Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bərgüşad — Azərbaycan Respublikasının Ucar rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd.
| Bərgüşad | |
|---|---|
| Ölkə |  Azərbaycan |
| Rayon | Ucar rayonu |
| Tarixi və coğrafiyası | |
| Saat qurşağı | |
| Əhalisi | |
| Əhalisi | 6017 (2009) nəfər |
 | Bu məqalə Ucarın Bərgüşad kəndi haqqındadır. Bərgüşad çayı üçün Bərgüşad (çay) səhifəsinə baxın. |
Bərgüşad Ucar rayonunun eyniadlı inzibati ərazi vahidində kənd. Şirvan düzündədir. 1917-ci ildə Cavanşir qəzasının Şirvanlı inzibati ərazi vahidində, 1933-cu ildə Bərdə rayonunun eyniadlı inzibati ərazi vahidində də Bərgüşat adlı yaşayış məntəqələri qeydə alınmışdır. Tədqiqatçılar bu oykonimi "bərgülərin kəndi" kimi izah edərək, etnotoponim hesab edirlər. Ukraynanın Vannitski vilayətində BərŞad adlı Şəhər və rayonun olması faktı da məlumdur.
Etimologiyası
Bərgüşad toponimi hələ tamamilə öyrəlilməmişdir. KürddilliBərgüşad tayfasına mənsub addır. Bu tayfa öz adını Bərgüşad zonasından almışdır. Bərgüşad toponiminin arealı genişdir. Məsələn; Bərgüşad sıra dağları, Bərgüşad çayı, Bərgüşad çökəyi və s. yer adları vardır.
Orta əsrlərdə Bərgüşad indiki Araz çayına tökülən Əkəri çayı ilə Bərgüşad çayı arasındakı ərazini əhatə etmiş, burada vaxtıilə Bərgüşad adlı kənd olmuş, sonralar onlar köçəri maldarlığın inkişafı ilə əlaqədar olaraq Kür-Araz ovalağına, o cümlədən, Ucar rayonuna gəlib çıxmışlar.
Bərgüşad sözü ədəbiyyata XV əsrdən məlumdur. XVI əsrə aid mənbələrdə göstərilir ki, Bərgüşad tayfa adı olmaqla Qızılbaş tayfalarındandır. Səfəvilər dövründə Bərgüşad Qızılbaş tayfalarının tərkibinə daxil olmuşdur. Bir sıra alimlərə görə taponimin birinci kompanentini təşkil edən Bərgü sözü qədim türk mənşəli "barq" tayfasının adıdır.
Monqol hökmdarı Çingiz xanın oğlu Çucinin 1207-ci ildə qərbə doğru yürüşü zamanı başqa tayfalarla yanaşı Bərgü tayfasının da torpaqlarının tutulması məlumdur. İran səlnaməçisi Fəxrəddin Mübarək Şah XII əsrdə 58 türk tayfası arasında Bərgü tayfasının da adını çəkib. Fəzilullah Rəşidəddin XIII əsrdə bu etnonimini "bərgüt" (Bərgülər kimi qeydə almışdır).
Tədqiqatçıların fikrincə, bərgülər monqol işğalından xeyli əvvəl Azərbaycanda məskunlaşmışlar. Toponimin tərkibindəki Şad (şat) sözü olan yaşayış məntəqəsi adları geniş yayılmışdır. Oykonim "bərgülərin kəndi" mənasını bildirir. Həm də Bərgüşadın tərkibindəki "şad" sözü "sevinc, şadlıq, məskən, çeviç" və s. mənalarını da verir.
Ucar rayonundakı indiki Bərgüşad kəndi də bu tayfanın maldarlıqla məşğul olmaq, qışlamaq, yeni otlaq sahələrinə yiyələnmək məqsədilə buraya köçüb gələrək, oturaq həyat tərzinə keçərək məskunlaşması nəticəsində əmələ gəldiyin ehtimal edilir. Bərgüşad qədim və böyük kənddir. Burada yaşayanlar vaxtıilə Göyçay qəzasına gəlib-getmək üçün indiki Bərgüşad dəmiryolu stansiyası ərazisindən yol salmışlar. İndi də bu yol Bərgüşad yolu adlanır.
