Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Yamal yarımadası — yarımada Qərbi Sibirin şimalında, Yamalo-Nenets Muxtar Dairəsi ərazisində yerləşir. Yarımadanın uzunluğu 700 km, eni 240 km təşkil edir. Sahillərini Kara dənizi və Ob estuarisi yuyur.
| Yamal yarımadası | |
|---|---|
 | |
| Yerləşməsi | |
| Akvatoriya | Şimal Buzlu okean |
| Ölkə |  Rusiya |
| | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Lanşaftı tundra, cənub hissələrində isə meşə tundradır. Çoxlu sayda gölləri vardır. İnsan tərəfindən zəif məskunlaşılmışdır. Əsasən maralçılıq, balıqçılıq geniş yayılmışdır. Yarımada ərazisində zəngin qaz yataqları vardır.
Etimalogiyası
Boris Mixayloviç Jıtkov 1909-cu ildə yarımada haqqında məlumat verərək Ya və mal sözlərinin birləşməsindən əmələ gəldiyini bildirir. Bu isə Ya (rus. Я) torpaq, mal isə sonuc mənasında işlədilir Buna misal kimi Yurmala göstərilir: jūra («dəniz») + mala («ucqar»). Hətta belə bir deyim vardır o hansı yarımadadır ki, özünün kiçikliyinə görə şikayətlənir.
Coğrafiyası
Şimali Sibirin qərbində yerləşir. Qərbdən Kara dənizi (Baydaraskaya körfəzi), şərqdən isə Ob estuarisi ilə əhatələnir. Yarımadanın şimalında yerləşən Belı adası yarımadadan Malıgin boğazı vasitəsi ilə ayrılır. Yarımadanın sahəsi 122000
Relyefi düzənlidir. Ən hündür hisssi 90 metri keçir. Orta hündürlük isə 50 metrdir.
Yamal ərazisində çoxlu sayda qaz yataqları vardır. Xüsusi ilə cənub və qərb hissələri seçilir. 2009-cu il hesablamalarına görə yarımadada 16 triliyon m³ qaz ehtiyatı vardır.
Nəqliyyatı
Yamal ərazisindən Ob-Bovanenko-Kara dəmir yolu keçir. 2013-ci ilin oktyabr ayında yeni inşa edilən yeni dəniz limanı ilk yükləri qəbul etmişdir. Hədəf isə sıxılmış qazın digər ərazilərə tədarükü olmuşdur. XX əsrin ikinci yarısından Yeni liman və Xarasavey limanları istifadəyə verilmişdi.
Yaşayışı mümkünsüz edən hallar
- Sərt iqlim (Uzun və sərt qış, soyuq və qısa yay, güclü küləklər)
- Güclü bataqlıqlaşmış ərazilər.
- Ərazinin çox illik qrunt buzlağı ərazisində olması
- İnfrastrukturanın zəif inkişaf etmiş olması və nəqliyyat şəbəkəsinin azlığı
İqlimi
Yamal Subantarktik iqlim qurşağında yerləşir. Şimalı isə hətta arktikdir. Yanvar ayının orta temperaturu −23° -dən −27°Selsi olur, iyul ayında isə +3° -dən +9° Selsi olur. İllik yağıntının miqdarı 400 mm təşkil edir. Qarın qalınlığı 50 sm olur.
Hidrologiyası
Oktyabr ayının ortalarında bütün çayları donur. İyun ayının ortalarında isə çayların donu açılır. Gölləri isə hətta dibinə kimi don bağlayır. Çayları əsasən qar suları ilə qidalanır. Gursululuq dövrü iyun ayına təsadüf edir.
Yarımada ərazisində çoxlu sayda göl vardır: Yambuto. Ən uzun çayları: Mordıyaxa, Nerutаyaха, Yombıdıyaxa, Syadoryaxa, Pıyakoyayaxa, Puxuçayaxa, Tiuteyaxa, Хараsаvey, Seyaxa, Yasoveyyaxa, Yoribey, Lаtа-Маrеtо-Yaха, Хutı-Yaха, Nеnzоtо-Yaха, Pеmаkоdа-Yaха.
Flora və Faunası
Ərazisinin böyük hissəsində tundra yayılmışdır. Cənub hissələrində isə tundra meşələri yayılmışdır. Daimi çox illik qrunt buzlağı olan ərazilərdən ibarətdir.
Əsasən mamır və şibyələrdən ibarətdir. Ot tipli bitkilərədə rast gəlinir. Yarımadada çoxlu sayda heyvan növləri yayılmışdır. Onlardan: şimal maralı, qütb tülküsü, lemminq, qütb bayquşu, kəklik, tüklüayaq sar, qırmızıdöş qaz, qaqa, moryanka, adi şimal sərçəsi, çəhrayı qağayı və başqalarını göstərmək olar. Sularında: siqi, , lota lota, sibir nərəsi, , karp və başqalarını görmək olar.
Həmçinin bax
İstinadlar
- "Краткий отчет о путешествии на полуостров Ямал : (Чит. в общ. собр. И. Р.Г. О. 19 февр. 1909 г.) / Б. М. Житков стр. 20". 2022-03-26 tarixində . İstifadə tarixi: 2012-02-15.
- "Yamal və Qıdansk yarımadaları". 2022-09-28 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-11-17.
