Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
 | Bu məqalə Şəmkir rayonu haqqındadır. Şəmkir şəhəri üçün Şəmkir səhifəsinə baxın. |
Şəmkir rayonu — Azərbaycanın Qərbində yerləşir. "Şəmkir" adı ərazidə yerləşən Şəmkir adlı qala ilə bağlıdır. Bu qala V-VI əsrlərdə Əhəmənilər tərəfindən inşa edildiyi söylənilir. Bu qalanın qalıntılarını Muxtariyyat kəndindədir. Muxtariyyat kəndinin adı keçmişdə "Qala kəndi" idi. İndi isə Qədimqaladır. Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 7 fevral 1991-ci il tarixli, 54-XII saylı Qərarı ilə Şamxor rayonunu Şəmkir rayonu adlandırılmışdır.
| Rayon | |
| Şəmkir | |
|---|---|
 | |
|
| |
| Ölkə |  Azərbaycan |
| Daxildir | Qazax-Tovuz |
| İnzibati mərkəz | Şəmkir |
| İcra başçısı | Rəşad Tağıyev |
| Tarixi və coğrafiyası | |
| Yaradılıb | 1930 |
| Sahəsi | 1 656.8 km² |
| Hündürlük | 331 m |
| Saat qurşağı | |
| Əhalisi | |
| Əhalisi | 217 200 nəfər |
| Rəqəmsal identifikatorlar | |
| ISO kodu | AZ-SKR |
| Telefon kodu | +994 22 |
| Poçt indeksi | AZ 5700 |
| Avtomobil nömrəsi | 57 |
| Rəsmi sayt | |
 | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Ümumi məlumat
| Kəndlərin sayı | 60 |
| Qəsəbələrin sayı | 7 |
| İri və orta müəssisələrin sayı | 59 |
| Məktəbəqədər uşaq müəssisələrinin sayı | 53 |
| Ümumtəhsil məktəblərinin sayı | 78 |
| Texniki, orta ixtisas və peşə məktəblərinin sayı | 1 |
| Xəstəxanalar və tibb müəssisələrinin sayı | 71 |
| Mədəniyyət ocaqlarının sayı | 156 |
Şəhər və iri qəsəbələrin adları
Şəmkir rayonunda 1 şəhər, 7 şəhər tipli qəsəbə, 60 kənd vardır.
| Şəmkir şəhəri |
| Çinarlı qəsəbəsi |
| Dəllər qəsəbəsi |
| Zəyəm qəsəbəsi |
| Kür qəsəbəsi |
| Səməd Vurğun qəsəbəsi |
| Füzuli qəsəbəsi |
| Barlıbağ qəsəbəsi |
Sərhəd rayonlar
Göygöl, Gədəbəy, Daşkəsən, Tovuz, Samux rayonları ilə həmsərhəddir.
Əhali
| Əhalinin ümumi sayı | 221,372+ |
| Şəhər əhalisinin sayı | 67721 nəfər |
| Kənd əhalisinin sayı | 132423 nəfər |
| Əhalinin orta sıxlığı | 113.49 nəfər/km2 |
| Əhalinin cins qrupları üzrə sayı (kişilər) | 49.58 % |
| Əhalinin cins qrupları üzrə sayı (qadınlar) | 50.42 % |
| Əhalinin yaş qrupları üzrə sayı (uşaqlar) | 11.26 % |
| Əhalinin yaş qrupları üzrə sayı (18 yaşa qədər) | 33.18 % |
| Əhalinin yaş qrupları üzrə sayı (18-dən 55–60-a) | 57.86 % |
| Əhalinin yaş qrupları üzrə sayı (təqaüdçülər) | 13.59 % |
| Ali təhsilli əhalinin sayı | 5.79 % |
| Orta təhsilli əhalinin sayı | 56.10 % |
| Məskunlaşmış qaçqınların sayı | 12240 |
| Məskunlaşmış məcburi köçkünlərin sayı | 1897 |
Ərazi
| Ümumi ərazi | 1660.00 km2 |
| Məhsuldar torpaqların ümumi sahəsi | 1245.00 km2 |
| Kənd təsərrüfatına yararsız torpaqların sahəsi | 415.00 km2 |
| Heyvandarlıq üçün otlaqların sahəsi | 827.00 km2 |
| Əkilmiş torpaqların ümumi sahəsi | 388.00 km2 |
| Meyvə bağlarının ümumi sahəsi | 27.70 km2 |
Tarix
Şəmkir toponiminin mənası haqqında müxtəlif mülahizələr mövcuddur. Orta əsr ərəb və fars mənbələrində Şəmkür, türk mənbələrində isə Şəmkür, Şəmkir kimi göstərilmişdir. 1924-cü ildə İstanbulda "Müxtəsər Azərbaycan tarixi" kitabını çap etdirən Zeynaloğlu bu adı aşağıdakı kimi izah etmişdir. Şəms-Günəş-Kür-Tapınan, yəni Günəşə tapınanlar yurdu deməkdir. Dilçi alim Cahangirov isə bu adı "Şamkür", yəni "Kür qırağı" kimi izah etmişdir. Şəmkir erkən orta əsr şəhərlərindəndir. Qədim Şəmkir şəhərinin xarabalıqları Şəmkir çayının sol sahilindədir. Şəhərin qala yerinin sahəsi 20 hektar olmuşdur. Şəhər qala yeri çayın sağ sahilində iki körpü vasitəsilə birləşmişdir. Bu körpünün qalıqları indi də qalmaqdadır. VII əsrin ortalarında Şəmkir ərəblər tərəfindən işğal olundu. Ərəb xəlifəsi Mütəvəkkilin şərəfinə Mütəvəkkilliyə adlandırıldı. Şəhərin adı sonralar özünə qaytarıldı. Şəmkir haqqında yazan bütün tədqiqatçıların yekdil fikri belədir ki, şəhərin çiçəklənmə dövrü IX–XII əsrləri əhatə edir. Bu dövrdə Şəmkir səlcuqlar tərəfindən işğal olundu. X–XII əsrlərdə Şəmkir özünün yüksəliş dövrünü keçirirdi. XII əsrdə Eldəgizlərin hakimiyyəti dövründə Şəmkirə xüsusi diqqət yetirildi. XIII əsrdə monqol işğalçılarına qarşı qanlı döyüş gedən Azərbaycan şəhərlərindən biri Şəmkir olmuşdur. Şəhər əhalisi Bəhram hakimiyyətindən işğalçılara qarşı ciddi müqavimət göstərməyi tələb etmişdir. XVI əsrin əvvəllərindən Şəmkir mahalı Azərbaycanın Zülqədəz tayfa başçısının irsi hakimiyyətinə keçdi. Azərbaycanda xanlıqlar dövründə Şəmkir, Gəncə xanlığının tərkibində olmuşdur. 1803-cü ildə çar qoşunları tərəfindən tutulan Şəmkir Rusiyaya birləşdirildi. 1826–1828-ci illərdə, yəni sonuncu Rusiya-İran müharibəsinin qanlı səhifələrindən biri də Şəmkir yaxınlığında olmuşdur. 1826-cı il sentyabrın 3-də Şəmkir yaxınlığında baş vermiş döyüşdə çar qoşunları İran ordusunu məğlub etdi. XIX əsrin I yarısında çar hökumətinin icazəsi ilə Zaqafqaziyaya köçürülmüş alman kalonistlərindən bir qrupu Şəmkirdə məskunlaşdı. Həmin dövrdən Şamxor Anino adlandırıldı. 1918-ci il yanvarın 8–10-da Şamxor (indiki Şəmkir) stansiyası yaxınlığında Türkiyə cəbhəsindən geri qayıdan Rusiya hərbi hissələri tərk-silah edilmiş və bir çoxu güllələnmişdir. Bu hadisə tarixdə Şamxor hadisəsi kimi yadda qalıb. 1938-ci ildə şəhərin köhnə adı bərpa edildi. 1991-ci ildə isə yenidən Şəmkir şəhəri adlandırılmışdır.
Memarlıq abidələri
Şəmkir rayonu ərazisində IX–XI əsrlərə aid Şəmkir şəhər xarabalıqları, IX–XI əsrlərə aid Şəmkir körpüsü, Şəmkir qalası (Qədimqala kəndi), XI–XII əsrlərə aid Baydar şəhər xarabalıqları (Bayramlı kəndi), XI–XII əsrlərə aid Qız qalası (Seyfəli kəndi), XVI–XVII əsrlərə aid məscid (Abbaslı kəndi), XI əsrə aid Qız qalası (Tatarlı kəndi), XVI–XVII əsrlərə aid körpü ( kəndi), XVII əsrə aid Divan bürcü (Yeni Həyat kəndi), XVI–XVII əsrlərə aid Koroğlu qalası (Şəmkir (şəhər)), dəmir dövrünə aid Qalaboynu qalacası (), erkən orta əsrlərə aid Pir (Kilsə) (), 1909-cu ildə tikilmiş Alman kilsəsi (Şəmkir), XI–XII əsrlərə aid oğuz qəbiristanlığı ( kəndi), XVI–XVII əsrlərə aid körpü ( üzərində) mövcuddur. Şəmkir şəhərində 1975-ci ildə inşa edilmiş Qələbə kompleksi, Düyərli kəndində 1975-ci ildə tikilmiş məscid binası, Çinarlı qəsəbəsində 1980-ci ildə inşa edilmiş Qələbə kompleksi, Şəmkir şəhərində, şəhərin Sərxan hissəsində və Naxırçılar hissəsində 1990-cı ildə qoyulmuş "20 Yanvar" abidələri, 1991-ci ildə şəhərdə ucaldılmış Aşıq Hüseyn Şəmkirlinin heykəli, Əliağa Şıxlinskinin büstü, Keçili kəndində 1992-ci ildə tikilmiş məscid, Qədimqala kəndində 1993-cü ildə ucaldılmış Koroğlunun abidəsi, Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı Zaur Sarıyevin büstü, Şəhidlər parkı, İrmaşlı kəndində 1998-ci ildə inşa edilmiş məscid, Şəmkir şəhərində 1998-ci ildə inşa edilmiş Heydər Əliyev bulağı, 2001-ci ildə qoyulmuş 31 mart soyqırım abidəsi və Qurtuluş bulağı, Əliyaqublu kəndində 1998-ci ildə tikilmiş məscid, Qapanlı kəndində 2001-ci ildə inşa edilmiş 31 mart soyqırım abidəsi, Dəllər-Cırdaxan kəndində 2001-ci ildə ucaldılmış Yəhyabəy Dilqəmin abidəsi, Çənlibeldə 1997-ci ildə ucaldılmış Aşıq Ələsgərin heykəli kimi memarlıq abidələri var.
Şəmkir rayonunda 2007–2008-ci tədris ilinin əvvəlinə 81 dövlət gündüz ümumtəhsil məktəblərində 35488 nəfər təhsil alan şagird olmuş, onların 29,1 faizi II və III növbədə oxuyanlardır. Ümumtəhsil məktəblərini 2883 nəfər bitirmiş və 2877 ümumi orta təhsil haqqında attestat almışdır. Dövlət ümumtəhsil məktəblərində şagirdlərin təlim tərbiyəsi ilə 4664 nəfər müəllim məşğul olur. Dövlət məktəbəqədər müəssisələrin sayı 53, bunlarda uşaqların sayı 2875 nəfər olmuşdur. Məktəbəqədər müəssisələrdə yerlərin sayı 3254, hər 100 yerə düşən uşaqların sayı 88 nəfər olmuşdur..
Səhiyyə
Şəmkir rayonunda 2007-ci il ərzində rayonda əhalinin sağlamlığını qorumaq məqsədilə 350 həkim və 1109 orta tibb işçisi çalışır. 22 xəsətəxana, 48 ambulator poliklinika müəssisələri fəaliyyət göstərmiş rayon əhalisinin hər 10000 nəfərinə 18,9 həkim, 60 orta tibb işçisi 89 xəstəxana çarpayısı düşür. Əhalinin xəstələnmə halları arasında ötən il tənəffüs orqanlarının, ürək qan dövranı sisteminin, həzm orqanları, şiş və endokirin xəstəlikləri üstünlük təşkil etmişdir.
