Xəlil Hüseynov (tam adı: Xəlil Hacı Mahmud oğlu Hüseynov; 1890, Bakı – 1943, Bakı) — Azərbaycan teatr aktyoru və rejissoru, inzibatçı kimi milli səhnə sənətimizin ilkin təşkilatçısı və təbliğatçılarından sayılır.
Xəlil Hüseynov | |
---|---|
Xəlil Hacı Mahmud oğlu Hüseynov | |
Doğum tarixi | 1890 |
Doğum yeri | |
Vəfat tarixi | 1943 |
Vəfat yeri | |
Vətəndaşlığı | |
Fəaliyyəti | aktyor, teatr rejissoru |
Həyatı
Xəlil Hacı Mahmud oğlu Hüseynov (Hüseynzadə) 1890-cı ildə Bakıda doğulub. Məktəbə on yaşında gedib və əski üsulla fəaliyyət göstərən məktəbdə oxuyub. Daxilən enerjili olan, yorulmaq bilməyən Xəlil Hüseynov "Nəşri-maarif"in nəzdində Mirzağa Əliyevin yaratdığı "Həmiyyət" truppasına üzv olmuşdur. Hüseyn Ərəblinskinin bu şəhərlərə 1908-ci il səfərləri, eləcə də sonrakı illərdə dəfələrlə buralara, Aşqabada, Krasnovodska, Həştərxana, Dərbəndə, Mahaçqalaya, Məkərəyə (Nijni Novqorod), Orenburqa səfərləri çox uğurlu keçmişdir. Bütün bu səfərlərdə Xəlil Hüseynov dəstənin qastrollarına məsul müdir, hazırlanan tamaşalarda isə ikinci rejissor və ya rejissor müavini olmuşdur.
Azərbaycan peşəkar teatr tarixində ilk bacarıqlı truppa müdiri kimi tanınıb. Bu peşəni işlədiyi bütün teatr dəstələrində bacarıqla icra edib. Əbülfət Vəlidən sonra ən bacarıqlı qastrol təşkilatçısı kimi tanınıb, inzibatçı kimi milli səhnə sənətimizin ilkin təşkilatçısı və təbliğatçılarından sayılır. 1908-ci ildən 1920-ci ilə qədər "Nicat", "Səfa" mədəni-maarif cəmiyyətlərinin teatr truppalarında, Hüseynqulu Sarabskinin "Müsəlman opera artistləri" dəstəsində, "Zülfüqar bəy və Üzeyir bəy Hacıbəyli qardaşlarının müdiriyyəti"ndə, Hökumət Türk Teatrosunda fasiləsiz olaraq ikinci rejissorluq və müavinlik vəzifəsini şərəf və ləyaqətlə, bacarıq və istedadla icra edib.
Xəlil Hüseynov Azərbaycanın ilk qiraət ustalarındandır. Nizami Gəncəvidən, Məhəmməd Füzulidən, Molla Pənah Vaqifdən, Nəbatidən çoxlu poetik nümunələri əzbər bilən Xəlil Hüseynov Bakıda vaxtaşırı keçirilən "Şərq müsamirəsi"ndə, İdil (Volqa) boyu müsəlmanların "Hürriyyət axşamı"nda onlardan nümunələri bəlağətlə, şövqlə söyləyirdi. "Divertisment" adlanan yumorlu müzikl axşamlarında isə tamaşaçılar qarşısına Mirzə Ələkbər Sabirin, Səməd Mənsurun satirik parçaları ilə çıxardı.
18 sentyabr 1941-ci ildən Gənc Tamaşaçılar Teatrında inzibatçı işləyib. Eyni zamanda Abdulla Şaiqin "Vətən" (Kəndli), "Eloğlu" (Birinci bəy), Əliməmməd Atayevlə Əhməd Əhmədovun "Seyran" (Şükür) pyeslərinin və həmçinin digər əsərlərin tamaşalarında epizod rollar oynayıb. Aktyor və teatr təşkilatçısı Xəlil Hüseynov təqribən 1943-cü ildə vəfat edib.
Əsas rolları
- Fəxrəddin ("Müsibəti-Fəxrəddin", N.Vəzirov)
- Hacı Qənbər ("Hacı Qənbər", N.Vəzirov)
- Şahlar bəy ("Keçmişdə qaçaqlar", N.Vəzirov)
- Heydərqulu ağa ("Adı var, özü yox", N.Vəzirov)
- Rəsul bəy ("Ev tərbiyəsinin bir şəkli", N.Vəzirov)
- Qurban ("Pəri Cadu", Ə.Haqverdiyev)
- Nəcəf bəy ("Dağılan tifaq", Ə.Haqverdiyev)
- Cəfərqulu xan ("Ağa Məhəmməd şah Qacar", Ə.Haqverdiyev)
- Fərhad ("Bəxtsiz cavan", Ə.Haqverdiyev)
- Ənvər bəy ("Trablis müharibəsi", C.Cabbarlı)
- Cəmil bəy ("Bakı müharibəsi", C.Cabbarlı)
- Rüfət ("Ədirnə fəthi", C.Cabbarlı)
- Əsgər bəy ("Hacı Qara", M.F.Axundov)
- Teymur ağa ("Lənkəran xanının vəziri", M.F.Axundov)
- Şah Təhmas ("Nadir şah Əfşar", N.Nərimanov)
- İsgəndər ("Ölülər", C.Məmmədquluzadə)
- Arif ("İblis", H.Cavid)
- Can ("Azərbay və Can", İsa bəy Aşurbəyli)
- Sadıq ("Bakı uğrunda müharibə", Mirzəbala Məmmədzadə)
- Edmund ("Kral Lir", Şekspir)
- Pərviz ("Dəmirçi Gavə", Şəmsəddin Sami)
- Əliəşrəf bəy ("Vətən", Namiq Kamal)
- Qodunov ("Qafqaz çiçəkləri", Rudolf Botşald)
- Şleyme ("Yəhudilər", Yevgeni Çirkov)
- Don Enrikos ("Əl Mənsur", Henrix Heyne)
- Cəbi ("Zorən təbib", Molyer)
- Ərəb və Əbül Üla ("Əmir Əbül Üla", Hüseyn Bədrəddin və Məhəmməd Rüfət)
- Qaçaq Kərəm ("Qaçaq Kərəm", Vano Mçedaşvili)
- Xlestakov ("Müfəttiş", Nikolay Qoqol)
İstinadlar
- İlham Rəhimli. "Unudulmayanlar - V yazı". "Ədəbiyyat qəzeti". 24 fevral 2018. 2023-04-16 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-04-16.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Xelil Huseynov tam adi Xelil Haci Mahmud oglu Huseynov 1890 Baki 1943 Baki Azerbaycan teatr aktyoru ve rejissoru inzibatci kimi milli sehne senetimizin ilkin teskilatcisi ve tebligatcilarindan sayilir Xelil HuseynovXelil Haci Mahmud oglu HuseynovDogum tarixi 1890Dogum yeri Baki Baki quberniyasi Rusiya imperiyasiVefat tarixi 1943Vefat yeri Baki Azerbaycan SSR SSRIVetendasligi Rusiya imperiyasi AXC SSRIFealiyyeti aktyor teatr rejissoruHeyatiXelil Haci Mahmud oglu Huseynov Huseynzade 1890 ci ilde Bakida dogulub Mektebe on yasinda gedib ve eski usulla fealiyyet gosteren mektebde oxuyub Daxilen enerjili olan yorulmaq bilmeyen Xelil Huseynov Nesri maarif in nezdinde Mirzaga Eliyevin yaratdigi Hemiyyet truppasina uzv olmusdur Huseyn Ereblinskinin bu seherlere 1908 ci il seferleri elece de sonraki illerde defelerle buralara Asqabada Krasnovodska Hesterxana Derbende Mahacqalaya Mekereye Nijni Novqorod Orenburqa seferleri cox ugurlu kecmisdir Butun bu seferlerde Xelil Huseynov destenin qastrollarina mesul mudir hazirlanan tamasalarda ise ikinci rejissor ve ya rejissor muavini olmusdur Azerbaycan pesekar teatr