- Yelena Mazneva, Maksim Tovkaylo. Dünyanın sonunda // Vedomosti, 25.09.2009, 181 (2451)
Mənbə
- Yamal yarımadasının neft ehtiyyatları 2012-10-01 at the Wayback Machine
- Böyük layihə «Yamal» («Qazprom») 2009-08-30 at the Wayback Machine
- Монография «Технология СПГ — перспективный вариант освоения ресурсов газа полуострова Ямал»
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Yamal yarimadasi yarimada Qerbi Sibirin simalinda Yamalo Nenets Muxtar Dairesi erazisinde yerlesir Yarimadanin uzunlugu 700 km eni 240 km teskil edir Sahillerini Kara denizi ve Ob estuarisi yuyur Yamal yarimadasiYerlesmesi71 00 00 sm e 70 00 00 s u Akvatoriya Simal Buzlu okeanOlke RusiyaYamal yarimadasi Vikianbarda elaqeli mediafayllar Lansafti tundra cenub hisselerinde ise mese tundradir Coxlu sayda golleri vardir Insan terefinden zeif meskunlasilmisdir Esasen maralciliq baliqciliq genis yayilmisdir Yarimada erazisinde zengin qaz yataqlari vardir Yamal yarimadasiEtimalogiyasiBoris Mixaylovic Jitkov 1909 cu ilde yarimada haqqinda melumat vererek Ya ve mal sozlerinin birlesmesinden emele geldiyini bildirir Bu ise Ya rus Ya torpaq mal ise sonuc menasinda isledilir Buna misal kimi Yurmala gosterilir jura deniz mala ucqar Hetta bele bir deyim vardir o hansi yarimadadir ki ozunun kicikliyine gore sikayetlenir CografiyasiSimali Sibirin qerbinde yerlesir Qerbden Kara denizi Baydaraskaya korfezi serqden ise Ob estuarisi ile ehatelenir Yarimadanin simalinda yerlesen Beli adasi yarimadadan Maligin bogazi vasitesi ile ayrilir Yarimadanin sahesi 122000 Relyefi duzenlidir En hundur hisssi 90 metri kecir Orta hundurluk ise 50 metrdir Yamal erazisinde coxlu sayda qaz yataqlari vardir Xususi ile cenub ve qerb hisseleri secilir 2009 cu il hesablamalarina gore yarimadada 16 triliyon m qaz ehtiyati vardir NeqliyyatiYamal erazisinden Ob Bovanenko Kara demir yolu kecir 2013 ci ilin oktyabr ayinda yeni insa edilen yeni deniz limani ilk yukleri qebul etmisdir Hedef ise sixilmis qazin diger erazilere tedaruku olmusdur XX esrin ikinci yarisindan Yeni liman ve Xarasavey limanlari istifadeye verilmisdi Yasayisi mumkunsuz eden hallarSert iqlim Uzun ve sert qis soyuq ve qisa yay guclu kulekler Guclu bataqliqlasmis eraziler Erazinin cox illik qrunt buzlagi erazisinde olmasi Infrastrukturanin zeif inkisaf etmis olmasi ve neqliyyat sebekesinin azligiIqlimiYamal Subantarktik iqlim qursaginda yerlesir Simali ise hetta arktikdir Yanvar ayinin orta temperaturu 23 den 27 Selsi olur iyul ayinda ise 3 den 9 Selsi olur Illik yagintinin miqdari 400 mm teskil edir Qarin qalinligi 50 sm olur HidrologiyasiOktyabr ayinin ortalarinda butun caylari donur Iyun ayinin ortalarinda ise caylarin donu acilir Golleri ise hetta dibine kimi don baglayir Caylari esasen qar sulari ile qidalanir Gursululuq dovru iyun ayina tesaduf edir Yarimada erazisinde coxlu sayda gol vardir Yambuto En uzun caylari Mordiyaxa Nerutayaha Yombidiyaxa Syadoryaxa Piyakoyayaxa Puxucayaxa Tiuteyaxa Harasavey Seyaxa Yasoveyyaxa Yoribey Lata Mareto Yaha Huti Yaha Nenzoto Yaha Pemakoda Yaha Flora ve FaunasiErazisinin boyuk hissesinde tundra yayilmisdir Cenub hisselerinde ise tundra meseleri yayilmisdir Daimi cox illik qrunt buzlagi olan erazilerden ibaretdir Esasen mamir ve sibyelerden ibaretdir Ot tipli bitkilerede rast gelinir Yarimadada coxlu sayda heyvan novleri yayilmisdir Onlardan simal marali qutb tulkusu lemminq qutb bayqusu keklik tukluayaq sar qirmizidos qaz qaqa moryanka adi simal sercesi cehrayi qagayi ve basqalarini gostermek olar Sularinda siqi lota lota sibir neresi karp ve basqalarini gormek olar Hemcinin baxNaxodka buxtasi Kara denizi Istinadlar Kratkij otchet o puteshestvii na poluostrov Yamal Chit v obsh sobr I R G O 19 fevr 1909 g B M Zhitkov str 20 2022 03 26 tarixinde Istifade tarixi 2012 02 15 Yamal ve Qidansk yarimadalari 2022 09 28 tarixinde Istifade tarixi 2015 11 17 Yelena Mazneva Maksim Tovkaylo Dunyanin sonunda Vedomosti 25 09 2009 181 2451 MenbeYamal yarimadasinin neft ehtiyyatlari 2012 10 01 at the Wayback Machine Boyuk layihe Yamal Qazprom 2009 08 30 at the Wayback Machine Monografiya Tehnologiya SPG perspektivnyj variant osvoeniya resursov gaza poluostrova Yamal