Mədəniyyət
Şəmkir rayonunda 2007-ci ildə Şəmkir rayonunda kütləvi kitabxanaların sayı 96 ədəd, onlarda olan kitab fondu 513,4 min nüsxə, orta hesabla hər 1000 sakinə 2738 nüsxə, klub müəssisələrinin sayı 68 ədəd, muzeylərin sayı 3 ədəd onlara gələnlərin sayı 8,4 min nəfər, əhalinin hər 1000 nəfərinə 44,8 nəfər olmuşdur.
Bələdiyyələr
Şəmkir rayonunda bələdiyyələr ilk dəfə 1999-cu ildə yaranmışdır. Rayonun 64 yaşayış məntəqəsində 57 bələdiyyə fəaliyyət göstərir. 1 şəhər, 4 qəsəbə, 52 kənd bələdiyyələri yerli özünüidarəetmə orqanı kimi şəhər, qəsəbə və kəndlərin idarə olunmasında iştirak edir.
İqtisadiyyat
Şəmkir rayonu əsasən üzümçülük rayonudur. İqtisadiyyatında heyvandarlıq, quşçuluq və baramaçılıq da mühüm yer tutur. Burada kənd təsərrüfatı maşınqayırması, üzüm e'malı müəssisələri, yerli istehsalat kombinatı, tikinti materialları kombinatı, SES və başqa müəssisələr vardır. Şəmkir rayonu əsasən aqrar sektorda inkişaf etmişdir. Cari ilin 1-ci yarım ilində keçən ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə ümumi məhsul buraxılışı 12 faiz artaraq, 85.246 min manat olmuşdur. Orta hesabla rayonun hər bir sakini üzrə ümumi məhsul buraxılışının 45 faizdən çoxunu kənd təsərrüfatında, məhsul istehsalının həcmi (38423 min manat) təşkil etmişdir. Əsas kənd təsərrüfatı bitkiləri buğda, arpa, qarğıdalı, üzüm, soğan, kələm, pomidor, xiyar, badımcan, günəbaxan, kartof. Şəmkir rayonu xüsusi potensiala malik olmaqla kənd təsərrüfatı dinamik olaraq inkişaf etmişdir. Rayonun iqtisadiyyatında ənənəvi olaraq taxılçılıq, kartofçuluq, tərəvəzçilik, üzümçülük və heyvandarlıq sahələri aparıcı rol oynayır. Eyni zamanda təsərrüfatlarda bostan və günəbaxan məhsullarıda istehsal edilir. Torpaq islahatı nəticəsində 36.545 ailə 48,2 min hektar torpaq payına sahib olmuşdur. Orta hesabla bir ailəyə 1,2 hektar torpaq sahəsi verilmişdir. Ötən 6 ay ərzində rayonun təsərrüfatlarında 14.471 ton taxıl, 37.110 ton kartof, 35.336 ton tərəvəz və 3.471 ton meyvə istehsal olunmuşdur.
Şəmkir rayonunda quşçuluq sahəsi də inkişaf etmişdir. Şəmkir quşçuluq fabriki rayonun Yeni həyat kəndi ərazsində yerləşməklə qərb bölgəsində ən iri istehsal müəssisəsidir. 300 min baş quş tutumu olan Şəmkir quşçuluq fabriki ildə 50 milyon yumurta və 1000 ton ət istehsalı gücünə malikdir. Sahəsi 12 hektar olan Quşçuluq fabrikində 4 istehsal sexi mövcuddur. Yem istehsal sexi ildə 50 ton yem estehsal edir. Bundan başqa fabrikdə yumurta çeşidləyən kəsim və inkubasiya sexləridə fəaliyyət göstərir. Cari ilin 6 ayı ərzində on iki milyon iki yüz otuz beş min ədəd yumurta, 12600 kq quş əti istehsal olunaraq satılmışdır. Fabrikdə 132.834 baş quşun 49.105 başı yumurta verəndir. Fabrik Şəmkir rayonunu və qərb bölgəsini yumurta və quş əti ilə təmin edir.
Dövlət və şəxsi müəssisələr
Şəmkir rayonun iqtisadi inkişafında, iri dövlət və şəxsi müəssisələrin xüsusi rolu vardır. Cari ilin 1-ci yarısında sənaye məhsullarının həcmi 25266 min manat olmuşdur ki, bu 2007-ci ilin müvafiq dövrünə nisbətən 106%-i təşkil edir. Hal-hazırda rayonda 23 sənaye müəssisəsi fəaliyyət göstərir. 87 fərdi sahibkar hüquqi şəxs yaratmadan sənaye fəaliyyəti ilə məşğul olur. Rayon sənayesinin ümumi məhsul buraxılışında qeyri dövlət bölməsinin xüsusi çəkisi 12,5 faizi təşkil edir. Rayonda fəaliyyət göstərən Şəmkir SES silsiləsi Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyət, işçilərin sayı 212 nəfər, Şəmkir Paylayıcı Elektrik Şəbəkəsi işçilərinin sayı 207 nəfər, Şəmkir RET Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyət işçilərin sayı 90 nəfər, Şəmkir " Sukanal" istismar idarəsi, işçilərin sayı 48 nəfər, Şəmkir 23 saylı Yol İstismar idarəsi, işçilərin sayı 70 nəfər, Çınqıl Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyəti, işçilərin sayı 64 nəfər, "Arzu-99" Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyəti, işçilərin sayı 18 nəfər, "Zəyəm Texnologiyalar Parkı" Açıq səhmdar Cəmiyyəti, işçilərin sayı 180 nəfər, "" Açıq səhmdar Cəmiyyəti, işçilərin sayı 600 nəfər, "Şərq Ulduzu" firması, işçilərin sayı 56 nəfər, "Seymur" Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyəti, işçilərin sayı 23 nəfər və s. müəssisələr rayonun iqtisadiyyatında xüsusi potensiala malikdirlər.
Şəmkir Regional Enerji Təchizat MMC 2006-ci ilin İyul ayından fəaliyyətə başlamışdır. Cəmiyyət 5 rayon- Şəmkir, Qazax, Ağstafa, Tovuz və Gədəbəy Paylayıcı Elektrik Şəbəkələrinin mərkəzi idarəetmə orqanıdır. Cəmiyyət yarandıqdan sonra regionda enerji təchizatı xeyli dərəcədə yaxşılaşmışdır. Belə ki istehlakçı qruplar arasında elektrik enerjisindən istifadə qaydaları haqqında kütləvi şəkildə maarifləndirmə işi aparılmış, həmin qaydaları pozan şəxslər barəsində ciddi tədbirlər görülmüş, ümumilikdə, elektrik enerjisindən qənaətli və səmərəli istifadə edilməsi üçün kompleks tədbirlər görülmüşdür.
2 saylı Şəmkir şərab zavodunun əsası 1860–1896-cı illərdə Alman Xristo Forer qardaşları tərəfindən təsis edilmişdir. Alman şərabçıları tərəfindən əsası qoyulmuş şərabçılıq ənənələrini hal-hazırda 2 saylı Şəmkir şərabçılıq davam etdirir. Əvvəllər olduğu kimi şərab yaşı 1 əsrdən çox olan palıd çəlləklərdə saxlanılır.
Mətbuat
Şəmkir rayonunda "Şəmkir" və "Qərb xəbərləri" qəzetləri nəşr olunur. "Şəmkir" qəzetinin təsisçisi Şəmkir Rayon İcra Hakimiyyəti və qəzetin jurnalist kollektividir. Qəzet 1931-ci ildən işıq üzü görür. "Qərb xəbərləri" ictimai siyasi həftəlik qəzet 19 mart 2004-cü ildən nəşr olunur. Hər iki qəzet rayonda görülən işlər, keçirilən ictimai-siyasi tədbirlər haqqında öz səhifələrində müntəzəm olaraq məlumatlar verir.
İstirahət və turizm zonaları, idman kompleksləri
Şəmkir rayonunda 1 ədəd idman güləş məktəbi fəaliyyət göstərir. Bakı-Tbilisi şosesinin kənarında Şəmkir Olimpiya İdman Kompleksi yerləşir. Şəmkir şəhərində müasir standartlara cavab verən və 7 mindən çox tamaşaçı tutan futbol stadionu fəaliyyət göstərir. Rayonun dağlıq hissəsində "Yasamal" istirahət zonasında koteclər tikilmişdir. Kür qəsəbəsində, Kür çayının sağ sahilində Naftalan nefti ilə müalicə olunan kompleks sanatoriya müəssisəsi tikilmişdir. İkimərtəbəli memarlıq üslubunda tikilmiş bu binada insanların müalicəsi və hər cür sağlamlıq tədbirlərinin görülməsi üçün şərait yaradılmışdır. Rayonda "Excelsior Hotel Shamkir" mehmanxanası fəaliyyət göstərir.
Avtomobil və dəmir yolları
Bakı-Tbilisi dəmir yolunun 42 km Şəmkir rayonun ərazisindən keçir. Şəmkir, Dəllər və Zəyəm dəmir yolu stansiyaları vardır. Bakı-Qazax avtomobil yolunun Şəmkir rayonu ərazisindən keçən 42 km 2-ci dərəcə, Şəmkir Gədəbəy yolunun Şəmkir rayonu ərazisindən keçən 21 km-i 3-cü dərəcə yoldan ibarətdir.
Görkəmli şəxsləri
- Mübariz Qurbanlı — Azərbaycan Respublikasının Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Komitəsinin sədri, Yeni Azərbaycan Partiyası Siyasi Şurasının üzvü, YAP-ın icra katibinin müavinidir.
- Əhməd Cavad — Şair, Azərbaycan himninin sözlərinin müəllifi.
- Fərman Salmanov — Geologiya-minerologiya elmləri doktoru.
- Yaqub Hacıyev — Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının Kənd təsərrüfatı İnstitutunun akademiki.
- Rüstəm Əliyev — Şərqşünas alim.
- Leyla Bədirbəyli — Azərbaycan SSR xalq artisti.
- Teymur Əhmədov — jurnalist, "Respublika" qəzetinin baş redaktoru.
- Gülxar Həsənova — Azərbaycan SSR xalq artisti.
- Zülfüqar Abdullayev — təhsil işçisi, "Tərəqqi" medalı laureatı (2005).
- Davud Hacıyev — Gəncə Dövlət Universitetinin rektoru.
- Tacəddin Mehdiyev — general-mayor, Azərbaycan Respublikasının müdafiə naziri (1991–1992).
- Aslan Aslanov — Yeni Azərbaycan Partiyası Siyasi Şurasının üzvü, Biologiya elmləri doktoru, dosent, Tbilisinin fəxri vətəndaşı, Gürcüstan Yazıçılar İttifaqının fəxri üzvü, Polkovnik.
- Paşa Qəlbinur — Tibb elmləri doktoru, ATU-nun Oftolmologiya kafedrasının müdiri.
- Sabir Məmmədov (1944–1994) — Şəmkir rayon İcraiyyə Komitəsinin sədri və Azərbaycan Ali Sovetinin deputatı.
- — pauerliftinq üzrə dünya və Avropa çempionu.
- Bəxtiyar Aslanbəyli 1976-cı il avqustun 7-də Bakıda anadan olub.
- Yasin Qarayev — Azərbaycan Respublikasının xalq artisti.
- Molla Vəli Vidadi — 18-ci əsr Azərbaycan şairi.
- Yəhya bəy Dilqəm — 19-cu əsr Azərbaycan aşığı
- İsrafil Məmmədov — Azərbaycanın ilk Sovet İttifaqı Qəhrəmanı
- Dəli Alı (1857—1917) — Azərbaycanın xalq qəhrəmanı, qaçaq.
- Qaçaq Gülsüm Əliyeva (1861—1962) — Azərbaycanın xalq qəhrəmanı, qaçaq.
Qalereya
Xarici keçidlər
- Azərbaycan haqqında ətraflı məlumat
- Şəmkir Rayon İcra Hakimiyyəti
Mənbə
- Azərbaycan haqqında ətraflı məlumat
- Şəmkir Rayon İcra Hakimiyyəti
- Bələdiyyə informasiya sistemi 2008-12-06 at the Wayback Machine
- [1]
Mənbə
- Azərbaycan Respublikasının inzibati–ərazi vahidləri. — Kənd rayonları, səhifə 872. // Azərbaycan Milli Ensiklopediyası. 25 cilddə. Məsul katib akademik T. M. Nağıyev. "Azərbaycan" cildi. Bakı: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi, 2007, 884 səhifə.
