Saray — Saray böyük iqamətgahdır, xüsusən də kral iqamətgahı və ya dövlət başçısının və ya yepiskop və ya arxiyepiskop kimi digər yüksək vəzifəli şəxslərin evidir. Bu söz Romada İmperator iqamətgahlarının yerləşdiyi Palatine təpəsinin Latın adı palatiumdan götürülüb.
Etimologiya
Saray sözü qədim fransızca palais (imperator iqamətgahı), Romanın yeddi təpəsindən birinin adı olan Latın Palatium sözündən gəlir. Palatin təpəsindəki orijinal "saraylar" imperiya hakimiyyətinin oturacağı, Kapitoliya təpəsindəki "kapitol" isə Romanın dini nüvəsi idi. Şəhər yeddi təpəyə qədər böyüdükdən çox sonra Palatine arzu olunan yaşayış sahəsi olaraq qaldı. İmperator Sezar Avqust orada, yalnız Senat tərəfindən verilən zəfər əlaməti olaraq ön qapının yanında əkilmiş iki dəfnə ağacı ilə qonşularından ayrılan məqsədyönlü təvazökar bir evdə yaşayırdı. Onun övladları, xüsusən də Neron "Domus Aurea" (Qızıl Ev) ilə binanı və onun ərazisini təpənin zirvəsinə qalxana qədər dəfələrlə genişləndirdilər. Palatium sözü təpənin üstündəki məhəllə deyil, imperatorun iqamətgahı mənasına gəldi.
"Hökumət" mənasını verən saray, Paul Deacon-un c yazısında qeyd edilə bilər. AD 790 və 660-cı illərin hadisələrini təsvir edir: "Qrimuald Beneventuma yola düşərkən sarayını Lupusa həvalə etdi" (Historia Langobardorum, V.xvii). Eyni zamanda, Böyük Karl Axendəki "sarayında" Roma ifadəsini şüurlu şəkildə canlandırırdı, yalnız onun ibadətgahı qalır. 9-cu əsrdə "saray" da hökumətin yaşayış yerini göstərdi və daim səyahət edən Charlemagne on dörd tikdi. Erkən orta əsrlərdə palalar adətən imperator sarayının (və ya Kaiserpfalz) dövlət işlərinin aparıldığı Böyük Zalın yerləşdiyi hissəsi idi; Almaniyanın bəzi şəhərlərində hökumətin oturacağı kimi istifadə olunmağa davam etdi. Müqəddəs Roma İmperiyasında güclü müstəqil Seçicilər saraylarda (Paläste) yerləşdirilməyə başladılar. Bu, hakimiyyətin imperiyada geniş şəkildə paylanmasının sübutu kimi istifadə edilmişdir; daha mərkəzləşdirilmiş monarxiyalarda olduğu kimi, yalnız monarxın iqamətgahı saray olardı.
Müasir dövrdə bu termin arxeoloqlar və tarixçilər tərəfindən “saray mədəniyyətləri”ndə birləşmiş hökmdar, saray və bürokratiyanın yerləşdiyi böyük strukturlara şamil edilmişdir. Qeyri-rəsmi istifadədə "saray" termini istənilən növ böyük iqamətgahı əhatə edə bilər.
Qədim saraylar
Tunc dövrü Yunanıstan sarayının ən yaxşı nümunələri Miken, Tirin və Pilosda aparılan qazıntılarda görülür. Bunların inzibati mərkəzlər olduğunu orada tapılan qeydlər göstərir. Memarlıq nöqteyi-nəzərindən onlar Mino saraylarının və həmçinin Yunan materikində əvvəllər tikilmiş digər sarayların varisləri idilər. Onlar anbarlar və emalatxanalar, həmçinin qəbul zalları və yaşayış yerləri kimi müxtəlif ölçülü bir neçə otağa açılan bir qrup həyətin ətrafında yerləşirdi. Sarayın ürəyi meqaron idi. Bu, dörd sütunla əhatə olunmuş dairəvi ocağın ətrafında düzülmüş taxt otağı idi, taxt otağa girərkən ümumiyyətlə sağ tərəfdən tapılır. Pilos sarayında tapılan pilləkənlər sarayların iki mərtəbəli olduğunu göstərir. Ən üst mərtəbədə kral ailəsinin şəxsi otaqları və bəzi anbarlar yerləşirdi. Bu saraylar çoxlu artefakt və parçalanmış freskalar verdi.
Romadakı Domitian sarayı 1-ci əsrin sonundan 5-ci əsrə qədər Roma imperatorlarının əsas iqamətgahı olan saraylar kompleksinə verilən ümumi addır. Hamısı dağıdılıb, lakin divarların əhəmiyyətli qalıqları var, bəzi heykəllər və dekorativ elementlər qazılıb. Domus Aurea, Neron tərəfindən başlanmış fərqli bir saray idi, burada İntibah dövründən bəri aparılan qazıntılar indi yerin altındakı səviyyələrdə olduqca yaxşı qorunmuş rəsmləri aşkar etdi.
Xorvatiyanın Split şəhərindəki Diokletian Sarayı eramızın 305-ci ilində işğala hazır idi və orta əsrlərdə möhkəmləndirilmiş şəhərə çevrilmiş ən böyük qədim sağ qalmışdır; hələ də çoxlu insan və müəssisələrə ev sahibliyi edir.
Yaponiya, Koreya, Vyetnam, Tayland, İndoneziya imperator sarayları kimi Şərqi Asiyada saraylar və Çinin Qadağan olunmuş şəhərindəki böyük taxta tikililər tək tikili saraylardan fərqli olaraq geniş, divarlı bağlarla əhatə olunmuş çoxlu alçaq pavilyonlardan ibarətdir. Orta əsr Qərbi Avropa. Saraylar həmçinin Aşanti İmperiyası kimi post-klassik Afrika krallıqları tərəfindən tikilmişdir. Üçüncü İngiltərə-Aşanti Müharibəsi zamanı dağıdılmadan əvvəl, Qananın Kumasidəki Ashanti kral sarayı ingilis tədqiqatçıları Tomas Edvard Boudiç və Vinvud Rid tərəfindən "müxtəlif uzunsov həyətlərdən və müntəzəm meydanlardan ibarət nəhəng bina" kimi təsvir edilmişdir.
Orta əsr sarayları
Hökmdarlara məxsus Avropa sarayları çox vaxt böyük və əzəmətli idi, lakin çox az hissəsi tərk edilmiş, yandırılmış və ya dağıdılmış və ya yenidən tikilmiş orta əsrlər vəziyyətində sağ qalmışdır. Fransanın Avignon şəhərindəki Papa Sarayı, yəqin ki, ən yaxşı böyük nümunədir, mahiyyət etibarı ilə 1252-1379-cu illərdə yaradılmışdır və 1433-cü ildən, Avignon Papalığının sonu və sonrakı parçalanmalardan sonra çox az dəyişiklik olmuşdur. İngiltərədə, London Qülləsi və Windsor qəsri, uyğunlaşmaq üçün nəzərdə tutulmuş sonrakı tikililərlə yanaşı, bir çox orta əsr hissələrini ehtiva edir.
Ən möhtəşəmlərindən biri olan orta əsrlərə aid Luvr sarayının çox az hissəsi yer kürəsindən sağ qalmışdır və eyni şeyi Konstantinopoldakı Bizans İmperiyasının əsas sarayları haqqında da demək olar: Böyük Konstantinopol sarayı, Bukolon sarayı və Blaherna sarayı. Sonuncunun əlavəsi olan Porfirogenitus Sarayında əhəmiyyətli qalıqlar var, hazırda muzey var. Lakin Avropanın bir neçə yerində kiçik sarayların hissələri salamat qalmışdır.
Amerika
Braziliya
Braziliyanın yeni paytaxtı Brasília, əksəriyyəti şəhərin memarı Oscar Niemeyer tərəfindən hazırlanmış müasir saraylara ev sahibliyi edir. Alvorada Sarayı Braziliya prezidentinin rəsmi iqamətgahıdır. Planalto Sarayı rəsmi iş yeridir. Jaburu Sarayı Braziliyanın vitse-prezidentinin rəsmi iqamətgahıdır. Həmçinin Portuqaliya İmperiyasının və Braziliya İmperiyasının keçmiş paytaxtı olan Rio-de-Janeyroda Braziliya imperatorlarının keçmiş rəsmi iqamətgahı, Paço İmperatorluğu, rəsmi iş yeri və Quanabara kimi San-Kristovao İmperator Sarayı kimi çoxsaylı kral və imperator sarayları var. Saray, zadəganlıq və aristokratiya saraylarından başqa, Braziliya şahzadəsi İmperator İzabelin keçmiş iqamətgahı. Rio de Janeyro əyalətindəki Petropolis şəhəri əsasən Petropolis Sarayı və Qrao-Para Sarayı kimi imperiya dövrünə aid sarayları ilə tanınır.
Afrika
Efiopiya
Addis Ababada yerləşən Menelik Sarayı hazırda Efiopiyanın baş nazirinin iqamətgahı kimi xidmət edən saray kompleksidir. Kompleksdə saraylar və iqamətgahlar olmaqla yanaşı, bir neçə kilsə, türbə və monastır da var. Əvvəllər bura Efiopiya imperatorlarının iqamətgahı kimi xidmət edirdi. 2018-ci ildə təmirdən sonra kompleks 2019-cu ildə Birlik Parkının bir hissəsi olaraq ictimaiyyətə açıldı.
Nigeriya
Nigeriyanın Yoruba Ovo qəbiləsinin hökmdarı Olowo Sarayı bütün Afrikanın ən böyük sarayı kimi qəbul edilir. O, hər biri özünəməxsus ənənəvi istifadəyə malik 100-dən çox həyətdən ibarətdir.
Nigeriyanın Kano əyalətində Gidan Rumfa tikildiyi 15-ci əsrin sonlarından bəri Kano əmirinin oturacağı kimi fəaliyyət göstərir.
Edo əyalətinin paytaxtı Benin şəhərində, Benin Obasının indiki Kral Sarayı yerləşir. Hazırda burada bəzi digər kral ailələri ilə birlikdə Edo xalqının ənənəvi hökmdarı olan Benin Obası yerləşir. Hazırkı saray orijinalı 1897-ci ildə ingilislər tərəfindən məhv edildikdən sonra II Eveka tərəfindən yenidən qurulmuşdur.
Ruanda
Ruanda üç saraya ev sahibliyi edir, baxmayaraq ki, onlardan biri hazırda dəyişdirilib. Ruanda Krallığının keçmiş kral paytaxtı olan Nyanzada iki mövcud saray var. Birincisi, ənənəvi Kral Sarayı, xalq üslubunda tikilmiş və Ruandanın ənənəvi hökmdarı Mvamiyə ev sahibliyi etmişdir. Nyanzada kral üçün ikinci bir saray var, baxmayaraq ki, o, yerli tikinti üslubundan fərqli olaraq Art Deco üslubunda tikilmişdir. Üçüncü saray, Rwesero Sarayı əvvəlcə III Mutara üçün tikildi, lakin o, tamamlanmadan öldü və bina Rwesero İncəsənət Muzeyinə çevrildi.
Uqanda
Kabaka Sarayı Uqanda Krallığına aid idi və indiki paytaxt Kampala üçün məşhur bir abidədir.
Asiya
Azərbaycan
Azərbaycanda müxtəlif dövrlərə aid çoxlu saraylar var. Məsələn, Naxçıvan şəhərində yerləşən və 1130-cu illərdə tikilmiş Eldənizlər İmperiyası Atabəyinin “Göyalp” sarayı kimi eramızdan əvvəl və XII əsrə aid saraylar var.
Bakı Xanlar Sarayı 17-ci əsrdə Bakı xanlığının hakim ailə üzvlərinə məxsus bir neçə evdən ibarət kompleksdir. Saray kompleksi xarabalıqda idi, lakin 2018-ci ildən etibarən yenidən qurulmuşdur. İçərişəhər Dövlət Tarix-Memarlıq Qoruğu İdarəsinin Rəsmi İdarəsi kompleksi saray-muzey kimi istifadəyə verib.
Hal-hazırda Nikah Qeydiyyatı Sarayı adlanan və əvvəllər Muxtarov Sarayı adlanan Xoşbəxtlik Sarayı (Səadət Sarayı) 19-cu əsrin əvvəllərində neo-qotik üslubda tikilmiş, Bakının mərkəzində, Azərbaycanda tarixi binadır.
Şahbulaq qalası sarayı (Şahbulaq qalası "Şahın bulağı") — Ağdam yaxınlığında 18-ci əsrə aid qala. Türk hökmdarı Nadir şahın ölümündən sonra indiki Azərbaycan ərazisi bir neçə Qafqaz xanlığına parçalandı ki, onlardan biri də Pənah Əli xanın yaratdığı Qarabağ xanlığı idi. Xanlığın ilk paytaxtı 1748-ci ildə tikilmiş Bayat qalası olmuşdur
Hacı Qayıbın sarayı İçərişəhərin sahilində yerləşən qədim qala tikilidir. İçərişəhərin Bakı məhəlləsində, Qız qalası ilə üzbəüz yerləşir. Sarayın tarixi 15-ci əsrə gedib çıxır. Hamamın suqəbuledici portalı düzbucaqlı formadadır
Azərbaycanın Şəki şəhərindəki Şəki Xanlarının Sarayı (az. Şəki xanlarının sarayı) Şəki xanlarının yay iqamətgahı idi. 1797-ci ildə Məhəmməd Həsən Xan tərəfindən tikilmişdir. Yay iqamətgahı hovuzu və çinarları ilə yanaşı, vaxtilə qış sarayı, xan ailəsi üçün iqamətgahlar və qulluqçular məhəllələrini özündə birləşdirən Şəki Xanları qalasının daxilindəki böyük saray kompleksindən qalan yeganə tikilidir. Burada dekorativ plitələr, fəvvarələr və bir neçə vitraj pəncərələri var. Eksteryer həndəsi naxışlarda tünd göy, firuzəyi və oxlu kaşılarla bəzədilib, divar rəsmləri tempera ilə rənglənib və Nizami Gəncəvinin əsərlərindən ilhamlanıb.
Əfqanıstan
Əfqanıstanın paytaxtı Kabil çoxlu sayda sarayları ilə məşhurdur. Bir çoxu 19-cu əsrdə tikilmişdir, lakin bəlkə də ən məşhuru Darul Aman Sarayıdır. Darul Aman da daxil olmaqla bir çox saray vətəndaş müharibəsi nəticəsində zədələnmiş, lakin digərləri sağ qalmış və ya yenidən tikilmişdir.
Ermənistan
Ermənistanda müxtəlif tarixi dövrlərə aid çoxlu saraylar var. İrəvandakı Erebuni qalasında eramızdan əvvəl 782-ci ildə tikilmiş möhtəşəm kral sarayı var. Kral Argisthi tərəfindən. Erebunidəki saray Urartu sarayının ən erkən nümunələrindən biridir.
Ermənistan Krallığı dövründə (antik dövr) ardıcıl padşahlar üçün çoxlu saraylar tikilmişdir. Kral sarayının xarabalıqlarına IV Orontes tərəfindən Orontid erməni padşahlarının iqamətgahı kimi xidmət etmək üçün tikilmiş erkən Ermənistan paytaxtı Yervandaşatda tapıla bilər. Ermənistanın Artaksiad sülaləsi dövründə imperator padşah böyük Tiqran yeni tikilmiş Tigranocerta şəhərində möhtəşəm bir fars sarayı tikdirdi.
Bruney
İstana Nurul İman dünyanın ən böyük yaşayış sarayıdır və Bruney sultanı Hassanal Bolkiahın rəsmi iqamətgahı və Bruney hökumətinin iqamətgahıdır. Saray Bruneyin paytaxtı Bandar Seri Beqavandan bir neçə kilometr cənubda, Bruney çayının sahilində yarpaqlı təpələrin üzərində yerləşir.
Banqladeş
Banqladeşdəki sarayların əksəriyyəti Britaniya Benqalının Zamindarları və Nəvabları tərəfindən tikilmişdir. Ölkə daxilində bir çox möhtəşəm saraylara rast gəlmək olar. Görkəmli saraylar arasında Dəkkə Nəvabları tərəfindən tikilmiş Əhsən Mənzil (Çəhrayı Saray kimi də tanınır); Rangpur Tajhat Sarayı; Nator Sarayı; Racşahi Puthia Rajbari; Köhnə Dəkkənin Gül Bağçası Sarayı; Manikganjın Baliati Sarayı; Mymensingh Şaşi Locası; və Banqabhaban (Prezident Sarayı).
Çin
Çin saraylarının məşhur nümunəsi Qadağan olunmuş Şəhərdir, Ming sülaləsindən (Yonqle İmperatorundan) Qing sülaləsinin sonuna qədər Çin İmperiyasının imperator sarayıdır. Pekində yerləşən bu, hazırda dünyada mövcud olan ən böyük saray kompleksidir. Saray kompleksi ənənəvi Çin saray memarlığının nümunəsidir. Başqa bir nümunə Pekinin şimal kənarında yerləşən Yay Sarayı və Şenyandakı Mukden Sarayıdır. Nankindəki Prezident Sarayı və Çançundakı Mançukuo İmperator Sarayı Avropa memarlıq təsirlərini nümayiş etdirir.
Hindistan
Hindistan çoxlu saraylara və nəhəng imperiyalara ev sahibliyi edir. Onun tarixi ölkənin müxtəlif yerlərində hökmranlıq etmiş çoxsaylı sülalələrlə doludur. Qədim dövrün əksər abidələri dağıdılmış və ya xarabalıq vəziyyətində olsa da, bəzi orta əsrlərə aid tikililər yaxşı vəziyyətdə saxlanılıb və ya bərpa olunub. Hindistanın hər yerində bir neçə orta əsr qalaları və sarayları hələ də var. Bunlar o dövrün memar və mühəndislərinin nailiyyətlərinin nümunələridir. Hindistanın sarayları ölkənin kral ailəsinin həyatı haqqında bir fikir təklif edir. Bəzi kral sarayları son onilliklər ərzində muzey və ya otel kimi saxlanılsa da, bəziləri hələ də keçmiş kral ailələrinin üzvləri üçün evlərdir. Bu qalalar və saraylar Hindistanın knyazlıq əyalətlərinin ən böyük təsvirləri və mirasıdır. Onlar möhtəşəm fəvvarələrdə üzən çiçəkləri, möhtəşəm hamamların və şəxsi hovuzların parıldayan mavi sularını, dorik sütunları, bəzək mötərizələrini, dekorativ pilləkənləri və böyük pəncərələrdən daxil olan işıqları əks etdirir. Hindistan ən heyranedici qala və saraylardan bəzilərinə, əsl kral sığınacağına malikdir. Bu, təkcə kral təcrübəsi üçün romantik bir həsrət deyil, həm də minlərlə irs həvəskarını Hindistanın saraylarına gətirən əsl hind təcrübəsinin axtarışıdır.
İndoneziya
İndoneziyada saraylar istana (Malay və İndoneziya) və ya kraton (Yavan və Sundan) kimi tanınır. Balidə kral sarayı kompleksi puri adlanır. Saraylar İndoneziya arxipelaqının uzun tarixini və müxtəlif mədəniyyətini əks etdirir.
İndoneziya hazırda respublika olsa da, onun bəzi hissələri və əyalətləri hələ də ənənəvi kral irsini, məsələn, Yogyakarta Sultanlığı, Surakarta, Mangkunegaran knyazlığı, Cirebondakı Kasepuhan sarayı və Şərqi Kalimantandakı Kutai kimi qoruyub saxlayır və qoruyur. Sarayların və kral evlərinin qalıqlarına hələ də Banten, Medan, Ternate, Bima, Bali və Sumenepdə rast gəlmək olar. Ənənəvi Bali və Yava kratonlarının düzülüşü Çin kral pavilyonlarının, meydanlarının və bağlarının divarlı birləşmələri konsepsiyasına bənzəyir. Bu kratonların əksəriyyəti pendopo adlanan taxta pavilyonlar şəklini alırdı, Sumatra istanası isə adətən tək böyük strukturdan ibarətdir. Tipik Minangkabau xalq memarlığını Qərbi Sumatra, Pagaruyung Sarayında tapmaq olar. Malay sarayının nümunəsi Medandakı İstana Maimundur.
İran
Niavaran Saray Kompleksi İranın Tehran şəhərinin şimal hissəsində yerləşən tarixi kompleksdir. O, bir neçə bina və muzeydən ibarətdir. Qacarlar sülaləsindən olan Nasirəddin şahın dövründən qalma Sahebqraniyeh sarayı da bu kompleksin içərisindədir. 1968-ci ildə tamamlanan əsas Niavaran sarayı İran İnqilabına qədər sonuncu şah Məhəmməd Rza Pəhləvinin və imperator ailəsinin əsas iqamətgahı olub. Əsas sarayın layihəsini iranlı memar Möhsün Foruqi hazırlayıb.
İsrail
Təqribən eramızdan əvvəl 1600-cü ildə dağıdılmış Tel-Kəbrinin İsraildən əvvəlki Kənan ərazisi sarayın nüvəsi ətrafında inşa edilmişdir. Qədim İsrail və Yəhudeyanın saray mədəniyyəti İbranicə İncil vasitəsilə başa düşülsə də, Süleymanın və ya Davudun heç bir sarayı etibarlı şəkildə müəyyən edilməmişdir. İsraildə Masada kimi çoxlu qədim saraylar var. Roma Yəhudeyasında, İudeya səhrasındakı Qüdsdəki əsas saray və Herodiumdakı qış sarayı da daxil olmaqla, bir neçə yerdə müştəri-padşahların Hirodiya xəttinin sarayları müəyyən edilmişdir. Herodun Qeysəriyyə Maritimadakı sarayı, Roma prokurorlarının və Yəhudeya valilərinin rəsmi iqamətgahı kimi saray funksiyasını qoruyub saxladı. Yerusəlimin Köhnə Şəhərində Lady Tonsok Sarayı kimi başqa saraylar da var.
İsraildə "saraylar" sayılmayan bir sıra möhtəşəm binalar var, lakin onlar tipik sarayın möhtəşəmliyinə malikdir və Yehudayoff Hefetz Evi və Qüdsdəki Sergey həyəti kimi yaşayış yeri kimi xidmət edir.
Yaponiya
Yaponiyadakı saraylardan bir çoxu Tokioda yerləşir, məsələn, Yaponiyanın kral ailəsinin yaşadığı Tokio İmperator Sarayı. İmperator sarayı Edo qalasının yerində tikilmişdir. Digər yapon sarayları Yaponiyanın keçmiş paytaxtı Kyotoda yerləşir. Yapon saraylarının əksəriyyəti böyük bir paqoda kimi "qala" üslubunda qurulmuşdur. Bu, sarayı zəlzələlərə qarşı gücləndirməyə kömək edir.
Koreya
Koreya qədim zamanlardan bəri bir çox saraylardan istifadə etmişdir, baxmayaraq ki, bir çoxu dağıdılmışdır. Saraylar Seul, Kaeseong, Pyeongyang, Gyeongju və Buyeo, eləcə də müasir Koreyadan kənarda yerləşən müxtəlif şəhərlərdə, lakin bununla məhdudlaşmayaraq tikilmişdir. Bu gün yalnız Joseon sülaləsinin sarayları hələ də toxunulmazdır, hətta o zaman da, uzun illər müstəmləkəçilik, müharibə və baxımsızlıq səbəbindən çox kiçildi. Sağ qalan bu sarayların ən simvolu Coseon sülaləsinin əsas sarayı olan Gyeongbokgung-dur. Digər nümunələrə Changdeokgung, Changgyeonggung, Deoksugung və Gyeonghuigung daxildir. Bunların hamısı Joseon sülaləsindəndir və bu günə qədər sağ qalır, baxmayaraq ki, bir çoxları müstəmləkə dövründə məhv edildikdən sonra son onilliklər ərzində yenidən qurulmalı idi. Digər məşhur nümunələrə Manwoldae, Kaeseongda yerləşən Goryeo sülaləsinin sarayı, Banwolseong, Gyeongjuda yerləşən Silla sarayı və Pyeongyangda yerləşən Qoguryeo sarayı Anhak Sarayı daxildir.
Livan
Livanda saraylar Finikiyalılar dövründən bəri mövcuddur. Qədim Finikiyanın demək olar ki, bütün sarayları dağıdılıb.
İntibah dövründə Livanda, xüsusən də Livan dağının Chouf bölgəsində saraylar tikilmişdir. Livan sarayları memarlıq baxımından çox müxtəlifdir, ərəblər, italyanlar, fransızlar, farslar, türklər və şərqi asiyalıların təsiri altındadır. Bu, ənənəvi Livan, İtalyan, Ərəb və Fars memarlığının qarışığı olan Beyteddin Sarayında görünür.
Bu gün Livanda saray kimi təsnif edilə bilən ən azı on bina var, o cümlədən Beyteddin Sarayı, Grand Serail (dünyanın ən böyüklərindən biri), Baabda Sarayı, Sursock Muzeyi və Fəxrəddin Sarayı.
Malayziya
Doqquz ştatın tərkib hissəsi olan Malayziya irsi sultanlar tərəfindən idarə olunur. Hər beş ildən bir sultan Malayziya dövlətinin başçısı Yang di-Pertuan Aqonq (Ali Kral) seçilir. Yang di-Pertuan Aqonqun istana adlanan sarayı var. Digər sultanların hər birinin öz əyalətində yerləşən öz istanası var. Ölkə daxilində bəzən onları Istana Hinggap adlandırırlar.
Yang di-Pertuan Aqonqun rəsmi iqamətgahları Istana Negara, Jalan Duta; Kral Muzeyi; və Putrajayada yerləşən Istana Melawati, saray və geri çəkilmə yeri. Digər rəsmi saraylardan bəziləri Istana Besar, Istana Anak Bukit, Istana Pekan, Istana Maziah, Istana Alam Shah, Istana Balai Besar, Istana Besar Seri Menanti, Istana Iskandariah və Istana Arau. Bir neçə təyin edilmiş qubernator və ya Yang di-Pertua Negeri də Astana, Istana Negeri Sabah və Seri Mutiara kimi rəsmi oturacaqları və iqamətgahlarına sahib olmaq üçün təyin olunur.
Nepal
Narayanhiti Saray Muzeyi Nepal Krallığının hökmdar monarxının iqamətgahı və əsas iş yeri idi. O, 1961-ci ildə Kaliforniyalı memar Benjamin Polkun layihəsi ilə King Mahendra tərəfindən tikilib. Monarxiyanı devirən 2006-cı il inqilabından sonra bu kral sarayı ictimai muzeyə çevrildi.
Köhnə saraylara YUNESKO-nun Dünya İrs Siyahısına daxil edilmiş Durbar meydanları daxildir. Onlar Katmandu, Bhaktapur və Lalitpur rayonlarında Katmandu Vadisində yerləşir. Katmanduda Katmandu Durbar Meydanı, Bhaktapurda Bhaktapur Durbar Meydanı, Lalitpurda Patan Durbar Meydanı var.
Filippinlər
İspanlıqdan əvvəlki Filippində filippinlilər toroqan və ya bahay lakan (“kral evi”) adlanan qədim zadəganlar və krallar (lakanlar, vanglar, racalar və datuslar kimi) üçün böyük taxta iqamətgahlar tikirdilər. Torağanın pəncərələri yarıqlıdır və evin qarşısında yerləşən okir naxışlı taxta panellərlə zəngin çərçivəyə salınmışdır. Kommunal mətbəx əsas evdən yarım metr aşağıdır və həm yemək bişirmək, həm də yemək üçün istifadə olunur. Toroqanın fərqli hündür gable damı, zirvədə nazik və zərif şəkildə karnizlərə qədər alovlanır, taxta plitələrlə əhatə olunmuş və yerdən iki metrdən çox hündürlüyə qoyulmuş nəhəng bir ağacın gövdəsi ilə qaldırılmış nəhəng strukturların üzərində oturur. qaya üzərində. Son mərtəbənin şüaları panolonqlar kimi uzanır, sanki bütün evi yuxarı qaldırır. Toroqan bəzəklərlə bəzədilib. Damın zirvəsində dionqal, həmçinin mürəkkəb oyma tinai a walai, döşəmədə, pəncərələrdə və panolonqlarda okir naxışları var idi.
Türkiyə
İstanbuldakı nəhəng Topqapı Sarayı kompleksi 1459-cu ildə başlanmış və bir çox əlavələri ilə 1923-cü ildə muzeyə çevrilənə qədər demək olar ki, tamamilə salamat qalmışdır. O, həm hökumət mərkəzi, həm də Osmanlı xəlifələrinin iqamətgahı olmuşdur. O, geniş divarlı bağda (bir hissəsi indi Gülhanə parkıdır) qurulmuş bir qrup köşkün tipik Asiya formasının aspektlərini həyətləri olan tək nəhəng binanın Avropa üslubu ilə birləşdirdi. Ziyarətçilər əvvəlcə arkadalar boyunca yüzlərlə əsgərlə düzülmüş bir sıra həyətlərdən keçdilər, yalnız ən vacib və ya bəyənilənlər Dördüncü Həyətə və imperiya yaşayış məhəllələrinə çatdılar.
19-cu əsrə qədər Topkapı, yeni Dolmabahçe Sarayı və Yıldız Sarayı, həmçinin İstanbuldakı kiçik Osmanlı sarayları, bəzi yay istirahətləri və s. Bunlar əsasən Avropa memarlıq üslubunda idi.
Avropa
Belçika
Gruuthusemuseum Brugesdəki tətbiqi sənət muzeyidir, orta əsrlər Qruutuz, Lui de Qruutuz sarayında yerləşir. Kolleksiya 15-ci əsrdən 19-cu əsrə qədərdir.
Ehtimal olunur ki, 13-cü əsrdə Brugesdən olan zəngin bir ailə taxıldan vergi almaq üçün inhisar aldı və onun üçün anbar tikdi. Bina XV əsrin əvvəllərində IV Yanvar van der Aa tərəfindən ailəsi üçün dəbdəbəli evə dəyişdirildi və sonradan adını "Van Gruuthuse" ("Gruit evindən") olaraq dəyişdirdi. Onun oğlu Louis de Gruuthuse evə ikinci qanad, 1472-ci ildə isə ibadətgah əlavə edir. Bu, evi qonşu Brügge Xanım Kilsəsi ilə birləşdirir.
Mechelen şəhərində bir neçə saray var:
"Hof van Kamerijk" və ya "York Marqaret Sarayı", 15-ci əsr binası. Həmçinin "Keizershof" (ingiliscə; sözün əsl mənasında "İmperator Məhkəməsi") adlanır, çünki burada bir neçə kral övladı yaşayır və bu sarayda təhsil alırdı, o cümlədən Karl V (Müqəddəs Roma İmperatoru və Avstriya Archduke, İspaniya Kralı və Burqundiya Hersoq)
"Hof van Savoye" və ya "Avstriya Marqaretinin Sarayı", 16-cı əsrin əvvəllərinə aid bina və Şimali Avropada ilk İntibah binalarından biri.
"Hof van Busleyden", 16-cı əsrin əvvəllərində Hieronymus van Busleyden'in İntibah sarayı; "Arxiyepiskop sarayı", 18-ci əsr binası və Belçikanın Roma Katolik əyalətinin arxiyepiskopunun rəsmi oturacağı; "Hof van Palermo", Yan I Carondeletin 15-ci əsr sarayı; "Hof van Hoogstraten", 16-cı əsrə aid Antoon I van Lalaing sarayı; "Hof van Nassau", 15-ci əsrə aid bina, o, Charles the Bold ilə evləndikdən sonra Mechelen'ə gələndə York Marqaretinin müvəqqəti məhkəməsi kimi xidmət edirdi; "Hof van Cortenbach", 16-cı əsr binası; "Hof van Coloma", 18-ci əsrdə Jean Ernest Coloma sarayı, St-Pieters Leeuw baronu və Coloma ailəsinin üzvü
Brüssel şəhərində bir neçə qalan və diqqətəlayiq saraylar da var: "Brüssel Kral Sarayı", Belçika Kralı və Kraliçasının rəsmi sarayı, Eqmont sarayı, Lotaringiya Şahzadəsi Çarlz Alexander Emanuelin sarayı və Hotel Errera.
Fransa
Fransada şato və saray arasında aydın fərq var. Saray, Fransanın kral sarayı olan və indi Fransanın Ali Məhkəməsi və ya Avignondakı Papaların sarayı olan Parisdəki Palais de la Cite kimi həmişə şəhərli olmuşdur.
Château, əksinə, həmişə kənd yerlərində olub, hətta artıq həqiqətən möhkəmləndirilmədiyi halda belə, öz demesnesi ilə dəstəklənib. İngilis dilində danışanlar "Versal Sarayı" haqqında düşünürlər, çünki bu, Fransa kralının iqamətgahı idi və kral güc mənbəyi idi, baxmayaraq ki, bina həmişə fransızlar üçün Château de Versailles və hökumətin oturacağı olaraq qaldı. Antik rejim altında Luvr Sarayı qaldı. Luvr Parisin kənarında möhkəmləndirilmiş Château du Luvr kimi başlamışdı, lakin hökumətin oturacağı və möhkəmləndirilmiş memarlığından məhrum edilmiş və sonra tamamilə şəhərlə əhatə olunaraq Luvr Sarayına çevrilmişdir.
Hôtel particulier, ön həyətin arxasında və bağçaya açılan entre cour et jardin yerləşmiş şəhər yaşayış yeri üçün termin olaraq qalır; birbaşa küçələrə çıxdıqda, onlar maisons, "evlər"dir. Yepiskopların həmişə yeparxiyalarının şəhərində sarayı, başqa şəhərlərdə mehmanxanası var idi, baxmayaraq ki, onlar şatoya sahib ola bilərlər.
İtaliya, İspaniya və Portuqaliyada, eləcə də keçmiş Avstriya İmperiyasında istifadə mahiyyətcə eynidir. Vyanada, Avstriyada, aristokrat və ya çox varlı ailələrə məxsus bütün böyük malikanələr ənənəvi olaraq pala adlanırdı, lakin bu, heç vaxt şəhər daxilində Burg, kənarda isə Schloss adlanan imperiya saraylarına şamil edilmirdi. Almaniyada daha geniş termin nisbətən yeni idxal idi və daha məhdudlaşdırıcı şəkildə istifadə olunurdu.
Almaniya
Alman dilində "saray" ifadəsi Palastdır və xüsusilə böyük saray kompleksləri və bağlar üçün istifadə olunur. Böyük kənd evləri adətən schloss (ingilis dilində chateaux və ya qala) adlanır.
Almaniya müxtəlif 25.000-dən çox qala və saray və minlərlə malikanə təklif edir. Ölkə Sanssouci, Linderhof Sarayı, Herrenchiemsee, Schwetzingen, Nordkirchen və Schwerin Sarayı kimi nağıllara bənzər mənzərəli saray binaları ilə tanınır. Bu binaların bir çoxunun istehkamlardan tutmuş kral iqamətgahlarına qədər 1000 ildən çox tarixi var. Orta əsrlərdən sonra bir çox alman qalaları möhkəmləndirilmiş bina kimi deyil, əsasən kral və ya dukal sarayları kimi tikilmişdir.
Macarıstan
Macarıstanda şəhər və kənd yaşayış yerləri arasında fərq qoyulur. Yalnız yüksək aristokratiyanın şəhər iqamətgahları palota (saray) adlanırdı; əzəmətli kənd evləri kastély (imarət), kiçik bağ evləri olduqda isə kuria adlanırdı. Soylu torpaq sahibləri ailələri, Esterhazi Evi kimi, tez-tez kəndlərdə bir neçə malikanəyə və şəhərlərdə saraylara sahib idilər. Macarıstan Respublikası Prezidentinin ofisi Şandor Sarayı 19-cu əsrdə Şandor ailəsinin iqamətgahı idi. Kral iqamətgahlarına saraylar da deyilirdi, məsələn, Viseqraddakı Kral Matias Korvinusun Erkən İntibah yay sarayı və ya Királyi-palota (Kral Sarayı) adlanan Buda qalası. 19-cu əsrin ikinci yarısında Budapeştin Andrássy út və başqa yerlərində burjuaziyanın möhtəşəm yeni şəhərcikləri saray adlandırıldı. Tipik bir nümunə sığorta şirkəti tərəfindən tikilmiş Art Nouveau Gresham Sarayıdır. Böyük ictimai binalar və hətta daha yüksək səviyyəli yaşayış binaları müntəzəm olaraq saraylar adlanırdı (sonuncunun müasir termini kirayə sarayı mənasını verən bérpalota idi). Müasir binalar üçün bu termin İncəsənət Sarayının nəzərəçarpacaq dərəcədə istisnası ilə nadir hallarda istifadə olunur.
İtaliya
İtaliyada möhtəşəm iqamətgah kimi tikilmiş istənilən şəhər binası palazzodur; bunlar çox vaxt Viktoriya şəhərciyindən böyük deyil. Evinin palazzo sayılması üçün zadəgan olmaq lazım deyildi; Venesiyadakı yüzlərlə palazzi, demək olar ki, hamısı şəhərin patrisi sinfinə aid idi. Orta əsrlərdə bunlar həm də anbar və ticarət yerləri, eləcə də ev kimi fəaliyyət göstərirdi. Hər bir ailənin palazzosu bütün ailə üzvlərini özündə cəmləşdirən bir pətək idi, baxmayaraq ki, həmişə möhtəşəm bir memarlıq cəbhəsi göstərməyə bilər. 20-ci əsrdə italyan dilində palazzo hər hansı böyük gözəl yaşayış binasına əlavə olaraq tətbiq olunmağa başladı, çünki bir çox köhnə palazzi bu istifadəyə çevrildi.
Yepiskopun şəhərcikləri həmişə palazzi idi və yerli rejimin oturacağı da belə adlanırdı. Keçmiş paytaxtların bir çoxunda yerli hersoq və ya lordun oturacağı Ducal Sarayı var. Florensiyada (digər güclü kommunal hökumətlərdə olduğu kimi) hökumət oturacağı Palazzo della Signoria kimi tanınırdı. Medicilər Toskana Böyük Hersoqları edildikdə, güc mərkəzi onların Palazzo Pittidəki yeni iqamətgahına keçdi və köhnə güc mərkəzi Palazzo Vecchio olaraq adlandırılmağa başladı.
Birinci mərtəbədəki mağazalar və müasir sarayın yuxarı hissəsindəki mənzillər heç də bir-birinə uyğun gəlmir: tarixən hətta böyük bir ailənin sarayının birinci mərtəbələri tez-tez xidmətçilər, tacirlər, müştərilər və ictimaiyyət üçün açıq olan ticarət və məişət ofisləri ola bilərdi. ən ağıllı və ən prestijli mərtəbə (piano zadəganı kimi tanınır) yuxarı mərtəbələr və mənzillərlə birlikdə ailə üçün saxlanılırdı, bunların hamısı birinci mərtəbədəkilərdən daha təmiz və təhlükəsiz sayılırdı. Personel tərəfindən istifadə edilən ən təvazökar çardaq otaqları və damlar üçün çox vaxt ayrı-ayrı, bəzən xarici pilləkənlər var idi (və var).
İtaliyadakı ən əhəmiyyətli kral palazziləri Caserta, Neapol, Palermo, Turin, həmçinin Romadakı Quirinale Sarayıdır.
Malta
XVI əsrə qədər Malta Siciliya Krallığının bir hissəsi idi və paytaxt Mdinada Palazzo Falson və Palazzo Santa Sofia kimi zadəganlar üçün çoxlu saraylar yerləşirdi. 1530-cu ildə Müqəddəs Yəhya ordeninin gəlişindən sonra cəngavərlər Birquda məskunlaşdılar, burada Fort St Angelo'nun bir hissəsi Böyük Ustad üçün saray kimi istifadə edildi. Cəngavərlərin özləri aubergelərdə yaşayırdılar, lakin bunlar saraylardan daha çox böyük evlər idi.
1566-cı ildə Orden yeni paytaxt Vallettanın tikintisinə başlayanda yeni Qrossmeysterlər Sarayı və bir sıra yeni aubergelər tikildi. Vallettadakı aubergelər Birgudakı həmkarlarından çox daha böyükdür və saray kimi qəbul edilə bilər. Hələ də dayanan ən mühüm auberge, hazırda Malta Baş Nazirinin Ofisinin yerləşdiyi Auberge de Castille-dir. Bu illər ərzində Böyük Ustadlar kənd yerlərində Verdala Sarayı və San Anton Sarayı kimi bir sıra böyük iqamətgahlar da tikdilər. Onların hər ikisi indi Malta prezidentinin rəsmi iqamətgahı kimi xidmət edir.
Mdinada Malta arxiyepiskopunun sarayı var. 1798-ci ildə inkvizisiya ləğv edilənə qədər inkvizitorun Birquda, Girgentidə isə başqa bir sarayı var idi. Ordenin zadəganları, yuxarı təbəqələri və ayrı-ayrı cəngavərləri xüsusilə Vallettada, həm də kənd yerlərində bir sıra şəxsi saraylar tikdirdilər. Zadəganlar tərəfindən tikilmiş digər saraylar var, məsələn, Vallettadakı Palazzo Parisio və St Juliansdakı Palazzo Dragonara kimi.
Polşa
Polşa-Litva Birliyi kimi tanınan keçmiş Polşa Krallığı bir vaxtlar 1,153,465 km² (445,355 kv mi) ərazini əhatə edirdi ki, bu da zadəganlara müasir Polşadan tutmuş Estoniyanın cənubuna qədər istənilən yerdə öz iqamətgahlarını tikməyə imkan verirdi. Polşa aristokratiyası (szlachta) dövrün barokko və rokoko memarlığına böyük üstünlük verirdi. Bu üslublarda ixtisaslaşan ən görkəmli memar Hollandiya əsilli Tylman van Gameren (həmçinin Tylman Gamerski) idi, o, Birlik daxilində həm krallar, həm də zadəganlar üçün bir neçə məşhur saray dizayn etmişdir. Tylman, həmçinin Polşa Barokko memarlığının inciləri kimi qəbul edilən binaların ömürlük mirası da geridə qoyub. Onun ən məşhur əsərləri Varşavadakı Krasinski Sarayı və Lazienki Sarayı və Białystokdakı Branicki Sarayıdır. O dövrdə Polşadakı digər saray memarları Xristian Piotr Aigner, Szymon Bogumił Zug, Domenico Merlini və Johann Christian Schuch idi.
Hazırda Polşada dünyanın hər yerindən memarlar tərəfindən dizayn edilmiş yüzlərlə müxtəlif üslublu saraylar və iqamətgahlar var. Ən yaxşı nümunələr Wilanow Sarayı, Prezident Sarayı, Oliwa Abbot Sarayı, Mis Dam Sarayı, Gəlirlər və Xəzinədarlıq Nazirliyinin Sarayı, Rogalin, Jablonowski Sarayı, Kozlovkadakı Zamoyski Sarayı, Kurozwekidəki Lankoronski Sarayı, Oliva Sarayı və Nieborov Sarayıdır. Wielki. Qalalara və ya orta əsr Qotik iqamətgahlarına bənzəyən bir neçə saray da var, xüsusən də Moszna qalası, Książ qalası və Varşava Kral qalası.
Portuqaliya
Nisbətən kiçik coğrafiyaya görə Portuqaliyanın saraylarının əksəriyyəti keçmiş kral iqamətgahlarıdır. Portuqal saraylarının bəzi nümunələri Mafra Milli Sarayı, Pena Milli Sarayı, Belem Sarayı, Ajuda Milli Sarayı, Palácio das Necessidades, Mateus Sarayı, Bussaco Palace Hotel, Palácio da Regaleira və Palácio da Brejoeiradır.
Rumıniya
Rumıniyada saraylar, Avropanın hər yerində olduğu kimi, əvvəlcə kral ailəsi, zadəganlar və yepiskoplar üçün tikilmişdir. Rumıniyadakı üç keçmiş kral sarayı Cotroceni Sarayıdır (indiki prezident iqamətgahı); indi Rumıniya Milli İncəsənət Muzeyinin yerləşdiyi Buxarestdəki Kral Sarayı; və Elisabeta sarayı. Rumıniya artıq konstitusion monarxiya olmasa da, keçmiş Rumıniya kral ailəsinin hazırkı başçısı Rumıniya şahzadəsi Marqareta Buxarestdəki Elisabeta sarayında yaşamağa davam edir.
Digər saraylara Buxarestdəki Krețulesku ailəsi üçün tikilmiş Krețulesku sarayı və Rumıniya kralı I Karol tərəfindən kral iqamətgahı kimi tikilən Peles sarayı daxildir.
Üç Skandinaviya ölkəsi olan Danimarka, Norveç və İsveçin hamısının uzun monarxik tarixləri var və bir neçə sarayı var. Danimarkada Kopenhagendəki Christiansborg Sarayı kral sarayı kimi tikildi, lakin indi yalnız kral qəbulları üçün istifadə olunur; Amalienborg Sarayı 1794-cü ildən Danimarka kral iqamətgahıdır. Norveçdə Oslodakı Kral Sarayı 1849-cu ildən kral iqamətgahı kimi istifadə olunur. İsveçdə böyük Stokholm Sarayı 1760-cı ildə tikilib və rəsmi kral iqamətgahı olaraq qalır, lakin indiki yerdə İsveç kral ailəsi daha təvazökar Drottningholm sarayında yaşayarkən vaxt yalnız rəsmi məqsədlər üçün istifadə olunur.
Serbiya
Post-Osmanlı Serbiyanın iki sülaləsi, Karađorđević və Obrenović, öz ərazilərində çoxsaylı iqamətgahlar tikdilər. Ən görkəmli və rəsmi saraylar Belqradın mərkəzindəki Stari Dvor və Novi Dvor (müvafiq olaraq Köhnə və Yeni Məhkəmə) və Belqrad ətrafında Dedinjedə Beli Dvor və Kraljevski Dvor (Kral Sarayı) daxil olan Kral Kompleksidir.
İspaniya
Min ildən çox monarxiya tarixi ilə İspaniyanın müxtəlif monarxlar və ya zadəganlar üçün tikilmiş bir çox sarayları var. Bu saraylar arasında Madrid Kral Sarayı da var, buna Palasio Real da deyilir. Saray 2800-dən çox otağı olan Avropanın ən böyük sarayıdır, lakin hazırda kral ailəsi daha kiçik Palacio de la Zarzuelada yaşadığı halda, yalnız dövlət biznesi üçün istifadə olunur.
Madrid Kral Sarayı, Sevilya Alcazar (incə Moorish telkarı, Avropa xristian memarlıq üslubları ilə qarışır), Əlhambra, San Lorenzo de El Escorial monastırı və Aranjuez Kral Sarayı ilə yanaşı, gözəl barokko sarayıdır. Bağlarla əhatə olunmuşdur. Hazırda kral ailəsi və baş nazir müvafiq olaraq daha təvazökar Zarzuela sarayında və Monkloa sarayında yaşayırlar.
Birləşmiş Krallıq
Bir çox İngilis bağ evlərini ölçülərinə və məzmununun zənginliyinə görə "saray" adlandırmaq olar, lakin Böyük Britaniyada gizli razılaşma ilə "saray" sözü kral ailəsinin və ya yepiskopların rəsmi iqamətgahları (indiki və ya keçmiş) üçün qorunur. , şəhərdə və ya ölkədə yerləşməsindən asılı olmayaraq. Bununla belə, bütün saraylar bu termini öz adlarında istifadə etmirlər – Vindzor qalasına baxın. Beləliklə, Beaulieu Sarayı adını məhz Tomas Boleyn onu 1517-ci ildə Henrix VIII-ə satdıqdan sonra qazandı. Əvvəllər o, Walkfares kimi tanınırdı, lakin Hampton Məhkəmə Sarayı da daxil olmaqla bir neçə digər saray kimi, kral əlaqəsi bitdikdən sonra da ad ilişib qaldı.
Blenheim Sarayı, fərqli bir yerdə, istifadə edilməmiş Vudstok kral sarayının ərazisində tikildi və evin minnətdar bir millət tərəfindən böyük bir general, Marlborough Hersoquna verildiyi zaman bu ad da fövqəladə şərəfin bir hissəsi idi. Kənd yerlərində bir neçə kral və yepiskop sarayları ilə yanaşı, Blenheim "saray"ın ingilis dilində xüsusi bir şəhər mənası olmadığını nümayiş etdirir. Böyük Britaniyada "saray" termininin istifadəsinə gəldikdə, Bukingem Sarayının monarxiya tərəfindən alınmasından əvvəl Bukingem Evi kimi tanınması diqqətəlayiqdir.
Blenheim Sarayı (İngiltərədə) və Hamilton Sarayı (Şotlandiyada, 1927-ci ildə sökülüb) əvvəllər Şotlandiyadakı Dalkeit sarayından başqa adlarında "saray" sözü olan yeganə kral olmayan və yepiskop olmayan iqamətgahlardır. Buccleuch hersoqlarının (İngiltərə kralı II Çarlzın nəslindən olan) oturacağı yer.
Digər
Kontinental Avropada kral və yepiskop sarayları təkcə iqamətgah deyildi; səltənəti və ya yeparxiyanı idarə edən katiblər də orada işləyirdilər. (Bu günə qədər bir çox yepiskopların saraylarında həm onların ailə mənzilləri, həm də rəsmi ofisləri yerləşir.) Bununla belə, fransızdilli dünyada tez-tez rast gəlinən “Ədalət Sarayı”ndan fərqli olaraq, müasir Britaniya dövlət idarə binaları heç vaxt “saray” adlandırılmır. ; "Parlament Evləri"nin rəsmi adı Westminster Sarayı olsa da, bu, Vestminsterin kral iqamətgahı və idarəetmə mərkəzi kimi keçmiş rolunu əks etdirir.
Son illərdə bu söz 1851-ci il Kristal Saray (Böyük Sərgi üçün tikilmiş olduqca böyük, şüşəli salon) və Alexandra kimi müasir arenalar-konqres mərkəzləri kimi digər böyük, təsirli binalar üçün daha qeyri-rəsmi mənada istifadə edilmişdir. Saray.