1883-cü ildə Bərgüşad dəmiryolu stansiyası tikilib istifadəyə verilərkən Bərgüşad dəmiryolu stansiyası bu kəndin adı ilə adlandırılmışdır. Hazırda respublikamızın Qubadlı rayonunda kənd və Kiçik Qafqazda Bərgüşad çayı və Bərgüşad adına dağ vardır. Bərgüşad toponimi dörd coğrafi obyektin: çay, dağ, kənd, dəmiryolu stansiyası adının tərkibində iştirak etmişdir.
Keçmişdə İrəvan xanlığının Sərdarabad mahalında da Bərgüşad adlı kəndin olması göstərilir.[]
Tarixi
1917-ci ildə Cavanşir qəzasının Şirvanlı kəndinin inzibati ərazi vahidində, 1933-cü ildə Bərdə rayonunun eyni adlı inzibati ərazi vahidində də Bərgüşad adlı yaşayış məntəqələri qeydə alınmışdır. Tədqiqatçılar bu oykonimi Bərgü tayfa adı ilə bağlı olduğunu və "bərgülərin kəndi" kimi izah edərək, etnotoponim hesab edirlər. Qeyd etmək lazımdır ki, Qubadlı və Zəngilan rayonları ərazisində sıra dağlar və adını bu dağlardan almış Bərgüşad çayının olması bəllidir. Ukraynanın Vannitski vilayətində Bərşad adlı şəhər və rayonun olması faktı da məlumdur.
Adının tarixi
Hazırda Bərgusad bugünkü Ucar şəhərinə aid kənd ərazi vahididir. Adı tarixi baxımdan qədim türk adları qrupuna daxildir. Hətta bu kənd haqqında dillərdə bir çox əhvalatlar da dolaşmaqdadır. Azərbaycanın ərazisinin fərqli yerlərində rast gəlinən Bərgüşad toponimini, demək olar, hələ alimlər tam öyrənməyib. Bərgüşad sözü ədəbiyyata XV əsrdən məlumdur. Əsas versiyalara görə, Bərgüşad türk tayfasına mənsub bir addır. XIX əsrin 50-ci illərinə aid ədəbiyyatda indiki Naxçıvan ərazisində Bərgüşad adlı türkdilli tayfanın adı ç əkilir. XVI əsrə aid mənbələrdə isə göstərilir ki, Bərgüşad sözü Qızılbaş tayfalarının adından alınmışdır və Bərgüşad zonası ilə bağlıdır. Orta əsrlərdə Bərgüşad indiki Araz çayına tökülən Həkəri çayı ilə Bərgüşad çayı arasındakı ərazini əhatə etmiş, burada vaxtilə Bərgüşad adlı kənd olmuş, sonralar onlar köçəri maldarlığın inkişafı ilə əlaqədar olaraq Kür-Araz ovalağına, o cümlədən, Ucar rayonuna gedib çıxmışlar. 1917-ci ildə Cavanşir qəzasının Şirvanlı kəndinin inzibati ərazi vahidində, 1933-cü ildə Bərdə rayonunun eyni adlı inzibati ərazi vahidində də Bərgüşad adlı yaşayış məntəqələri qeydə alınmışdır. Ukraynanın Vannitski vilayətində Bərşad adlı şəhər və rayonun olması faktı da məlumdur. Bir çox tədqiqatçılara görə, sözün birinci komponentini təşkil edən “bərgü” sözü qədim türk mənşəli “barq” tayfasının adındandır. Çingiz xanın oğlu Çuçinin 1207-ci ildə qərbə doğru yürüşü zamanı başqa tayfalarla yanaşı “bərgü” tayfasının torpaqlarını tutması faktı tarixdən məlumdur. Iran tarixçisi Fəxrəddin Mübarəkşah (XII) 58 türk tayfası arasında “bərgü” tayfasının da adını çəkib. Fəzlullah Rəşidəddin (XIII əsr) bu etnonimi “bərküt” (bərgülər) kimi qeydə almışdır. Tədqiqatçıların fikrinə