- Şəmkir Rayon İcra Hakimiyyəti http://shamkir-ih.gov.az/az/page/12.html
İstinadlar
- Ümumi məlumat. — Azərbaycan Respublikasının inzibati–ərazi vahidləri. — İnzibati kənd rayonları (01.01.2006), səhifə 12. // Azərbaycan Milli Ensiklopediyası. 25 cilddə. Məsul katib akademik T. M. Nağıyev. "Azərbaycan" cildi. Bakı: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi, 2007, 884 səhifə.
- "Arxivlənmiş surət". 2020-06-07 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-05-02.
- "Azərbaycan Respublikasının Bakı, Gəncə və Sumqayıt şəhərlərinin, Abşeron, Ağdaş, Ağsu, Ağcabədi, Balakən, Bərdə, Beyləqan, Vartaşen, Quba, Qutqaşen, Daşkəsən, İmişli, Yevlax, Kəlbəcər, Kürdəmir, Gədəbəy, Goranboy, Laçın, Lerik, Lənkəran, Mirbəşir, Puşkin, Saatlı, Füzuli, Cəbrayıl və Şamxor rayonlarının, Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayəti Şuşa rayonunun inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişikliklər edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 7 fevral 1991-ci il tarixli, 54-XII saylı Qərarı". 2022-05-02 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-09-24.
 | Şuşa rayonu ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqale Semkir rayonu haqqindadir Semkir seheri ucun Semkir sehifesine baxin Semkir rayonu Azerbaycanin Qerbinde yerlesir Semkir adi erazide yerlesen Semkir adli qala ile baglidir Bu qala V VI esrlerde Ehemeniler terefinden insa edildiyi soylenilir Bu qalanin qalintilarini Muxtariyyat kendindedir Muxtariyyat kendinin adi kecmisde Qala kendi idi Indi ise Qedimqaladir Azerbaycan Respublikasi Ali Sovetinin 7 fevral 1991 ci il tarixli 54 XII sayli Qerari ile Samxor rayonunu Semkir rayonu adlandirilmisdir RayonSemkir40 49 57 sm e 46 01 35 s u Olke AzerbaycanDaxildir Qazax TovuzInzibati merkez SemkirIcra bascisi Resad TagiyevTarixi ve cografiyasiYaradilib 1930Sahesi 1 656 8 km Hundurluk 331 mSaat qursagi UTC 04 00EhalisiEhalisi 217 200 neferReqemsal identifikatorlarISO kodu AZ SKRTelefon kodu 994 22Poct indeksi AZ 5700Avtomobil nomresi 57Resmi sayt Vikianbarda elaqeli mediafayllarUmumi melumatKendlerin sayi 60Qesebelerin sayi 7Iri ve orta muessiselerin sayi 59Mektebeqeder usaq muessiselerinin sayi 53Umumtehsil mekteblerinin sayi 78Texniki orta ixtisas ve pese mekteblerinin sayi 1Xestexanalar ve tibb muessiselerinin sayi 71Medeniyyet ocaqlarinin sayi 156Seher ve iri qesebelerin adlariSemkir rayonunda 1 seher 7 seher tipli qesebe 60 kend vardir Semkir seheriCinarli qesebesiDeller qesebesiZeyem qesebesiKur qesebesiSemed Vurgun qesebesiFuzuli qesebesiBarlibag qesebesiSerhed rayonlarGoygol Gedebey Daskesen Tovuz Samux rayonlari ile hemserheddir EhaliEsas meqaleler Azerbaycan ehalisinin siyahiyaalinmasi 1999 ve Azerbaycan ehalisinin siyahiyaalinmasi 2009 Ehalinin umumi sayi 221 372 Seher ehalisinin sayi 67721 neferKend ehalisinin sayi 132423 neferEhalinin orta sixligi 113 49 nefer km2Ehalinin cins qruplari uzre sayi kisiler 49 58 Ehalinin cins qruplari uzre sayi qadinlar 50 42 Ehalinin yas qruplari uzre sayi usaqlar 11 26 Ehalinin yas qruplari uzre sayi 18 yasa qeder 33 18 Ehalinin yas qruplari uzre sayi 18 den 55 60 a 57 86 Ehalinin yas qruplari uzre sayi teqaudculer 13 59 Ali tehsilli ehalinin sayi 5 79 Orta tehsilli ehalinin sayi 56 10 Meskunlasmis qacqinlarin sayi 12240Meskunlasmis mecburi kockunlerin sayi 1897EraziUmumi erazi 1660 00 km2Mehsuldar torpaqlarin umumi sahesi 1245 00 km2Kend teserrufatina yararsiz torpaqlarin sahesi 415 00 km2Heyvandarliq ucun otlaqlarin sahesi 827 00 km2Ekilmis torpaqlarin umumi sahesi 388 00 km2Meyve baglarinin umumi sahesi 27 70 km2TarixSemkir rayonu erazisinden askarlanmis uzerinde zoomorf tesvirler ve svastika olan gil kupe e e XVI XV esrler Tunc dovru Milli Azerbaycan Tarixi Muzeyi Semkir toponiminin menasi haqqinda muxtelif mulahizeler movcuddur Orta esr ereb ve fars menbelerinde Semkur turk menbelerinde ise Semkur Semkir kimi gosterilmisdir 1924 cu ilde Istanbulda Muxteser Azerbaycan tarixi kitabini cap etdiren Zeynaloglu bu adi asagidaki kimi izah etmisdir Sems Gunes Kur Tapinan yeni Gunese tapinanlar yurdu demekdir Dilci alim Cahangirov ise bu adi Samkur yeni Kur qiragi kimi izah etmisdir Semkir erken orta esr seherlerindendir Qedim Semkir seherinin xarabaliqlari Semkir cayinin sol sahilindedir Seherin qala yerinin sahesi 20 hektar olmusdur Seher qala yeri cayin sag sahilinde iki korpu vasitesile birlesmisdir Bu korpunun qaliqlari indi de qalmaqdadir VII esrin ortalarinda Semkir erebler terefinden isgal olundu Ereb xelifesi Mutevekkilin serefine Mutevekkilliye adlandirildi Seherin adi sonralar ozune qaytarildi Semkir haqqinda yazan butun tedqiqatcilarin yekdil fikri beledir ki seherin ciceklenme dovru IX XII esrleri ehate edir Bu dovrde Semkir selcuqlar terefinden isgal olundu X XII esrlerde Semkir ozunun yukselis dovrunu kecirirdi XII esrde Eldegizlerin hakimiyyeti dovrunde Semkire xususi diqqet yetirildi XIII esrde monqol isgalcilarina qarsi qanli doyus geden Azerbaycan seherlerinden biri Semkir olmusdur Seher ehalisi Behram hakimiyyetinden isgalcilara qarsi ciddi muqavimet gostermeyi teleb etmisdir XVI esrin evvellerinden Semkir mahali Azerbaycanin Zulqedez tayfa bascisinin irsi hakimiyyetine kecdi Azerbaycanda xanliqlar dovrunde Semkir Gence xanliginin terkibinde olmusdur 1803 cu ilde car qosunlari terefinden tutulan Semkir Rusiyaya birlesdirildi 1826 1828 ci illerde yeni sonuncu Rusiya Iran muharibesinin qanli sehifelerinden biri de Semkir yaxinliginda olmusdur 1826 ci il sentyabrin 3 de Semkir yaxinliginda bas vermis doyusde car qosunlari Iran ordusunu meglub etdi XIX esrin I yarisinda car hokumetinin icazesi ile Zaqafqaziyaya kocurulmus alman kalonistlerinden bir qrupu Semkirde meskunlasdi Hemin dovrden Samxor Anino adlandirildi 1918 ci il yanvarin 8 10 da Samxor indiki Semkir stansiyasi yaxinliginda Turkiye cebhesinden geri qayidan Rusiya herbi hisseleri terk silah edilmis ve bir coxu gullelenmisdir Bu hadise tarixde Samxor hadisesi kimi yadda qalib 1938 ci ilde seherin kohne adi berpa edildi 1991 ci ilde ise yeniden Semkir seheri adlandirilmisdir Memarliq abideleriSemkir rayonu erazisinde IX XI esrlere aid Semkir seher xarabaliqlari IX XI esrlere aid Semkir korpusu Semkir qalasi Qedimqala kendi XI XII esrlere aid Baydar seher xarabaliqlari Bayramli kendi XI XII esrlere aid Qiz qalasi Seyfeli kendi XVI XVII esrlere aid mescid Abbasli kendi XI esre aid Qiz qalasi Tatarli kendi XVI XVII esrlere aid korpu kendi XVII esre aid Divan burcu Yeni Heyat kendi XVI XVII esrlere aid Koroglu qalasi Semkir seher demir dovrune aid Qalaboynu qalacasi erken orta esrlere aid Pir Kilse 1909 cu ilde tikilmis Alman kilsesi Semkir XI XII esrlere aid oguz qebiristanligi kendi XVI XVII esrlere aid korpu uzerinde movcuddur Semkir seherinde 1975 ci ilde insa edilmis Qelebe kompleksi Duyerli kendinde 1975 ci ilde tikilmis mescid binasi Cinarli qesebesinde 1980 ci ilde insa edilmis Qelebe kompleksi Semkir seherinde seherin Serxan hissesinde ve Naxircilar hissesinde 1990 ci ilde qoyulmus 20 Yanvar abideleri 1991 ci ilde seherde ucaldilmis Asiq Huseyn Semkirlinin heykeli Eliaga Sixlinskinin bustu Kecili kendinde 1992 ci ilde tikilmis mescid Qedimqala kendinde 1993 cu ilde ucaldilmis Koroglunun abidesi Azerbaycanin Milli Qehremani Zaur Sariyevin bustu Sehidler parki Irmasli kendinde 1998 ci ilde insa edilmis mescid Semkir seherinde 1998 ci ilde insa edilmis Heyder Eliyev bulagi 2001 ci ilde qoyulmus 31 mart soyqirim abidesi ve Qurtulus bulagi Eliyaqublu kendinde 1998 ci ilde tikilmis mescid Qapanli kendinde 2001 ci ilde insa edilmis 31 mart soyqirim abidesi Deller Cirdaxan kendinde 2001 ci ilde ucaldilmis Yehyabey Dilqemin abidesi Cenlibelde 1997 ci ilde ucaldilmis Asiq Elesgerin heykeli kimi memarliq abideleri var Semkir rayonunda 2007 2008 ci tedris ilinin evveline 81 dovlet gunduz umumtehsil mekteblerinde 35488 nefer tehsil alan sagird olmus onlarin 29 1 faizi II ve III novbede oxuyanlardir Umumtehsil mekteblerini 2883 nefer bitirmis ve 2877 umumi orta tehsil haqqinda attestat almisdir Dovlet umumtehsil mekteblerinde sagirdlerin telim terbiyesi ile 4664 nefer muellim mesgul olur Dovlet mektebeqeder muessiselerin sayi 53 bunlarda usaqlarin sayi 2875 nefer olmusdur Mektebeqeder muessiselerde yerlerin sayi 3254 her 100 yere dusen usaqlarin sayi 88 nefer olmusdur SehiyyeSemkir rayonunda 2007 ci il erzinde rayonda ehalinin saglamligini qorumaq meqsedile 350 hekim ve 1109 orta tibb iscisi calisir 22 xesetexana 48 ambulator poliklinika muessiseleri fealiyyet gostermis rayon ehalisinin her 10000 neferine 18 9 hekim 60 orta tibb iscisi 89 xestexana carpayisi dusur Ehalinin xestelenme hallari arasinda oten il teneffus orqanlarinin urek qan dovrani sisteminin hezm orqanlari sis ve endokirin xestelikleri ustunluk teskil etmisdir MedeniyyetSemkir rayonunda 2007 ci ilde Semkir rayonunda kutlevi kitabxanalarin sayi 96 eded onlarda olan kitab fondu 513 4 min nusxe orta hesabla her 1000 sakine 2738 nusxe klub muessiselerinin sayi 68 eded muzeylerin sayi 3 eded onlara gelenlerin sayi 8 4 min nefer ehalinin her 1000 neferine 44 8 nefer olmusdur BelediyyelerSemkir rayonunda belediyyeler ilk defe 1999 cu ilde yaranmisdir Rayonun 64 yasayis menteqesinde 57 belediyye fealiyyet gosterir 1 seher 4 qesebe 52 kend belediyyeleri yerli ozunuidareetme orqani kimi seher qesebe ve kendlerin idare olunmasinda istirak edir IqtisadiyyatSemkir rayonunda bir teneklik uzumluk Semkir rayonunda yetisdirilen ejdaha meyvesi Semkir rayonu esasen uzumculuk rayonudur Iqtisadiyyatinda heyvandarliq qusculuq ve baramaciliq da muhum yer tutur Burada kend teserrufati masinqayirmasi uzum e mali muessiseleri yerli istehsalat kombinati tikinti materiallari kombinati SES ve basqa muessiseler vardir Semkir rayonu esasen aqrar sektorda inkisaf etmisdir Cari ilin 1 ci yarim ilinde kecen ilin muvafiq dovru ile muqayisede umumi mehsul buraxilisi 12 faiz artaraq 85 246 min manat olmusdur Orta hesabla rayonun her bir sakini uzre umumi mehsul buraxilisinin 45 faizden coxunu kend teserrufatinda mehsul istehsalinin hecmi 38423 min manat teskil etmisdir Esas kend teserrufati bitkileri bugda arpa qargidali uzum sogan kelem pomidor xiyar badimcan gunebaxan kartof Semkir rayonu xususi potensiala malik olmaqla kend teserrufati dinamik olaraq inkisaf etmisdir Rayonun iqtisadiyyatinda enenevi olaraq taxilciliq kartofculuq terevezcilik uzumculuk ve heyvandarliq saheleri aparici rol oynayir Eyni zamanda teserrufatlarda bostan ve gunebaxan mehsullarida istehsal edilir Torpaq islahati neticesinde 36 545 aile 48 2 min hektar torpaq payina sahib olmusdur Orta hesabla bir aileye 1 2 hektar torpaq sahesi verilmisdir Oten 6 ay erzinde rayonun teserrufatlarinda 14 471 ton taxil 37 110 ton kartof 35 336 ton terevez ve 3 471 ton meyve istehsal olunmusdur Semkir rayonunda qusculuq sahesi de inkisaf etmisdir Semkir qusculuq fabriki rayonun Yeni heyat kendi erazsinde yerlesmekle qerb bolgesinde en iri istehsal muessisesidir 300 min bas qus tutumu olan Semkir qusculuq fabriki ilde 50 milyon yumurta ve 1000 ton et istehsali gucune malikdir Sahesi 12 hektar olan Qusculuq fabrikinde 4 istehsal sexi movcuddur Yem istehsal sexi ilde 50 ton yem estehsal edir Bundan basqa fabrikde yumurta cesidleyen kesim ve inkubasiya sexleride fealiyyet gosterir Cari ilin 6 ayi erzinde on iki milyon iki yuz otuz bes min eded yumurta 12600 kq qus eti istehsal olunaraq satilmisdir Fabrikde 132 834 bas qusun 49 105 basi yumurta verendir Fabrik Semkir rayonunu ve qerb bolgesini yumurta ve qus eti ile temin edir Dovlet ve sexsi muessiselerSemkir rayonun iqtisadi inkisafinda iri dovlet ve sexsi muessiselerin xususi rolu vardir Cari ilin 1 ci yarisinda senaye mehsullarinin hecmi 25266 min manat olmusdur ki bu 2007 ci ilin muvafiq dovrune nisbeten 106 i teskil edir Hal hazirda rayonda 23 senaye muessisesi fealiyyet gosterir 87 ferdi sahibkar huquqi sexs yaratmadan senaye fealiyyeti ile mesgul olur Rayon senayesinin umumi mehsul buraxilisinda qeyri dovlet bolmesinin xususi cekisi 12 5 faizi teskil edir Rayonda fealiyyet gosteren Semkir SES silsilesi Mehdud Mesuliyyetli Cemiyyet iscilerin sayi 212 nefer Semkir Paylayici Elektrik Sebekesi iscilerinin sayi 207 nefer Semkir RET Mehdud Mesuliyyetli Cemiyyet iscilerin sayi 90 nefer Semkir Sukanal istismar idaresi iscilerin sayi 48 nefer Semkir 23 sayli Yol Istismar idaresi iscilerin sayi 70 nefer Cinqil Mehdud Mesuliyyetli Cemiyyeti iscilerin sayi 64 nefer Arzu 99 Mehdud Mesuliyyetli Cemiyyeti iscilerin sayi 18 nefer Zeyem Texnologiyalar Parki Aciq sehmdar Cemiyyeti iscilerin sayi 180 nefer Aciq sehmdar Cemiyyeti iscilerin sayi 600 nefer Serq Ulduzu firmasi iscilerin sayi 56 nefer Seymur Mehdud Mesuliyyetli Cemiyyeti iscilerin sayi 23 nefer ve s muessiseler rayonun iqtisadiyyatinda xususi potensiala malikdirler Semkir Regional Enerji Techizat MMC 2006 ci ilin Iyul ayindan fealiyyete baslamisdir Cemiyyet 5 rayon Semkir Qazax Agstafa Tovuz ve Gedebey Paylayici Elektrik Sebekelerinin merkezi idareetme orqanidir Cemiyyet yarandiqdan sonra regionda enerji techizati xeyli derecede yaxsilasmisdir Bele ki istehlakci qruplar arasinda elektrik enerjisinden istifade qaydalari haqqinda kutlevi sekilde maariflendirme isi aparilmis hemin qaydalari pozan sexsler baresinde ciddi tedbirler gorulmus umumilikde elektrik enerjisinden qenaetli ve semereli istifade edilmesi ucun kompleks tedbirler gorulmusdur 2 sayli Semkir serab zavodunun esasi 1860 1896 ci illerde Alman Xristo Forer qardaslari terefinden tesis edilmisdir Alman serabcilari terefinden esasi qoyulmus serabciliq enenelerini hal hazirda 2 sayli Semkir serabciliq davam etdirir Evveller oldugu kimi serab yasi 