapilyar yumaqciqlari yerlesir Boyrek qabigi texminen 5 7 mm qalinliginda olub piramidalarin arasina cixintilar halinda daxil olaraq piramidalari bir birinden ayirir Daxili qat bir nece kicik 15 35 e qeder konusabenzer piramidadan ibaretdir Hemin piramidalarin icerisinden nazik borucuqlar gedir ki bunlar da piramidalarin ucundaki memeciklerin uzerindeki deliklerle kicik bosluga boyrek leyenine acilir Buradan sidik axari cixir Umumiyyetle boyreyi teskil eden madde mikroskopik boyrek borucuqlarindan ve boyrek cisimciklerinden ibaretdir Xarici qatda boyrek cisimciklerinde qedehebenzer kapsullar yerlesir Kapsullarin divari iki qat epitel huceyrelerinden emele gelmisdir Bu qatlarin arasinda dar bir sahe yerlesir ki buradan da qivrim sidik borucugu baslayir Borucuqlarin divari birqat epitel huceyrelerinden ibaretdir Her bir sidik borucugu bir nece defe qivrilaraq ilgek emele getirir ve xirda piramidalarin icerisinden kecen toplayici borucuqlarin birine acilir Her bir kapsula getirici boyrek arteriyasinin mikroskopik kicik saxeleri daxil olub kapilyar sistemine kecir Kapilyarlar yumaqcigi teskil ederek bir biri ile birlesir ve neticede aparici arteriyani emele getirir Burada hemin damar kapsuldan cixib sidik borucuguna yaxinlasir Burada hemin damar yeniden kapilyarlarla ayrilaraq sidik borucugunun ilgeklerini six top kimi buruyur Sonra onlar birleserek kicik vena emele getirir ve nehayet bunlar qani boyrekden cixaran boyrek venasina acilir Boyreklerin isiSutka erzinde boyreklerde orta hesabla 1500 1700 litr qan kecir ve bunun neticesinde texminen 1 5 litr sidik emele gelir Boyreklerde sidiyin emele gelmesi prosesi onun xarici qatinda olan kapsullardan baslayir Kapilyar damarlarina qan getiren xirda arteriyalar bunlardan cixan kicik damarlardan enlidir Odur ki yumaqciqlarda qan tezyiqi yuksek oldugundan qan plazmasinin terkibinde olan maddeler kapilyarlarin nazik divarindan sixilib cixarilir yeni suzulerek kapsullara tokulur Mayenin kapsullara suzulmesi onun tezyiqi beraberlesenedek davam edir Ilk sidik bele emele gelir Ilk sidik qan plazmasinda cox az ferqlenir Onun terkibinde dissimilyasiya mehsullarindan basqa amin tursulari qlukoza ve orqanizme lazim olan basqa birlesmelerde de olur Ilk sidiyin terkibinde zulallar olmur Ilk sidik kapsullardan sidik borucuqlarina oturulur Burada o arasikesilmeden dolanbac sidik borucuqlarindan kecir Sidik borucuqlarinin divarlarini emele getiren epitel huceyreleri feal isleyerek ilk sidikden coxlu miqdar da su ve orqanizme lazim olan butun maddeleri sorur Sonra hemin maddeler epitel huceyrelerinden kecib sidik borucuqlarini buruyen kapillyarlar sebekesinden qana qayidir Belelikle boyrek epiteli huceyreleri boyuk is gorur Son sidik sidik borucuqlarinda emele gelir Son sidikde amin tursulari qlukoza ve orqanizme lazim olan basqa maddeler olmur Ilk sidikden suyun teqriben 96 i qana sorulur Son sidikde sidik covherinin miqdari teqriben texminen 66 defe artir Hemcinin diger lazimsiz maddeler miqdarida coxalir Boyrek ve sidik yollarinin mualicesiBoyrek bedenin muhum orqanlarindan biridir Boyreyin zeiflemesi orqanizmin zeiflemesine ve basqa orqanlarin fealiyyetinin pislesmesine getirib