Dünyanın ən böyüyü Rumıniyanın paytaxtı Buxarestdəki Parlament Sarayıdır. Sosialist rejimi dövründə tikilmiş bu nəhəng neo-klassik binanın ucaldılması üçün heç bir səy və xərc əsirgəməmişdir.
Xarici keçidlər
Bu məqalə . |
- "Paul The Deacon | Lombard historian, Lombard law, Charlemagne | Britannica". www.britannica.com (ingilis). 2023-02-20 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-08-11.
- "Charlemagne | Biography, Accomplishments, Children, & Facts | Britannica". www.britannica.com (ingilis). 2023-06-28. 2023-08-05 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-08-11.
- "History of Ancient Greek Palaces". HubPages (ingilis). 2023-08-11 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-08-11.
- "Palace of Domitian | MCID". mcid.mcah.columbia.edu. 2023-08-11 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-08-11.
- "Diocletian's Palace". diocletianspalace.org. 2023-06-14 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-08-11.
- "Rocca di Lonato Papa Palace". www.lonatoturismo.it. 2023-08-11 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-08-11.
- easyGuide™. "The Best London Castles and Royal Landmarks". Medium (ingilis). 2021-09-03. 2023-08-11 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-08-11.
- "Windsor Castle | History & Facts | Britannica". www.britannica.com (ingilis). 2023-07-10. 2023-08-08 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-08-11.
- "The palace". Le Louvre (ingilis). 2023-08-11 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-08-11.
- "Great Palace of Constantinople". The Byzantine Legacy (ingilis). 2023-08-11 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-08-11.
- "Bucaleon Palace, Istanbul". Tripadvisor (ingilis). 2023-08-11 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-08-11.
- "Blachernae Palace". www.byzantium1200.com. 2023-05-13 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-08-11.
- "The Palace of the Porphyrogenitus". The Byzantine Legacy (ingilis). 2023-06-04 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-08-11.
- "Studio M6 - ALVORADO PALACE | OSCAR NIEMEYERWORKS". m6visual.com (ingilis). 2023-08-13 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-08-13.
- sergeyurich. "Дворец Сан-Кристован в Рио-де-Жанейро". Любовь к жизни. 2018-07-17. 2023-08-13 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-08-13.
- "Crystal Palace (Petropolis) - All You Need to Know BEFORE You Go". Tripadvisor (ingilis). 2023-08-13 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-08-13.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu adin diger istifade formalari ucun bax Saray deqiqlesdirme Saray Saray boyuk iqametgahdir xususen de kral iqametgahi ve ya dovlet bascisinin ve ya yepiskop ve ya arxiyepiskop kimi diger yuksek vezifeli sexslerin evidir Bu soz Romada Imperator iqametgahlarinin yerlesdiyi Palatine tepesinin Latin adi palatiumdan goturulub EtimologiyaSaray sozu qedim fransizca palais imperator iqametgahi Romanin yeddi tepesinden birinin adi olan Latin Palatium sozunden gelir Palatin tepesindeki orijinal saraylar imperiya hakimiyyetinin oturacagi Kapitoliya tepesindeki kapitol ise Romanin dini nuvesi idi Seher yeddi tepeye qeder boyudukden cox sonra Palatine arzu olunan yasayis sahesi olaraq qaldi Imperator Sezar Avqust orada yalniz Senat terefinden verilen zefer elameti olaraq on qapinin yaninda ekilmis iki defne agaci ile qonsularindan ayrilan meqsedyonlu tevazokar bir evde yasayirdi Onun ovladlari xususen de Neron Domus Aurea Qizil Ev ile binani ve onun erazisini tepenin zirvesine qalxana qeder defelerle genislendirdiler Palatium sozu tepenin ustundeki mehelle deyil imperatorun iqametgahi menasina geldi Hokumet menasini veren saray Paul Deacon un c yazisinda qeyd edile biler AD 790 ve 660 ci illerin hadiselerini tesvir edir Qrimuald Beneventuma yola duserken sarayini Lupusa hevale etdi Historia Langobardorum V xvii Eyni zamanda Boyuk Karl Axendeki sarayinda Roma ifadesini suurlu sekilde canlandirirdi yalniz onun ibadetgahi qalir 9 cu esrde saray da hokumetin yasayis yerini gosterdi ve daim seyahet eden Charlemagne on dord tikdi Erken orta esrlerde palalar adeten imperator sarayinin ve ya Kaiserpfalz dovlet islerinin aparildigi Boyuk Zalin yerlesdiyi hissesi idi Almaniyanin bezi seherlerinde hokumetin oturacagi kimi istifade olunmaga davam etdi Muqeddes Roma Imperiyasinda guclu musteqil Seciciler saraylarda Palaste yerlesdirilmeye basladilar Bu hakimiyyetin imperiyada genis sekilde paylanmasinin subutu kimi istifade edilmisdir daha merkezlesdirilmis monarxiyalarda oldugu kimi yalniz monarxin iqametgahi saray olardi Muasir dovrde bu termin arxeoloqlar ve tarixciler terefinden saray medeniyyetleri nde birlesmis hokmdar saray ve burokratiyanin yerlesdiyi boyuk strukturlara samil edilmisdir Qeyri resmi istifadede saray termini istenilen nov boyuk iqametgahi ehate ede biler Qedim saraylarTunc dovru Yunanistan sarayinin en yaxsi numuneleri Miken Tirin ve Pilosda aparilan qazintilarda gorulur Bunlarin inzibati merkezler oldugunu orada tapilan qeydler gosterir Memarliq noqteyi nezerinden onlar Mino saraylarinin ve hemcinin Yunan materikinde evveller tikilmis diger saraylarin varisleri idiler Onlar anbarlar ve emalatxanalar hemcinin qebul zallari ve yasayis yerleri kimi muxtelif olculu bir nece otaga acilan bir qrup heyetin etrafinda yerlesirdi Sarayin ureyi meqaron idi Bu dord sutunla ehate olunmus dairevi ocagin etrafinda duzulmus taxt otagi idi taxt otaga girerken umumiyyetle sag terefden tapilir Pilos sarayinda tapilan pillekenler saraylarin iki mertebeli oldugunu gosterir En ust mertebede kral ailesinin sexsi otaqlari ve bezi anbarlar yerlesirdi Bu saraylar coxlu artefakt ve parcalanmis freskalar verdi Romadaki Domitian sarayi 1 ci esrin sonundan 5 ci esre qeder Roma imperatorlarinin esas iqametgahi olan saraylar kompleksine verilen umumi addir Hamisi dagidilib lakin divarlarin ehemiyyetli qaliqlari var bezi heykeller ve dekorativ elementler qazilib Domus Aurea Neron terefinden baslanmis ferqli bir saray idi burada Intibah dovrunden beri aparilan qazintilar indi yerin altindaki seviyyelerde olduqca yaxsi qorunmus resmleri askar etdi Xorvatiyanin Split seherindeki Diokletian Sarayi eramizin 305 ci ilinde isgala hazir idi ve orta esrlerde mohkemlendirilmis sehere cevrilmis en boyuk qedim sag qalmisdir hele de coxlu insan ve muessiselere ev sahibliyi edir Yaponiya Koreya Vyetnam Tayland Indoneziya imperator saraylari kimi Serqi Asiyada saraylar ve Cinin Qadagan olunmus seherindeki boyuk taxta tikililer tek tikili saraylardan ferqli olaraq genis divarli baglarla ehate olunmus coxlu alcaq pavilyonlardan ibaretdir Orta esr Qerbi Avropa Saraylar hemcinin Asanti Imperiyasi kimi post klassik Afrika kralliqlari terefinden tikilmisdir Ucuncu Ingiltere Asanti Muharibesi zamani dagidilmadan evvel Qananin Kumasideki Ashanti kral sarayi ingilis tedqiqatcilari Tomas Edvard Boudic ve Vinvud Rid terefinden muxtelif uzunsov heyetlerden ve muntezem meydanlardan ibaret neheng bina kimi tesvir edilmisdir Orta esr saraylariHokmdarlara mexsus Avropa saraylari cox vaxt boyuk ve ezemetli idi lakin cox az hissesi terk edilmis yandirilmis ve ya dagidilmis ve ya yeniden tikilmis orta esrler veziyyetinde sag qalmisdir Fransanin Avignon seherindeki Papa Sarayi yeqin ki en yaxsi boyuk numunedir mahiyyet etibari ile 1252 1379 cu illerde yaradilmisdir ve 1433 cu ilden Avignon Papaliginin sonu ve sonraki parcalanmalardan sonra cox az deyisiklik olmusdur Ingilterede London Qullesi ve Windsor qesri uygunlasmaq ucun nezerde tutulmus sonraki tikililerle yanasi bir cox orta esr hisselerini ehtiva edir En mohtesemlerinden biri olan orta esrlere aid Luvr sarayinin cox az hissesi yer kuresinden sag qalmisdir ve eyni seyi Konstantinopoldaki Bizans Imperiyasinin esas saraylari haqqinda da demek olar Boyuk Konstantinopol sarayi Bukolon sarayi ve Blaherna sarayi Sonuncunun elavesi olan Porfirogenitus Sarayinda ehemiyyetli qaliqlar var hazirda muzey var Lakin Avropanin bir nece yerinde kicik saraylarin hisseleri salamat qalmisdir AmerikaBraziliya Braziliyanin yeni paytaxti Brasilia ekseriyyeti seherin memari Oscar Niemeyer terefinden hazirlanmis muasir saraylara ev sahibliyi edir Alvorada Sarayi Braziliya prezidentinin resmi iqametgahidir Planalto Sarayi resmi is yeridir Jaburu Sarayi Braziliyanin vitse prezidentinin resmi iqametgahidir Hemcinin Portuqaliya Imperiyasinin ve Braziliya Imperiyasinin kecmis paytaxti olan Rio de Janeyroda Braziliya imperatorlarinin kecmis resmi iqametgahi Paco Imperatorlugu resmi is yeri ve Quanabara kimi San Kristovao Imperator Sarayi kimi coxsayli kral ve imperator saraylari var Saray zadeganliq ve aristokratiya saraylarindan basqa Braziliya sahzadesi Imperator Izabelin kecmis iqametgahi Rio de Janeyro eyaletindeki Petropolis seheri esasen Petropolis Sarayi ve Qrao Para Sarayi kimi imperiya dovrune aid saraylari ile taninir AfrikaEfiopiya Addis Ababada yerlesen Menelik Sarayi hazirda Efiopiyanin bas nazirinin iqametgahi kimi xidmet eden saray kompleksidir Kompleksde saraylar ve iqametgahlar olmaqla yanasi bir nece kilse turbe ve monastir da var Evveller bura Efiopiya imperatorlarinin iqametgahi kimi xidmet edirdi 2018 ci ilde temirden sonra kompleks 2019 cu ilde Birlik Parkinin bir hissesi olaraq ictimaiyyete acildi Nigeriya Nigeriyanin Yoruba Ovo qebilesinin hokmdari Olowo Sarayi butun Afrikanin en boyuk sarayi kimi qebul edilir O her biri ozunemexsus enenevi istifadeye malik 100 den cox heyetden ibaretdir Nigeriyanin Kano eyaletinde Gidan Rumfa tikildiyi 15 ci esrin sonlarindan beri Kano emirinin oturacagi kimi fealiyyet gosterir Edo eyaletinin paytaxti Benin seherinde Benin Obasinin indiki Kral Sarayi yerlesir Hazirda burada bezi diger kral aileleri ile birlikde Edo xalqinin enenevi hokmdari olan Benin Obasi yerlesir Hazirki saray orijinali 1897 ci ilde ingilisler terefinden mehv edildikden sonra II Eveka terefinden yeniden qurulmusdur Ruanda Ruanda uc saraya ev sahibliyi edir baxmayaraq ki onlardan biri hazirda deyisdirilib Ruanda Kralliginin kecmis kral paytaxti olan Nyanzada iki movcud saray var Birincisi enenevi Kral Sarayi xalq uslubunda tikilmis ve Ruandanin enenevi hokmdari Mvamiye ev sahibliyi etmisdir Nyanzada kral ucun ikinci bir saray var baxmayaraq ki o yerli tikinti uslubundan ferqli olaraq Art Deco uslubunda tikilmisdir Ucuncu saray Rwesero Sarayi evvelce III Mutara ucun tikildi lakin o tamamlanmadan oldu ve bina Rwesero Incesenet Muzeyine cevrildi Uqanda Kabaka Sarayi Uqanda Kralligina aid idi ve indiki paytaxt Kampala ucun meshur bir abidedir AsiyaAzerbaycan Azerbaycanda muxtelif dovrlere aid coxlu saraylar var Meselen Naxcivan seherinde yerlesen ve 1130 cu illerde tikilmis Eldenizler Imperiyasi Atabeyinin Goyalp sarayi kimi eramizdan evvel ve XII esre aid saraylar var Baki Xanlar Sarayi 17 ci esrde Baki xanliginin hakim aile uzvlerine mexsus bir nece evden ibaret kompleksdir Saray kompleksi xarabaliqda idi lakin 2018 ci ilden etibaren yeniden qurulmusdur Iceriseher Dovlet Tarix Memarliq Qorugu Idaresinin Resmi Idaresi kompleksi saray muzey kimi istifadeye verib Hal hazirda Nikah Qeydiyyati Sarayi adlanan ve evveller Muxtarov Sarayi adlanan Xosbextlik Sarayi Seadet Sarayi 19 cu esrin evvellerinde neo qotik uslubda tikilmis Bakinin merkezinde Azerbaycanda tarixi binadir Sahbulaq qalasi sarayi Sahbulaq qalasi Sahin bulagi Agdam yaxinliginda 18 ci esre aid qala Turk hokmdari Nadir sahin olumunden sonra indiki Azerbaycan erazisi bir nece Qafqaz xanligina parcalandi ki onlardan biri de Penah Eli xanin yaratdigi Qarabag xanligi idi Xanligin ilk paytaxti 1748 ci ilde tikilmis Bayat qalasi olmusdur Haci Qayibin sarayi Iceriseherin sahilinde yerlesen qedim qala tikilidir Iceriseherin Baki mehellesinde Qiz qalasi ile uzbeuz yerlesir Sarayin tarixi 15 ci esre gedib cixir Hamamin suqebuledici portali duzbucaqli formadadir Azerbaycanin Seki seherindeki Seki Xanlarinin Sarayi az Seki xanlarinin sarayi Seki xanlarinin yay iqametgahi idi 1797 ci ilde Mehemmed Hesen Xan terefinden tikilmisdir Yay iqametgahi hovuzu ve cinarlari ile yanasi vaxtile qis sarayi xan ailesi ucun iqametgahlar ve qulluqcular mehellelerini ozunde birlesdiren Seki Xanlari qalasinin daxilindeki boyuk saray kompleksinden qalan yegane tikilidir Burada dekorativ pliteler fevvareler ve bir nece vitraj pencereleri var Eksteryer hendesi naxislarda tund goy firuzeyi ve oxlu kasilarla bezedilib divar resmleri tempera ile renglenib ve Nizami Gencevinin eserlerinden ilhamlanib Efqanistan Efqanistanin paytaxti Kabil coxlu sayda saraylari ile meshurdur Bir coxu 19 cu esrde tikilmisdir lakin belke de en meshuru Darul Aman Sarayidir Darul Aman da daxil olmaqla bir cox saray vetendas muharibesi neticesinde zedelenmis lakin digerleri sag qalmis ve ya yeniden tikilmisdir Ermenistan Ermenistanda muxtelif tarixi dovrlere aid coxlu saraylar var Irevandaki Erebuni qalasinda eramizdan evvel 782 ci ilde tikilmis mohtesem kral sarayi var Kral Argisthi terefinden Erebunideki saray Urartu sarayinin en erken numunelerinden biridir Ermenistan Kralligi dovrunde antik dovr ardicil padsahlar ucun coxlu saraylar tikilmisdir Kral sarayinin xarabaliqlarina IV Orontes terefinden Orontid ermeni padsahlarinin iqametgahi kimi xidmet etmek ucun tikilmis erken Ermenistan paytaxti Yervandasatda tapila biler Ermenistanin Artaksiad sulalesi dovrunde imperator padsah boyuk Tiqran yeni tikilmis Tigranocerta seherinde mohtesem bir fars sarayi tikdirdi Bruney Istana Nurul Iman dunyanin en boyuk yasayis sarayidir ve Bruney sultani Hassanal Bolkiahin resmi iqametgahi ve Bruney hokumetinin iqametgahidir Saray Bruneyin paytaxti Bandar Seri Beqavandan bir nece kilometr cenubda Bruney cayinin sahilinde yarpaqli tepelerin uzerinde yerlesir Banqlades Banqladesdeki saraylarin ekseriyyeti Britaniya Benqalinin Zamindarlari ve Nevablari terefinden tikilmisdir Olke daxilinde bir cox mohtesem saraylara rast gelmek olar Gorkemli saraylar arasinda Dekke Nevablari terefinden tikilmis Ehsen Menzil Cehrayi Saray kimi de taninir Rangpur Tajhat Sarayi Nator Sarayi Racsahi Puthia Rajbari Kohne Dekkenin Gul Bagcasi Sarayi Manikganjin Baliati Sarayi Mymensingh Sasi Locasi ve Banqabhaban Prezident Sarayi Cin Cin saraylarinin meshur numunesi Qadagan olunmus Seherdir Ming sulalesinden Yonqle Imperatorundan Qing sulalesinin sonuna qeder Cin Imperiyasinin imperator sarayidir Pekinde yerlesen bu hazirda dunyada movcud olan en boyuk saray kompleksidir Saray kompleksi enenevi Cin saray memarliginin numunesidir Basqa bir numune Pekinin simal kenarinda yerlesen Yay Sarayi ve Senyandaki Mukden Sarayidir Nankindeki Prezident Sarayi ve Cancundaki Mancukuo Imperator Sarayi Avropa memarliq tesirlerini numayis etdirir Hindistan Hindistan coxlu saraylara ve neheng imperiyalara ev sahibliyi edir Onun tarixi olkenin muxtelif yerlerinde hokmranliq etmis coxsayli sulalelerle doludur Qedim dovrun ekser abideleri dagidilmis ve ya xarabaliq veziyyetinde olsa da bezi orta esrlere aid tikililer yaxsi veziyyetde saxlanilib ve ya berpa olunub Hindistanin her yerinde bir nece orta esr qalalari ve saraylari hele de var Bunlar o dovrun memar ve muhendislerinin nailiyyetlerinin numuneleridir Hindistanin saraylari olkenin kral ailesinin heyati haqqinda bir fikir teklif edir Bezi kral saraylari son onillikler erzinde muzey ve ya otel kimi saxlanilsa da bezileri hele de kecmis kral ailelerinin uzvleri ucun evlerdir Bu qalalar ve saraylar Hindistanin knyazliq eyaletlerinin en boyuk tesvirleri ve mirasidir Onlar mohtesem fevvarelerde uzen cicekleri mohtesem hamamlarin ve sexsi hovuzlarin parildayan mavi sularini dorik sutunlari bezek moterizelerini dekorativ pillekenleri ve boyuk pencerelerden daxil olan isiqlari eks etdirir Hindistan en heyranedici qala ve saraylardan bezilerine esl kral siginacagina malikdir Bu tekce kral tecrubesi ucun romantik bir hesret deyil hem de minlerle irs heveskarini Hindistanin saraylarina getiren esl hind tecrubesinin axtarisidir Indoneziya Indoneziyada saraylar istana Malay ve Indoneziya ve ya kraton Yavan ve Sundan kimi taninir Balide kral sarayi kompleksi puri adlanir Saraylar Indoneziya arxipelaqinin uzun tarixini ve muxtelif medeniyyetini eks etdirir Indoneziya hazirda respublika olsa da onun bezi hisseleri ve eyaletleri hele de enenevi kral irsini meselen Yogyakarta Sultanligi Surakarta Mangkunegaran knyazligi Cirebondaki Kasepuhan sarayi ve Serqi Kalimantandaki Kutai kimi qoruyub saxlayir ve qoruyur Saraylarin ve kral evlerinin qaliqlarina hele de Banten Medan Ternate Bima Bali ve Sumenepde rast gelmek olar Enenevi Bali ve Yava kratonlarinin duzulusu Cin kral pavilyonlarinin meydanlarinin ve baglarinin divarli birlesmeleri konsepsiyasina benzeyir Bu kratonlarin ekseriyyeti pendopo adlanan taxta pavilyonlar seklini alirdi Sumatra istanasi ise adeten tek boyuk strukturdan ibaretdir Tipik Minangkabau xalq memarligini Qerbi Sumatra Pagaruyung Sarayinda tapmaq olar Malay sarayinin numunesi Medandaki Istana Maimundur Iran Niavaran Saray Kompleksi Iranin Tehran seherinin simal hissesinde yerlesen tarixi kompleksdir O bir nece bina ve muzeyden ibaretdir Qacarlar sulalesinden olan Nasireddin sahin dovrunden qalma Sahebqraniyeh sarayi da bu kompleksin icerisindedir 1968 ci ilde tamamlanan esas Niavaran sarayi Iran Inqilabina qeder sonuncu sah Mehemmed Rza Pehlevinin ve imperator ailesinin esas iqametgahi olub Esas sarayin layihesini iranli memar Mohsun Foruqi hazirlayib Israil Teqriben eramizdan evvel 1600 cu ilde dagidilmis Tel Kebrinin Israilden evvelki Kenan erazisi sarayin nuvesi etrafinda insa edilmisdir Qedim Israil ve Yehudeyanin saray medeniyyeti Ibranice Incil vasitesile basa dusulse de Suleymanin ve ya Davudun hec bir sarayi etibarli sekilde mueyyen edilmemisdir Israilde Masada kimi coxlu qedim saraylar var Roma Yehudeyasinda Iudeya sehrasindaki Qudsdeki esas saray ve Herodiumdaki qis sarayi da daxil olmaqla bir nece yerde musteri padsahlarin Hirodiya xettinin saraylari mueyyen edilmisdir Herodun Qeyseriyye Maritimadaki sarayi Roma prokurorlarinin ve Yehudeya valilerinin resmi iqametgahi kimi saray funksiyasini qoruyub saxladi Yeruselimin Kohne Seherinde Lady Tonsok Sarayi kimi basqa saraylar da var Israilde saraylar sayilmayan bir sira mohtesem binalar var lakin onlar tipik sarayin mohtesemliyine malikdir ve Yehudayoff Hefetz Evi ve Qudsdeki Sergey heyeti kimi yasayis yeri kimi xidmet edir Yaponiya Yaponiyadaki saraylardan bir coxu Tokioda yerlesir meselen Yaponiyanin kral ailesinin yasadigi Tokio Imperator Sarayi Imperator sarayi Edo qalasinin yerinde tikilmisdir Diger yapon saraylari Yaponiyanin kecmis paytaxti Kyotoda yerlesir Yapon saraylarinin ekseriyyeti boyuk bir paqoda kimi qala uslubunda qurulmusdur Bu sarayi zelzelelere qarsi guclendirmeye komek edir Koreya Koreya qedim zamanlardan beri bir cox saraylardan istifade etmisdir baxmayaraq ki bir coxu dagidilmisdir Saraylar Seul Kaeseong Pyeongyang Gyeongju ve Buyeo elece de muasir Koreyadan kenarda yerlesen muxtelif seherlerde lakin bununla mehdudlasmayaraq tikilmisdir Bu gun yalniz Joseon sulalesinin saraylari hele de toxunulmazdir hetta o zaman da uzun iller mustemlekecilik muharibe ve baximsizliq sebebinden cox kicildi Sag qalan bu saraylarin en simvolu Coseon sulalesinin esas sarayi olan Gyeongbokgung dur Diger numunelere Changdeokgung Changgyeonggung Deoksugung ve Gyeonghuigung daxildir Bunlarin hamisi Joseon sulalesindendir ve bu gune qeder sag qalir baxmayaraq ki bir coxlari mustemleke dovrunde mehv edildikden sonra son onillikler erzinde yeniden qurulmali idi Diger meshur numunelere Manwoldae Kaeseongda yerlesen Goryeo sulalesinin sarayi Banwolseong Gyeongjuda yerlesen Silla sarayi ve Pyeongyangda yerlesen Qoguryeo sarayi Anhak Sarayi daxildir Livan Livanda saraylar Finikiyalilar dovrunden beri movcuddur Qedim Finikiyanin demek olar ki butun saraylari dagidilib Intibah dovrunde Livanda xususen de Livan daginin Chouf bolgesinde saraylar tikilmisdir Livan saraylari memarliq baximindan cox muxtelifdir erebler italyanlar fransizlar farslar turkler ve serqi asiyalilarin tesiri altindadir Bu enenevi Livan Italyan Ereb ve Fars memarliginin qarisigi olan Beyteddin Sarayinda gorunur Bu gun Livanda saray kimi tesnif edile bilen en azi on bina var o cumleden Beyteddin Sarayi Grand Serail dunyanin en boyuklerinden biri Baabda Sarayi Sursock Muzeyi ve Fexreddin Sarayi Malayziya Doqquz statin terkib hissesi olan Malayziya irsi sultanlar terefinden idare olunur Her bes ilden bir sultan Malayziya dovletinin bascisi Yang di Pertuan Aqonq Ali Kral secilir Yang di Pertuan Aqonqun istana adlanan sarayi var Diger sultanlarin her birinin oz eyaletinde yerlesen oz istanasi var Olke daxilinde bezen onlari Istana Hinggap adlandirirlar Yang di Pertuan Aqonqun resmi iqametgahlari Istana Negara Jalan Duta Kral Muzeyi ve Putrajayada yerlesen Istana Melawati saray ve geri cekilme yeri Diger resmi saraylardan bezileri Istana Besar Istana Anak Bukit Istana Pekan Istana Maziah Istana Alam Shah Istana Balai Besar Istana Besar Seri Menanti Istana Iskandariah ve Istana Arau Bir nece teyin edilmis qubernator ve ya Yang di Pertua Negeri de Astana Istana Negeri Sabah ve Seri Mutiara kimi resmi oturacaqlari ve iqametgahlarina sahib olmaq ucun teyin olunur Nepal Narayanhiti Saray Muzeyi Nepal Kralliginin hokmdar monarxinin iqametgahi ve esas is yeri idi O 1961 ci ilde Kaliforniyali memar Benjamin Polkun layihesi ile King Mahendra terefinden tikilib Monarxiyani deviren 2006 ci il inqilabindan sonra bu kral sarayi ictimai muzeye cevrildi Kohne saraylara YUNESKO nun Dunya Irs Siyahisina daxil edilmis Durbar meydanlari daxildir Onlar Katmandu Bhaktapur ve Lalitpur rayonlarinda Katmandu Vadisinde yerlesir Katmanduda Katmandu Durbar Meydani Bhaktapurda Bhaktapur Durbar Meydani Lalitpurda Patan Durbar Meydani var Filippinler Ispanliqdan evvelki Filippinde filippinliler toroqan ve ya bahay lakan kral evi adlanan qedim zadeganlar ve krallar lakanlar vanglar racalar ve datuslar kimi ucun boyuk taxta iqametgahlar tikirdiler Toraganin pencereleri yariqlidir ve evin qarsisinda yerlesen okir naxisli taxta panellerle zengin cerciveye salinmisdir Kommunal metbex esas evden yarim metr asagidir ve hem yemek bisirmek hem de yemek ucun istifade olunur Toroqanin ferqli hundur gable dami zirvede nazik ve zerif sekilde karnizlere qeder alovlanir taxta plitelerle ehate olunmus ve yerden iki metrden cox hundurluye qoyulmus neheng bir agacin govdesi ile qaldirilmis neheng strukturlarin uzerinde oturur qaya uzerinde Son mertebenin sualari panolonqlar kimi uzanir sanki butun evi yuxari qaldirir Toroqan bezeklerle bezedilib Damin zirvesinde dionqal hemcinin murekkeb oyma tinai a walai dosemede pencerelerde ve panolonqlarda okir naxislari var idi Turkiye Istanbuldaki neheng Topqapi Sarayi kompleksi 1459 cu ilde baslanmis ve bir cox elaveleri ile 1923 cu ilde muzeye cevrilene qeder demek olar ki tamamile salamat qalmisdir O hem hokumet merkezi hem de Osmanli xelifelerinin iqametgahi olmusdur O genis divarli bagda bir hissesi indi Gulhane parkidir qurulmus bir qrup koskun tipik Asiya formasinin aspektlerini heyetleri olan tek neheng binanin Avropa uslubu ile birlesdirdi Ziyaretciler evvelce arkadalar boyunca yuzlerle esgerle duzulmus bir sira heyetlerden kecdiler yalniz en vacib ve ya beyenilenler Dorduncu Heyete ve imperiya yasayis mehellelerine catdilar 19 cu esre qeder Topkapi yeni Dolmabahce Sarayi ve Yildiz Sarayi hemcinin Istanbuldaki kicik Osmanli saraylari bezi yay istirahetleri ve s Bunlar esasen Avropa memarliq uslubunda idi AvropaBelcika Gruuthusemuseum Brugesdeki tetbiqi senet muzeyidir orta esrler Qruutuz Lui de Qruutuz sarayinda yerlesir Kolleksiya 15 ci esrden 19 cu esre qederdir Ehtimal olunur ki 13 cu esrde Brugesden olan zengin bir aile taxildan vergi almaq ucun inhisar aldi ve onun ucun anbar tikdi Bina XV esrin evvellerinde IV Yanvar van der Aa terefinden ailesi ucun debdebeli eve deyisdirildi ve sonradan adini Van Gruuthuse Gruit evinden olaraq deyisdirdi Onun oglu Louis de Gruuthuse eve ikinci qanad 1472 ci ilde ise ibadetgah elave edir Bu evi qonsu Brugge Xanim Kilsesi ile birlesdirir Mechelen seherinde bir nece saray var Hof van Kamerijk ve ya York Marqaret Sarayi 15 ci esr binasi Hemcinin Keizershof ingilisce sozun esl menasinda Imperator Mehkemesi adlanir cunki burada bir nece kral ovladi yasayir ve bu sarayda tehsil alirdi o cumleden Karl V Muqeddes Roma Imperatoru ve Avstriya Archduke Ispaniya Krali ve Burqundiya Hersoq Hof van Savoye ve ya Avstriya Marqaretinin Sarayi 16 ci esrin evvellerine aid bina ve Simali Avropada ilk Intibah binalarindan biri Hof van Busleyden 16 ci esrin evvellerinde Hieronymus van Busleyden in Intibah sarayi Arxiyepiskop sarayi 18 ci esr binasi ve Belcikanin Roma Katolik eyaletinin arxiyepiskopunun resmi oturacagi Hof van Palermo Yan I Carondeletin 15 ci esr sarayi Hof van Hoogstraten 16 ci esre aid Antoon I van Lalaing sarayi Hof van Nassau 15 ci esre aid bina o Charles the Bold ile evlendikden sonra Mechelen e gelende York Marqaretinin muveqqeti mehkemesi kimi xidmet edirdi Hof van Cortenbach 16 ci esr binasi Hof van Coloma 18 ci esrde Jean Ernest Coloma sarayi St Pieters Leeuw baronu ve Coloma ailesinin uzvu Brussel seherinde bir nece qalan ve diqqetelayiq saraylar da var Brussel Kral Sarayi Belcika Krali ve Kralicasinin resmi sarayi Eqmont sarayi Lotaringiya Sahzadesi Carlz Alexander Emanuelin sarayi ve Hotel Errera Fransa Fransada sato ve saray arasinda aydin ferq var Saray Fransanin kral sarayi olan ve indi Fransanin Ali Mehkemesi ve ya Avignondaki Papalarin sarayi olan Parisdeki Palais de la Cite kimi hemise seherli olmusdur Chateau eksine hemise kend yerlerinde olub hetta artiq heqiqeten mohkemlendirilmediyi halda bele oz demesnesi ile desteklenib Ingilis dilinde danisanlar Versal Sarayi haqqinda dusunurler cunki bu Fransa kralinin iqametgahi idi ve kral guc menbeyi idi baxmayaraq ki bina hemise fransizlar ucun Chateau de Versailles ve hokumetin oturacagi olaraq qaldi Antik rejim altinda Luvr Sarayi qaldi Luvr Parisin kenarinda mohkemlendirilmis Chateau du Luvr kimi baslamisdi lakin hokumetin oturacagi ve mohkemlendirilmis memarligindan mehrum edilmis ve sonra tamamile seherle ehate olunaraq Luvr Sarayina cevrilmisdir Hotel particulier on heyetin arxasinda ve bagcaya acilan entre cour et jardin yerlesmis seher yasayis yeri ucun termin olaraq qalir birbasa kucelere cixdiqda onlar maisons evler dir Yepiskoplarin hemise yeparxiyalarinin seherinde sarayi basqa seherlerde mehmanxanasi var idi baxmayaraq ki onlar satoya sahib ola bilerler Italiya Ispaniya ve Portuqaliyada elece de kecmis Avstriya Imperiyasinda istifade mahiyyetce eynidir Vyanada Avstriyada aristokrat ve ya cox varli ailelere mexsus butun boyuk malikaneler enenevi olaraq pala adlanirdi lakin bu hec vaxt seher daxilinde Burg kenarda ise Schloss adlanan imperiya saraylarina samil edilmirdi Almaniyada daha genis termin nisbeten yeni idxal idi ve daha mehdudlasdirici sekilde istifade olunurdu Almaniya Alman dilinde saray ifadesi Palastdir ve xususile boyuk saray kompleksleri ve baglar ucun istifade olunur Boyuk kend evleri adeten schloss ingilis dilinde chateaux ve ya qala adlanir Almaniya muxtelif 25 000 den cox qala ve saray ve minlerle malikane teklif edir Olke Sanssouci Linderhof Sarayi Herrenchiemsee Schwetzingen Nordkirchen ve Schwerin Sarayi kimi nagillara benzer menzereli saray binalari ile taninir Bu binalarin bir coxunun istehkamlardan tutmus kral iqametgahlarina qeder 1000 ilden cox tarixi var Orta esrlerden sonra bir cox alman qalalari mohkemlendirilmis bina kimi deyil esasen kral ve ya dukal saraylari kimi tikilmisdir Macaristan Macaristanda seher ve kend yasayis yerleri arasinda ferq qoyulur Yalniz yuksek aristokratiyanin seher iqametgahlari palota saray adlanirdi ezemetli kend evleri kastely imaret kicik bag evleri olduqda ise kuria adlanirdi Soylu torpaq sahibleri aileleri Esterhazi Evi kimi tez tez kendlerde bir nece malikaneye ve seherlerde saraylara sahib idiler Macaristan Respublikasi Prezidentinin ofisi Sandor Sarayi 19 cu esrde Sandor ailesinin iqametgahi idi Kral iqametgahlarina saraylar da deyilirdi meselen Viseqraddaki Kral Matias Korvinusun Erken Intibah yay sarayi ve ya Kiralyi palota Kral Sarayi adlanan Buda qalasi 19 cu esrin ikinci yarisinda Budapestin Andrassy ut ve basqa yerlerinde burjuaziyanin mohtesem yeni sehercikleri saray adlandirildi Tipik bir numune sigorta sirketi terefinden tikilmis Art Nouveau Gresham Sarayidir Boyuk ictimai binalar ve hetta daha yuksek seviyyeli yasayis binalari muntezem olaraq saraylar adlanirdi sonuncunun muasir termini kiraye sarayi menasini veren berpalota idi Muasir binalar ucun bu termin Incesenet Sarayinin nezerecarpacaq derecede istisnasi ile nadir hallarda istifade olunur Italiya Italiyada mohtesem iqametgah kimi tikilmis istenilen seher binasi palazzodur bunlar cox vaxt Viktoriya seherciyinden boyuk deyil Evinin palazzo sayilmasi ucun zadegan olmaq lazim deyildi Venesiyadaki yuzlerle palazzi demek olar ki hamisi seherin patrisi sinfine aid idi Orta esrlerde bunlar hem de anbar ve ticaret yerleri elece de ev kimi fealiyyet gosterirdi Her bir ailenin palazzosu butun aile uzvlerini ozunde cemlesdiren bir petek idi baxmayaraq ki hemise mohtesem bir memarliq cebhesi gostermeye biler 20 ci esrde italyan dilinde palazzo her hansi boyuk gozel yasayis binasina elave olaraq tetbiq olunmaga basladi cunki bir cox kohne palazzi bu istifadeye cevrildi Yepiskopun sehercikleri hemise palazzi idi ve yerli rejimin oturacagi da bele adlanirdi Kecmis paytaxtlarin bir coxunda yerli hersoq ve ya lordun oturacagi Ducal Sarayi var Florensiyada diger guclu kommunal hokumetlerde oldugu kimi hokumet oturacagi Palazzo della Signoria kimi taninirdi Mediciler Toskana Boyuk Hersoqlari edildikde guc merkezi onlarin Palazzo Pittideki yeni iqametgahina kecdi ve kohne guc merkezi Palazzo Vecchio olaraq adlandirilmaga basladi Birinci mertebedeki magazalar ve muasir sarayin yuxari hissesindeki menziller hec de bir birine uygun gelmir tarixen hetta boyuk bir ailenin sarayinin birinci mertebeleri tez tez xidmetciler tacirler musteriler ve ictimaiyyet ucun aciq olan ticaret ve meiset ofisleri ola bilerdi en agilli ve en prestijli mertebe piano zadegani kimi taninir yuxari mertebeler ve menzillerle birlikde aile ucun saxlanilirdi bunlarin hamisi birinci mertebedekilerden daha temiz ve tehlukesiz sayilirdi Personel terefinden