1 esrden cox olan palid celleklerde saxlanilir MetbuatSemkir rayonunda Semkir ve Qerb xeberleri qezetleri nesr olunur Semkir qezetinin tesiscisi Semkir Rayon Icra Hakimiyyeti ve qezetin jurnalist kollektividir Qezet 1931 ci ilden isiq uzu gorur Qerb xeberleri ictimai siyasi heftelik qezet 19 mart 2004 cu ilden nesr olunur Her iki qezet rayonda gorulen isler kecirilen ictimai siyasi tedbirler haqqinda oz sehifelerinde muntezem olaraq melumatlar verir Istirahet ve turizm zonalari idman kompleksleriSemkir rayonunda 1 eded idman gules mektebi fealiyyet gosterir Baki Tbilisi sosesinin kenarinda Semkir Olimpiya Idman Kompleksi yerlesir Semkir seherinde muasir standartlara cavab veren ve 7 minden cox tamasaci tutan futbol stadionu fealiyyet gosterir Rayonun dagliq hissesinde Yasamal istirahet zonasinda kotecler tikilmisdir Kur qesebesinde Kur cayinin sag sahilinde Naftalan nefti ile mualice olunan kompleks sanatoriya muessisesi tikilmisdir Ikimertebeli memarliq uslubunda tikilmis bu binada insanlarin mualicesi ve her cur saglamliq tedbirlerinin gorulmesi ucun serait yaradilmisdir Rayonda Excelsior Hotel Shamkir mehmanxanasi fealiyyet gosterir Avtomobil ve demir yollariBaki Tbilisi demir yolunun 42 km Semkir rayonun erazisinden kecir Semkir Deller ve Zeyem demir yolu stansiyalari vardir Baki Qazax avtomobil yolunun Semkir rayonu erazisinden kecen 42 km 2 ci derece Semkir Gedebey yolunun Semkir rayonu erazisinden kecen 21 km i 3 cu derece yoldan ibaretdir Gorkemli sexsleriMubariz Qurbanli Azerbaycan Respublikasinin Dini Qurumlarla Is uzre Dovlet Komitesinin sedri Yeni Azerbaycan Partiyasi Siyasi Surasinin uzvu YAP in icra katibinin muavinidir Ehmed Cavad Sair Azerbaycan himninin sozlerinin muellifi Ferman Salmanov Geologiya minerologiya elmleri doktoru Yaqub Haciyev Azerbaycan Milli Elmler Akademiyasinin Kend teserrufati Institutunun akademiki Rustem Eliyev Serqsunas alim Leyla Bedirbeyli Azerbaycan SSR xalq artisti Teymur Ehmedov jurnalist Respublika qezetinin bas redaktoru Gulxar Hesenova Azerbaycan SSR xalq artisti Zulfuqar Abdullayev tehsil iscisi Tereqqi medali laureati 2005 Davud Haciyev Gence Dovlet Universitetinin rektoru Taceddin Mehdiyev general mayor Azerbaycan Respublikasinin mudafie naziri 1991 1992 Aslan Aslanov Yeni Azerbaycan Partiyasi Siyasi Surasinin uzvu Biologiya elmleri doktoru dosent Tbilisinin fexri vetendasi Gurcustan Yazicilar Ittifaqinin fexri uzvu Polkovnik Pasa Qelbinur Tibb elmleri doktoru ATU nun Oftolmologiya kafedrasinin mudiri Sabir Memmedov 1944 1994 Semkir rayon Icraiyye Komitesinin sedri ve Azerbaycan Ali Sovetinin deputati pauerliftinq uzre dunya ve Avropa cempionu Bextiyar Aslanbeyli 1976 ci il avqustun 7 de Bakida anadan olub Yasin Qarayev Azerbaycan Respublikasinin xalq artisti Molla Veli Vidadi 18 ci esr Azerbaycan sairi Yehya bey Dilqem 19 cu esr Azerbaycan asigi Israfil Memmedov Azerbaycanin ilk Sovet Ittifaqi Qehremani Deli Ali 1857 1917 Azerbaycanin xalq qehremani qacaq Qacaq Gulsum Eliyeva 1861 1962 Azerbaycanin xalq qehremani qacaq QalereyaXarici kecidlerAzerbaycan haqqinda etrafli melumat Semkir Rayon Icra HakimiyyetiMenbeAzerbaycan haqqinda etrafli melumat Semkir Rayon Icra Hakimiyyeti Belediyye informasiya sistemi 2008 12 06 at the Wayback Machine 1 MenbeAzerbaycan Respublikasinin inzibati erazi vahidleri Kend rayonlari sehife 872 Azerbaycan Milli Ensiklopediyasi 25 cildde Mesul katib akademik T M Nagiyev Azerbaycan cildi Baki Azerbaycan Milli Ensiklopediyasi Elmi Merkezi 2007 884 sehife ISBN 9789952441017 Semkir Rayon Icra Hakimiyyeti http shamkir ih gov az az page 12 htmlIstinadlarUmumi melumat Azerbaycan Respublikasinin inzibati erazi vahidleri Inzibati kend rayonlari 01 01 2006 sehife 12 Azerbaycan Milli Ensiklopediyasi 25 cildde Mesul katib akademik T M Nagiyev Azerbaycan cildi Baki Azerbaycan Milli Ensiklopediyasi Elmi Merkezi 2007 884 sehife ISBN 9789952441017 Arxivlenmis suret 2020 06 07 tarixinde Istifade tarixi 2020 05 02 Azerbaycan Respublikasinin Baki Gence ve Sumqayit seherlerinin Abseron Agdas Agsu Agcabedi Balaken Berde Beyleqan Vartasen Quba Qutqasen Daskesen Imisli Yevlax Kelbecer Kurdemir Gedebey Goranboy Lacin Lerik Lenkeran Mirbesir Puskin Saatli Fuzuli Cebrayil ve Samxor rayonlarinin Dagliq Qarabag Muxtar Vilayeti Susa rayonunun inzibati erazi bolgusunde qismen deyisiklikler edilmesi haqqinda Azerbaycan Respublikasi Ali Sovetinin 7 fevral 1991 ci il tarixli 54 XII sayli Qerari 2022 05 02 tarixinde Istifade tarixi 2022 09 24 Susa rayonu ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin