Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Saxta Dionísius Areopagít (yunanca Διονύσιος ὁ Ἀρεοπαγίτης) - Korpus Areopagitikum (latınca Corpus Areopagiticum) adlı xristian ehkamları mövzusuna aid olan dörd risalə və on məktubun bilinməyən yazarıdır. O əsərlərini xristian kilsəsində müqəddəs sayılan Dionisius Areopagitin (96-cı ildə öldürülmüşdür) adı ilə imzalayırdı. Ona görə ona "yalançı" demişdirlər.
| Saxta Dionisius Areopagit | |
|---|---|
| Doğum tarixi | ? |
| Vəfat tarixi | ? |
| Fəaliyyəti | Xristian ilahiyyatçısı. Təlimi neoplatinizmin əsasında qurulmuşdur. |
| Fəaliyyət illəri | 5. əsr–6. əsr |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
| Erkən xristianlıq |
 |
| Yunandilli apologetika: Yustin • Tatian • Afinoqor • Teofil Latındilli apologetika: Minusius Feliks • Arnobius • Laktansius • Tertullian Qnostiklərə qarşı olanlar: |
Xristian ehkamlarının formalaşması Rəsmi kilsəyə qarşı duran təriqətlər: Rəsmi kilsə tərəfdarları: Atanasius • İoann Xrisostom • Saxta Dionisius Xristoloji mübahisələr səbəbilə ayrılan təriqətlər: |
Latın qərbində Kilsə Ataları Boesius • Kassiodor • Avqustin Avrelius |
533-cü ildə Kalkedon şəhərində rəsmi kilsə nümayəndələri arasında barışıq məqsədilə məclis keçirilmişdir. Lakin orada mübahisələr olmuşdur. Monofizitlər öz mövqelərini sübut etmək üçün Dionisius Areopagitin adı ilə imzalanmış 4 risalə və müxtəlif keşişlərə ünvanlanmış məktublar təqdim etmişdilər. Bu əsərlərin hamısını birlikdə "Korpus Areopagitikum" adlandırırlar. Bu risalələrin adları:
- "De divinis nominibus" (İlahi adlar haqqında);
- "De mystica theologia" (Mistik ilahiyyat haqqında);
- "De coelesti hierarchia" (Göylərdə iyerarxiya haqqında);
- "De ecclesiastica hierarchia" (Kilsə iyerarxiyası haqqında).
Dionisius Areopagitin adı isə Əhdi-Cədiddə çəkilir (Həvarilərin işləri 17: 34). Orada deyilir ki, o Paulusun (Pavelin) tələbəsi olub. Rəvayətlərə görə Dionisius Areopagit I yüzillikdə Afina şəhərinin yepiskopu olmuşdur. Başqa rəvayətə görə, Paris yepiskopu olmuşdur.
Yalançı Dionisiusun bu dörd risaləsində kilsə xadimlərinə çox əlverişli məqamların olduğuna görə, onlar tədricən təkcə monofizitlərin deyil, həm də rəsmi kilsə xadimləri tərəfindən qəbul edilmiş və onların üzərində böyük bir ənənə yaranmışdır. Bu risalələrin, sonrakı dövrlərdə, xristian ilahiyyatıvə fəlsəfəsinin formalaşmasında müstəsna rolu olmuşdur.
Eyni zamanda, risalələrin müəllifi Dionisius Areopagitin olması şübhə altına alınmışdır. Nəticədə onların saxtalaşdırılması və başqa naməlum müəllif tərəfindən yazılması haqqında əsaslı subutlar üzə çıxmışdır. Məsələn, fikir vermişdir ki, "Korpus Areopagitikum"da yalnız V-VI əsrlərə aid olan, və ondan qabaq mövcud olmayan bəzi kilsə ayinləri haqqında məlumatlar vardır. Daha sonra, Avropa tədqiqatçılarının araşdırmalarına görə, "Korpus Areopaqitikumda" bəzi ideyalar (məsələn şərin təbiəti haqqında) neoplatoçu filosof Proklusun fikirləri ilə ust-ustə düşür. Daha sonra alimlər risalələrin əsl müəllifinin kim olduğu haqqında müxtəlif fikirlər irəli sürmüşdürlər. Buna baxmayaraq, bu məsələ bu günə qədər həll olunmayıb.
Lakin, xristoloji mübahisələr gedən dövrdə, bu kitabların saxta olmasına heç kim fikir verməmişdir. Çünki, müxtəlif kilsə xadimləri məşhur həvari Petrusun tələbəsi olan Dionisius Areopagitə istinad edərək, öz fikirlərini sübuta yetirməyə çalışırdılar. O dövrdə kilsə xadimləri tərəfindən "Korpus Areopagitikuma" şərhlər və təfsirlər yazılmışdır.
"Korpus Areopagitikum"da əks olunan ideal əsasən neoplatonizm əsasında qurulmuşdur və mistik xarakter daşıyır. Orada xristian dünyagörüşünün, neoplatonizm ideyaları nöqteyi-nəzərindən təqdim edilməsi cəhdi, çox qabarıq şəkildə özünü göstərmişdir. Bu yolda bilinməyən müəllif o qədər ardıcıl idi ki, bəzən hətta yeni platoçu ideyalar xristian ideyalarını üstələyirdi.
Bilinməyən müəllifin əsas ideyalarından biri Tanrının dərk edilməsi yollarıdır. Burada müəllif neoplatoçuların fikirlərini təkrar edərək mənfi () və müsbət () ilahiyyat kateqoriyalarından çıxış edir.
Müsbət ilahiyyatın əsasını bu dünyanın əşyaları ilə Tanrı arasında analoqiyalar təşkil edir. Bu yolda insan, ən sadə anlayışlar haqqında düşünərək, daha da yüksək anlayışları anlayır. Sonra isə İşıq, Həyat, Məhəbbət, Gözəllik kimi ideal anlayışlar və adlar meydana gəlir. Bu anlayışlarla Tanrı arasında analogiyalar apararaq, ideal keyfiyyətlərin yalnız Tanrıya məxsus olması nəticəsinə gəlmək olar. Beləliklə bütün ideal adlar Tanrıya aid edilir. Tanrının ən ali sifəti (atributu) isə, onun Vahid olmasıdır (neoplatonizmdə olduğu kimi).
Lakin Tanrını yalnız müsbət ilahiyyat kateqoriyaları ilə dərk etmək olmaz. Məsələ bundandır ki, insana və digər varlıqlara məxsus olan bəzi xüsusiyyətləri, hətta ideallaşdıraraq, Tanrıya aid etmək olmaz. Məsələn, sərxoşluq və qəzəb kimi xüsusiyyətləri. Bundan başqa, hətta ideallaşdırılmış maddi keyfiyyətlər Tanrıda, insan düşüncəsi tərəfindən dərk edilməyən tərzdə əks olunur və onları ifadə etmək mümkün deyil. Məsələ bundadır ki, Tanrı fövqəltəbii bir varlıqdır. Buna görə bilinməyən müəllif, müxtəlif anlayışların Ona aid edilməsi zamanı “fövqəl…” sözünü əlavə edir (fövqəl həyat, fövqəl gözəllik, fövqəl xeyr və s.). Bu cür yanaşmada isə, anlayışlar artıq insan üçün inkar səviyyəsinə yüksəlir.
Bu həddə çatan müsbət ilahiyyat mənfi ilahiyyata keçir və artıq bu səviyyələrdə insan düşüncəsi işləmir. Bu barədə bilinməyən müəllif "De mystica theologia" risaləsində yazırdı.
Mənfi ilahiyyatda Tanrı haqqında ifadə edilən hər bir xüsusiyyət inkar edilir. Çünki, O, hər şeydən ucadır və heç bir şeyə bənzəmir. "Korpus Areopagitikumun" müəllifinə görə, Tanrının dərk edilməməsi, Onun dərk edilməsinin yüksək səviyyəsidir. Tanrının insana tərəf “enməsi”, Onun özündən çıxması halı olduğu kimi, insan da ona tərəf “yüksələndə” özündən çıxıb, “ekstaz” halına daxil olmalıdır. Bu halda o öz maddi bədəninin və hissiyatlarının xaricinə çıxmalıdır.
Tanrının dünya ilə münasibəti məsələsində "Korpus Areopagitikumun" müəllifi həm kreatsionizm, həm də emanasionizm ideyalarından istifadə edir. Yəni, bir tərəfdən, "De divinis nominibus" risaləsində hər şeyin Tanrı tərəfindən yaradılması haqqında danışır. Digər tərəfdən isə, "De coelesti hierarchia" və "De ecclesiastica hierarchia" risalələrində, neoplatoçular kimi, Tanrıdan bir neçə pilləli strukturun axması ideyasına üstünlük verir.
Dünyanın yaradılışı - İlahi xeyir və məhəbbətindən uzaqlaşmadır. Məhəbbət İlahidən məxluqa yönələn bir anlayışdır. O hər şeyi hərəkətə gətirir, sonra isə məxluqatı yenidən Tanrıya qaytarır. Bu hissiyyata yiyələnən insan Tanrını dərk edə bilər. Bu səviyyəyə çatan insan ən yüksək mənəvi səviyyələrə yüksəlmiş olur (theosis). Kosmos isə İlahi xeyir və məhəbbətin dövranıdır.
Bu risalələrdə transendent Tanrı immanent olur. Müəllifin fikrincə, O, hər şeyin əvvəli və axırıdır, hər şeyin başlanğıcıdır, çünki, səbəbidir və hər şeyin axırıdır; çünki hər şeyin ən ali məqsədidir.
Bu məntiqlə, dünyada hər şey Tanrının təzahürüdür. Deməli, hər bir varlıq Tanrı təzahürüdür (teofaniyasıdır). Bununla belə, mahiyyət etibarilə Tanrı məxluqdan ayrıdır, ona qarışmır.
«De coelesti hierarchia» risaləsində, Vahiddən çoxluğa enmə Proklusun fəlsəfəsində olduğu kimi, üçlüklər (triadalar) şəklində pilləvari baş verir. Yuxarı pillədə kerublar, serafimlər və taxtlarlar (kürsülər) yerləşir. Bu birinci triadadır. Sonrakı pillədə ikinci triada yerləşir. Bu hökmranlıqlar, güclər və hakimiyyətlərdir. Daha sonra başlanğıclar, arxangellər və məlaikələr triadası yerləşir. Bu triadaların üzvlərində İlahi nurun hissəcikləri vardır. Lakin İlahinin özündə bu nur əksilməmişdir. Burada «Göy hiyerarxiyası» tamamlanır. Yerdə isə, onun davamı kilsə hiyerarxiyasıdır. Onun da strukturu göy hiyerarxiyasına bənzərdir və onun vasitəsilə İlahi nur yerə enir. Burada birinci triada – yepiskoplar, keşişlər, diakonlardan ibarətdir. Onlardan sonra rahiblər, xristian icmasının üzvləri və Xristianlığı qəbul etmək istəyənlər triadası gəlir. Kilsə hiyerarxiyasından sonra qalan dünya yerləşir. Orada da şüurlu məxluqlar, şüursuz heyvanlar və cansız əşyalar triadası vardır.
Beləliklə "Korpus Areopagitikumun" müəllifi üçün bütün kainat hiyerarxiya şəklində Tanrı tərəfindən yaradılıb, təşkil olunmuşdur. Bu hiyerarxiyada hər bir varlıq, onun kamilliyinə görə, müxtəlif səviyyələrdə yerləşir. Hər aşağı pillədə duran varlıqlar yuxarıda duranlara tabe olurlar. Ümumiyyətlə isə, bu hiyerarxiyaların məqsədi – kilsənin əhəmiyyətinin göstərilməsindən ibarət idi. Qalib gələn xristian kilsəsi iddia edirdi ki, onun xaricində heç kəs xilas ola bilməz. Buna görə də "Korpus Areopagitikumun" kilsə xadimləri tərəfindən rəğbətlə qarşılanmışdır və müəllifə “iyerarxiya doktoru” adı verilmişdir.
Mənbə
- Aydın Əlizadə. (PDF). Bakı: Əbilov, Zeynalov və qardaşlar. 2007. s. 96-102. ISBN . 2016-08-22 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-08-16.
Ədəbiyyat
- Aydın Əlizadə. (PDF). Bakı: Əbilov, Zeynalov və qardaşlar. 2007. s. 96-102. ISBN . 2016-08-22 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-08-16.
- Лосский В. Н. «Очерк мистического богословия восточной церкви». Гл. II «Божественный Мрак»
- Сергий Булгаков. «Свет невечерний. Созерцания и умозрения». Отдел Первый, гл. II «Отрицательное (апофатическое) богословие», VI «Areopagitica»
- Мишель ван Эсбрук. «Петр Ивир и Дионисий Ареопагит: возвращаясь к тезису Хонигманна» 2016-03-05 at the Wayback Machine
- Иоанн Мейендорф. «Введение в святоотеческое богословие». Часть 3, Глава 4 «Псевдо-Дионисий Ареопагит»
İstinadlar və şərhlər
- Çex Milli Hakimiyyət Məlumat bazası.
- Корпус Ареопагитикум. История памятника // Восточные учители церкви V века. Москва, Издательство МФТИ, 2000.
- Dionisius Areopagitin risalələrinin mətnləri ilə tanış olmaq üçün bax: Дионисий Ареопагит. О церковной иерархии. Послания. 2014-09-03 at the Wayback Machine (Издание с параллельными текстами) / Вст. ст., подг. греческих текстов и их русский перевод Г.М.Прохоров, Ред. перевода иер. Григорий (В.М.) Лурье СПб. Алетейя 2001 г. 281 с.
- Rotterdamlı Erazmus (latınca Erasmus Roterodamus) (1469-1536) - məşhur Holland ilahiyyatçısı, filosofu, maarifçi-alimi, yazıçısı, filoloqu. Avropada İntibah dövrünün ən görkəmli nümayəndələrindən biri olmuşdur.
- Александр (Голицын), иеромонах. Мистика Дионисия Ареопагита и предшествующая ей восточная христианская традиция 2022-03-24 at the Wayback Machine. // София: Рукописный журнал Общества ревнителей русской философии Выпуск 6, 2003 г.
- . 2020-09-25 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-10-31.
- De divinis nominibus II, 3.
- İmmanentlik (lat. immanens – bir şeyə xass olan) – bir şeyin daxilində olma. Dini fəlsəfədə Tanrının yaratdığı dünyanın daxilində olması mənasında işlənilir.
- Kerubim – (yəhudi sözüdür, çoxluq mənasında işlənilir) – Tanrının dərgahında müəyyən yerləri qoruyan mələklər. Məsələn Əhdi-Ətiqdə onlar Həyat Ağacının qoruyucularıdırlar (Yaradılış 3: 24).
- Serafimlər (yəhudi sözüdür) – “odlu”, “işıq saçan” mələklər (Yeşaya 6: 1-6). Onların vəzifəsi daim Tanrı müqəddəsliyinə təriflər oxumaq və Onun yerdəki buyuruqlarını yerinə yetirməkdən ibarətdir.
- Arxanqel – baş mələkdir. Xristian keşişlərinin əsərlərində deyilir ki, Bibliyada səkkiz baş mələk vardır. (Никифор. Библейская энциклопедия, М.: 1891, c. 62-63).
- Arximandrit Nikifora görə, triadaları təşkil edən: kerublar, serafimlər, taxtlarlar (kürsülər), başlanğıclar, arxangellər, məlakələr, hökmranlıqlar, güclər və hakimiyyətlər - məlakələrin rütbələridir. (Никифор. Библейская энциклопедия, М.: 1891[ölü keçid], c. 62-63).
- Diakonos - yunan sözüdür. Xristianlığın ilk əsrlərində dini icmanın təsərüfat işləri ilə məşğul olan şəxslər bu adı daşıyırdılar. Sonrakı dövrlərdə kiçik keşiş rütbəsidir.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Saxta Dionisius Areopagit yunanca Dionysios ὁ Ἀreopagiths Korpus Areopagitikum latinca Corpus Areopagiticum adli xristian ehkamlari movzusuna aid olan dord risale ve on mektubun bilinmeyen yazaridir O eserlerini xristian kilsesinde muqeddes sayilan Dionisius Areopagitin 96 ci ilde oldurulmusdur adi ile imzalayirdi Ona gore ona yalanci demisdirler Saxta Dionisius AreopagitDogum tarixi Vefat tarixi Fealiyyeti Xristian ilahiyyatcisi Telimi neoplatinizmin esasinda qurulmusdur Fealiyyet illeri 5 esr 6 esr Vikianbarda elaqeli mediafayllarErken xristianliqXristianligin yaranmasiPatristikaApologetika Yunandilli apologetika Yustin Tatian Afinoqor Teofil Latindilli apologetika Minusius Feliks Arnobius Laktansius Tertullian Qnostiklere qarsi olanlar Irineus Lionlu Ippolit Romali Iskenderiyye ilahiyyat mektebi Klement OrigenXristian ehkamlarinin formalasmasi Resmi kilseye qarsi duran teriqetler Arianliq Donatizm Resmi kilse terefdarlari Atanasius Ioann Xrisostom Saxta Dionisius Kappadokiyali kilse atalari Basil Qeyseriyyeli Qriqor Nazianzen Nissali Qriqori Xristoloji mubahiseler sebebile ayrilan teriqetler Nestorianliq Monofizitizm Monofelitlik Ikonomaxiya Ekumenik Kilse Meclisleri Latin qerbinde Kilse Atalari Boesius Kassiodor Avqustin Avrelius Iyeronim Stridonlu Ilarius PiktaviyaliXristian mistisizmi Xristian rahibliyi IsihazmSerq ve Qerb kilselerinin aralanmasiXristian simvolikasi 533 cu ilde Kalkedon seherinde resmi kilse numayendeleri arasinda barisiq meqsedile meclis kecirilmisdir Lakin orada mubahiseler olmusdur Monofizitler oz movqelerini subut etmek ucun Dionisius Areopagitin adi ile imzalanmis 4 risale ve muxtelif kesislere unvanlanmis mektublar teqdim etmisdiler Bu eserlerin hamisini birlikde Korpus Areopagitikum adlandirirlar Bu risalelerin adlari De divinis nominibus Ilahi adlar haqqinda De mystica theologia Mistik ilahiyyat haqqinda De coelesti hierarchia Goylerde iyerarxiya haqqinda De ecclesiastica hierarchia Kilse iyerarxiyasi haqqinda Dionisius Areopagitin adi ise Ehdi Cedidde cekilir Hevarilerin isleri 17 34 Orada deyilir ki o Paulusun Pavelin telebesi olub Revayetlere gore Dionisius Areopagit I yuzillikde Afina seherinin yepiskopu olmusdur Basqa revayete gore Paris yepiskopu olmusdur Yalanci Dionisiusun bu dord risalesinde kilse xadimlerine cox elverisli meqamlarin olduguna gore onlar tedricen tekce monofizitlerin deyil hem de resmi kilse xadimleri terefinden qebul edilmis ve onlarin uzerinde boyuk bir enene yaranmisdir Bu risalelerin sonraki dovrlerde xristian ilahiyyative felsefesinin formalasmasinda mustesna rolu olmusdur Eyni zamanda risalelerin muellifi Dionisius Areopagitin olmasi subhe altina alinmisdir Neticede onlarin saxtalasdirilmasi ve basqa namelum muellif terefinden yazilmasi haqqinda esasli subutlar uze cixmisdir Meselen fikir vermisdir ki Korpus Areopagitikum da yalniz V VI esrlere aid olan ve ondan qabaq movcud olmayan bezi kilse ayinleri haqqinda melumatlar vardir Daha sonra Avropa tedqiqatcilarinin arasdirmalarina gore Korpus Areopaqitikumda bezi ideyalar meselen serin tebieti haqqinda neoplatocu filosof Proklusun fikirleri ile ust uste dusur Daha sonra alimler risalelerin esl muellifinin kim oldugu haqqinda muxtelif fikirler ireli surmusdurler Buna baxmayaraq bu mesele bu gune qeder hell olunmayib Lakin xristoloji mubahiseler geden dovrde bu kitablarin saxta olmasina hec kim fikir vermemisdir Cunki muxtelif kilse xadimleri meshur hevari Petrusun telebesi olan Dionisius Areopagite istinad ederek oz fikirlerini subuta yetirmeye calisirdilar O dovrde kilse xadimleri terefinden Korpus Areopagitikuma serhler ve tefsirler yazilmisdir Korpus Areopagitikum da eks olunan ideal esasen neoplatonizm esasinda qurulmusdur ve mistik xarakter dasiyir Orada xristian dunyagorusunun neoplatonizm ideyalari noqteyi nezerinden teqdim edilmesi cehdi cox qabariq sekilde ozunu gostermisdir Bu yolda bilinmeyen muellif o qeder ardicil idi ki bezen hetta yeni platocu ideyalar xristian ideyalarini usteleyirdi Bilinmeyen muellifin esas ideyalarindan biri Tanrinin derk edilmesi yollaridir Burada muellif neoplatocularin fikirlerini tekrar ederek menfi ve musbet ilahiyyat kateqoriyalarindan cixis edir Musbet ilahiyyatin esasini bu dunyanin esyalari ile Tanri arasinda analoqiyalar teskil edir Bu yolda insan en sade anlayislar haqqinda dusunerek daha da yuksek anlayislari anlayir Sonra ise Isiq Heyat Mehebbet Gozellik kimi ideal anlayislar ve adlar meydana gelir Bu anlayislarla Tanri arasinda analogiyalar apararaq ideal keyfiyyetlerin yalniz Tanriya mexsus olmasi neticesine gelmek olar Belelikle butun ideal adlar Tanriya aid edilir Tanrinin en ali sifeti atributu ise onun Vahid olmasidir neoplatonizmde oldugu kimi Lakin Tanrini yalniz musbet ilahiyyat kateqoriyalari ile derk etmek olmaz Mesele bundandir ki insana ve diger varliqlara mexsus olan bezi xususiyyetleri hetta ideallasdiraraq Tanriya aid etmek olmaz Meselen serxosluq ve qezeb kimi xususiyyetleri Bundan basqa hetta ideallasdirilmis maddi keyfiyyetler Tanrida insan dusuncesi terefinden derk edilmeyen terzde eks olunur ve onlari ifade etmek mumkun deyil Mesele bundadir ki Tanri fovqeltebii bir varliqdir Buna gore bilinmeyen muellif muxtelif anlayislarin Ona aid edilmesi zamani fovqel sozunu elave edir fovqel heyat fovqel gozellik fovqel xeyr ve s Bu cur yanasmada ise anlayislar artiq insan ucun inkar seviyyesine yukselir Bu hedde catan musbet ilahiyyat menfi ilahiyyata kecir ve artiq bu seviyyelerde insan dusuncesi islemir Bu barede bilinmeyen muellif De mystica theologia risalesinde yazirdi Menfi ilahiyyatda Tanri haqqinda ifade edilen her bir xususiyyet inkar edilir Cunki O her seyden ucadir ve hec bir seye benzemir Korpus Areopagitikumun muellifine gore Tanrinin derk edilmemesi Onun derk edilmesinin yuksek seviyyesidir Tanrinin insana teref enmesi Onun ozunden cixmasi hali oldugu kimi insan da ona teref yukselende ozunden cixib ekstaz halina daxil olmalidir Bu halda o oz maddi bedeninin ve hissiyatlarinin xaricine cixmalidir Tanrinin dunya ile munasibeti meselesinde Korpus Areopagitikumun muellifi hem kreatsionizm hem de emanasionizm ideyalarindan istifade edir Yeni bir terefden De divinis nominibus risalesinde her seyin Tanri terefinden yaradilmasi haqqinda danisir Diger terefden ise De coelesti hierarchia ve De ecclesiastica hierarchia risalelerinde neoplatocular kimi Tanridan bir nece pilleli strukturun axmasi ideyasina ustunluk verir Dunyanin yaradilisi Ilahi xeyir ve mehebbetinden uzaqlasmadir Mehebbet Ilahiden mexluqa yonelen bir anlayisdir O her seyi herekete getirir sonra ise mexluqati yeniden Tanriya qaytarir Bu hissiyyata yiyelenen insan Tanrini derk ede biler Bu seviyyeye catan insan en yuksek menevi seviyyelere yukselmis olur theosis Kosmos ise Ilahi xeyir ve mehebbetin dovranidir Bu risalelerde transendent Tanri immanent olur Muellifin fikrince O her seyin evveli ve axiridir her seyin baslangicidir cunki sebebidir ve her seyin axiridir cunki her seyin en ali meqsedidir Bu mentiqle dunyada her sey Tanrinin tezahurudur Demeli her bir varliq Tanri tezahurudur teofaniyasidir Bununla bele mahiyyet etibarile Tanri mexluqdan ayridir ona qarismir De coelesti hierarchia risalesinde Vahidden coxluga enme Proklusun felsefesinde oldugu kimi uclukler triadalar seklinde pillevari bas verir Yuxari pillede kerublar serafimler ve taxtlarlar kursuler yerlesir Bu birinci triadadir Sonraki pillede ikinci triada yerlesir Bu hokmranliqlar gucler ve hakimiyyetlerdir Daha sonra baslangiclar arxangeller ve melaikeler triadasi yerlesir Bu triadalarin uzvlerinde Ilahi nurun hissecikleri vardir Lakin Ilahinin ozunde bu nur eksilmemisdir Burada Goy hiyerarxiyasi tamamlanir Yerde ise onun davami kilse hiyerarxiyasidir Onun da strukturu goy hiyerarxiyasina benzerdir ve onun vasitesile Ilahi nur yere enir Burada birinci triada yepiskoplar kesisler diakonlardan ibaretdir Onlardan sonra rahibler xristian icmasinin uzvleri ve Xristianligi qebul etmek isteyenler triadasi gelir Kilse hiyerarxiyasindan sonra qalan dunya yerlesir Orada da suurlu mexluqlar suursuz heyvanlar ve cansiz esyalar triadasi vardir Belelikle Korpus Areopagitikumun muellifi ucun butun kainat hiyerarxiya seklinde Tanri terefinden yaradilib teskil olunmusdur Bu hiyerarxiyada her bir varliq onun kamilliyine gore muxtelif seviyyelerde yerlesir Her asagi pillede duran varliqlar yuxarida duranlara tabe olurlar Umumiyyetle ise bu hiyerarxiyalarin meqsedi kilsenin ehemiyyetinin gosterilmesinden ibaret idi Qalib gelen xristian kilsesi iddia edirdi ki onun xaricinde hec kes xilas ola bilmez Buna gore de Korpus Areopagitikumun kilse xadimleri terefinden regbetle qarsilanmisdir ve muellife iyerarxiya doktoru adi verilmisdir MenbeAydin Elizade PDF Baki Ebilov Zeynalov ve qardaslar 2007 s 96 102 ISBN 5 87459 013 7 2016 08 22 tarixinde orijinalindan PDF arxivlesdirilib Istifade tarixi 2016 08 16 Edebiyyat Aydin Elizade PDF Baki Ebilov Zeynalov ve qardaslar 2007 s 96 102 ISBN 5 87459 013 7 2016 08 22 tarixinde orijinalindan PDF arxivlesdirilib Istifade tarixi 2016 08 16 Losskij V N Ocherk misticheskogo bogosloviya vostochnoj cerkvi Gl II Bozhestvennyj Mrak Sergij Bulgakov Svet nevechernij Sozercaniya i umozreniya Otdel Pervyj gl II Otricatelnoe apofaticheskoe bogoslovie VI Areopagitica Mishel van Esbruk Petr Ivir i Dionisij Areopagit vozvrashayas k tezisu Honigmanna 2016 03 05 at the Wayback Machine Ioann Mejendorf Vvedenie v svyatootecheskoe bogoslovie Chast 3 Glava 4 Psevdo Dionisij Areopagit Istinadlar ve serhlerCex Milli Hakimiyyet Melumat bazasi Korpus Areopagitikum Istoriya pamyatnika Vostochnye uchiteli cerkvi V veka Moskva Izdatelstvo MFTI 2000 Dionisius Areopagitin risalelerinin metnleri ile tanis olmaq ucun bax Dionisij Areopagit O cerkovnoj ierarhii Poslaniya 2014 09 03 at the Wayback Machine Izdanie s parallelnymi tekstami Vst st podg grecheskih tekstov i ih russkij perevod G M Prohorov Red perevoda ier Grigorij V M Lure SPb Aletejya 2001 g 281 s Rotterdamli Erazmus latinca Erasmus Roterodamus 1469 1536 meshur Holland ilahiyyatcisi filosofu maarifci alimi yazicisi filoloqu Avropada Intibah dovrunun en gorkemli numayendelerinden biri olmusdur Aleksandr Golicyn ieromonah Mistika Dionisiya Areopagita i predshestvuyushaya ej vostochnaya hristianskaya tradiciya 2022 03 24 at the Wayback Machine Sofiya Rukopisnyj zhurnal Obshestva revnitelej russkoj filosofii Vypusk 6 2003 g 2020 09 25 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2014 10 31 De divinis nominibus II 3 Immanentlik lat immanens bir seye xass olan bir seyin daxilinde olma Dini felsefede Tanrinin yaratdigi dunyanin daxilinde olmasi menasinda islenilir Kerubim yehudi sozudur coxluq menasinda islenilir Tanrinin dergahinda mueyyen yerleri qoruyan melekler Meselen Ehdi Etiqde onlar Heyat Agacinin qoruyucularidirlar Yaradilis 3 24 Serafimler yehudi sozudur odlu isiq sacan melekler Yesaya 6 1 6 Onlarin vezifesi daim Tanri muqeddesliyine terifler oxumaq ve Onun yerdeki buyuruqlarini yerine yetirmekden ibaretdir Arxanqel bas melekdir Xristian kesislerinin eserlerinde deyilir ki Bibliyada sekkiz bas melek vardir Nikifor Biblejskaya enciklopediya M 1891 c 62 63 Arximandrit Nikifora gore triadalari teskil eden kerublar serafimler taxtlarlar kursuler baslangiclar arxangeller melakeler hokmranliqlar gucler ve hakimiyyetler melakelerin rutbeleridir Nikifor Biblejskaya enciklopediya M 1891 olu kecid c 62 63 Diakonos yunan sozudur Xristianligin ilk esrlerinde dini icmanin teserufat isleri ile mesgul olan sexsler bu adi dasiyirdilar Sonraki dovrlerde kicik kesis rutbesidir