Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Çay nəqliyyatı — Çay nəqliyyatının inkişafı üçün imkanların kifayət qədər geniş olmasına baxmayaraq, bu imkanlardan lazımı dərəcədə istifadə edilmir. Çayda suyun səviyyəsinin dəyişməsi, burada texniki baxımdan lazımı tənzimləmə işlərinin aparılmasının vacibliyi. mütəmadi dərinləşdirmə işlərinin görülməsi və digər səbəbləri çay nəqliyyətinin inkişafına maneçilik edən səbəblərə aid etmək olar. Çay nəqliyyatı nisbətən ucuz və ekoloji baxımdan təhlükəsiz nəqliyyat növlərinə aiddir. Bıuıa görə hər bir materikdə ölçücə iri və çay nəqliyyatının istifadəsi üçün əlverişli sayılan yerlərdə çay limanları inşa edilmişdır. Məsələn, Avropada — Dunay və Volqada, Şimali Amerikada — Missisipi və Missuridə, Asiyada — Xuanxe və Yansızıda, Afrikada — Nildə çay limanları istismar edilir. Bu çaylarda turizm əhəmiyyətli kruizlərlə yanaşı yük daşımaları da həyata keçirilir. Avropada çay nəqliyyatı üçün yararlı olan su arteriyaların təxminən 37 min km-i hələ istifadə ediimir. Müasir dövrdə Avropada çay nəqliyyatı ilə yükdaşıma imkanlarından yalnız 15%-ə qədər istifadə olunur. Belə vəziyyəti nəzərə alaraq, Avropa Birliyi ölkələri tərəfındən çay nəqliyyatının inkişafına yönəldilmiş birgə ‘'Marko Polo" proqramı həyata keçirilir.
Haqqında
Daxili su nəqliyyatında çay nəqliyyatı mühüm yer tutur. Xarici ticarət və iqtisadi əlaqələrdə çay nəqliyyatı az əhəmiyyət kəsb edən nəqliyyat növləridir. Xarici ticarət yükdaşımaların cüzi hissəsinin 5%-ə qədəri bütövlükdə onların payına düşür. Nəqliyyatın bu növü özünün texniki mahiyyətinə görə daha lokal xarakterlidir. Çay nəqliyyatının əsas üstünlüyü daşınma xərclərinin xeyli ucuz başa gəlməsi, çatışmazlıqları isə coğrafi mövqedən, çayın gursululuq mövsümündən asılılığı, yüklərin nisbətən qeyri-çevik daşınması, sərnişinlərin mənzil başına nisbətən gec çatdırılması, əsasən ölkədaxili əhəmiyyət kəsb edən nəqliyyat sahə olmasıdır. Bununla belə, çay nəqliyyatından dünya ölkələri (Rusiya, ABŞ, Fransa, Niderland, Belçika, Almaniya, Şərqi Avropa, Latın Amerikası, Afrika ölkələri) çox yararlanır, çünki daşınma üçün böyük xərclər tələb olunmur. Faydalı qazıntı (kömür, filiz, neft məhsulları və s.), oduncaq kimi ağır çəkili məhsulların ölkə daxilində çay nəqliyyatı ilə daşınması çox iqtisadi cəhətdən çox sərfəlidir.
Dünyanın ən böyük çay limanı
Dünyanın ən böyük çay limanı Almaniyanın Reyn çayı sahilində yerləşən Duysburq şəhəridir. Hər il Duysburq çay limanına 20 mindən çox yük gəmisi yan alır. Buradan ildə 40 milyon tondan çox müxtəlif adda məhsullar daşınır.
Çay nəqliyyatı Dunay, Oder, Reyn, Amur, Paraqvay, Niger, Ob, Volqa, Don, Missisipi, Amazon, Nil, Konqo, Yantszı və s. nəhəng çaylarda, Böyük Göllərdə geniş istifadə edilməkdədir.
İnkişafı
Çay nəqliyyatının inkişafı təbii su yolları olması və kanallar çəkilməsi ilə əlaqədardır. Lakin onun rolu getdikcə azalır. Çay nəqliyyatı ilə təcili daşınması tələb olunmayan yüklər daşınır.
Azərbaycan Respublikasında Kür və Araz çaylarından daxili su nəqliyyatında istifadə etmək mümkündür. Kür çayı Yevlaxa qədər məsafədə gəmiçiliyə yararlıdır. Lakin bu imkandan istifadə edilmir.
Dünya okeanına birbaşa çıxışı olmayan Azərbaycan üçün Xəzər dənizindən su nəqliyyatında istifadə etmək çox vacibdir.