tarixinde ilk bacariqli truppa mudiri kimi taninib Bu peseni islediyi butun teatr destelerinde bacariqla icra edib Ebulfet Veliden sonra en bacariqli qastrol teskilatcisi kimi taninib inzibatci kimi milli sehne senetimizin ilkin teskilatcisi ve tebligatcilarindan sayilir 1908 ci ilden 1920 ci ile qeder Nicat Sefa medeni maarif cemiyyetlerinin teatr truppalarinda Huseynqulu Sarabskinin Muselman opera artistleri destesinde Zulfuqar bey ve Uzeyir bey Hacibeyli qardaslarinin mudiriyyeti nde Hokumet Turk Teatrosunda fasilesiz olaraq ikinci rejissorluq ve muavinlik vezifesini seref ve leyaqetle bacariq ve istedadla icra edib Xelil Huseynov Azerbaycanin ilk qiraet ustalarindandir Nizami Genceviden Mehemmed Fuzuliden Molla Penah Vaqifden Nebatiden coxlu poetik numuneleri ezber bilen Xelil Huseynov Bakida vaxtasiri kecirilen Serq musamiresi nde Idil Volqa boyu muselmanlarin Hurriyyet axsami nda onlardan numuneleri belagetle sovqle soyleyirdi Divertisment adlanan yumorlu muzikl axsamlarinda ise tamasacilar qarsisina Mirze Elekber Sabirin Semed Mensurun satirik parcalari ile cixardi 18 sentyabr 1941 ci ilden Genc Tamasacilar Teatrinda inzibatci isleyib Eyni zamanda Abdulla Saiqin Veten Kendli Eloglu Birinci bey Elimemmed Atayevle Ehmed Ehmedovun Seyran Sukur pyeslerinin ve hemcinin diger eserlerin tamasalarinda epizod rollar oynayib Aktyor ve teatr teskilatcisi Xelil Huseynov teqriben 1943 cu ilde vefat edib Esas rollariFexreddin Musibeti Fexreddin N Vezirov Haci Qenber Haci Qenber N Vezirov Sahlar bey Kecmisde qacaqlar N Vezirov Heyderqulu aga Adi var ozu yox N Vezirov Resul bey Ev terbiyesinin bir sekli N Vezirov Qurban Peri Cadu E Haqverdiyev Necef bey Dagilan tifaq E Haqverdiyev Ceferqulu xan Aga Mehemmed sah Qacar E Haqverdiyev Ferhad Bextsiz cavan E Haqverdiyev Enver bey Trablis muharibesi C Cabbarli Cemil bey Baki muharibesi C Cabbarli Rufet Edirne fethi C Cabbarli Esger bey Haci Qara M F Axundov Teymur aga Lenkeran xaninin veziri M F Axundov Sah Tehmas Nadir sah Efsar N Nerimanov Isgender Oluler C Memmedquluzade Arif Iblis H Cavid Can Azerbay ve Can Isa bey Asurbeyli Sadiq Baki ugrunda muharibe Mirzebala Memmedzade Edmund Kral Lir Sekspir Perviz Demirci Gave Semseddin Sami Eliesref bey Veten Namiq Kamal Qodunov Qafqaz cicekleri Rudolf Botsald Sleyme Yehudiler Yevgeni Cirkov Don Enrikos El Mensur Henrix Heyne Cebi Zoren tebib Molyer Ereb ve Ebul Ula Emir Ebul Ula Huseyn Bedreddin ve Mehemmed Rufet Qacaq Kerem Qacaq Kerem Vano Mcedasvili Xlestakov Mufettis Nikolay Qoqol IstinadlarIlham Rehimli Unudulmayanlar V yazi Edebiyyat qezeti 24 fevral 2018 2023 04 16 tarixinde Istifade tarixi 2023 04 16