istifade edilen en tevazokar cardaq otaqlari ve damlar ucun cox vaxt ayri ayri bezen xarici pillekenler var idi ve var Italiyadaki en ehemiyyetli kral palazzileri Caserta Neapol Palermo Turin hemcinin Romadaki Quirinale Sarayidir Malta XVI esre qeder Malta Siciliya Kralliginin bir hissesi idi ve paytaxt Mdinada Palazzo Falson ve Palazzo Santa Sofia kimi zadeganlar ucun coxlu saraylar yerlesirdi 1530 cu ilde Muqeddes Yehya ordeninin gelisinden sonra cengaverler Birquda meskunlasdilar burada Fort St Angelo nun bir hissesi Boyuk Ustad ucun saray kimi istifade edildi Cengaverlerin ozleri aubergelerde yasayirdilar lakin bunlar saraylardan daha cox boyuk evler idi 1566 ci ilde Orden yeni paytaxt Vallettanin tikintisine baslayanda yeni Qrossmeysterler Sarayi ve bir sira yeni aubergeler tikildi Vallettadaki aubergeler Birgudaki hemkarlarindan cox daha boyukdur ve saray kimi qebul edile biler Hele de dayanan en muhum auberge hazirda Malta Bas Nazirinin Ofisinin yerlesdiyi Auberge de Castille dir Bu iller erzinde Boyuk Ustadlar kend yerlerinde Verdala Sarayi ve San Anton Sarayi kimi bir sira boyuk iqametgahlar da tikdiler Onlarin her ikisi indi Malta prezidentinin resmi iqametgahi kimi xidmet edir Mdinada Malta arxiyepiskopunun sarayi var 1798 ci ilde inkvizisiya legv edilene qeder inkvizitorun Birquda Girgentide ise basqa bir sarayi var idi Ordenin zadeganlari yuxari tebeqeleri ve ayri ayri cengaverleri xususile Vallettada hem de kend yerlerinde bir sira sexsi saraylar tikdirdiler Zadeganlar terefinden tikilmis diger saraylar var meselen Vallettadaki Palazzo Parisio ve St Juliansdaki Palazzo Dragonara kimi Polsa Polsa Litva Birliyi kimi taninan kecmis Polsa Kralligi bir vaxtlar 1 153 465 km 445 355 kv mi erazini ehate edirdi ki bu da zadeganlara muasir Polsadan tutmus Estoniyanin cenubuna qeder istenilen yerde oz iqametgahlarini tikmeye imkan verirdi Polsa aristokratiyasi szlachta dovrun barokko ve rokoko memarligina boyuk ustunluk verirdi Bu uslublarda ixtisaslasan en gorkemli memar Hollandiya esilli Tylman van Gameren hemcinin Tylman Gamerski idi o Birlik daxilinde hem krallar hem de zadeganlar ucun bir nece meshur saray dizayn etmisdir Tylman hemcinin Polsa Barokko memarliginin incileri kimi qebul edilen binalarin omurluk mirasi da geride qoyub Onun en meshur eserleri Varsavadaki Krasinski Sarayi ve Lazienki Sarayi ve Bialystokdaki Branicki Sarayidir O dovrde Polsadaki diger saray memarlari Xristian Piotr Aigner Szymon Bogumil Zug Domenico Merlini ve Johann Christian Schuch idi Hazirda Polsada dunyanin her yerinden memarlar terefinden dizayn edilmis yuzlerle muxtelif uslublu saraylar ve iqametgahlar var En yaxsi numuneler Wilanow Sarayi Prezident Sarayi Oliwa Abbot Sarayi Mis Dam Sarayi Gelirler ve Xezinedarliq Nazirliyinin Sarayi Rogalin Jablonowski Sarayi Kozlovkadaki Zamoyski Sarayi Kurozwekideki Lankoronski Sarayi Oliva Sarayi ve Nieborov Sarayidir Wielki Qalalara ve ya orta esr Qotik iqametgahlarina benzeyen bir nece saray da var xususen de Moszna qalasi Ksiaz qalasi ve Varsava Kral qalasi Portuqaliya Nisbeten kicik cografiyaya gore Portuqaliyanin saraylarinin ekseriyyeti kecmis kral iqametgahlaridir Portuqal saraylarinin bezi numuneleri Mafra Milli Sarayi Pena Milli Sarayi Belem Sarayi Ajuda Milli Sarayi Palacio das Necessidades Mateus Sarayi Bussaco Palace Hotel Palacio da Regaleira ve Palacio da Brejoeiradir Ruminiya Ruminiyada saraylar Avropanin her yerinde oldugu kimi evvelce kral ailesi zadeganlar ve yepiskoplar ucun tikilmisdir Ruminiyadaki uc kecmis kral sarayi Cotroceni Sarayidir indiki prezident iqametgahi indi Ruminiya Milli Incesenet Muzeyinin yerlesdiyi Buxarestdeki Kral Sarayi ve Elisabeta sarayi Ruminiya artiq konstitusion monarxiya olmasa da kecmis Ruminiya kral ailesinin hazirki bascisi Ruminiya sahzadesi Marqareta Buxarestdeki Elisabeta sarayinda yasamaga davam edir Diger saraylara Buxarestdeki Krețulesku ailesi ucun tikilmis Krețulesku sarayi ve Ruminiya krali I Karol terefinden kral iqametgahi kimi tikilen Peles sarayi daxildir Skandinaviya Uc Skandinaviya olkesi olan Danimarka Norvec ve Isvecin hamisinin uzun monarxik tarixleri var ve bir nece sarayi var Danimarkada Kopenhagendeki Christiansborg Sarayi kral sarayi kimi tikildi lakin indi yalniz kral qebullari ucun istifade olunur Amalienborg Sarayi 1794 cu ilden Danimarka kral iqametgahidir Norvecde Oslodaki Kral Sarayi 1849 cu ilden kral iqametgahi kimi istifade olunur Isvecde boyuk Stokholm Sarayi 1760 ci ilde tikilib ve resmi kral iqametgahi olaraq qalir lakin indiki yerde Isvec kral ailesi daha tevazokar Drottningholm sarayinda yasayarken vaxt yalniz resmi meqsedler ucun istifade olunur Serbiya Post Osmanli Serbiyanin iki sulalesi Karađorđevic ve Obrenovic oz erazilerinde coxsayli iqametgahlar tikdiler En gorkemli ve resmi saraylar Belqradin merkezindeki Stari Dvor ve Novi Dvor muvafiq olaraq Kohne ve Yeni Mehkeme ve Belqrad etrafinda Dedinjede Beli Dvor ve Kraljevski Dvor Kral Sarayi daxil olan Kral Kompleksidir Ispaniya Min ilden cox monarxiya tarixi ile Ispaniyanin muxtelif monarxlar ve ya zadeganlar ucun tikilmis bir cox saraylari var Bu saraylar arasinda Madrid Kral Sarayi da var buna Palasio Real da deyilir Saray 2800 den cox otagi olan Avropanin en boyuk sarayidir lakin hazirda kral ailesi daha kicik Palacio de la Zarzuelada yasadigi halda yalniz dovlet biznesi ucun istifade olunur Madrid Kral Sarayi Sevilya Alcazar ince Moorish telkari Avropa xristian memarliq uslublari ile qarisir Elhambra San Lorenzo de El Escorial monastiri ve Aranjuez Kral Sarayi ile yanasi gozel barokko sarayidir Baglarla ehate olunmusdur Hazirda kral ailesi ve bas nazir muvafiq olaraq daha tevazokar Zarzuela sarayinda ve Monkloa sarayinda yasayirlar Birlesmis Kralliq Bir cox Ingilis bag evlerini olculerine ve mezmununun zenginliyine gore saray adlandirmaq olar lakin Boyuk Britaniyada gizli razilasma ile saray sozu kral ailesinin ve ya yepiskoplarin resmi iqametgahlari indiki ve ya kecmis ucun qorunur seherde ve ya olkede yerlesmesinden asili olmayaraq Bununla bele butun saraylar bu termini oz adlarinda istifade etmirler Vindzor qalasina baxin Belelikle Beaulieu Sarayi adini mehz Tomas Boleyn onu 1517 ci ilde Henrix VIII e satdiqdan sonra qazandi Evveller o Walkfares kimi taninirdi lakin Hampton Mehkeme Sarayi da daxil olmaqla bir nece diger saray kimi kral elaqesi bitdikden sonra da ad ilisib qaldi Blenheim Sarayi ferqli bir yerde istifade edilmemis Vudstok kral sarayinin erazisinde tikildi ve evin minnetdar bir millet terefinden boyuk bir general Marlborough Hersoquna verildiyi zaman bu ad da fovqelade serefin bir hissesi idi Kend yerlerinde bir nece kral ve yepiskop saraylari ile yanasi Blenheim saray in ingilis dilinde xususi bir seher menasi olmadigini numayis etdirir Boyuk Britaniyada saray termininin istifadesine geldikde Bukingem Sarayinin monarxiya terefinden alinmasindan evvel Bukingem Evi kimi taninmasi diqqetelayiqdir Blenheim Sarayi Ingilterede ve Hamilton Sarayi Sotlandiyada 1927 ci ilde sokulub evveller Sotlandiyadaki Dalkeit sarayindan basqa adlarinda saray sozu olan yegane kral olmayan ve yepiskop olmayan iqametgahlardir Buccleuch hersoqlarinin Ingiltere krali II Carlzin neslinden olan oturacagi yer Diger Kontinental Avropada kral ve yepiskop saraylari tekce iqametgah deyildi selteneti ve ya yeparxiyani idare eden katibler de orada isleyirdiler Bu gune qeder bir cox yepiskoplarin saraylarinda hem onlarin aile menzilleri hem de resmi ofisleri yerlesir Bununla bele fransizdilli dunyada tez tez rast gelinen Edalet Sarayi ndan ferqli olaraq muasir Britaniya dovlet idare binalari hec vaxt saray adlandirilmir Parlament Evleri nin resmi adi Westminster Sarayi olsa da bu Vestminsterin kral iqametgahi ve idareetme merkezi kimi kecmis rolunu eks etdirir Son illerde bu soz 1851 ci il Kristal Saray Boyuk Sergi ucun tikilmis olduqca boyuk suseli salon ve Alexandra kimi muasir arenalar konqres merkezleri kimi diger boyuk tesirli binalar ucun daha qeyri resmi menada istifade edilmisdir Saray Dunyanin en boyuyu Ruminiyanin paytaxti Buxarestdeki Parlament Sarayidir Sosialist rejimi dovrunde tikilmis bu neheng neo klassik binanin ucaldilmasi ucun hec bir sey ve xerc esirgememisdir Xarici kecidlerBu meqale qaralama halindadir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Eger mumkundurse daha deqiq bir sablondan istifade edin Paul The Deacon Lombard historian Lombard law Charlemagne Britannica www britannica com ingilis 2023 02 20 tarixinde Istifade tarixi 2023 08 11 Charlemagne Biography Accomplishments Children amp Facts Britannica www britannica com ingilis 2023 06 28 2023 08 05 tarixinde Istifade tarixi 2023 08 11 History of Ancient Greek Palaces HubPages ingilis 2023 08 11 tarixinde Istifade tarixi 2023 08 11 Palace of Domitian MCID mcid mcah columbia edu 2023 08 11 tarixinde Istifade tarixi 2023 08 11 Diocletian s Palace diocletianspalace org 2023 06 14 tarixinde Istifade tarixi 2023 08 11 Rocca di Lonato Papa Palace www lonatoturismo it 2023 08 11 tarixinde Istifade tarixi 2023 08 11 easyGuide The Best London Castles and Royal Landmarks Medium ingilis 2021 09 03 2023 08 11 tarixinde Istifade tarixi 2023 08 11 Windsor Castle History amp Facts Britannica www britannica com ingilis 2023 07 10 2023 08 08 tarixinde Istifade tarixi 2023 08 11 The palace Le Louvre ingilis 2023 08 11 tarixinde Istifade tarixi 2023 08 11 Great Palace of Constantinople The Byzantine Legacy ingilis 2023 08 11 tarixinde Istifade tarixi 2023 08 11 Bucaleon Palace Istanbul Tripadvisor ingilis 2023 08 11 tarixinde Istifade tarixi 2023 08 11 Blachernae Palace www byzantium1200 com 2023 05 13 tarixinde Istifade tarixi 2023 08 11 The Palace of the Porphyrogenitus The Byzantine Legacy ingilis 2023 06 04 tarixinde Istifade tarixi 2023 08 11 Studio M6 ALVORADO PALACE OSCAR NIEMEYERWORKS m6visual com ingilis 2023 08 13 tarixinde Istifade tarixi 2023 08 13 sergeyurich Dvorec San Kristovan v Rio de Zhanejro Lyubov k zhizni 2018 07 17 2023 08 13 tarixinde Istifade tarixi 2023 08 13 Crystal Palace Petropolis All You Need to Know BEFORE You Go Tripadvisor ingilis 2023 08 13 tarixinde Istifade tarixi 2023 08 13