Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Şərqi Sibir — Sibirin şərq hissəsi, Asiyanın şimal-şərqini əhatə edir. Rusiyanın Yenisey çayından Sakit okean sahillərinə qədərki əraziləri anlamışda işlədilir. Şərqi-Sibir iqtisadi rayonuna daxildir.
Coğrafiyası
Sahəsi — 7,2 milyon km². Böyük hissəsinin Orta Sibir yaylası əhatə edir. Şimal tundra əraziləri, cənub və şərq hissəsində yüksək dağlıq sahələr yayılmışdır. Burada Qərbi Sayan və Şərqi Sayan silsilələri, , Bırranqa və yerləşir. Şərqi Sibirdən Rusiyanın ən iri çayları olan Yenisey və Lena çayı axır.
Şərqi Sibir ərazisində Krasnoyarsk diyarı, Zabaykal diyarı, İrkutsk vilayəti, Buryatiya, Tuva, Saxa kimi vilayətlər yerləşir. Ən iri şəhərləri: Krasnoyarsk İrkutsk, Ulan-Ude, Çita, Yakutsk, Anqarsk, Bratsk, Norilsk, Açinsk.
Şərqi Sibir demək olar ki, başdan-başa Tayqa meşələri ilə örtülmüşdür. Şimal hissələri tundra-meşə sahələri təşkil edir. Burada meşə bitkilərinin hündürlüyü 1 metri keçmir. Meşənin cənub sərhədi Monqolustan sərhədinə qədər uzanır. Tayqa meşələri Şərqi Sibirin 5 milyon km² ərazisini əhatə edir. Bunun isə 3 455 min km² sahəsi iynə yarpaqlı meşələr ilə örtülmüşdür.
Şimal hissələrinə görə cənubu nisbətən dağlıq və sərbəst keçilmə şəraitinə malikdir. Tundra zonasında bataqlamış sahələr səbəbindən Tayqa ərazisinə keçmək çətinlik törədir. Bununla belə Qərbi Sibirə nisbətdə ərazisi əlverişlidir.
Coğrafiyası
Dənizləri — Laptevlər dənizi, Şərqi Sibir dənizi və Kara dənizi.
İri gölləri — Baykal, Taymır gölü, , Lama gölü, .
İri çayları — Yenisey, Lena çayı, Vilyoy çayı, Selenqa çayı, Olyokma, Anqara, Aldan çayı, Vitim, Kolıma çayı, İndiqirka, Yana, Aşağı Tunqus, və b. Bürün çayların uzunluğu 700 min km² keçir. Çayların çoxu şimala istiqamətlənir və Şimal Buzlu okeana axır. Sakit okeana axan çayları isə bunlardır: İnqoda, Şilka, Arqun, Onon.
İqlimi
Şərqi Sibir kontinental iqlimə malikdir. Rusiyanın qərb hissəsinə nisbətdə yağıntı az düşür. Ərazi çox illik qrunt buzları ilə örtülmüşdür.
Qışı sərt soyuq və şaxtalı olur. Yayda isə isti və rütubətli olası ilə seçilir. İllik amplitut 40–65°, Yakutiya ərazisində isə hətta 100° ola bilir.
Qoruqları
- Barquzin qoruğu — 1916-cı ildə yaradılmışdır.
- Lena dirəkləri təbiət parkı — UNESCO-nun Ümumdünya irsi siyahısına saxil edilmişdir.
- Baykal qoruğu
- — Saxa 1984-ci ildə yaradılmışdır.
- — 1995 ildə Tunqus meteoritinin düşdüyü yerdə yaradılmışdır.
- Ust-Lena qoruğu — 1985 ildə yaradılmışdır.
Ehtiyyatları
Şərqi Sibirdə Rusiyanın malik olduğu meşə ehtiyatlarının yarısına sahibdir. Burada əsasən: Qara şam, , Küknar, Sibir sidrağacı, Ağ şam yayılmışdır
Burada Rusiyanın sahib olduğu Daş kömür və qonur kömür ehtiyatının 80 % burada cəmləşmişdur. Burada Dəmir filizi əsasən Korşunova və Abakan, mis-nikel isə Norilskdə, polimetal Altayda, Boksit isə Şərqi Sayanda çıxarılır.
Bura hələ yaxın keçmişdən məlum olan Bodaybinskoye qızıl yatağı vardır. Krasnoyarsk diyarı ərazisində zəngin Neft yatağı vardır. Burada həmcinin qeyri metallar qrafit tikinti matirialları və duz çıxarılır. Üstəlik Saxa ərazisində zəngin Almaz yatağı vardır.
İstinadlar
- "Şərqi Sibir". 2015-04-19 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-11-25.
- . 2009-04-22 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-11-25.
- * Красноярский край потратит на развитие инфраструктуры Северо-Енисейского района 15 млрд рублей 2013-10-21 at the Wayback Machine
- YARSK.RU, 20.08.2007 — Месторождение золота в Красноярском крае, открытое в 1912 году, выставлено на торги 2014-11-29 at the Wayback Machine
- "Полюс Золото" планирует инвестировать в 2011–2020 гг $8,7 млрд | Вклады/Кредиты — ИнвестГУРУ
- *www.dela.ru, 31.01.2012 — Ванкор обгоняет Башкирию и Татарстан 2012-02-02 at the Wayback Machine
- www.dela.ru, 22.02.2012 — В январе нефти в Красноярском крае стало больше 2013-06-01 at the Wayback Machine
Mənbə
- Şərqi Sibir. Şərqi Sibirin coğrafi təsviri.
- Şərqi Sibirin təbiəti.
- Şərqi Sibirin Turportali
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Serqi Sibir Sibirin serq hissesi Asiyanin simal serqini ehate edir Rusiyanin Yenisey cayindan Sakit okean sahillerine qederki erazileri anlamisda isledilir Serqi Sibir iqtisadi rayonuna daxildir Serqi SibirCografiyasiSahesi 7 2 milyon km Boyuk hissesinin Orta Sibir yaylasi ehate edir Simal tundra erazileri cenub ve serq hissesinde yuksek dagliq saheler yayilmisdir Burada Qerbi Sayan ve Serqi Sayan silsileleri Birranqa ve yerlesir Serqi Sibirden Rusiyanin en iri caylari olan Yenisey ve Lena cayi axir Serqi Sibir erazisinde Krasnoyarsk diyari Zabaykal diyari Irkutsk vilayeti Buryatiya Tuva Saxa kimi vilayetler yerlesir En iri seherleri Krasnoyarsk Irkutsk Ulan Ude Cita Yakutsk Anqarsk Bratsk Norilsk Acinsk Serqi Sibir demek olar ki basdan basa Tayqa meseleri ile ortulmusdur Simal hisseleri tundra mese saheleri teskil edir Burada mese bitkilerinin hundurluyu 1 metri kecmir Mesenin cenub serhedi Monqolustan serhedine qeder uzanir Tayqa meseleri Serqi Sibirin 5 milyon km erazisini ehate edir Bunun ise 3 455 min km sahesi iyne yarpaqli meseler ile ortulmusdur Simal hisselerine gore cenubu nisbeten dagliq ve serbest kecilme seraitine malikdir Tundra zonasinda bataqlamis saheler sebebinden Tayqa erazisine kecmek cetinlik toredir Bununla bele Qerbi Sibire nisbetde erazisi elverislidir CografiyasiDenizleri Laptevler denizi Serqi Sibir denizi ve Kara denizi Iri golleri Baykal Taymir golu Lama golu Iri caylari Yenisey Lena cayi Vilyoy cayi Selenqa cayi Olyokma Anqara Aldan cayi Vitim Kolima cayi Indiqirka Yana Asagi Tunqus ve b Burun caylarin uzunlugu 700 min km kecir Caylarin coxu simala istiqametlenir ve Simal Buzlu okeana axir Sakit okeana axan caylari ise bunlardir Inqoda Silka Arqun Onon IqlimiSerqi Sibir kontinental iqlime malikdir Rusiyanin qerb hissesine nisbetde yaginti az dusur Erazi cox illik qrunt buzlari ile ortulmusdur Qisi sert soyuq ve saxtali olur Yayda ise isti ve rutubetli olasi ile secilir Illik amplitut 40 65 Yakutiya erazisinde ise hetta 100 ola bilir QoruqlariBarquzin qorugu 1916 ci ilde yaradilmisdir Lena direkleri tebiet parki UNESCO nun Umumdunya irsi siyahisina saxil edilmisdir Baykal qorugu Saxa 1984 ci ilde yaradilmisdir 1995 ilde Tunqus meteoritinin dusduyu yerde yaradilmisdir Ust Lena qorugu 1985 ilde yaradilmisdir EhtiyyatlariSerqi Sibirde Rusiyanin malik oldugu mese ehtiyatlarinin yarisina sahibdir Burada esasen Qara sam Kuknar Sibir sidragaci Ag sam yayilmisdir Burada Rusiyanin sahib oldugu Das komur ve qonur komur ehtiyatinin 80 burada cemlesmisdur Burada Demir filizi esasen Korsunova ve Abakan mis nikel ise Norilskde polimetal Altayda Boksit ise Serqi Sayanda cixarilir Bura hele yaxin kecmisden melum olan Bodaybinskoye qizil yatagi vardir Krasnoyarsk diyari erazisinde zengin Neft yatagi vardir Burada hemcinin qeyri metallar qrafit tikinti matiriallari ve duz cixarilir Ustelik Saxa erazisinde zengin Almaz yatagi vardir Istinadlar Serqi Sibir 2015 04 19 tarixinde Istifade tarixi 2015 11 25 2009 04 22 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 11 25 Krasnoyarskij kraj potratit na razvitie infrastruktury Severo Enisejskogo rajona 15 mlrd rublej 2013 10 21 at the Wayback Machine YARSK RU 20 08 2007 Mestorozhdenie zolota v Krasnoyarskom krae otkrytoe v 1912 godu vystavleno na torgi 2014 11 29 at the Wayback Machine Polyus Zoloto planiruet investirovat v 2011 2020 gg 8 7 mlrd Vklady Kredity InvestGURU www dela ru 31 01 2012 Vankor obgonyaet Bashkiriyu i Tatarstan 2012 02 02 at the Wayback Machine www dela ru 22 02 2012 V yanvare nefti v Krasnoyarskom krae stalo bolshe 2013 06 01 at the Wayback MachineMenbeSerqi Sibir Serqi Sibirin cografi tesviri Serqi Sibirin tebieti Serqi Sibirin Turportali