Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Latın Amerikası — Amerika qitəsində bölgə. ABŞ-dən cənubda yerləşən Latın Amerikası regionuna 200 İEOÖ (İnkişaf etməkdə olan ölkə)-lər və 18 asılı ərazi daxildir. Latın Amerikası əhalisinin böyük əksəriyyəti roman (latın) dil qrupuna aid ispan (62%), portuqal (34%) və fransız dilində danışırlar. Regionu məhz bu cəhətinə görə Latın Amerikası adlandırırlar. Regiona daxil olan ölkələr ya respublikalar, ya da Ingiltərə birliyinə aid quruluşa malikdirlər. İqtisadi inkişafına görə bu region Asiya Afrikanın İOÖ-lərindən irəlidə olsa da, digər İOÖ-lər kimi bu region da dünya bazarına xammal çıxarır. ABŞ özünə zəruri olan xammalın 70%-ni məhz bu regiondan idxal edir. Regionun İCM (İqtisadi coğrafi mövqe)-nin başlıca xüsusiyyəti Atlantik və Sakit okeanları arasında yerləşməsi və ABŞ-la qonşu olmasıdır. Bu amil regionun ABŞ-dən asılılığını artırır.
| Latın Amerikası | |
|---|---|
 | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Əhalisi
Əhalisi — yerli hindu; Ispaniya və Portuqaliyadan gələnlərin nəsillərindən (bunlara kreollar deyilir) və Afrikadan gətirilmiş qulların hesabına formalaşmışdır. Bu xalqların qaynayıb-qarışması nəticəsində metis, mulat və sambo kimi aralıq irqləri formalaşmışdır. Latın Amerikasının əhalisinin dil və din tərtibi nisbətən- əhalinin sayı 300 mln nəfərdən artıq olan 18 ölkənin dövlət dili ispan dilidir. Sakinlərin 90%-i xristian dininin katolik qoluna etiqad edirlər. Əhalinin təzələnməsinin II tipinə aid olduğundan işsizlik hökm sürür.
Əhali okean sahillərində, Vest-Hind adalarında çox sıx; Orinoko, Amazon, Paraqvay çaylarının geniş hövzəsində isə seyrək məskunlaşmışdır. Urbanizasiyanın səviyyəsinə görə (70%) Latın Amerikası digər IOÖ (İnkişafda olan ölkə)-lər arasında I yeri tutur. Hər birinin əhalisi 10 mln. nəfərdən artıq olan Mexiko, San-Paulu və Buanes-Ayres "dünya şəhərləri" sırasına daxildir. Lakin kəndlərdən kütləvi sürətdə axışan əhali şəhərlərdə iş və mənzil tapa bilmədiklərindən "yalançı urbanizasiya" prosesini yaradırlar.
Təsərrüfatı
Argentina, Braziliya, Meksika regionunun daha güclü inkişaf etmiş ölkələri sayılır. Latın Amerikası dünyanın digər regionlarına nisbətən torpaq, su, meşə və mineral resurslarla daha yaxşı təmin olunmuşdur. Neft-Meksika və Venesuelada, qaz- Boliviya, Venesuela, Argentina, kömür-Kolumbiya, uran- Braziliyada cəmləşmişdir. Paraqvay və Braziliya sərhəddi arasında, Parana çayında dünyanın ən iri hidroenerji kompleksi (IES) Itaypu tikilmişdir.
Latın Amerikası filiz resursları ilə də zəngindir. Dəmir filizi-Braziliya, Venesuela, Çili və Meksikada, əlvan metal ehtiyatları (xüsusilə mis) And ölkələrində və Meksikadadır. Qviana yaylası və Yamayka boksit, Boliviya isə qalay resursları ilə zəngindir. Mineral resurslarla bolluq son illər regionda hasiledici sənaye ilə yanaşı emaledici sənayenin də sürətli inkişafına səbəb olmuşdur. Latın Amerikasında sənaye istehsalının böyük hissəsi dəniz sahilində, paytaxtlarda və iri limanlarda təmərküzləşmişdir. Sənayenin yerləşməsi monosentrik (təkmərkəzli) strukturu ilə səciyyəvidir.
