Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Qustav Ştrezeman(10 may 1878, Berlin-3 oktyabr 1929, Berlin, Almaniya) — Alman siyasətçi və dövlət xadimi. I Dünya Müharibəsindən sonra Almaniyanın beynəlxalq mövqeyinin yenidən qurulmasında əsas məsuliyyəti üzərinə götürən dövlət adamı, Veymar Respublikası Kansleri(1923) və Xarici İşlər Naziri(1923,1924-29), 1926-da Fransa Xarici İşlər Naziri Aristide Briandla birlikdə Nobel Sülh Mükafatını bölüşmüşdür.
| Qustav Ştrezeman | |
|---|---|
| alm. Gustav Stresemann | |
 | |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 10 may 1878[…] |
| Doğum yeri |
|
| Vəfat tarixi | 3 oktyabr 1929[…](51 yaşında) |
| Vəfat yeri |
|
| Vəfat səbəbi | insult |
| Təhsili | |
| Fəaliyyəti | siyasətçi, diplomat |
| Elmi fəaliyyəti | |
| Elmi dərəcəsi |
|
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
İlk illəri
Berlinli hancı və pivə paylayan Ernest Ştrezemanın oğluydu. Təhsilinin hələ ilk illərində, xüsusuilə yenidövr tarixi sahəsində qeyri-adi bir qabiliyyət göstərdi, məşhur insanların həyatı ilə maraqlandı. Bunlar arasında xüsusilə Napoleon və Gotse onu həyatı boyu təsirləndirdi. Bir çox ədəbi işlərində mövzu mənbəyi oldu. 1897-1900-cu illər arasında Berlin və Leyptsiq universitetlərində təhsilini davam etdirən Ştrezeman ədəbiyyat və tarix təhsilinə başlamışkən böyük ehtimalla peşə təhsilini inkişaf etdirmək məqsədilə iqtisadiyyata yönəldi. 1900-cü ildə Berlindəki şişələnmiş pivə sənayesinin inkişafını mövzu götürən elmi işlə doktorantura təhsilini tamamladı. Nəhəng sənayelərin rəqabəti qarşısında kiçik müəssisələrin məhv olmasını hazırlayan bu çalışma daha sonra sağçı müxaliflər tərəfindən özünə qarşə istifadə olunacaqdı.
Halbuki, Ştrezeman Prussiyalı liberal bir protestant olaraq Almaniya imperatorluğundakı suveren şovinist ruhun tipik bir təmsilçisi idi. Almaniya imperiyasının mənəvi, hərbi və iqtisadi üstünlüyünə inanırdı.
Ştrezeman təhsilini tamamladıqdan sonra iş dünyasında çox qısa müddətdə göstərdiyi müvəffəqiyyət onun üçün siyasətə keçid yolunu açdı. 1902-ci ildə Saksoniya İmalatçılar Birliyini qurdu. 1903-cü ildə Berlinli sənayeçi Adolf Kleffeldin qızı ilə evləndi. Yəhudi əsilli həyat yoldaşı 1920-ci illərdə Berlin kübar cəmiyyətində əsas rol oynayacaqdı.
Əvvəllər Protestant reformasiyaçı Fridrix Naumanın fikirlərini mənimsəyən və onun liderliyindəki Milli İctimai Birliklə iş birliyi edən Ştrezeman 1903-cü ildə Saksoniyada güclü bir formada təmsil olunan sağçı Milli Liberal Partiyaya daxil oldu. Sosial müdafiə tədbirlərinin dəstəklənməsi səbəbi ilə partiyasının ağır sənaye təmsilçilərindən təşkil olunan sağ qanadı ilə tez-tez münaqişəyə girdi. 1906-1912-ci illər arasında Drezden kent məclisinə üzvlük etdi. Drezdendə münayiş olunan Saksic İndastri jurnalının yayım rejissorluğu müddətində iqtisadiyyat yazarı olaraq da tanındı. 1907-ci ildə Saksoniyanın dağ-mədən mərkəzi Annaberq seçim bölgəsindən Milli Liberal Partiya üzvü olaraq Reyxstaqa seçildi və ən gənc millət vəkili oldu. Ticarətlə məşğul olan orta sinfin çıxarlarını böyük bir həyəcanla etdisə də, genişləndirilmiş sosial müdafiə qanununu dəstəkləməsi 1912-ci ildə Milli Liberal Partiyanın icra komitəsinə yenidən seçilməsinə mane oldu.
I Dünya Müharibəsinin başlamasını sevinclə qarşıladı. Dekabr 1914-cü ildə edilən xüsusi bir seçkidə Reyxstaqa seçildi. Müharibə boyunca Pangermenizmin ən güclü müdafiəçilərindən biri oldu. Almaniyanın şərqdə Rusiya və Polşa, qərbdə Fransa və Belçika torpaqlarına istiqamətlənən tələblərini müdafiə etdi. Partiyasının Reyxstaqdakı qrupunun liderliyini Ernest Bassermandan aldı.
Bu dövrdə Ştrezemann sürətlə sağa meyl etdi. 1916-cı ildən sonra Feldmarşal Paul fon Hindenburq və General Eriç Ludendorfun əmri altındakı Alman Ordusu Yüksək Komandirliyində çalışdı və onların parlamentdəki spikerliyini etdi.
Veymar Respublikası
Müharibədəki məğlubiyyət, monarxiyanın dağılması və İmperator II Vilhelmin Hollandiyaya qaçması Ştrezeman üçün ağır bir zərbə oldu. Bununla birlikdə cümhuriyyətçi bir Almaniyanın qaydalarına sürətlə uyğunlaşdı. Fridrix Nauman ilə məşhur sosioloq Maks Veberin cəhdi ilə yeni qurulan sosial-liberal Alman Demokratik Partiyası(DDP) onu partiyanın yüksək qurumlarına qəbul etmədikdə Alman Xalq PartiyasınıVP) yaratdı. Təhsil görmüş və zəngin sağ liberallardan təşkil olunmuş bu partiya köhnə Milli Liberal Partiyanın sağdakı tərəfdaşlarını yenidən bir araya gətirmək istəyirdi. Hökumətə daxil olmağa çalışdısa da, Veymar Koalisiyası (Sosial Demokratlar, Alman Demokratik Partioyası və Mərkəzi Partiya) qarşısında milli mnüxalifət içərisində yer aldı. 1919-1920-ci illərdə Alman Milli Qurucu Məclisinin üzvü olaraq yeni konstiyusiyaya qarşı çıxdı. Bundan sonra siyasi həyatını Versal Müqavilla almaq üçün əsinin gözdən keçirilməsinə həsr etdi. Sonda İttifaq Dövlətlərinin Ruru işğalı sırasında , 1923-cü il 13 Avqustdan 12 Noyabra qədər Sosial Demokratlar, Mərkəzi Partiya, Almaniya Demokratik Partiyası və Alman Xalq Partiyası üzvlərindən təşkil olunan böyük bir koalisiyanın başına keçərək iqtidara gəldi.
Kansler olaraq ilk qərarı Yanvar 1923-cü ildə Almaniyanı müharibə təzminatını ödəməsini zorla almaq üçün Fransa və Belçika birikləri tərəfindən işğal edilən Rurdakı passiv müqavimət siyasətini sona çatdırmaq oldu. Türingiya və Saksoniyadakı kommunist meyilli əyalət idarəedicilərinə qarşı sərt bir mövqe tutarkən, 9 Noyabr 1923-cü ildəki Adolf Hitlerin Münhendəki çevrilişində (Birahan çevrilişi) olduğu kimi sağ çıxışçılara qarşı mülayim davrandı. Noyabrın ortalarında pulun sabitlik qazanması daxili intizamı yenidən təmin etdisə də, hökumət əvvəlki inamını itirdi.
Yeni kabinetdə Xarici İşlər Nazirliyini boynuna götürdü. Bu vəzifəni ömrünün sonuna qədər dəyişik koalisiya hökumətlərində, soldan mərkəzə qədər dəyişik fikirləri təmsil edən üç kansler dövründə də fasiləsiz davam etdirdi. Xüsusilə Fransa ilə əlaqələrin düzəldilməsinə əhəmiyyət verdi. Fransız birliklərin Reyn çayının qərb sahillərindən çıxarılması və müharibə təzminatının azaldılması üçün inadla mübarizə apardı. Müharibə təzminatını ödəyərək Antanta dövlətləri ilə görüşlərdə əlverişli bir mövqe əldə etməyə çalışdı. Almaniyanın Avropadakı mərkəzi mövqeyini realizmlə dəyərləndirib İngilis-Fransız və İngilis-Sovet əlaqələrindəki gərginliklərdən istifadə edərək Almaniyanın 1919-cu ildəki Şərq sərhəddinin gözdən keçirilməsi olan əsas məqsədinə görüşmələr yolu ilə yaxınlaşmağa çalışdı. 1924-cü ildə ABŞ-nin tövsiyə etdiyi və müharibə təzminatının ödənilməsini asanlaşdıraraq Almaniyanın maliyyə vəziyyətinin stabilləşdirilməsini nəzərdə tutan Davos Planı imzalandı. Bunu 1925-ci ildəki Lokarno Paktı davam etdirdi. 1926-cı ildə Reyn bölgəsindəki ilk qurşaq Antanta qüvvələrindən təmizləndi. Almaniya Millətlər Cəmiyyətinə qəbul edildi. Sovetlər Birliyi ilə bitərəflik haqqında Berlin Sazişi imzalandı. 1928-ci ildə müharibəni qadağan edən Brian-Kelloq paktını Almaniyada imzaladı. Ştrezeman heç bir zaman Avropanın birləşdirilməsinə tərəfdar olmadığından Versal sülh müqaviləsini gözdən keçirmək üçün bu birləşmənin şərtlərini dəstəklədi.
Ştrezemanın diplomatik müvəffəqiyyətləri xüsusilə də şəxsi partiyasından qaynaqlanan müxalifətə qarşı gerçəkləşdi. Həyatının son 2 ilini xəstəliklərlə keçirən Ştrezeman partiyasını getdikcə kiçilərək vacib bir hissəsinin sağa meyil etməsi ilə birlikdə xarici siyasətini davam etdirməkdə çətinliklərlə qarşılaşdı. Ölümündn əvvəl yeni bir mərkəzi liberal partiyanı qurmağa belə dizaynlamağa başladı.
Ölümü
Qustav Ştrezeman 3 Oktyabr 1929-cu ildə 51 yaşında beyninə qan sızaraq öldü.
İstinadlar
- Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- Morsey R. Gustav Stresemann // Encyclopædia Britannica (ing.).
- Штреземан Густав // Большая советская энциклопедия (rus.): [в 30 т.]. / под ред. А. М. Прохоров 3-е изд. Москва: Советская энциклопедия, 1969.
- Deutsche Nationalbibliothek Record #118619268 // Ümumi tənzimləmə nəzarəti (GND) (alm.). 2012—2016.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Qustav Strezeman 10 may 1878 Berlin 3 oktyabr 1929 Berlin Almaniya Alman siyasetci ve dovlet xadimi I Dunya Muharibesinden sonra Almaniyanin beynelxalq movqeyinin yeniden qurulmasinda esas mesuliyyeti uzerine goturen dovlet adami Veymar Respublikasi Kansleri 1923 ve Xarici Isler Naziri 1923 1924 29 1926 da Fransa Xarici Isler Naziri Aristide Briandla birlikde Nobel Sulh Mukafatini bolusmusdur Qustav Strezemanalm Gustav Stresemann Sexsi melumatlarDogum tarixi 10 may 1878 1878 05 10 Dogum yeri Berlin Brendenburq eyaleti d Prussiya Almaniya imperiyasiVefat tarixi 3 oktyabr 1929 1929 10 03 51 yasinda Vefat yeri Berlin Prussiya d Veymar RespublikasiVefat sebebi insultTehsili Leypsiq Universiteti Humboldt adina Berlin UniversitetiFealiyyeti siyasetci diplomatElmi fealiyyetiElmi derecesi doktorluq derecesi d Vikianbarda elaqeli mediafayllarIlk illeriBerlinli hanci ve pive paylayan Ernest Strezemanin ogluydu Tehsilinin hele ilk illerinde xususuile yenidovr tarixi sahesinde qeyri adi bir qabiliyyet gosterdi meshur insanlarin