Muradiyə külliyəsi — Bursada XV əsrin ilk yarısında inşa olunan külliyə. Osmanlı sultanı II Murad tərəfindən inşa etdirilən və yerləşdiyi səmtə də adını verən külliyə məscid, mədrəsə, hamam, imarət, çeşmə və banisinin türbəsindən ibarətdir. Külliyənin həyətində bir çox şahzadə və saray mənsubu şəxslərin dəfn edildiyi türbələr var.
Muradiyə Külliyəsi | |
---|---|
Ölkə | Türkiyə |
Şəhər | Bursa |
Yerləşir | Bursa, Muradiyə məhəlləsi, Sədat küçəsi 16050 |
Tikilmə tarixi | 1425 - 1573 |
Üslubu | İslam memarlığı |
Sahəsi |
|
Vəziyyəti | Bərpa olunub. |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Əsas binaları
Muradiyə məscidi
Külliyənin əsas binası olan məscid arxa arxaya iki böyük qübbəli harim (namaz qılmaq üçün ayrılmış hissə) bölümündən və hər iki tərəfində bir qübbədən ibarətdir. Divarlar üç sıra kərpic və bir sıra çay daşından hörülmüşdür. Giriş qapısının üzərindəki ərəbcə yazılan kitabəyə görə məscidin inşa tarixi 1425-ci ilin mayında başlamış və 1426-cı ilin noyabr ayında başa çatmışdır.
İçərisi müxtəlif rəngli çinilərlə bəzədilən məscidin daxili divarı üzərinə dövrün məşhur xəttatları həkk etmişdir. 1855-ci ildə baş verən zəlzələ səbəbilə məscidin minarəsi dağılmış, divarları zədələnmiş və bu səbəblə rokoko üslubunda yenidən bərpa edilmişdir.
Muradiyə mədrəsəsi
Məscidin qərbində yerləşən mədrəsə 16 hücrəsi və səkkizbucaqlı şadırvanı (qübbəli dəstəmaz yeri) olan həyəti ilə klassik orta çağ memarlığına aid əsərdir. Tamamilə çay daşı və kərpiclə inşa edilən mədrəsənin hər bir hücrəsində bir ocaq, bir pəncərə və üç niş (divar oyuqları) yerləşir. Divarları tamamilə dağılan mədrəsə 1951-ci ildə bərpa edildi və bu günədək vərəm dispanseri kimi istifadə edilir.
Hamam və imarət
Külliyənin ən qərbində və dörd yol ağzında yerləşən hamam üç sıra çay daşı və üç sıra kərpiclə inşa edilmiş, 1986-cı ildə bərpa olunaraq fəaliyyətinə davam etmişdir. Məscidin 20 metr şimal-şərqində yerləşən imarət isə 13m x 40m ölçüsündə olub, tamamilə çay daşından inşa edilmiş, üzəri isə sadə kirəmitlə örtülmüşdür. Uzun illər anbar olaraq istifadə olunan bu bina 1996-cı ilin dekabr ayında bərpa olunaraq günümüzdə xeyriyyə mərkəzi olaraq fəaliyyətini davam etdirir.
Sultan Murad türbəsi
1451-ci ildə inşa edilən türbə banisinin vəsiyyəti səbəbilə üzərinə yağış yağması üçün üzəri açıq şəkildə tərtib olunmuşdur. Bir sıra kəsmə daş və iki sıra kərpiclə inşa olunan türbənin daxilində heç bir bəzək yoxdur. Türbənin şərqində Sultan Ələddin türbəsinə keçən qapı var. Kvadrat həcmli bu türbədə isə II Muradın Ələddin Əli, Əhməd, Orxan oğlu 3 oğlu və Şahzadə Xatun adlı bir qızı dəfn olunmuşdur.
Digər tikililər
Şahzadə Əhməd türbəsi
Muradiyə məscidi ilə II Murad türbəsi arasında yerləşən, bir sıra kəsmə daş və iki sıra kərpiclə inşa edilmiş səkkizbucaqlı türbədir. Yavuz Sultan Səlimin 1513 tarixli fərmanı ilə inşa edilən türbənin memarının adı Ələddindir. Türbədə II Bəyazidin oğlanları Şahzadə Əhməd, Şahzadə Qorqud, Şahzadə Şahənşah və oğlu Mehmed dəfn olunmuşdur. Şahzadə Qorqud öncə Orxan Qazi türbəsinə dəfn olunmuş, daha sonra cənazəsi Şahzadə Əhməd türbəsinə daşındı. Türbədə yerləşən iki adsız məzarın biri II Bəyazidin qızı Fatma Sultana, digəri isə Şahzadə Əhmədin qızı Qəmərşah Sultana aid edilir.
Cem Sultan türbəsi
Şahzadə Mustafa türbəsi
I Süleymanın 1553-cü ildə Konyada boğduraraq edam etdirdiyi oğlu Şahzadə Mustafanın cənazəsi öncə Bursada başqa bir yerə dəfn olunmuş, ancaq türbənin mərmər kitabəsindəki yazıya görə, məzar 1573-cü ildə II Səlimin əmri ilə inşa olunan bu türbəyə köçürülmüşdür. Bir sıra kəsmə daş və üç sıra kərpicdən inşa olunan türbənin üstü 3 metr hündürlüyə qədər İznik çinilərilə, daha sonra isə ilə bəzədilmişdir. Türbənin içi 14 pəncərə ilə işıqlandırılır. Türbənin içində Şahzadə Bəyazidin oğlanları Əhməd və Orxan, Şahzadə Mustafanın anası Mahidövran Sultan dəfn edilmişdir.
Gülşah Xatun türbəsi
Bir sıra daş və iki sıra kərpicdən inşa olunan kvadrat şəkilli türbənin içi 10 pəncərə ilə işıqlandırılır. Son bərpa işlərindən sonra formasını tamamilə dəyişən türbədəki iki məzardan biri II Mehmedin xanımı və Şahzadə Mustafanın anası Gülşah Xatuna, digəri isə II Bəyazidin oğlu Şahzadə Əliyə aid edilir. Ancaq II Bəyazidin Əli adlı bir oğlu heç bir tarixi mənbədə qeyd olunmur.
Mükrimə Xatun türbəsi
Bir sıra daş və üç sıra kərpicdən inşa olunan kvadrat şəkilli türbənin içi 12 pəncərə ilə işıqlandırılır və Ayətül-kürsi ilə bəzədilmişdir. Türbədə II Bəyazidin oğlu Şahzadə Şahənşahın xanımı və Şahzadə Mehmedin anası Mükrimə Xatun dəfn olunmuşdur.
Şahzadə Mahmud türbəsi
Bir sıra daş və üç sıra kərpicdən inşa olunan kvadrat şəkilli türbənin içi firuzəyi və mavi rəngli çinilərlə bəzədilmişdir. Giriş qapısı üzərində yerləşən kitabədə inşa tarixi olaraq 1507-ci il, memar olaraq isə Yaqub Şah ibn Sultan Şah adı qeyd olunur. Mərmər və kərpic döşəməli türbədə Şahzadə Mahmudla birlikdə, oğlanları Orxan, Əmir və Musa, anası Bülbül Xatun və bacısı Hundi Sultan da dəfn olunmuşdur.
Əbə (Gülbahar) Xatun türbəsi
Çay daşından inşa olunan ətrafı açıq bu türbənin kitabəsi olmasa da, burada dəfn olunan şəxsin II Mehmedin əbəsi olduğu bilinir.
Gülruh Xatun türbəsi
Kvadrat planlı türbənin divarları bir sıra kəsmə daş və iki sıra kərpiclə hörülmüş, 12 pəncərə ilə işıqlandırılan türbənin daxili Ayətül-kürsi yazıları ilə bəzədilmişdir. Türbənin inşa tarixi dəqiq olmasa da, 1480-ci illərdə inşa olunduğu məlumdur. Türbədə Gülruh Xatun və qızı Qəmərşah Xatun, Şahzadə Aləmşahın qızı Fatma Xatun və Qəmərşah Xatunun oğlu Sultanzadə Osman bəy dəfn olunmuşdur.
Şirin Xatun türbəsi
Kvadrat planlı türbənin divarları bir sıra kəsmə daş və iki sıra kərpiclə hörülmüş, 12 pəncərə ilə işıqlandırılan türbənin daxili (Mükrimə Xatun türbəsi) ilə eynidir. Türbədə II Bəyazidin xanımı Şirin Xatun, oğlu Şahzadə Abdullah və onun qızı Aynişah Sultan və II Bəyazidin digər xanımı Fərahşad Xatun dəfn olunmuşdur.
Hüma Xatun türbəsi
Ərəbcə yazılan kitabəsinə görə, 1449-cu ildə inşa edilən türbənin divarları bir sıra daş və iki sıra kərpicdən hörülmüşdür. Sadə struktura sahib olan türbədə II Muradın xanımı və II Mehmedin anası Hüma Xatun dəfn olunmuşdur. Türbədəki digər məzarın kimə aid olduğu isə məlum deyil.
Saraylılar türbəsi
Muradiyə Külliyəsindəki türbələr arasında ətrafı açıq olan iki türbədən biridir. Kitabəsi olmayan bu bina haqqında heç bir sənəd yoxdur və burada yerləşən iki məzarın kimə aid olduğu məlum deyil. Bir digər iddiaya görə isə, bu iki məzar Mahidövran Sultanın saray xidmətində olan Aqilə xanım və Belkıs xanım adlı bacılarına aiddir.
Mənbə
- "Arxivlənmiş surət". 2023-07-29 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-05-25.
- . 2015-04-15 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-05-25.
- "Arxivlənmiş surət" (PDF). 2015-04-18 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2017-05-25.
- "Arxivlənmiş surət" (PDF). 2015-04-18 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2017-05-25.
- "Arxivlənmiş surət". 2015-04-17 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-05-25.
- "Arxivlənmiş surət". 2015-04-15 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-05-25.
- "Arxivlənmiş surət". 2014-12-05 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-05-25.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Muradiye kulliyesi Bursada XV esrin ilk yarisinda insa olunan kulliye Osmanli sultani II Murad terefinden insa etdirilen ve yerlesdiyi semte de adini veren kulliye mescid medrese hamam imaret cesme ve banisinin turbesinden ibaretdir Kulliyenin heyetinde bir cox sahzade ve saray mensubu sexslerin defn edildiyi turbeler var Muradiye Kulliyesi40 11 27 sm e 29 02 46 s u Olke TurkiyeSeher BursaYerlesir Bursa Muradiye mehellesi Sedat kucesi 16050Tikilme tarixi 1425 1573Uslubu Islam memarligiSahesi 3 142 ha10 405 haVeziyyeti Berpa olunub Vikianbarda elaqeli mediafayllarEsas binalariMuradiye mescidi Kulliyenin esas binasi olan mescid arxa arxaya iki boyuk qubbeli harim namaz qilmaq ucun ayrilmis hisse bolumunden ve her iki terefinde bir qubbeden ibaretdir Divarlar uc sira kerpic ve bir sira cay dasindan horulmusdur Giris qapisinin uzerindeki erebce yazilan kitabeye gore mescidin insa tarixi 1425 ci ilin mayinda baslamis ve 1426 ci ilin noyabr ayinda basa catmisdir Icerisi muxtelif rengli cinilerle bezedilen mescidin daxili divari uzerine dovrun meshur xettatlari hekk etmisdir 1855 ci ilde bas veren zelzele sebebile mescidin minaresi dagilmis divarlari zedelenmis ve bu sebeble rokoko uslubunda yeniden berpa edilmisdir Muradiye medresesi Mescidin qerbinde yerlesen medrese 16 hucresi ve sekkizbucaqli sadirvani qubbeli destemaz yeri olan heyeti ile klassik orta cag memarligina aid eserdir Tamamile cay dasi ve kerpicle insa edilen medresenin her bir hucresinde bir ocaq bir pencere ve uc nis divar oyuqlari yerlesir Divarlari tamamile dagilan medrese 1951 ci ilde berpa edildi ve bu gunedek verem dispanseri kimi istifade edilir Hamam ve imaret Kulliyenin en qerbinde ve dord yol agzinda yerlesen hamam uc sira cay dasi ve uc sira kerpicle insa edilmis 1986 ci ilde berpa olunaraq fealiyyetine davam etmisdir Mescidin 20 metr simal serqinde yerlesen imaret ise 13m x 40m olcusunde olub tamamile cay dasindan insa edilmis uzeri ise sade kiremitle ortulmusdur Uzun iller anbar olaraq istifade olunan bu bina 1996 ci ilin dekabr ayinda berpa olunaraq gunumuzde xeyriyye merkezi olaraq fealiyyetini davam etdirir Sultan Murad turbesi Esas meqale Sultan II Murad turbesi 1451 ci ilde insa edilen turbe banisinin vesiyyeti sebebile uzerine yagis yagmasi ucun uzeri aciq sekilde tertib olunmusdur Bir sira kesme das ve iki sira kerpicle insa olunan turbenin daxilinde hec bir bezek yoxdur Turbenin serqinde Sultan Eleddin turbesine kecen qapi var Kvadrat hecmli bu turbede ise II Muradin Eleddin Eli Ehmed Orxan oglu 3 oglu ve Sahzade Xatun adli bir qizi defn olunmusdur Diger tikililerSahzade Ehmed turbesi Muradiye mescidi ile II Murad turbesi arasinda yerlesen bir sira kesme das ve iki sira kerpicle insa edilmis sekkizbucaqli turbedir Yavuz Sultan Selimin 1513 tarixli fermani ile insa edilen turbenin memarinin adi Eleddindir Turbede II Beyazidin oglanlari Sahzade Ehmed Sahzade Qorqud Sahzade Sahensah ve oglu Mehmed defn olunmusdur Sahzade Qorqud once Orxan Qazi turbesine defn olunmus daha sonra cenazesi Sahzade Ehmed turbesine dasindi Turbede yerlesen iki adsiz mezarin biri II Beyazidin qizi Fatma Sultana digeri ise Sahzade Ehmedin qizi Qemersah Sultana aid edilir Cem Sultan turbesi Esas meqale Cem Sultan turbesiSahzade Mustafa turbesi Esas meqale Sahzade Mustafa turbesi I Suleymanin 1553 cu ilde Konyada bogduraraq edam etdirdiyi oglu Sahzade Mustafanin cenazesi once Bursada basqa bir yere defn olunmus ancaq turbenin mermer kitabesindeki yaziya gore mezar 1573 cu ilde II Selimin emri ile insa olunan bu turbeye kocurulmusdur Bir sira kesme das ve uc sira kerpicden insa olunan turbenin ustu 3 metr hundurluye qeder Iznik cinilerile daha sonra ise ile bezedilmisdir Turbenin ici 14 pencere ile isiqlandirilir Turbenin icinde Sahzade Beyazidin oglanlari Ehmed ve Orxan Sahzade Mustafanin anasi Mahidovran Sultan defn edilmisdir Gulsah Xatun turbesi Bir sira das ve iki sira kerpicden insa olunan kvadrat sekilli