Demək olar ki, bütün təbii zonalara malik Latın Amerikasında kənd təsərrüfatının bütün bitkilərini yetişdirmək mümkündür. Latın Amerikası-sı bərpa olunan təbii resurslarla olduqca zəngindir. Əvvəla, bu torpaq resurslarıdır. Cənub yer kürəsinin La-Plata ovalığında yerləşən məhsuldar qara torpaqları əhatə edən pampa dünyada məşhurdur. Ifrat rütubət və istiliyə malik Amazon və Orinoko ovalıqlarında hələ də istifadə olunmayan torpaq sahələri qalmaqdadır. Latın Amerikasının digər resursları – su, meşə və aqroiqlim resurslarıdır.
Latın Amerikası ölkələri kənd təsərrüfatının başlıca sahəsi əkinçilik olub, bütün kənd təsərrüfatı məhsulunun 2/3 –ni verir. Regionun kənd təsərrüfatını 2 qrupa ayırmaq olar: 1. Əsas ixracat üçün məhsul istehsal edən sahələr. Bura qəhvə, kakao, banan, şəkər qamışı və pambıq bitkiləri daxildir. 2. daxili bazar üçün məhsul istehsal edən sahələr: bura maniok, kartof, yağlı və paxlalı bitkilər aiddir. Latın Amerikasında xüsusi sahibkara və ya şirkətə məxsus olan geniş torpaqlara-latifundiyalar adlanır. Bu cür torpaq sahələrindən çox az miqdarda istifadə edilir.
Nəqliyyat zəif inkişaf etmişdir. Regionun dağlıq sahələrinidə dəmir yol xətləri yoxdur. Quruda əsas nəqliyyat yolu–avtomobil nəqliyyatıdır. ABŞ sərhəddindən bir sıra ölkələrin paytaxtlarından keçməklə Buenos-Ayres şəhərinədək uzanan Panamerika və Transamazon avtomobil nəqliyyatının böyük əhəmiyyəti var. Neft çıxaran Meksika və Venesuelada boru kəməri zəif mənimsənilmiş daxili rayonlarda, ölkə paytaxtları və iri şəhərlərdə isə hava nəqliyyatı inkişaf etmişdir. Latın Amerikası xammal və kənd təsərrüfatı məhsulları ixrac edir, əvəzində isə hazır sənaye məhsulları alır. Başlıca ticarət ortaqları ABŞ, Qərbi Avropa və Yaponiyadır.
Ekoloji problem
əhalinin sayının artması, urbanizasiya prosesinin sürətlənməsi, təbii ehtiyatlardan getdikcə daha çox istifadə edilməsi, IEÖ (İnkişaf etmiş ölkə)-lərdən çirkli sənaye sahələrinin bura köcürülməsi nəticəsində daha da kəskinləşmişdir. Latın Amerikasının başlıca sənaye mərkəzləri San-Paulu, Mexiko və Buenos-Ayres regionunun ekoloji cəhətdən ən çirkli sahələrdindəndir.
Daxili fərqləri
Geniş əraziyə malik Latın Amerikası 5 regiona ayırırlar.
1. Mərkəzi Amerika — ABŞ və Cənubi Amerika arasında olduqca əlverişli ICM (iqtisadi coğrafi mövqe)-ə malikdir. Atlantik və Sakit okeanları birləşdirən Panama kanalı bu regiondur. Bu regiona 8 ölkə- Meksika, Honduras, Salvador, Qvatemala, Nikaraqua, Panama, Kosta-Rika və Beliz daxildir. Regionun iqtisadiyyatında kənd təsərrüfatı, xüsusilə əkinçilik inkişaf etmişdir. Bu regiondakı ölkələri, (Meksika istisna olmaqla), "banan ölkələri" adlandırırlar. Meksika regionu ən güclü inkişaf etmiş ölkəsi olub, faydalı qazıntılarla (neft, qaz, müxtəlif metal filizləri və s) zəngindir. ICM (iqtisadi coğrafi mövqe)--nin başlıca xüsusiyyəti onun ABŞ ilə qonşuluğudur. Dağlıq relyefə malik olduğundan, bu ərazinin mənimsənilməsini çətinləşdirir və rayonlararası əlaqəyə mane olur.
2. "Vest-Hind regionu"- Karib dənizindəki adalardan ibarət 13 müstəqil və 13 asılı ərazidən təşkil olunmuşdur. Vest-Hind ölkələrinin ICM(iqtisadi goğrafi mövqe)-yi Şimali, Mərkəzi və Cənubi Amerikanın qovşağında, ABŞ-nin və Panama kanalının nisbətən yaxınlığında, mühüm beynəlxalq ticarət yolları üzərində yerləşməsi ilə müəyyən edilir. Faydalı qazıntıları kasıbdır. Yalnız Yamayka və Haitidə iri boksit ehtiyatları hesabına alüminium istehsalını planlaşdırilmışdır. Regionun ən inkişaf etmiş ölkəsi Yamayka, ən geri qalmış ölkəsi isə Haitidir.
3. Cənubi Amerikanın Mərkəzi və Şimal-Şərqi: Bu regiona Qayana, Surinam və Braziliya daxildir. Bu ölkələrdə yerli boksit resursları əsasında dünya əhəmiyyətli alüminium oksidi istehsalı yaranmışdır. Braziliya nəinki bu regionu, həm də bütün IOÖ (İnkişafda olan ölkə)-lər arasında sürətli inkişafına görə liderlik edir. Ərazinin böyüklüyünə və əhalisinin sayına görə dünyanın 5-ci ölkəsi olan Braziliya su, meşə, torpaq, dəmir, boksit, manqan ehtiyatları ilə zəngindir. Neft daxili təlabatı ödəmədiyindən ölkə avtomobillərinin yarıdan çoxu yanacaq kimi ölkədə yetişdirilən şəkər qamışından alınan texniki spirtdən istifadə edir. Ölkədə maşınqayırma, neft-kimya və qara metallurgiya sənayesi nkişaf edib. Lakin bu nailiyyətlər ona baha başa gəlib. O, dünyanın borclu ölkələri arasında liderdir. Ölkənin "iqtisadi ürəyi" Cənub-Şərqdə San-Paulu-Rio-de Janeyro-Belu-Orizonti üçbucağıdır. San-Paulu ştatı sənaye məhsulunun 50%-dən çoxunu verdiyindən, onu "dövlət icərisində dövlət" adlandırırlar. Buna səbəb ölkə iqtisadiyyatının inkişafında mühüm rol oynayan 1 mln yaponun 800 mininin San-Paulada fəaliyyət göstərməsidir. Kənd təsərrüfatında tropik bitki əkinləri — qəhvə, şəkər qamışı, banan, soya və portağal — ixracat xarakteri daşıyır. Braziliyanın daxili rayonları, xüsusilə Amazon hövzəsi zəif mənimsənilmişdir. Bu məqsədlə Braziliya bu hövzədə "transamazon avtomobil magistralı" çəkib. Bütün bunlar meşələrin sürətli azalmasına səbəb olduğundan Braziliyada ekoloji vəziyyət kəskinləşmişdir.
4. La-Plata hövzəsi regionuna–Argentina, Uruqvay və Paraqvay dövlətləri daxildir. Bu ərazi Latın Amerikasının yeganə regionudur ki, əsasən subtropik və mülayim iqlim qurşağında yerləşir. Cənub yarımkürəsinin ən iri məhsuldar qaratorpaqları olan (çöl zonası) bu regiondadır. Pampanın düzən relyefi və əlverişli iqlim şəraiti bu ərazidə buğda və qarğıdalı əkin sahələrinin, həm də ətlik — südlük heyvandarlığın güclü inkişafına səbəb olmuşdur. Məhz bu səbəbdən Argentina Pampasında IOÖ (İnkişafda olan ölkə)-lərin ən iri Aqrar-sənaye kompleksləri yaranmışdır. Son illər regionun vaxtilə əsas ticarət ortağı olmuş Qərbi Avropa ölkələri artıq özünü ərzaqla təmin etdiklərindən regionun inkişafı durğunluq keçirir. Paraqvay regionu ən geri qalmış aqrar ölkəsidir.
5. And ölkələri qrupuna Çili, Boliviya, Peru, Ekvador, Kolumbiya, Venesuela daxildir. Cavan yaşlı And dağları ölkələrarası təsərrüfat əlaqələrini zəiflədir və burada baş verən dağıdıcı zəlzələlər təsərrüfata güclü ziyan vurur. Regionun iqtisadiyyatında hasilat sənayesində kənd təsərrüfatı məhsullarının ixracatı əsas yer tutur. Çili və Venesuela regionunun ən inkişaf etmiş dövlətləri olduğu halda, Boliviya və Ekvador çox zəif inkişafı ilə fərqlənir.
Iqtisadi cəhətdən geri qalan Meksikanın Şimal, Venesuelanın- Şərq, Argentinanın –cənub, Braziliyanın-qərb və Amazon hövzəsində inkişaf sürətini artırmaq üçün dövlət tədbirləri görülür. Braziliya, Meksika, Argentina və Venesuela-federativ, qalan Latın Amerikası ölkələri isə unitar dövlət quruluşuna malikdir. Latın Amerikasında Nepotizm (kapital, imtiyazlar, iş yerləri şəxsi və qohumluq və digər əlaqələrə görə bölüşdürülür) siyasəti üstünlük təşkil edir.
Mənbə
- Coğrafiya ensiklopediyası. II cild. Bakı,2012.
 | ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Latin Amerikasi Amerika qitesinde bolge ABS den cenubda yerlesen Latin Amerikasi regionuna 200 IEOO Inkisaf etmekde olan olke ler ve 18 asili erazi daxildir Latin Amerikasi ehalisinin boyuk ekseriyyeti roman latin dil qrupuna aid ispan 62 portuqal 34 ve fransiz dilinde danisirlar Regionu mehz bu cehetine gore Latin Amerikasi adlandirirlar Regiona daxil olan olkeler ya respublikalar ya da Ingiltere birliyine aid qurulusa malikdirler Iqtisadi inkisafina gore bu region Asiya Afrikanin IOO lerinden irelide olsa da diger IOO ler kimi bu region da dunya bazarina xammal cixarir ABS ozune zeruri olan xammalin 70 ni mehz bu regiondan idxal edir Regionun ICM Iqtisadi cografi movqe nin baslica xususiyyeti Atlantik ve Sakit okeanlari arasinda yerlesmesi ve ABS la qonsu olmasidir Bu amil regionun ABS den asililigini artirir Latin Amerikasi0 sm e 70 q u Latin Amerikasi Vikianbarda elaqeli mediafayllarLatin AmerikasiEhalisiEhalisi yerli hindu Ispaniya ve Portuqaliyadan gelenlerin nesillerinden bunlara kreollar deyilir ve Afrikadan getirilmis qullarin hesabina formalasmisdir Bu xalqlarin qaynayib qarismasi neticesinde metis mulat ve sambo kimi araliq irqleri formalasmisdir Latin Amerikasinin ehalisinin dil ve din tertibi nisbeten ehalinin sayi 300 mln neferden artiq olan 18 olkenin dovlet dili ispan dilidir Sakinlerin 90 i xristian dininin katolik qoluna etiqad edirler Ehalinin tezelenmesinin II tipine aid oldugundan issizlik hokm surur Ehali okean sahillerinde Vest Hind adalarinda cox six Orinoko Amazon Paraqvay caylarinin genis hovzesinde ise seyrek meskunlasmisdir Urbanizasiyanin seviyyesine gore 70 Latin Amerikasi diger IOO Inkisafda olan olke ler arasinda I yeri tutur Her birinin ehalisi 10 mln neferden artiq olan Mexiko San Paulu ve Buanes Ayres dunya seherleri sirasina daxildir Lakin kendlerden kutlevi suretde axisan ehali seherlerde is ve menzil tapa bilmediklerinden yalanci urbanizasiya prosesini yaradirlar TeserrufatiArgentina Braziliya Meksika regionunun daha guclu inkisaf etmis olkeleri sayilir Latin Amerikasi dunyanin diger regionlarina nisbeten torpaq su mese ve mineral resurslarla daha yaxsi temin olunmusdur Neft Meksika ve Venesuelada qaz Boliviya Venesuela Argentina komur Kolumbiya uran Braziliyada cemlesmisdir Paraqvay ve Braziliya serheddi arasinda Parana cayinda dunyanin en iri hidroenerji kompleksi IES Itaypu tikilmisdir Latin Amerikasi filiz resurslari ile de zengindir Demir filizi Braziliya Venesuela Cili ve Meksikada elvan metal ehtiyatlari xususile mis And olkelerinde ve Meksikadadir Qviana yaylasi ve Yamayka boksit Boliviya ise qalay resurslari ile zengindir Mineral resurslarla bolluq son iller regionda hasiledici senaye ile yanasi emaledici senayenin de suretli inkisafina sebeb olmusdur Latin Amerikasinda senaye istehsalinin boyuk hissesi deniz sahilinde paytaxtlarda ve iri limanlarda temerkuzlesmisdir Senayenin yerlesmesi monosentrik tekmerkezli strukturu ile seciyyevidir Demek olar ki butun tebii zonalara malik Latin Amerikasinda kend teserrufatinin butun bitkilerini yetisdirmek mumkundur Latin Amerikasi si berpa olunan tebii resurslarla olduqca zengindir Evvela bu torpaq resurslaridir Cenub yer kuresinin La Plata ovaliginda yerlesen mehsuldar qara torpaqlari ehate eden pampa dunyada meshurdur Ifrat rutubet ve istiliye malik Amazon ve Orinoko ovaliqlarinda hele de istifade olunmayan torpaq saheleri qalmaqdadir Latin Amerikasinin diger resurslari su mese ve aqroiqlim resurslaridir Latin Amerikasi olkeleri kend teserrufatinin baslica sahesi ekincilik olub butun kend teserrufati mehsulunun 2 3 ni verir Regionun kend teserrufatini 2 qrupa ayirmaq olar 1 Esas ixracat ucun mehsul istehsal eden saheler Bura qehve kakao banan seker qamisi ve pambiq bitkileri daxildir 2 daxili bazar ucun mehsul istehsal eden saheler bura maniok kartof yagli ve paxlali bitkiler aiddir Latin Amerikasinda xususi sahibkara ve ya sirkete mexsus olan genis torpaqlara latifundiyalar adlanir Bu cur torpaq sahelerinden cox az miqdarda istifade edilir Neqliyyat zeif inkisaf etmisdir Regionun dagliq sahelerinide demir yol xetleri yoxdur Quruda esas neqliyyat yolu avtomobil neqliyyatidir ABS serheddinden bir sira olkelerin paytaxtlarindan kecmekle Buenos Ayres seherinedek uzanan Panamerika ve Transamazon avtomobil neqliyyatinin boyuk ehemiyyeti var Neft cixaran Meksika ve Venesuelada boru kemeri zeif menimsenilmis daxili rayonlarda olke paytaxtlari ve iri seherlerde ise hava neqliyyati inkisaf etmisdir Latin Amerikasi xammal ve kend teserrufati mehsullari ixrac edir evezinde ise hazir senaye mehsullari alir Baslica ticaret ortaqlari ABS Qerbi Avropa ve Yaponiyadir Ekoloji problemehalinin sayinin artmasi urbanizasiya prosesinin suretlenmesi tebii ehtiyatlardan getdikce daha cox istifade edilmesi IEO Inkisaf etmis olke lerden cirkli senaye sahelerinin bura kocurulmesi neticesinde daha da keskinlesmisdir Latin Amerikasinin baslica senaye merkezleri San Paulu Mexiko ve Buenos Ayres regionunun ekoloji cehetden en cirkli sahelerdindendir Daxili ferqleriGenis eraziye malik Latin Amerikasi 5 regiona ayirirlar 1 Merkezi Amerika ABS ve Cenubi Amerika arasinda olduqca elverisli ICM iqtisadi cografi movqe e malikdir Atlantik ve Sakit okeanlari birlesdiren Panama kanali bu regiondur Bu regiona 8 olke Meksika Honduras Salvador Qvatemala Nikaraqua Panama Kosta Rika ve Beliz daxildir Regionun iqtisadiyyatinda kend teserrufati xususile ekincilik inkisaf etmisdir Bu regiondaki olkeleri Meksika istisna olmaqla banan olkeleri adlandirirlar Meksika regionu en guclu inkisaf etmis olkesi olub faydali qazintilarla neft qaz muxtelif metal filizleri ve s zengindir ICM iqtisadi cografi movqe nin baslica xususiyyeti onun ABS ile qonsulugudur Dagliq relyefe malik oldugundan bu erazinin menimsenilmesini cetinlesdirir ve rayonlararasi elaqeye mane olur 2 Vest Hind regionu Karib denizindeki adalardan ibaret 13 musteqil ve 13 asili eraziden teskil olunmusdur Vest Hind olkelerinin ICM iqtisadi gografi movqe yi Simali Merkezi ve Cenubi Amerikanin qovsaginda ABS nin ve Panama kanalinin nisbeten yaxinliginda muhum beynelxalq ticaret yollari uzerinde yerlesmesi ile mueyyen edilir Faydali qazintilari kasibdir Yalniz Yamayka ve Haitide iri boksit