Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Dəniz nəqliyyatı — Dünyada fəaliyyətdə olan iri dəniz limanlarının sayı 3 minə çatır.
Ümumi məlumat
Dəniz nəqliyyatının fəaliyyəti ilk öncə istismar edilən dəniz limanlarının inkişafından asılıdır. Dünyada fəaliyyətdə olan iri dəniz limanlarının sayı 3 minə çatır. Ən iri dəniz limanlarından ildə 50 mln. tondan çox yük daşınır. Yük dövriyyəsinə görə ildə 200 mln tondan çox mal ötürən limanların sayı 15-ə çatır. Dəniz nəqliyyatı beynəlxalq ticarətdə mühüm rol oynayır. Dəniz nəqliyyatının turistlərin daşınmasında (kruiz səyаhəti) əhəmiyyəti çoxdur.
Dünyanın 10 ən iri dəniz limanları
| Şəhər | Ölkə | Yük dövriyyəsi həcmi, mln. ton | |
| 1 | Şanxay | Çin | 537,0 |
| 2 | Sinqapur | Sinqapur | 448.5 |
| 3 | Rotterdam | Hollandiya | 378,4 |
| 4 | Ninbo | Çin | 309,7 |
| 5 | Quançou | Çin | 302,8 |
| 6 | Tyanzsin | Çin | 257,6 |
| 7 | Syanqan (Hon Konq) | Çin | 238,2 |
| 8 | Zindao | Çin | 224,2 |
| 9 | Pusan | Koreya | 217.9 |
| 10 | Naqoya | Yaponiya | 208,0 |
Dəniz nəqliyyatında konteynerlə daşınmaların artımı, dəniz limanlarında xidmətlərin mürəkkəbləşməsi, bu sahədə rəqabətin artmasına səbəb olmuşdur. Nəticədə inkişaf etmiş ölkələrin gəmiləri daha "ucuz” (xidmətə, ekoloji tələblərə, vergilərə və işçi qüvvəsinə verilən əmək haqqına görə) hesab olunan ölkələrin bayraqları altında üzür. Bu baxımdan bir çox ölkələrin gəmiləri Panama, Liberiya və Yunanıstan və s. dövlətlərin bayraqları altında üzməyə üstünlük verirlər.
Azərbaycanda dəniz nəqliyyatının yaradılması
Dünya okeanına birbaşa çıxış olmayan Azərbaycan üçün Xəzər dənizinin əhəmiyyəti çoxdur. Dəniz nəqliyyatı Xəzərin hövzəsində yerləşən ölkələrlə əlaqə yaradılmasında mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Mərkəzi Asiyadan Türkiyə və q. Avropa ölkələrinə gedən ən qısa yollar Xəzərdən keçir. Bakı Xəzər hövzəsində ən böyük limandır. Ona görə yüklərin və sərnişinlərin əsas hissəsi buradan daşınır.
Bakı – Mahaçqala, Bakı – Həştərxan, Bakı – Ənzəli, Bakı – Aktou, Bakı – dəniz xətləri ilə neft, neft məhsulları, ərzaq, meşə materialları daşınır. Bakıdan gəmi ilə Qara dənizə çıxmaq üçün aşağdakı su yollarında keçmək lazımdır: Bakı – Həştərxan, Volqa çayı, Volqa – Don kanalı, Don çayı, Azov dənizi və Kerç boğazı və Qaradəniz. Kür və Araz çaylarından daxili su nəqliyyatından istifadə etmək olar. Kür çayı 600 km məsafədə Yevlaxa qədər gəmiçiliyə yararlıdır. Lakin, bu imkanlardan istifadə edilmir.
Dəniz nəqliyyatı Xəzər hövzəsi ölkələri ilə əlaqə saxlanmasında və onlarda çıxarılan neftin Azərbaycandan keçməklə dünya bazarına çıxarılmasında böyük əhəmiyyət kəsb edir. Bakı təkcə respublikada yox, həm də Xəzər dənizində ən böyük limandır. Buna görə də bütün yüklər və sərnişinlər əsasən buradan daşınır. Bakı-Türkmənbaşı, Bakı-Bekdaş və Bakı-Aktau gəmi-bərələri yük və sərnişin daşıyır. Bakı-Türkmənbaşı gəmi-bərə xətti 1962-ci ildən işləyir.
Azərbaycanın Xəzərsahili ölkələrlə əlaqələr saxlamasında Bakı-Mahaçqala, Bakı-Həştərxan, Bakı-Ənzəli, Bakı-Aktau və Bakı-Atırаu dəniz yolu xətlərinin əhəmiyyəti böyükdür. Onlar vasitəsilə neft, neft məhsulları, ərzaq, taxta-şalban daşınır.
Həmçinin bax
Xarici keçidlər
- http://www.traceca-org.org/az/countries/azrbaycan/azrbaycan-respublikasinin-nqliyyat-sektoru/su-nqliyyati/ 2017-09-13 at the Wayback Machine
- Təbriz Yadigarovun kitabı
İstinadlar
- Dünyanın iqtisadi və sosial coğrafiyası, dərslik, səh 595
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Deniz neqliyyati Dunyada fealiyyetde olan iri deniz limanlarinin sayi 3 mine catir Umumi melumatDeniz neqliyyatinin fealiyyeti ilk once istismar edilen deniz limanlarinin inkisafindan asilidir Dunyada fealiyyetde olan iri deniz limanlarinin sayi 3 mine catir En iri deniz limanlarindan ilde 50 mln tondan cox yuk dasinir Yuk dovriyyesine gore ilde 200 mln tondan cox mal oturen limanlarin sayi 15 e catir Deniz neqliyyati beynelxalq ticaretde muhum rol oynayir Deniz neqliyyatinin turistlerin dasinmasinda kruiz seyaheti ehemiyyeti coxdur Dunyanin 10 en iri deniz limanlari Seher Olke Yuk dovriyyesi hecmi mln ton1 Sanxay Cin 537 02 Sinqapur Sinqapur 448 53 Rotterdam Hollandiya 378 44 Ninbo Cin 309 75 Quancou Cin 302 86 Tyanzsin Cin 257 67 Syanqan Hon Konq Cin 238 28 Zindao Cin 224 29 Pusan Koreya 217 910 Naqoya Yaponiya 208 0 Deniz neqliyyatinda konteynerle dasinmalarin artimi deniz limanlarinda xidmetlerin murekkeblesmesi bu sahede reqabetin artmasina sebeb olmusdur Neticede inkisaf etmis olkelerin gemileri daha ucuz xidmete ekoloji teleblere vergilere ve isci quvvesine verilen emek haqqina gore hesab olunan olkelerin bayraqlari altinda uzur Bu baximdan bir cox olkelerin gemileri Panama Liberiya ve Yunanistan ve s dovletlerin bayraqlari altinda uzmeye ustunluk verirler Azerbaycanda deniz neqliyyatinin yaradilmasiDunya okeanina birbasa cixis olmayan Azerbaycan ucun Xezer denizinin ehemiyyeti coxdur Deniz neqliyyati Xezerin hovzesinde yerlesen olkelerle elaqe yaradilmasinda muhum ehemiyyet kesb edir Merkezi Asiyadan Turkiye ve q Avropa olkelerine geden en qisa yollar Xezerden kecir Baki Xezer hovzesinde en boyuk limandir Ona gore yuklerin ve sernisinlerin esas hissesi buradan dasinir Baki Mahacqala Baki Hesterxan Baki Enzeli Baki Aktou Baki deniz xetleri ile neft neft mehsullari erzaq mese materiallari dasinir Bakidan gemi ile Qara denize cixmaq ucun asagdaki su yollarinda kecmek lazimdir Baki Hesterxan Volqa cayi Volqa Don kanali Don cayi Azov denizi ve Kerc bogazi ve Qaradeniz Kur ve Araz caylarindan daxili su neqliyyatindan istifade etmek olar Kur cayi 600 km mesafede Yevlaxa qeder gemiciliye yararlidir Lakin bu imkanlardan istifade edilmir Deniz neqliyyati Xezer hovzesi olkeleri ile elaqe saxlanmasinda ve onlarda cixarilan neftin Azerbaycandan kecmekle dunya bazarina cixarilmasinda boyuk ehemiyyet kesb edir Baki tekce respublikada yox hem de Xezer denizinde en boyuk limandir Buna gore de butun yukler ve sernisinler esasen buradan dasinir Baki Turkmenbasi Baki Bekdas ve Baki Aktau gemi bereleri yuk ve sernisin dasiyir Baki Turkmenbasi gemi bere xetti 1962 ci ilden isleyir Azerbaycanin Xezersahili olkelerle elaqeler saxlamasinda Baki Mahacqala Baki Hesterxan Baki Enzeli Baki Aktau ve Baki Atirau deniz yolu xetlerinin ehemiyyeti boyukdur Onlar vasitesile neft neft mehsullari erzaq taxta salban dasinir Hemcinin baxSu neqliyyati Deniz Neqliyyati Donanmasi Neqliyyat Neqliyyat novleri Kruiz turizmiXarici kecidlerhttp www traceca org org az countries azrbaycan azrbaycan respublikasinin nqliyyat sektoru su nqliyyati 2017 09 13 at the Wayback Machine Tebriz Yadigarovun kitabiIstinadlarDunyanin iqtisadi ve sosial cografiyasi derslik seh 595