görə, bərgülər monqol işğalından xeyli əvvəl Azərbaycanda məskunlaşmışlar. Toponimin tərkibindəki şad/şat sözü isə bir növ cəmlik bildirir. Bərgüşad dağları, Bərgüşad çayı, Bərgüşad çökəyi toponimləri “bərgülərin dağı”, “bərgülərin çayı”, “bərgülərin çökəyi” mənasındadır. XV əsr Azərbaycan şairi Bədr Şirvaninin əsərlərində də Bərgüşad coğrafi adı çəkilir. Bərgüşad toponimi çox geniş coğrafi areala sahibdir. Qeyd etdiyimiz kimi, respublikamızın bir çox bölgələrində bu maraqlı toponimlə bağlı adlara təsadüf etmək mümkündür. Şübhəsiz, daha ətraflı və əsaslı araşdırmalar aparıldığı halda, bu adların bağlılığı və ortaq nöqtələrinin haradan qaynaqlandığı barədə daha dəqiq məlumat vermək xeyli asanlaşacaq. Bir zamanlar Ucar rayonuna köçmüşlər.
Əhalisi, statistik məlumatlar, ərazisi
Maraqlı tarixi olan Ucar rayonunun Bərgüşad kəndi rayondan 25–30 km cənub-şərqdə və Bərgüşad dəmir yolu stansiyasından 10 km aralı Şirvan düzündə - aran ərazisində yerləşir.
Bərgüşad kəndinin əhalisi 5843 nəfər olmaqla, 1305 ailədən ibarətdir (2005-ci il). Kəndin sahəsi 5052 ha-dır. Kənd əhalisi pambıqçılıq, taxılçılıq, baramaçılıq, bağçılıq, tərəvəz-bostançılıq və heyvandarlıqla məşğuldur. Bu, rayonda ən böyük kənd olmaqla, 3 ümumtəhsil məktəbi, mədəniyyət evi, kitabxana, uşaq bağçası, xəstəxana, rabitə qovşağı, çörək zavodu, çoxlu ictimai iaşə obyektləri olan yaşayış məntəqəsidir. Bərgüşad kəndi rayonda ən qədim kəndlərdən biri sayılır.
Mədəniyyəti
Kənddə 2 orta, 1 əsas məktəb, 1 uşaq bağçası, 1 mədəniyyət evi, 1 klub, 2 kitabxana, 1 xəstəxana, 200 nömrə tutumlu 1 Avtomat Telefon Stansiyası fəaliyyət göstərir.
Bərgüşadda aparılmış ilk arxeoloji qazıntılar burada hələ eradan əvvəl yaşayış yerləri olduğunu sübut edir.Qaratəpə,Qıztəpə və Adsız təpə eradan əvvəl II əsrə – eramızın ilk əsrlərinə aid küp qəbirlər tapılmışdır. Bərgüşadda tapılmış açıq-qırmızı gil qablar,həmçinin tunc, Dəmir, gümüş və s.-dən hazırlanmış bəzək şeyləri burada e.ə və eramızın başlanğıcında dulusçuluq və sənətkarlığın inkişafını göstərir.
Tarixi yerləri, Maddi-mədəni irsi
Bu maraqlı keçmişi olan kənddə indi də respublika əhəmiyyətli arxeoloji qazıntılar aparılır. Bu qazıntı işləri bölgənin uzaq tarixinin dərindən öyrənilməsi üçün zəngin material təqdim etməklə bərabər, qədim zamanlarda bura köçüb gəlmiş əhalinin keçmişinə də işıq salır. Bərgüşad kəndində aparılmış ilk arxeoloji qazıntılar burada hələ eramızdan əvvəl yaşayış yerləri olduğunu sübut edir. Burada Qaratəpə, Qızıltəpə və digər adsız təpədə e.ə. II əsrə, b.e.ilk əsrlərinə aid küp qəbirlər aşkar edilmişdir. Bu qəbirlər küpün böyüklüyü ilə (hündürlüyü 2 m-dək), ölünün küpdə arxası üstə qoyulmasına və istiqamətinə görə Azərbaycan ərazisindəki başqa küp qəbirlərdən əsaslı şəkildə fərqlənir.
Coğrafiyası və iqlimi
Bərgüşad kəndi rayon mərkəzindən cənub-şərqdə yerləşir. Sahəsi 5052 hektardır.
Ərazisi, əhalisi, məşğuliyyəti
Ucar rayonundakı indiki Bərgüşad kəndi adını qeyd etdiyimiz bu tayfanın maldarlıqla məşğul olmaq, qışlamaq, yeni otlaq sahələrinə yiyələnmək məqsədilə buraya köçüb gəlmiş əhalisindən təşkil olunmuşdur. Kənd burada insanların oturaq həyat tərzinə keçərək məskunlaşma nəticəsində əmələ gəlmiş bir yaşayış məntəqəsi kimi formalaşmışdır. Bərgüşad qədim və böyük kənddir. Burada yaşayanlar vaxtilə Göyçay qəzası ilə əlaqə saxlamaq üçün indiki Bərgüşad dəmir yolu stansiyası ərazisindən yol salaraq bu yolla gedib-gəlmişlər. Indi də bu yol Bərgüşad yolu adlanır. Odur ki, 1883-cü ildə Bərgüşad dəmir yolu stansiyası tikilib istifadəyə verilərkən Bərgüşad dəmir yolu stansiyası bu kəndin adı ilə adlandırılmış və indi də bu ad qalmaqdadır. Hazırda əhalinin bura köçüb gəldiyi ehtimal olunan respublikamızın Qubadlı rayonunda, Kiçik Qafqazda Bərgüşad çayı və Bərgüşad dağı var. Məlumdur ki, belə gözəl yerdə, dağın ətəyində, çayın kənarında insan yaşamasaydı, o yerlərə də tayfa adı verilməzdi. Deməli, həmin ərazidə Bərgüşad çayı və Bərgüşad dağının ətəyində vaxtilə Bərgüşad adlı kənd də olmuşdur. İndi həmin kənd orada yoxdur. Göstərildiyi kimi, onlar vaxtilə köçəri maldarlığın inkişafı ilə qışlaq sahələrinə yiyələnmək məqsədilə Kür-Araz ovalağına, digər yerlərə gəlmiş və bir daha öz yerlərinə getməyərək birdəfəlik burada oturaq həyatı keçirərək məskunlaşmışlar.
Əhalisi
Kənd əhalisi etnik tərkibinə görə azərbaycanlılardan ibarətdir.
Əhalisi 5899 nəfərdir.
2009-cu ildə isə kəndin əhalisi 6017-ə çatmışdır.Qiyasəddin Qeybullayevə görə, kəndin əhalisi kürd mənşəli bərgüşad tayfasına olmuşdur.
Məşhur və tarixi şəxsiyyətləri, şairləri
Bərgüşad kəndindən bir çox tarixi şəxsiyyətlər çıxmışdır. Onlardan ən məşhuru saray şairi Həbibidir (1470-1520). Şairin məşhurlaşmasının çox maraqlı bir tarixi var. Kiçik yaşlarında quzu otaran Həbibi təsadüfi bir hadisə nəticəsində Ağqoyunlu hökmdarı Sultan Yaqubun sarayına gəlib çıxmışdır. Ona burada bir şair kimi yetişmək imkanı yaranmışdır. Ağqoyunluların süqutundan sonra şair Səfəvilərin sarayında da hörmətlə qarşılanmış, Şah İsmayıl Xətainin sarayında "Məlik üş-şüəra" rütbəsi qazanmışdır. Çaldıran vuruşmasından sonra ömrünü Türkiyədə keçirmişdir. Mənbələrdə Türkiyəyə getməsinin səbəbləri barədə dəqiq məlumat yoxdur. Həbibinin ahəngdar poetik dili, bədii üslubu, şeirlərindəki sadəlik və əlvanlıq ona Azərbaycan ədəbiyyatı tarixində xüsusi bir mövqe qazandırmışdır. Şairin əsərləri tam halda günümüzə gəlib çıxmayıb. Həbibinin 50-yə yaxın şeiri kitab halında 1980-ci ildə çap etdirilmişdir.
İqtisadiyyatı
Kənd əhalisi pambıqçılıq, taxılçılıq, baramaçılıq, bağçılıq və heyvandarlıqla məşğuldur.
Həmçinin bax
İstinadlar
- ”Azərbaycan toponimlərinin ensiklopedik lüğəti”. İki cilddə. I cild. Bakı, “Şərq-Qərb”, 2007, səh. 129.
- Гейбуллаев, Гиясаддин Аскер оглы. Топонимия Азербайджана (rus). Баку: Элм. 1986. səh. 101–102.
- Azərbaycan toponimlərinin ensklopedik lüğəti. 2 cilddə. Bakı-2007. I cild, səh.92.
- Azərbaycan Respublikası əhalisinin siyahıyaalınması 2009-cu il. I cild. Bakı - 2010.
- Гиясаддин Гейбуллаев, (1986), Топонимия Азербайджана. С. 102
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bergusad Azerbaycan Respublikasinin Ucar rayonunun inzibati erazi vahidinde kend Bergusad40 24 11 sm e 47 50 58 s u Olke AzerbaycanRayon Ucar rayonuTarixi ve cografiyasiSaat qursagi UTC 04 00EhalisiEhalisi 6017 2009 neferBergusadBu meqale Ucarin Bergusad kendi haqqindadir Bergusad cayi ucun Bergusad cay sehifesine baxin Bergusad Ucar rayonunun eyniadli inzibati erazi vahidinde kend Sirvan duzundedir 1917 ci ilde Cavansir qezasinin Sirvanli inzibati erazi vahidinde 1933 cu ilde Berde rayonunun eyniadli inzibati erazi vahidinde de Bergusat adli yasayis menteqeleri qeyde alinmisdir Tedqiqatcilar bu oykonimi bergulerin kendi kimi izah ederek etnotoponim hesab edirler Ukraynanin Vannitski vilayetinde BerSad adli Seher ve rayonun olmasi fakti da melumdur EtimologiyasiBergusad toponimi hele tamamile oyrelilmemisdir KurddilliBergusad tayfasina mensub addir Bu tayfa oz adini Bergusad zonasindan almisdir Bergusad toponiminin areali genisdir Meselen Bergusad sira daglari Bergusad cayi Bergusad cokeyi ve s yer adlari vardir Orta esrlerde Bergusad indiki Araz cayina tokulen Ekeri cayi ile Bergusad cayi arasindaki erazini ehate etmis burada vaxtiile Bergusad adli kend olmus sonralar onlar koceri maldarligin inkisafi ile elaqedar olaraq Kur Araz ovalagina o cumleden Ucar rayonuna gelib cixmislar Bergusad sozu edebiyyata XV esrden melumdur XVI esre aid menbelerde gosterilir ki Bergusad tayfa adi olmaqla Qizilbas tayfalarindandir Sefeviler dovrunde Bergusad Qizilbas tayfalarinin terkibine daxil olmusdur Bir sira alimlere gore taponimin birinci kompanentini teskil eden Bergu sozu qedim turk menseli barq tayfasinin adidir Monqol hokmdari Cingiz xanin oglu Cucinin 1207 ci ilde qerbe dogru yurusu zamani basqa tayfalarla yanasi Bergu tayfasinin da torpaqlarinin tutulmasi melumdur Iran selnamecisi Fexreddin Mubarek Sah XII esrde 58 turk tayfasi arasinda Bergu tayfasinin da adini cekib Fezilullah Resideddin XIII esrde bu etnonimini bergut Berguler kimi qeyde almisdir Tedqiqatcilarin fikrince berguler monqol isgalindan xeyli evvel Azerbaycanda meskunlasmislar Toponimin terkibindeki Sad sat sozu olan yasayis menteqesi adlari genis yayilmisdir Oykonim bergulerin kendi menasini bildirir Hem de Bergusadin terkibindeki sad sozu sevinc sadliq mesken cevic ve s menalarini da verir Ucar rayonundaki indiki Bergusad kendi de bu tayfanin maldarliqla mesgul olmaq qislamaq yeni otlaq sahelerine yiyelenmek meqsedile buraya kocub gelerek oturaq heyat terzine kecerek meskunlasmasi neticesinde emele geldiyin ehtimal edilir Bergusad qedim ve boyuk kenddir Burada yasayanlar vaxtiile Goycay qezasina gelib getmek ucun indiki Bergusad demiryolu stansiyasi erazisinden yol salmislar Indi de bu yol Bergusad yolu adlanir 1883 cu ilde Bergusad demiryolu stansiyasi tikilib istifadeye verilerken Bergusad demiryolu stansiyasi bu kendin adi ile adlandirilmisdir Hazirda respublikamizin Qubadli rayonunda kend ve Kicik Qafqazda Bergusad cayi ve Bergusad adina dag vardir Bergusad toponimi dord cografi obyektin cay dag kend demiryolu stansiyasi adinin terkibinde istirak etmisdir Kecmisde Irevan xanliginin Serdarabad mahalinda da Bergusad adli kendin olmasi gosterilir menbe gosterin Tarixi1917 ci ilde Cavansir qezasinin Sirvanli kendinin inzibati erazi vahidinde 1933 cu ilde Berde rayonunun eyni adli inzibati erazi vahidinde de Bergusad adli yasayis menteqeleri qeyde alinmisdir Tedqiqatcilar bu oykonimi Bergu tayfa adi ile bagli oldugunu ve bergulerin kendi kimi izah ederek etnotoponim hesab edirler Qeyd etmek lazimdir ki Qubadli ve Zengilan rayonlari erazisinde sira daglar ve adini bu daglardan almis Bergusad cayinin olmasi bellidir Ukraynanin Vannitski vilayetinde Bersad adli seher ve rayonun olmasi fakti da melumdur Adinin tarixi Hazirda Bergusad bugunku Ucar seherine aid kend erazi vahididir Adi tarixi baximdan qedim turk adlari qrupuna daxildir Hetta bu kend haqqinda dillerde bir cox ehvalatlar da dolasmaqdadir Azerbaycanin erazisinin ferqli yerlerinde rast gelinen Bergusad toponimini demek olar hele alimler tam oyrenmeyib Bergusad sozu edebiyyata XV esrden melumdur Esas versiyalara gore Bergusad turk tayfasina mensub bir addir XIX esrin 50 ci illerine aid edebiyyatda indiki Naxcivan erazisinde Bergusad adli turkdilli tayfanin adi c ekilir XVI esre aid menbelerde ise gosterilir ki Bergusad sozu Qizilbas tayfalarinin adindan alinmisdir ve Bergusad zonasi ile baglidir Orta esrlerde Bergusad indiki Araz cayina tokulen Hekeri cayi ile Bergusad cayi arasindaki erazini ehate etmis burada vaxtile Bergusad adli kend olmus sonralar onlar koceri maldarligin inkisafi ile elaqedar olaraq Kur Araz ovalagina o cumleden Ucar rayonuna gedib cixmislar 1917 ci ilde Cavansir qezasinin Sirvanli kendinin inzibati erazi vahidinde 1933 cu ilde Berde rayonunun eyni adli inzibati erazi vahidinde de Bergusad adli yasayis menteqeleri qeyde alinmisdir Ukraynanin Vannitski vilayetinde Bersad adli seher ve rayonun olmasi fakti da melumdur Bir cox tedqiqatcilara gore sozun birinci komponentini teskil eden bergu sozu qedim turk menseli barq tayfasinin adindandir Cingiz xanin oglu Cucinin 1207 ci ilde qerbe dogru yurusu zamani basqa tayfalarla yanasi bergu tayfasinin torpaqlarini tutmasi fakti tarixden melumdur Iran tarixcisi Fexreddin Mubareksah XII 58 turk tayfasi arasinda bergu tayfasinin da adini