heyati ile maraqlandi Bunlar arasinda xususile Napoleon ve Gotse onu heyati boyu tesirlendirdi Bir cox edebi islerinde movzu menbeyi oldu 1897 1900 cu iller arasinda Berlin ve Leyptsiq universitetlerinde tehsilini davam etdiren Strezeman edebiyyat ve tarix tehsiline baslamisken boyuk ehtimalla pese tehsilini inkisaf etdirmek meqsedile iqtisadiyyata yoneldi 1900 cu ilde Berlindeki siselenmis pive senayesinin inkisafini movzu goturen elmi isle doktorantura tehsilini tamamladi Neheng senayelerin reqabeti qarsisinda kicik muessiselerin mehv olmasini hazirlayan bu calisma daha sonra sagci muxalifler terefinden ozune qarse istifade olunacaqdi Halbuki Strezeman Prussiyali liberal bir protestant olaraq Almaniya imperatorlugundaki suveren sovinist ruhun tipik bir temsilcisi idi Almaniya imperiyasinin menevi herbi ve iqtisadi ustunluyune inanirdi Strezeman tehsilini tamamladiqdan sonra is dunyasinda cox qisa muddetde gosterdiyi muveffeqiyyet onun ucun siyasete kecid yolunu acdi 1902 ci ilde Saksoniya Imalatcilar Birliyini qurdu 1903 cu ilde Berlinli senayeci Adolf Kleffeldin qizi ile evlendi Yehudi esilli heyat yoldasi 1920 ci illerde Berlin kubar cemiyyetinde esas rol oynayacaqdi Evveller Protestant reformasiyaci Fridrix Naumanin fikirlerini menimseyen ve onun liderliyindeki Milli Ictimai Birlikle is birliyi eden Strezeman 1903 cu ilde Saksoniyada guclu bir formada temsil olunan sagci Milli Liberal Partiyaya daxil oldu Sosial mudafie tedbirlerinin desteklenmesi sebebi ile partiyasinin agir senaye temsilcilerinden teskil olunan sag qanadi ile tez tez munaqiseye girdi 1906 1912 ci iller arasinda Drezden kent meclisine uzvluk etdi Drezdende munayis olunan Saksic Indastri jurnalinin yayim rejissorlugu muddetinde iqtisadiyyat yazari olaraq da tanindi 1907 ci ilde Saksoniyanin dag meden merkezi Annaberq secim bolgesinden Milli Liberal Partiya uzvu olaraq Reyxstaqa secildi ve en genc millet vekili oldu Ticaretle mesgul olan orta sinfin cixarlarini boyuk bir heyecanla etdise de genislendirilmis sosial mudafie qanununu desteklemesi 1912 ci ilde Milli Liberal Partiyanin icra komitesine yeniden secilmesine mane oldu I Dunya Muharibesinin baslamasini sevincle qarsiladi Dekabr 1914 cu ilde edilen xususi bir seckide Reyxstaqa secildi Muharibe boyunca Pangermenizmin en guclu mudafiecilerinden biri oldu Almaniyanin serqde Rusiya ve Polsa qerbde Fransa ve Belcika torpaqlarina istiqametlenen teleblerini mudafie etdi Partiyasinin Reyxstaqdaki qrupunun liderliyini Ernest Bassermandan aldi Bu dovrde Strezemann suretle saga meyl etdi 1916 ci ilden sonra Feldmarsal Paul fon Hindenburq ve General Eric Ludendorfun emri altindaki Alman Ordusu Yuksek Komandirliyinde calisdi ve onlarin parlamentdeki spikerliyini etdi Veymar RespublikasiMuharibedeki meglubiyyet monarxiyanin dagilmasi ve Imperator II Vilhelmin Hollandiyaya qacmasi Strezeman ucun agir bir zerbe oldu Bununla birlikde cumhuriyyetci bir Almaniyanin qaydalarina suretle uygunlasdi Fridrix Nauman ile meshur sosioloq Maks Veberin cehdi ile yeni qurulan sosial liberal Alman Demokratik Partiyasi DDP onu partiyanin yuksek qurumlarina qebul etmedikde Alman Xalq PartiyasiniVP yaratdi Tehsil gormus ve zengin sag liberallardan teskil olunmus bu partiya kohne Milli Liberal Partiyanin sagdaki terefdaslarini yeniden bir araya getirmek isteyirdi Hokumete daxil olmaga calisdisa da Veymar Koalisiyasi Sosial Demokratlar Alman Demokratik Partioyasi ve Merkezi Partiya qarsisinda milli mnuxalifet icerisinde yer aldi 1919 1920 ci illerde Alman Milli Qurucu Meclisinin uzvu olaraq yeni konstiyusiyaya qarsi cixdi Bundan sonra siyasi heyatini Versal Muqavilla almaq ucun esinin gozden kecirilmesine hesr etdi Sonda Ittifaq Dovletlerinin Ruru isgali sirasinda 1923 cu il 13 Avqustdan 12 Noyabra qeder Sosial Demokratlar Merkezi Partiya Almaniya Demokratik Partiyasi ve Alman Xalq Partiyasi uzvlerinden teskil olunan boyuk bir koalisiyanin basina kecerek iqtidara geldi Kansler olaraq ilk qerari Yanvar 1923 cu ilde Almaniyani muharibe tezminatini odemesini zorla almaq ucun Fransa ve Belcika birikleri terefinden isgal edilen Rurdaki passiv muqavimet siyasetini sona catdirmaq oldu Turingiya ve Saksoniyadaki kommunist meyilli eyalet idareedicilerine qarsi sert bir movqe tutarken 9 Noyabr 1923 cu ildeki Adolf Hitlerin Munhendeki cevrilisinde Birahan cevrilisi oldugu kimi sag cixiscilara qarsi mulayim davrandi Noyabrin ortalarinda pulun sabitlik qazanmasi daxili intizami yeniden temin etdise de hokumet evvelki inamini itirdi Yeni kabinetde Xarici Isler Nazirliyini boynuna goturdu Bu vezifeni omrunun sonuna qeder deyisik koalisiya hokumetlerinde soldan merkeze qeder deyisik fikirleri temsil eden uc kansler dovrunde de fasilesiz davam etdirdi Xususile Fransa ile elaqelerin duzeldilmesine ehemiyyet verdi Fransiz birliklerin Reyn cayinin qerb sahillerinden cixarilmasi ve muharibe tezminatinin azaldilmasi ucun inadla mubarize apardi Muharibe tezminatini odeyerek Antanta dovletleri ile goruslerde elverisli bir movqe elde etmeye calisdi Almaniyanin Avropadaki merkezi movqeyini realizmle deyerlendirib Ingilis Fransiz ve Ingilis Sovet elaqelerindeki gerginliklerden istifade ederek Almaniyanin 1919 cu ildeki Serq serheddinin gozden kecirilmesi olan esas meqsedine gorusmeler yolu ile yaxinlasmaga calisdi 1924 cu ilde ABS nin tovsiye etdiyi ve muharibe tezminatinin odenilmesini asanlasdiraraq Almaniyanin maliyye veziyyetinin stabillesdirilmesini nezerde tutan Davos Plani imzalandi Bunu 1925 ci ildeki Lokarno Pakti davam etdirdi 1926 ci ilde Reyn bolgesindeki ilk qursaq Antanta quvvelerinden temizlendi Almaniya Milletler Cemiyyetine qebul edildi Sovetler Birliyi ile bitereflik haqqinda Berlin Sazisi imzalandi 1928 ci ilde muharibeni qadagan eden Brian Kelloq paktini Almaniyada imzaladi Strezeman hec bir zaman Avropanin birlesdirilmesine terefdar olmadigindan Versal sulh muqavilesini gozden kecirmek ucun bu birlesmenin sertlerini destekledi Strezemanin diplomatik muveffeqiyyetleri xususile de sexsi partiyasindan qaynaqlanan muxalifete qarsi gerceklesdi Heyatinin son 2 ilini xesteliklerle keciren Strezeman partiyasini getdikce kicilerek vacib bir hissesinin saga meyil etmesi ile birlikde xarici siyasetini davam etdirmekde cetinliklerle qarsilasdi Olumundn evvel yeni bir merkezi liberal partiyani qurmaga bele dizaynlamaga basladi OlumuQustav Strezeman 3 Oktyabr 1929 cu ilde 51 yasinda beynine qan sizaraq oldu IstinadlarBibliotheque nationale de France BnF identifikatoru fr aciq melumat platformasi 2011 Morsey R Gustav Stresemann Encyclopaedia Britannica ing Shtrezeman Gustav Bolshaya sovetskaya enciklopediya rus v 30 t pod red A M Prohorov 3 e izd Moskva Sovetskaya enciklopediya 1969 Deutsche Nationalbibliothek Record 118619268 Umumi tenzimleme nezareti GND alm 2012 2016