Həmçinin bax
Xarici keçidlər
https://www.azleks.az/az/online-dictionary/%C3%A7ay+n%C9%99qliyyat%C4%B1
İstinadlar
- Dünyanın iqtisadi və sosial coğrafiyası, dərslik, səh 595
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Cay neqliyyati Cay neqliyyatinin inkisafi ucun imkanlarin kifayet qeder genis olmasina baxmayaraq bu imkanlardan lazimi derecede istifade edilmir Cayda suyun seviyyesinin deyismesi burada texniki baximdan lazimi tenzimleme islerinin aparilmasinin vacibliyi mutemadi derinlesdirme islerinin gorulmesi ve diger sebebleri cay neqliyyetinin inkisafina manecilik eden sebeblere aid etmek olar Cay neqliyyati nisbeten ucuz ve ekoloji baximdan tehlukesiz neqliyyat novlerine aiddir Biuia gore her bir materikde olcuce iri ve cay neqliyyatinin istifadesi ucun elverisli sayilan yerlerde cay limanlari insa edilmisdir Meselen Avropada Dunay ve Volqada Simali Amerikada Missisipi ve Missuride Asiyada Xuanxe ve Yansizida Afrikada Nilde cay limanlari istismar edilir Bu caylarda turizm ehemiyyetli kruizlerle yanasi yuk dasimalari da heyata kecirilir Avropada cay neqliyyati ucun yararli olan su arteriyalarin texminen 37 min km i hele istifade ediimir Muasir dovrde Avropada cay neqliyyati ile yukdasima imkanlarindan yalniz 15 e qeder istifade olunur Bele veziyyeti nezere alaraq Avropa Birliyi olkeleri terefinden cay neqliyyatinin inkisafina yoneldilmis birge Marko Polo proqrami heyata kecirilir HaqqindaDaxili su neqliyyatinda cay neqliyyati muhum yer tutur Xarici ticaret ve iqtisadi elaqelerde cay neqliyyati az ehemiyyet kesb eden neqliyyat novleridir Xarici ticaret yukdasimalarin cuzi hissesinin 5 e qederi butovlukde onlarin payina dusur Neqliyyatin bu novu ozunun texniki mahiyyetine gore daha lokal xarakterlidir Cay neqliyyatinin esas ustunluyu dasinma xerclerinin xeyli ucuz basa gelmesi catismazliqlari ise cografi movqeden cayin gursululuq movsumunden asililigi yuklerin nisbeten qeyri cevik dasinmasi sernisinlerin menzil basina nisbeten gec catdirilmasi esasen olkedaxili ehemiyyet kesb eden neqliyyat sahe olmasidir Bununla bele cay neqliyyatindan dunya olkeleri Rusiya ABS Fransa Niderland Belcika Almaniya Serqi Avropa Latin Amerikasi Afrika olkeleri cox yararlanir cunki dasinma ucun boyuk xercler teleb olunmur Faydali qazinti komur filiz neft mehsullari ve s oduncaq kimi agir cekili mehsullarin olke daxilinde cay neqliyyati ile dasinmasi cox iqtisadi cehetden cox serfelidir Dunyanin en boyuk cay limaniDunyanin en boyuk cay limani Almaniyanin Reyn cayi sahilinde yerlesen Duysburq seheridir Her il Duysburq cay limanina 20 minden cox yuk gemisi yan alir Buradan ilde 40 milyon tondan cox muxtelif adda mehsullar dasinir Cay neqliyyati Dunay Oder Reyn Amur Paraqvay Niger Ob Volqa Don Missisipi Amazon Nil Konqo Yantszi ve s neheng caylarda Boyuk Gollerde genis istifade edilmekdedir InkisafiCay neqliyyatinin inkisafi tebii su yollari olmasi ve kanallar cekilmesi ile elaqedardir Lakin onun rolu getdikce azalir Cay neqliyyati ile tecili dasinmasi teleb olunmayan yukler dasinir Azerbaycan Respublikasinda Kur ve Araz caylarindan daxili su neqliyyatinda istifade etmek mumkundur Kur cayi Yevlaxa qeder mesafede gemiciliye yararlidir Lakin bu imkandan istifade edilmir Dunya okeanina birbasa cixisi olmayan Azerbaycan ucun Xezer denizinden su neqliyyatinda istifade etmek cox vacibdir Hemcinin baxSu neqliyyati Neqliyyat Neqliyyat novleri Deniz neqliyyatiXarici kecidlerhttps www azleks az az online dictionary C3 A7ay n C9 99qliyyat C4 B1IstinadlarDunyanin iqtisadi ve sosial cografiyasi derslik seh 595