cixarir Ta qedimden tebibler onun saglamliginin qorunmasi haqqinda dusumusler Ilk novbede profilaktik tedbir kimi boyrenin xestelenmesinin ve ya zeifllemesinin qarsisini almaq meslehet gorulur Bunun ucun beden muntezem olaraq lazimi miqdarda maye qebul etmelidir Maye isletmek boyreyin funksiyasini tenzimleyir Esebi narahatliq heyecanlanmaq qorxu tesvis ve nigaranciliq qan tezyiqini pozur bu da boyreklerin fealiyyetine menfi te sir gosterir Boyrek dasina sebeb olan amillerden biri xronik bogaz agrisidir Boyrek narahatligi hiss edenler cox yagli yemeklerden duz yumurta edviyye ve sirke isletmekden cekinmelidirler Gavali boyreyin isini asanlasdirir xurma boyrek yollarini temizleyir Qara turp yemek boyrekde olan zererli maddeleri ve zeherleri def edir Boyrek sancmasi zamani almani dograyib 0 5L qaynar suya tokur ve 2 saat demleyirler Sonra ona bir qeder seker qatib gunde bundan bir nece defe istifade edirler Boyrek agrisi olanlar 1 hefte limon rejimine kecmeli her gun seher seher hamamlandiqdan sonra limonun siresini azaciq su qatmaqla icmelidirler Ikinci gun 2 ucuncu gun 3 ve bu minval ile yeddinci gun 7 kicik limonun siresini isledirler Ikinci hefte ise her gun 1 limon azaltmaqla hemin prosesi davam etdirirler Boyreyi xeste olanlar adeten coxlu me den sulari uzum ve qarpiz isledirler Boyrek iltihabi ve yarasi Yemis tumunun siresini seker ve ya nilufer serabi ile icmek sidiyi qovur istiliyi yatirir agrini sakitlesdirir ve yara ucun munasibdir Xiyar tumunun siresi de bele te sir gostermekle yanasi boyrek qurulugunu aradan qaldirir Gul yagi icmek ve ya surtmek iltihabi sagaltmaqla yanasi yara ucun faydali hesab edilir Iltihab ve temperatur zamani ayran balqabaq suyu xiyar ve qarpiz suyu iskencebi limon serbeti alma ve heyva serabi nar suyu icmek ve ketan paltar geymek munasibdir Bunlar sidiyi qovur boyreyi temizleyir herareti asagi salir ve sidik yollarini acir Hemcinin mercimek asi abqora ile arpa siyigi yemek meslehetdir Iltihab qan ile musahide olunarsa nar suyu perperen siresi ve xiyar suyunu benovse serabi nilufer serabi ve yaxud gavali serabi ile icmek munasibdir Bu halda arpa unu sirke teze kesnis suyu ve bagayarpaginin ifraz etdiyi qati mayeden ibaret qoymaq faydalidir Tepitmenin te sirini guclendirmek ucun ona yumurta agi gul yagi perperen suyu qirxbugum benovse neylufer sendel balqabaq xiyar ve qusuzumu suyu elave etmek lazimdir Boyrek agrilari Turp yemek agrilari azaldir Tenek cubugunu qaynadib suyunu iliq halda icmek boyrek ve sidik kisesi agrilarini sakitlesdirir Qeliz yelden olan boyrek ve sidik kisesi agrisina qarsi suyud toxumu isletmek yel ve madde ile musahide olunan boyrek agrisi zamani saftali tumunun yagini icmek faydalidir Temperaturla musayiet olan boyrek ve sidik kisesi sancmasina qarsi perperen siresi icmek munasibdir Sirin badam yagi yemek boyrek agrisini kesir soyuqdan olan boyrek agrisi ucun turunc yagi yemek ve ya surtmek yaxsi tesir gosterir Boyreyin boyumesi ve sisi zamani emekomeci yarpagini gul yaginda qaynadib boyrek ve sidik kisesi nahiyesine qoymaq cepis qirqovul keklik turac ve ya fere eti yemek lazimdir Boyrek dasi Bu zaman mede yumsaldici seyler yemek hamama getmek mualiceni semerelesdirir Ketan ustunde yatmaq herareti asagi salir deri ustunde yatmaq ise onu qaldirir Yarpiz suyud razyana xiyar merecuyud zire boyrek dasinin parcalanmasina komek edir Emekomeci yarpagini qaynadib bal ve inek yagi ile yemek dasi oz yerinden terpedir Das qirintilari cixandan sonra cobanyastigi xesembul ve gulxetmini qaynadib onlarin suyunda cimmek beli ve boyrek nahiyesini suyud yagi ile yaglamaq tovsiye edilir Goy lobya qabiginin suyundan iliq halda ac qarina 1 fincan icmek boyrek dasi ve sidik tutulmasi hallarinda meslehet gorulur Boyrek dasinin mualicesi ucun salgam toxumunu doyub demleyerek isledirler Hemcinin bu zaman zirinc agacinin kokunden 20 25q goturub 0 5L soyuq suda 10 15 deq isladib sonra odda qaynadirlar Daha sonra suzub sirin olmaq ucun ona azca seker qatir her yemek vaxti 1 fincan icirler Adi mualice tedbirlerinden biri de her gun xorekden xeyli evvel 1 fincan uzum siresi icmekdir Seherler acqarina yerkoku siresi icmek sidikqovucu te sire malikdir ve boyrek dasinin mualicesi ucun faydalidir Bele xesteliyi olan adamlarin zeytun yagi perperen kereviz yemis yemek meslehetdir ispanaq ise zererdir Boyrek dasinin erimesi ucun goyrus ven agacinin qurudulmus ciceyinden 1 litr suda 25 30q demleyib icirler Bu hem de sidikqovucudur Boyreklerde qum ve ya das olarsa coxlu portagal siresi isletmek maslehetdir Sidik yollarindaki narahatliqlar Narahatliq olduqda 30 60q quru innabi 1L suda yarim saati qeder qaynadib istifade edirler Sidik ifarazi yangi hiss olunarsa bunun ucun 1 cay qasigi qeder quru neylufer ciceyini 1 fincan qaynanmis suda demleyerek gunde 2 3 defe qebul edirler Balqabaq tumunu sudde ve ya suda bisirir ve agri zamani isledirler Sidik yollarinin iltihabi zamani badam serbetinden istifade olunur Bunun ucun 50q sirin badami yarimisti suda isladib qabigini cixarir hevengde bir qeder soyuq su qatmaqla doyub yumsaldaraq bir nov xemir halina getirir sonra 50q bal elave edib yaxsica qarisdirir ve mehlulu suzub temizleyirler Sidik tutulmasi zamani vezeri suyunu badam ve ya zeytun yagi ile qatib isledirler Bu zaman sidikqovucu olan teze razyana kokunu de 1L suda 50q qaynadib istifade edirler Bu baximdan qargidali sacaqlarindan istifade etmek de faydali sayilir 5 10 q sacagin suyunu cixarir 100q bal setbetine qatib gunde 30 80q icirler Sulu armud cavan salgam yarpaqlari kahi cugundur razyana yabani kasni terxun qusuzumu saftali sidikqovucu xasseye malikdir ve sidik yollarini temizleyir Kesnis toxumu da bu baximdan faydali hesab edilir 1 cay qasigi toxumu 1 fincan qaynar suda demleyib yemekden sonra istifade edirler Terxunu da bu qayda ile demleyib icmek olar Sidik tutulmasi Bu zaman gulxetmi kokunun demirtikanin qaynanmis suyu faydalidir Hemcinin sedefotunu zeytunda qaynadib parcani isladaraq isti halda sidik kisesi nahiyesine qoymaq munasibdir Qaynanmis perperen suyunu qasiga surtmek parcani isladib qasiq uzerine qoymaq da bu baximdan yaxsidir Boyrek xestelikleriBoyrek xesteliklerine sistit boyrek daslari boyrek xercengi boyreyin iltahabi xroniki boyrek catismamazligi ve saireHemcinin baxBoyrek daslari IfrazatIstinadlar Anatomiya ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin