Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqalə . |
Nepotizm ( lat. , yiy. hal. "nəvə, bacıoğlu, qardaşoğlu", həmçinin — , , bir növü, imtiyazların, vəzifələrin qohum və dostlara - onların peşəkar qabiliyyətlərindən asılı olmayaraq - verilməsi (məs. işə qəbul zamanı).
Tarixi mənada - Roma Papalarının hakimiyyətlərini gücləndirmək məqsədilə gəlirli vəzifələrin, yüksək kilsə rütbələrinin və torpaqlarının öz yaxın qohumlarına paylanması.
Tarixi
Orta əsrlərdə Roma Papaları öz hakimiyyətlərini və ən əsası öz nəsil və törəmələrinin firavan gələcəklırini təmin etmək üçün yaxın qohumlarına aktiv şəkildə kardinal rütbələrini (kardinal papaqları) və kilsə torpaqlarını verərlərmiş. İlk zamanlar bunlar bacı- və qardaşoğulları olduğundan "nepotizm" adı da burdan götürülmüşdür. Sonralar, əsasən də XV-XVI əsrlərdə kəbindənkənar uşaqlar da bu siyahıya əlavə olunmuşdur. Məs., VI Aleksandr öz oğlunu, isə öz nəvələrini kardinal etmişlər. Bu tendensiya daha çox İntibah dövründə geniş yayılmışdır. Bu dövrdə Roma Papaları italyan knyazlarına çevrilmiş və öz çoxsaylı varisləri üçün hersoq və knyazlıqlar almaga çalışırdılar. Beləliklə də Orsini, , , Mediçi, Borcia, , kimi çoxlu sayda "papa" sülalələri əmələ gəlmişdir.
Nepotizm XVII əsrə qədər davam etmişdir. XIX əsrdə demək olar ki, yoxa çıxmışdır. Papa IX Piy zamanında "qara nəciblər" (ital. ) termini meydana gəlmişdir: bunlar İtaliya Krallığı tərəfindən hakimiyyəti məhdudlaşdırılan Papa ilə qohumluq əlaqələri olan aristokrat ailələri (, , , , , , , , , , Orsinilər, , , və s) idi. XVIII əsrdən başlayaraq neopotizm yoxa çıxmağa başlamışdır. XIX əsrdə kilsə neopotizm tədricən heçə enmişdir.
Müasir zamanda
Müasir dövrdə ekspertlər nepotizmin halı də bu və ya başqa formada bir çox ölkələrə mövcud olduğunu göstərirlər. Yüksək rütbəli məmurlar öz hakimiyyətlərini ailə üzvləri və övladlarına ötürə bilmədiklərindən bunu öz vəzifə səlahiyyətlərindən və qeyri-formal əlaqələrindən istifadə edərək yaxın qohumlarına, məsələn, böyük işgüzar strukturlarda yüksək vəzifə vermək üçün istifadə edirlər. Nepotizmin ziyanı ondadır ki, insan yeni vəzifəyə öz peşəkar qabiliyyətlərinə uyğun olaraq deyil, peşəkar seçim olmadan və çox halda ümumiyyətlə yaxşı mütəxəssis olmadığı halda təyin olunur.
BMT nepotizm korrupsiyanın bir növü sayılır. Bir çox ölkələrdə buna görə ağır cəza tətbiq olunur. Misal üçün 2004-cü ildə rəhbəri xəstəxana təmirinin sifarişini qardaşlarının rəhbərlik etdiyi şirkətə verdiyi üçün beş il yarım müddətinə həbsə məhkum olunub.
Həmçinin bax
İstinadlar
- "Arxivlənmiş surət". 2016-03-04 tarixində . İstifadə tarixi: 2012-03-17.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqale qaralama halindadir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Eger mumkundurse daha deqiq bir sablondan istifade edin Nepotizm lat yiy hal neve bacioglu qardasoglu hemcinin bir novu imtiyazlarin vezifelerin qohum ve dostlara onlarin pesekar qabiliyyetlerinden asili olmayaraq verilmesi mes ise qebul zamani Tarixi menada Roma Papalarinin hakimiyyetlerini guclendirmek meqsedile gelirli vezifelerin yuksek kilse rutbelerinin ve torpaqlarinin oz yaxin qohumlarina paylanmasi TarixiOrta esrlerde Roma Papalari oz hakimiyyetlerini ve en esasi oz nesil ve toremelerinin firavan geleceklirini temin etmek ucun yaxin qohumlarina aktiv sekilde kardinal rutbelerini kardinal papaqlari ve kilse torpaqlarini vererlermis Ilk zamanlar bunlar baci ve qardasogullari oldugundan nepotizm adi da burdan goturulmusdur Sonralar esasen de XV XVI esrlerde kebindenkenar usaqlar da bu siyahiya elave olunmusdur Mes VI Aleksandr oz oglunu ise oz nevelerini kardinal etmisler Bu tendensiya daha cox Intibah dovrunde genis yayilmisdir Bu dovrde Roma Papalari italyan knyazlarina cevrilmis ve oz coxsayli varisleri ucun hersoq ve knyazliqlar almaga calisirdilar Belelikle de Orsini Medici Borcia kimi coxlu sayda papa sulaleleri emele gelmisdir Nepotizm XVII esre qeder davam etmisdir XIX esrde demek olar ki yoxa cixmisdir Papa IX Piy zamaninda qara necibler ital termini meydana gelmisdir bunlar Italiya Kralligi terefinden hakimiyyeti mehdudlasdirilan Papa ile qohumluq elaqeleri olan aristokrat aileleri Orsiniler ve s idi XVIII esrden baslayaraq neopotizm yoxa cixmaga baslamisdir XIX esrde kilse neopotizm tedricen hece enmisdir Muasir zamandaMuasir dovrde ekspertler nepotizmin hali de bu ve ya basqa formada bir cox olkelere movcud oldugunu gosterirler Yuksek rutbeli memurlar oz hakimiyyetlerini aile uzvleri ve ovladlarina oture bilmediklerinden bunu oz vezife selahiyyetlerinden ve qeyri formal elaqelerinden istifade ederek yaxin qohumlarina meselen boyuk isguzar strukturlarda yuksek vezife vermek ucun istifade edirler Nepotizmin ziyani ondadir ki insan yeni vezifeye oz pesekar qabiliyyetlerine uygun olaraq deyil pesekar secim olmadan ve cox halda umumiyyetle yaxsi mutexessis olmadigi halda teyin olunur BMT nepotizm korrupsiyanin bir novu sayilir Bir cox olkelerde buna gore agir ceza tetbiq olunur Misal ucun 2004 cu ilde rehberi xestexana temirinin sifarisini qardaslarinin rehberlik etdiyi sirkete verdiyi ucun bes il yarim muddetine hebse mehkum olunub Hemcinin baxTraybalizm Pornokratiya Korrupsiya Oliqarxiya MeritokratiyaIstinadlar Arxivlenmis suret 2016 03 04 tarixinde Istifade tarixi 2012 03 17