Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Şərqi Sayan — Dağ sistemi olaraq Cənubi Sibir ərazisində 1000 km məsafədə uzanır. cənub-şərqi Krasnoyarsk diyarı, qərbi Buryatiya və İrkutsk vilayəti, şimal-şərqi Tuva və Monqolustannın Xuvsqel oymağı ərasisində isə cənubu yerləşir. Qısası olaraq Yenisey çayının sahillərindən Baykal gölü ərafına qədər uzanır. Qərbi Sayan dağları ilə birlikdə Sayan dağlarının əmələ gətirirlər. cənub-qərbində yerləşir.
| Şərqi Sayan | |
|---|---|
 Munku-Sardık zirvəsi | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Mütləq hündürlüyü | 3491 m |
| Uzunluğu | 1000 km |
| Hündür nöqtəsi | Munku-Sardık |
| Yerləşməsi | |
| Ölkələr | |
| | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Geologiya
Şərqi Sayan əsasən qneysdən ibarətdir. Mərmər, ambifilit və kvarsit kimi suxurlar səthə çıxır. Faydalı qazıntılardan Qızıl, Qrafit, Boksit, Asbest və rast gəlinir.
Oroqrafiya
Mərkəzi və cənub-şərq hissədə Yüksək dağlıq massivlər vardır: Böyük Sayan, Tunkin, Kitoy, Botoqol və s.
Şərqi Sayan dağlarının daxilində sönmüş Kropotkina vulkanı ətrafı ərazilərdə vulkanık suxurlar geniş yayılmışdır. Şərq hissədə çox illik buzlar hakim olduğundan relyefə belə öz təsirini göstərmişdir. Şərqi sayan dağlarından axan çayların böyük əksəriyyəti kanyon, astana və şəlalə əmələ gətirir.
Bitkilər aləmi
Ərazinin böyük qismi yüksək dağlıqdır. Burada Tayqa meşələri geniş yayılmışdır. Əsasən iynə yarpaqlı ağaclar üstünlük təşkil edir. 1500–2000 metr yükəkliklərdə dağ tundurası yayılmışdır. Burada daş üzərində yayılmış mamırlar üstünlük təşkil edir.
İqlimi
İqlimi sərt və soyuq olur. Dağlarda qış uzun şaxtalı, yay isə qısa və mülayim keçir. 900–1300 m yüksəklikdə orta temperatur yanvar ayında −17 , −25 °S, iyulda isə 12 , 14 °S təşkil edir.
Yağıntının miqdarı yüksəklikdən asılı olaraq dəyişiir. Cənub-şərq hissəsində yağıntı 300 mm, qərb və cənub-qərbdə isə 800 mm, orta hissədə 400 mm təşkil edir. .
Suları
Şərqi Tyanşan ərazisində 100-ə qədər Buzlaq mövcuddur ki, onlarında ümumi sahəsi 30 km² təşkil edir. Xüsusi ilə mağaralarda sırsıralarla zəngin olan buzlaqlar vardır.
Onun ərazisində əmələ gələn çaylar Yeniseyin hövzəsinə aiddir. Ən iri çayları , , Kan çayı, Mana çayı, , , Tuba, . , Oka çayı, , , .
Göllərin böyük əksəriyyəti buzun ekzarasiya fəsliyyəti nəticəsində əmələ gəlmişdir ().
Bölgə zəngin miniral suları ilə məşhurdur ( Arşan, Nılova Pustın və Şumak).
Təbiətin qorunması
Şərqi Sayan dağlarının şimal-qərbində Yenisey çayının şərq sahillərindən başlayaraq Slobı qoruğu yerləşir. Silsilənin cənub-şərqində isə Tunqus milli parkı yerləşir. Bu qoruğun ərazisi Buryatiyanın Tuksin rayonu ərazisinə daxildir.
İstinadlar
- Artikel Ostsajan in der Großen Sowjetischen Enzyklopädie (BSE), 3. Auflage 1969–1978
- Геологический словарь: в 2-х томах. — М.: Недра. Под редакцией К. Н. Паффенгольца и др. 1978.
- 2016-03-07 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-11-25.
Mənbə
- Baykalın təbiəti.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu adin diger istifade formalari ucun bax Sayan Serqi Sayan Dag sistemi olaraq Cenubi Sibir erazisinde 1000 km mesafede uzanir cenub serqi Krasnoyarsk diyari qerbi Buryatiya ve Irkutsk vilayeti simal serqi Tuva ve Monqolustannin Xuvsqel oymagi erasisinde ise cenubu yerlesir Qisasi olaraq Yenisey cayinin sahillerinden Baykal golu erafina qeder uzanir Qerbi Sayan daglari ile birlikde Sayan daglarinin emele getirirler cenub qerbinde yerlesir Serqi SayanMunku Sardik zirvesiUmumi melumatlarMutleq hundurluyu 3491 mUzunlugu 1000 kmHundur noqtesi Munku SardikYerlesmesi51 43 08 sm e 100 35 49 s u Olkeler Monqolustan RusiyaSerqi Sayan Vikianbarda elaqeli mediafayllarCenubi Sibir daglariGeologiyaSerqi Sayan esasen qneysden ibaretdir Mermer ambifilit ve kvarsit kimi suxurlar sethe cixir Faydali qazintilardan Qizil Qrafit Boksit Asbest ve rast gelinir OroqrafiyaMerkezi ve cenub serq hissede Yuksek dagliq massivler vardir Boyuk Sayan Tunkin Kitoy Botoqol ve s Serqi Sayan daglarinin daxilinde sonmus Kropotkina vulkani etrafi erazilerde vulkanik suxurlar genis yayilmisdir Serq hissede cox illik buzlar hakim oldugundan relyefe bele oz tesirini gostermisdir Serqi sayan daglarindan axan caylarin boyuk ekseriyyeti kanyon astana ve selale emele getirir Bitkiler alemiErazinin boyuk qismi yuksek dagliqdir Burada Tayqa meseleri genis yayilmisdir Esasen iyne yarpaqli agaclar ustunluk teskil edir 1500 2000 metr yukekliklerde dag tundurasi yayilmisdir Burada das uzerinde yayilmis mamirlar ustunluk teskil edir IqlimiIqlimi sert ve soyuq olur Daglarda qis uzun saxtali yay ise qisa ve mulayim kecir 900 1300 m yukseklikde orta temperatur yanvar ayinda 17 25 S iyulda ise 12 14 S teskil edir Yagintinin miqdari yukseklikden asili olaraq deyisiir Cenub serq hissesinde yaginti 300 mm qerb ve cenub qerbde ise 800 mm orta hissede 400 mm teskil edir SulariSerqi Tyansan erazisinde 100 e qeder Buzlaq movcuddur ki onlarinda umumi sahesi 30 km teskil edir Xususi ile magaralarda sirsiralarla zengin olan buzlaqlar vardir Kitay cayi Onun erazisinde emele gelen caylar Yeniseyin hovzesine aiddir En iri caylari Kan cayi Mana cayi Tuba Oka cayi Gollerin boyuk ekseriyyeti buzun ekzarasiya fesliyyeti neticesinde emele gelmisdir Bolge zengin miniral sulari ile meshurdur Arsan Nilova Pustin ve Sumak Tebietin qorunmasiSerqi Sayan daglarinin simal qerbinde Yenisey cayinin serq sahillerinden baslayaraq Slobi qorugu yerlesir Silsilenin cenub serqinde ise Tunqus milli parki yerlesir Bu qorugun erazisi Buryatiyanin Tuksin rayonu erazisine daxildir IstinadlarArtikel Ostsajan in der Grossen Sowjetischen Enzyklopadie BSE 3 Auflage 1969 1978 Geologicheskij slovar v 2 h tomah M Nedra Pod redakciej K N Paffengolca i dr 1978 2016 03 07 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 11 25 MenbeBaykalin tebieti