cekib Fezlullah Resideddin XIII esr bu etnonimi berkut berguler kimi qeyde almisdir Tedqiqatcilarin fikrine gore berguler monqol isgalindan xeyli evvel Azerbaycanda meskunlasmislar Toponimin terkibindeki sad sat sozu ise bir nov cemlik bildirir Bergusad daglari Bergusad cayi Bergusad cokeyi toponimleri bergulerin dagi bergulerin cayi bergulerin cokeyi menasindadir XV esr Azerbaycan sairi Bedr Sirvaninin eserlerinde de Bergusad cografi adi cekilir Bergusad toponimi cox genis cografi areala sahibdir Qeyd etdiyimiz kimi respublikamizin bir cox bolgelerinde bu maraqli toponimle bagli adlara tesaduf etmek mumkundur Subhesiz daha etrafli ve esasli arasdirmalar aparildigi halda bu adlarin bagliligi ve ortaq noqtelerinin haradan qaynaqlandigi barede daha deqiq melumat vermek xeyli asanlasacaq Bir zamanlar Ucar rayonuna kocmusler Ehalisi statistik melumatlar erazisi Maraqli tarixi olan Ucar rayonunun Bergusad kendi rayondan 25 30 km cenub serqde ve Bergusad demir yolu stansiyasindan 10 km arali Sirvan duzunde aran erazisinde yerlesir Bergusad kendinin ehalisi 5843 nefer olmaqla 1305 aileden ibaretdir 2005 ci il Kendin sahesi 5052 ha dir Kend ehalisi pambiqciliq taxilciliq baramaciliq bagciliq terevez bostanciliq ve heyvandarliqla mesguldur Bu rayonda en boyuk kend olmaqla 3 umumtehsil mektebi medeniyyet evi kitabxana usaq bagcasi xestexana rabite qovsagi corek zavodu coxlu ictimai iase obyektleri olan yasayis menteqesidir Bergusad kendi rayonda en qedim kendlerden biri sayilir MedeniyyetiKendde 2 orta 1 esas mekteb 1 usaq bagcasi 1 medeniyyet evi 1 klub 2 kitabxana 1 xestexana 200 nomre tutumlu 1 Avtomat Telefon Stansiyasi fealiyyet gosterir Bergusadda aparilmis ilk arxeoloji qazintilar burada hele eradan evvel yasayis yerleri oldugunu subut edir Qaratepe Qiztepe ve Adsiz tepe eradan evvel II esre eramizin ilk esrlerine aid kup qebirler tapilmisdir Bergusadda tapilmis aciq qirmizi gil qablar hemcinin tunc Demir gumus ve s den hazirlanmis bezek seyleri burada e e ve eramizin baslangicinda dulusculuq ve senetkarligin inkisafini gosterir Tarixi yerleri Maddi medeni irsi Bu maraqli kecmisi olan kendde indi de respublika ehemiyyetli arxeoloji qazintilar aparilir Bu qazinti isleri bolgenin uzaq tarixinin derinden oyrenilmesi ucun zengin material teqdim etmekle beraber qedim zamanlarda bura kocub gelmis ehalinin kecmisine de isiq salir Bergusad kendinde aparilmis ilk arxeoloji qazintilar burada hele eramizdan evvel yasayis yerleri oldugunu subut edir Burada Qaratepe Qiziltepe ve diger adsiz tepede e e II esre b e ilk esrlerine aid kup qebirler askar edilmisdir Bu qebirler kupun boyukluyu ile hundurluyu 2 m dek olunun kupde arxasi uste qoyulmasina ve istiqametine gore Azerbaycan erazisindeki basqa kup qebirlerden esasli sekilde ferqlenir Cografiyasi ve iqlimiBergusad kendi rayon merkezinden cenub serqde yerlesir Sahesi 5052 hektardir Erazisi ehalisi mesguliyyeti Ucar rayonundaki indiki Bergusad kendi adini qeyd etdiyimiz bu tayfanin maldarliqla mesgul olmaq qislamaq yeni otlaq sahelerine yiyelenmek meqsedile buraya kocub gelmis ehalisinden teskil olunmusdur Kend burada insanlarin oturaq heyat terzine kecerek meskunlasma neticesinde emele gelmis bir yasayis menteqesi kimi formalasmisdir Bergusad qedim ve boyuk kenddir Burada yasayanlar vaxtile Goycay qezasi ile elaqe saxlamaq ucun indiki Bergusad demir yolu stansiyasi erazisinden yol salaraq bu yolla gedib gelmisler Indi de bu yol Bergusad yolu adlanir Odur ki 1883 cu ilde Bergusad demir yolu stansiyasi tikilib istifadeye verilerken Bergusad demir yolu stansiyasi bu kendin adi ile adlandirilmis ve indi de bu ad qalmaqdadir Hazirda ehalinin bura kocub geldiyi ehtimal olunan respublikamizin Qubadli rayonunda Kicik Qafqazda Bergusad cayi ve Bergusad dagi var Melumdur ki bele gozel yerde dagin eteyinde cayin kenarinda insan yasamasaydi o yerlere de tayfa adi verilmezdi Demeli hemin erazide Bergusad cayi ve Bergusad daginin eteyinde vaxtile Bergusad adli kend de olmusdur Indi hemin kend orada yoxdur Gosterildiyi kimi onlar vaxtile koceri maldarligin inkisafi ile qislaq sahelerine yiyelenmek meqsedile Kur Araz ovalagina diger yerlere gelmis ve bir daha oz yerlerine getmeyerek birdefelik burada oturaq heyati kecirerek meskunlasmislar EhalisiKend ehalisi etnik terkibine gore azerbaycanlilardan ibaretdir Ehalisi 5899 neferdir 2009 cu ilde ise kendin ehalisi 6017 e catmisdir Qiyaseddin Qeybullayeve gore kendin ehalisi kurd menseli bergusad tayfasina olmusdur Meshur ve tarixi sexsiyyetleri sairleri Bergusad kendinden bir cox tarixi sexsiyyetler cixmisdir Onlardan en meshuru saray sairi Hebibidir 1470 1520 Sairin meshurlasmasinin cox maraqli bir tarixi var Kicik yaslarinda quzu otaran Hebibi tesadufi bir hadise neticesinde Agqoyunlu hokmdari Sultan Yaqubun sarayina gelib cixmisdir Ona burada bir sair kimi yetismek imkani yaranmisdir Agqoyunlularin suqutundan sonra sair Sefevilerin sarayinda da hormetle qarsilanmis Sah Ismayil Xetainin sarayinda Melik us suera rutbesi qazanmisdir Caldiran vurusmasindan sonra omrunu Turkiyede kecirmisdir Menbelerde Turkiyeye getmesinin sebebleri barede deqiq melumat yoxdur Hebibinin ahengdar poetik dili bedii uslubu seirlerindeki sadelik ve elvanliq ona Azerbaycan edebiyyati tarixinde xususi bir movqe qazandirmisdir Sairin eserleri tam halda gunumuze gelib cixmayib Hebibinin 50 ye yaxin seiri kitab halinda 1980 ci ilde cap etdirilmisdir IqtisadiyyatiKend ehalisi pambiqciliq taxilciliq baramaciliq bagciliq ve heyvandarliqla mesguldur Hemcinin baxBergusad mahali Bergusad cayiIstinadlar Azerbaycan toponimlerinin ensiklopedik lugeti Iki cildde I cild Baki Serq Qerb 2007 seh 129 Gejbullaev Giyasaddin Asker ogly Toponimiya Azerbajdzhana rus Baku Elm 1986 seh 101 102 Azerbaycan toponimlerinin ensklopedik lugeti 2 cildde Baki 2007 I cild seh 92 Azerbaycan Respublikasi ehalisinin siyahiyaalinmasi 2009 cu il I cild Baki 2010 Giyasaddin Gejbullaev 1986 Toponimiya Azerbajdzhana S 102