turbenin ici 10 pencere ile isiqlandirilir Son berpa islerinden sonra formasini tamamile deyisen turbedeki iki mezardan biri II Mehmedin xanimi ve Sahzade Mustafanin anasi Gulsah Xatuna digeri ise II Beyazidin oglu Sahzade Eliye aid edilir Ancaq II Beyazidin Eli adli bir oglu hec bir tarixi menbede qeyd olunmur Mukrime Xatun turbesi Bir sira das ve uc sira kerpicden insa olunan kvadrat sekilli turbenin ici 12 pencere ile isiqlandirilir ve Ayetul kursi ile bezedilmisdir Turbede II Beyazidin oglu Sahzade Sahensahin xanimi ve Sahzade Mehmedin anasi Mukrime Xatun defn olunmusdur Sahzade Mahmud turbesi Bir sira das ve uc sira kerpicden insa olunan kvadrat sekilli turbenin ici firuzeyi ve mavi rengli cinilerle bezedilmisdir Giris qapisi uzerinde yerlesen kitabede insa tarixi olaraq 1507 ci il memar olaraq ise Yaqub Sah ibn Sultan Sah adi qeyd olunur Mermer ve kerpic dosemeli turbede Sahzade Mahmudla birlikde oglanlari Orxan Emir ve Musa anasi Bulbul Xatun ve bacisi Hundi Sultan da defn olunmusdur Ebe Gulbahar Xatun turbesi Cay dasindan insa olunan etrafi aciq bu turbenin kitabesi olmasa da burada defn olunan sexsin II Mehmedin ebesi oldugu bilinir Gulruh Xatun turbesi Kvadrat planli turbenin divarlari bir sira kesme das ve iki sira kerpicle horulmus 12 pencere ile isiqlandirilan turbenin daxili Ayetul kursi yazilari ile bezedilmisdir Turbenin insa tarixi deqiq olmasa da 1480 ci illerde insa olundugu melumdur Turbede Gulruh Xatun ve qizi Qemersah Xatun Sahzade Alemsahin qizi Fatma Xatun ve Qemersah Xatunun oglu Sultanzade Osman bey defn olunmusdur Sirin Xatun turbesi Kvadrat planli turbenin divarlari bir sira kesme das ve iki sira kerpicle horulmus 12 pencere ile isiqlandirilan turbenin daxili Mukrime Xatun turbesi ile eynidir Turbede II Beyazidin xanimi Sirin Xatun oglu Sahzade Abdullah ve onun qizi Aynisah Sultan ve II Beyazidin diger xanimi Ferahsad Xatun defn olunmusdur Huma Xatun turbesi Erebce yazilan kitabesine gore 1449 cu ilde insa edilen turbenin divarlari bir sira das ve iki sira kerpicden horulmusdur Sade struktura sahib olan turbede II Muradin xanimi ve II Mehmedin anasi Huma Xatun defn olunmusdur Turbedeki diger mezarin kime aid oldugu ise melum deyil Saraylilar turbesi Muradiye Kulliyesindeki turbeler arasinda etrafi aciq olan iki turbeden biridir Kitabesi olmayan bu bina haqqinda hec bir sened yoxdur ve burada yerlesen iki mezarin kime aid oldugu melum deyil Bir diger iddiaya gore ise bu iki mezar Mahidovran Sultanin saray xidmetinde olan Aqile xanim ve Belkis xanim adli bacilarina aiddir Menbe Arxivlenmis suret 2023 07 29 tarixinde Istifade tarixi 2017 05 25 2015 04 15 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2017 05 25 Arxivlenmis suret PDF 2015 04 18 tarixinde PDF Istifade tarixi 2017 05 25 Arxivlenmis suret PDF 2015 04 18 tarixinde PDF Istifade tarixi 2017 05 25 Arxivlenmis suret 2015 04 17 tarixinde Istifade tarixi 2017 05 25 Arxivlenmis suret 2015 04 15 tarixinde Istifade tarixi 2017 05 25 Arxivlenmis suret 2014 12 05 tarixinde Istifade tarixi 2017 05 25