ehtiyatlari hesabina aluminium istehsalini planlasdirilmisdir Regionun en inkisaf etmis olkesi Yamayka en geri qalmis olkesi ise Haitidir 3 Cenubi Amerikanin Merkezi ve Simal Serqi Bu regiona Qayana Surinam ve Braziliya daxildir Bu olkelerde yerli boksit resurslari esasinda dunya ehemiyyetli aluminium oksidi istehsali yaranmisdir Braziliya neinki bu regionu hem de butun IOO Inkisafda olan olke ler arasinda suretli inkisafina gore liderlik edir Erazinin boyukluyune ve ehalisinin sayina gore dunyanin 5 ci olkesi olan Braziliya su mese torpaq demir boksit manqan ehtiyatlari ile zengindir Neft daxili telabati odemediyinden olke avtomobillerinin yaridan coxu yanacaq kimi olkede yetisdirilen seker qamisindan alinan texniki spirtden istifade edir Olkede masinqayirma neft kimya ve qara metallurgiya senayesi nkisaf edib Lakin bu nailiyyetler ona baha basa gelib O dunyanin borclu olkeleri arasinda liderdir Olkenin iqtisadi ureyi Cenub Serqde San Paulu Rio de Janeyro Belu Orizonti ucbucagidir San Paulu stati senaye mehsulunun 50 den coxunu verdiyinden onu dovlet icerisinde dovlet adlandirirlar Buna sebeb olke iqtisadiyyatinin inkisafinda muhum rol oynayan 1 mln yaponun 800 mininin San Paulada fealiyyet gostermesidir Kend teserrufatinda tropik bitki ekinleri qehve seker qamisi banan soya ve portagal ixracat xarakteri dasiyir Braziliyanin daxili rayonlari xususile Amazon hovzesi zeif menimsenilmisdir Bu meqsedle Braziliya bu hovzede transamazon avtomobil magistrali cekib Butun bunlar meselerin suretli azalmasina sebeb oldugundan Braziliyada ekoloji veziyyet keskinlesmisdir 4 La Plata hovzesi regionuna Argentina Uruqvay ve Paraqvay dovletleri daxildir Bu erazi Latin Amerikasinin yegane regionudur ki esasen subtropik ve mulayim iqlim qursaginda yerlesir Cenub yarimkuresinin en iri mehsuldar qaratorpaqlari olan col zonasi bu regiondadir Pampanin duzen relyefi ve elverisli iqlim seraiti bu erazide bugda ve qargidali ekin sahelerinin hem de etlik sudluk heyvandarligin guclu inkisafina sebeb olmusdur Mehz bu sebebden Argentina Pampasinda IOO Inkisafda olan olke lerin en iri Aqrar senaye kompleksleri yaranmisdir Son iller regionun vaxtile esas ticaret ortagi olmus Qerbi Avropa olkeleri artiq ozunu erzaqla temin etdiklerinden regionun inkisafi durgunluq kecirir Paraqvay regionu en geri qalmis aqrar olkesidir 5 And olkeleri qrupuna Cili Boliviya Peru Ekvador Kolumbiya Venesuela daxildir Cavan yasli And daglari olkelerarasi teserrufat elaqelerini zeifledir ve burada bas veren dagidici zelzeleler teserrufata guclu ziyan vurur Regionun iqtisadiyyatinda hasilat senayesinde kend teserrufati mehsullarinin ixracati esas yer tutur Cili ve Venesuela regionunun en inkisaf etmis dovletleri oldugu halda Boliviya ve Ekvador cox zeif inkisafi ile ferqlenir Iqtisadi cehetden geri qalan Meksikanin Simal Venesuelanin Serq Argentinanin cenub Braziliyanin qerb ve Amazon hovzesinde inkisaf suretini artirmaq ucun dovlet tedbirleri gorulur Braziliya Meksika Argentina ve Venesuela federativ qalan Latin Amerikasi olkeleri ise unitar dovlet qurulusuna malikdir Latin Amerikasinda Nepotizm kapital imtiyazlar is yerleri sexsi ve qohumluq ve diger elaqelere gore bolusdurulur siyaseti ustunluk teskil edir MenbeCografiya ensiklopediyasi II cild Baki 2012 Vikianbarda Latin America ile elaqeli mediafayllar var Cografiya ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin