Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kara dənizi (rus. Карское море) — Şimal Buzlu okeanın ucqar dənizi. Dənizin adı hövzəsinə aid olan Kara çayının adından götürülüb. Öz növbəsində, çayın adı da alman əsilli Karanın adıyla bağlıdır.
| Kara dənizi | |
|---|---|
| rus. Карское море | |
 | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Sahəsi | 893400 km² |
| Eni | 970 km |
| Dərin yeri | 620 m |
| Orta dərinliyi | 50-100 m |
| Yerləşməsi | |
| Ölkə |  Rusiya |
| | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Fiziki-coğrafi vəziyyət
Dəniz Avrasiyanın şimal sahiliylə və adalarla - Yeni Torpaq, Frans-İosif Torpağı, Şimal Torpağı, Heyberq adaları ilə əhatə olunub.
Dənizin şelf qatında çoxlu adalar vardır. Dənizin orta dərinliyi 50 — 100 metr arasında dəyişir, ən dərin yeri 620 metrdir. Sahəsi 893 400 km²-dir.
Dənizə çoxlu çay tökülür: Ob, Yenisey və s. Buna görə duzluluq əhəmiyyətli dərəcədə dəyişilir. Kara dənizinə həmçinin Tas çayı tökülür.
Kara dənizi — Rusiyanın ən soyuq dənizlərindən biridir. Yayda ən yüksək temperatur çayların mənsəbinin yaxınlığında müşahidə edilir. Burada, yayda suyun temperatur 0 °C yuxarı olur. Burada qatı duman və qasırğalar müşahidə edilir. Ən böyük yarımadaları: Taymır yarımadası, Yamal yarımadası
Hidroloji rejim
Dənizin səthi mürəkkəb su sirkulyasiyası (dövranı) xarakterinə malikdir. Dənizin cənub-qərb hissəsində qapalı su sirkulyasiyası siklonu olur. Ob-Yenisey dayazlığından dənizin mərkəzi hissəsinə qədər, Sibir çaylarının duzdan təmizlənmiş suları yayılır.
Kara dənizində qabarma və çəkilmələr müşahidə olunur. Onların hündürlüyü 50 — 80 santimetrə çatır. Dəniz demək olar ki, ilboyu buzla örtülmüşdür. Buzun formalaşması sentyabrda başlayır. Çoxillik buzlaşmaların ən hündür sahələri 4 metrə qədər qalınlıqla rast gəlinir. Sahil uzunu buzlar yaranır, dənizin mərkəzində — "üzən" buzlara rast gəlinir. Yayda buzlar ayrı-ayrı hissələrə dağılır.
Temperatur rejimi və duzluluq
Dənizin səthində suyun temperaturu qışda −1,8 °C yəni, suyun donma temperaturuna yaxındır. Orta duzluluq 34 Çay axını və yayda buzun ərinməsi aşağı dəniz suyunun duzluluğunun azalmasına səbəb olur. Hətta çayların mənsəbində duzluluq kifayət qədər aşağı olur.
Su, yayda dənizin 50-70 metrliyində (şərqdə 10-15 metr) 6 °C (şimalda 2 °C) temperatura qədər qızır.
İqtisadi əhəmiyyəti
Əsas dəniz portu - Dikson portudur. Şimali dəniz bərə yolu Kara dənizindən keçir. Dənizdən kambala, siqi və b. balıqlar ovlanır.
Gəmiçilik üçün şərait
Öz fiziki-coğrafi şəraitinə görə Kara dənizi Arktikanın ən mürəkkəb dənizlərindəndir. Bu dənizdə hərəkət çox çətindir.
Aşağıdakı əlverişsiz şərait və bəzi amillərə görə hərəkət üçün dənizdən az istifadə olunur:
- sualtı təhlükələrinin və dayaz sahələr çox olması;
- buzun praktik olaraq daimi mövcudluğu;
- çay mənsəblərinin tez donması;
- lövbər dayanacaqlarının dənizinin çox hissəsində mövcud olmaması;
- dənizin təbii şəraitinin zəif öyrənilməsi;
- dumanlı günlərin çoxluğu; vizual və astronomik müşahidə imkanın olmaması;
- kompaslarla cəhətin təyinin çətinliyi.
İstinadlar
- "Руководство для сквозного плавания судов по Северному морскому пути. СПб, 1995". 2019-01-20 tarixində . İstifadə tarixi: 2013-10-18.
Xarici keçidlər
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Qara deniz ile sehv salmayin Kara denizi rus Karskoe more Simal Buzlu okeanin ucqar denizi Denizin adi hovzesine aid olan Kara cayinin adindan goturulub Oz novbesinde cayin adi da alman esilli Karanin adiyla baglidir Kara denizirus Karskoe moreUmumi melumatlarSahesi 893400 km Eni 970 kmDerin yeri 620 mOrta derinliyi 50 100 mYerlesmesi74 49 55 sm e 71 18 43 s u Olke RusiyaKara denizi Vikianbarda elaqeli mediafayllarQayiq ve uzerindeki hava yastigin Hivus 10 sahilinde Kara denizFiziki cografi veziyyetDeniz Avrasiyanin simal sahiliyle ve adalarla Yeni Torpaq Frans Iosif Torpagi Simal Torpagi Heyberq adalari ile ehate olunub Denizin self qatinda coxlu adalar vardir Denizin orta derinliyi 50 100 metr arasinda deyisir en derin yeri 620 metrdir Sahesi 893 400 km dir Denize coxlu cay tokulur Ob Yenisey ve s Buna gore duzluluq ehemiyyetli derecede deyisilir Kara denizine hemcinin Tas cayi tokulur Kara denizi Rusiyanin en soyuq denizlerinden biridir Yayda en yuksek temperatur caylarin mensebinin yaxinliginda musahide edilir Burada yayda suyun temperatur 0 C yuxari olur Burada qati duman ve qasirgalar musahide edilir En boyuk yarimadalari Taymir yarimadasi Yamal yarimadasiHidroloji rejimDenizin sethi murekkeb su sirkulyasiyasi dovrani xarakterine malikdir Denizin cenub qerb hissesinde qapali su sirkulyasiyasi siklonu olur Ob Yenisey dayazligindan denizin merkezi hissesine qeder Sibir caylarinin duzdan temizlenmis sulari yayilir Kara denizinde qabarma ve cekilmeler musahide olunur Onlarin hundurluyu 50 80 santimetre catir Deniz demek olar ki ilboyu buzla ortulmusdur Buzun formalasmasi sentyabrda baslayir Coxillik buzlasmalarin en hundur saheleri 4 metre qeder qalinliqla rast gelinir Sahil uzunu buzlar yaranir denizin merkezinde uzen buzlara rast gelinir Yayda buzlar ayri ayri hisselere dagilir Temperatur rejimi ve duzluluqDenizin sethinde suyun temperaturu qisda 1 8 C yeni suyun donma temperaturuna yaxindir Orta duzluluq 34 Cay axini ve yayda buzun erinmesi asagi deniz suyunun duzlulugunun azalmasina sebeb olur Hetta caylarin mensebinde duzluluq kifayet qeder asagi olur Su yayda denizin 50 70 metrliyinde serqde 10 15 metr 6 C simalda 2 C temperatura qeder qizir Iqtisadi ehemiyyetiEsas deniz portu Dikson portudur Simali deniz bere yolu Kara denizinden kecir Denizden kambala siqi ve b baliqlar ovlanir Gemicilik ucun serait Oz fiziki cografi seraitine gore Kara denizi Arktikanin en murekkeb denizlerindendir Bu denizde hereket cox cetindir Asagidaki elverissiz serait ve bezi amillere gore hereket ucun denizden az istifade olunur sualti tehlukelerinin ve dayaz saheler cox olmasi buzun praktik olaraq daimi movcudlugu cay menseblerinin tez donmasi lovber dayanacaqlarinin denizinin cox hissesinde movcud olmamasi denizin tebii seraitinin zeif oyrenilmesi dumanli gunlerin coxlugu vizual ve astronomik musahide imkanin olmamasi kompaslarla cehetin teyinin cetinliyi Istinadlar Rukovodstvo dlya skvoznogo plavaniya sudov po Severnomu morskomu puti SPb 1995 2019 01 20 tarixinde Istifade tarixi 2013 10 18 Xarici kecidlerVikianbarda Kara denizi ile elaqeli mediafayllar var Hemcinin baxDalniy adasi Kara denizi