Qaraçay-Çərkəz Muxtar Vilayəti (Qaraçay-Çərkəz MV) — RSFSR daxilində 12 yanvar 1922-ci ildən 26 aprel 1926-cı il və 11 fevral 1957-ci ildən 16 may 1992-ci ilə qədər mövcud olmuş inzibati-ərazi vahididir.
Qaraçay-Çərkəz Muxtar Vilayəti | |
---|---|
İnzibati mərkəz | Çerkessk |
Tarixi və coğrafiyası | |
Yaradılıb | 12 yanvar 1922 |
Ləğv edilib | 16 may 1992 |
Sahəsi |
|
Əhalisi | |
Əhalisi |
|
İnzibati mərkəzi Çerkessk şəhəridir.
Tarixi
Vilayət 1922-ci il yanvarın 12 -də Kuban-Çernomorsk vilayətinin Batalpaşinski idarəsi və Dağ MSSR Qaraçay Milli Dairəsi ərazisinin böyük hissəsindən, mərkəzi Batalpaşinskaya kəndindən yaradılmışdır.
1924-cü il oktyabrın 16-dan rayon Şimali Qafqaz diyarının tərkibinə daxil edildi.
1926-cı il aprelin 26-da rayon Qaraçay Muxtar Vilayəti və Çerkes Milli Dairəsinə bölündü, Batalpaşinski rayonu isə Şimali Qafqaz ərazisinə verildi.
1957-ci il fevralın 11 — də Qaraçayların reabilitasiyasından sonra Çərkəz Muxtar Vilayəti Stavropol diyarının tərkibində Qaraçay-Çərkəz Muxtar Dairəsinə çevrildi. Stavropol diyarının Zelençukski, Karaçayevski və Ust-Cequtinski rayonları da ona verildi .
30 noyabr 1990-cı ildə Qaraçay-Çərkəz Muxtar Dairəsi Stavropol diyarından ayrıldığını və RSFSR tərkibində Qaraçay-Çərkəz Sovet Sosialist Respublikasının (QÇSSR) yaradıldığını elan etdi.
1990-cı il dekabrın 15-də RSFSR Xalq Deputatlarının II qurultayı Qaraçay-Çərkəziyanın Stavropol diyarından çıxarılmasını qanuniləşdirdi və RSFSR Konstitusiyasına düzəlişlər etdi.
1991-ci il iyulun 3 -də RSFSR Ali Soveti Rusiya konstitusiyasına Qaraçay-Çərkəz Muxtar Vilayətini RSFSR-in tərkibində Qaraçay-Çərkəz Sovet Sosialist Respublikasına çevirən dəyişiklik etdi. Bu düzəliş RSFSR Xalq Deputatları qurultayına baxılması üçün təqdim edildi .
21 aprel 1992-ci ildə Rusiya Xalq Deputatları Konqresi RSFSR konstitusiyasına Qaraçay-Çərkəz Muxtar Vilayətini Qaraçay-Çərkəz Respublikasına çevirən düzəliş qəbul etdi . Düzəliş 16 may 1992-ci ildə "Rossiyskaya qazeta"da dərc olunduqdan sonra qüvvəyə minmişdir .
İnzibati bölgü
23 mart 1977-ci il tarixinə rayona 2 rayon tabeliyində olan şəhər daxil idi:
və 8 rayon:
- Adıge-Xablski — aul Adıge - Xabl
- Zelençukski — Art. Zelençukskaya
- Karaçayevski — Cənab. Karaçayevsk
- Malokaraçaevski — s. Üçkəkən
- Prikubansky — səh. qafqazlı
- Urupsky — Art. maneə
- Ust-Cegutinsky Ust-Cequta
- Xabezski — aul Xabez
Əhali
Bölgə əhalisinin dinamikası:
İllər | Əhali sayı, nəfər | Mənbə |
---|---|---|
1959 | 277 959 | 1959-cu il siyahıyaalınması |
1970 | 344 651 | 1970-ci il siyahıyaalınması |
1979 | 368 343 | 1979-cu il siyahıyaalınması |
1989 | 414 970 | 1989-cu il siyahıyaalınması |
1989-cu il siyahıyaalınmasına əsasən əhalinin milli tərkibi :
Milliyyət | Əhali sayı, nəfər | Ümumilikdə faiz payı </br> əhali, % |
---|---|---|
ruslar | 175 931 | 42.4 |
qaraçaylar | 129 449 | 31.2 |
çərkəzlər | 40 241 | 9.7 |
Abaza | 27 475 | 6.6 |
noqaylar | 12 993 | 3.1 |
ukraynalılar | 6 308 | 1.5 |
osetinlər | 3 806 | 0.9 |
tatarlar | 2 496 | 0.6 |
yunanlar | bir 630 | 0.4 |
Ümumi | 414 970 | 100 |
Həmçinin bax
İstinadlar
- http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus89_reg1.php.
- "Закон СССР от 11.02.1957 "Об утверждении Указов Президиума Верховного Совета СССР о восстановлении национальной автономии балкарского, чеченского, ингушского, калмыцкого и кар..." 2015-07-08 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-05-09.
- СК/Хроника основных АТ изменений в Ставропоольском крае в 1945–1991.pdf Сборник "Промышленность Ставропольского края в архивных документах (1945–1991 гг.) [ölü keçid]
- "Закон РСФСР от 15 декабря 1990 г. "Об изменениях и дополнениях Конституции (Основного Закона) РСФСР"". 2016-03-03 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-05-09.
- Закон РСФСР от 3 июля 1991 г. "Об изменениях и дополнениях Конституции (Основного Закона) РСФСР в связи с преобразованием автономных областей в Советские Социалистические Республики"
- Закон Российской Федерации от 21 апреля 1992 года № 2708-I "Об изменениях и дополнениях Конституции (Основного Закона) Российской Советской Федеративной Социалистической Республики"
- "Список законов РСФСР/РФ. 1990-1993". 2015-01-28 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-05-09.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Qaracay Cerkez Muxtar Vilayeti Qaracay Cerkez MV RSFSR daxilinde 12 yanvar 1922 ci ilden 26 aprel 1926 ci il ve 11 fevral 1957 ci ilden 16 may 1992 ci ile qeder movcud olmus inzibati erazi vahididir Qaracay Cerkez Muxtar VilayetiInzibati merkez CerkesskTarixi ve cografiyasiYaradilib 12 yanvar 1922Legv edilib 16 may 1992Sahesi 14 100 km EhalisiEhalisi 417 560 nef 1989 Inzibati merkezi Cerkessk seheridir TarixiVilayet 1922 ci il yanvarin 12 de Kuban Cernomorsk vilayetinin Batalpasinski idaresi ve Dag MSSR Qaracay Milli Dairesi erazisinin boyuk hissesinden merkezi Batalpasinskaya kendinden yaradilmisdir 1924 cu il oktyabrin 16 dan rayon Simali Qafqaz diyarinin terkibine daxil edildi 1926 ci il aprelin 26 da rayon Qaracay Muxtar Vilayeti ve Cerkes Milli Dairesine bolundu Batalpasinski rayonu ise Simali Qafqaz erazisine verildi 1957 ci il fevralin 11 de Qaracaylarin reabilitasiyasindan sonra Cerkez Muxtar Vilayeti Stavropol diyarinin terkibinde Qaracay Cerkez Muxtar Dairesine cevrildi Stavropol diyarinin Zelencukski Karacayevski ve Ust Cequtinski rayonlari da ona verildi 30 noyabr 1990 ci ilde Qaracay Cerkez Muxtar Dairesi Stavropol diyarindan ayrildigini ve RSFSR terkibinde Qaracay Cerkez Sovet Sosialist Respublikasinin QCSSR yaradildigini elan etdi 1990 ci il dekabrin 15 de RSFSR Xalq Deputatlarinin II qurultayi Qaracay Cerkeziyanin Stavropol diyarindan cixarilmasini qanunilesdirdi ve RSFSR Konstitusiyasina duzelisler etdi 1991 ci il iyulun 3 de RSFSR Ali Soveti Rusiya konstitusiyasina Qaracay Cerkez Muxtar Vilayetini RSFSR in terkibinde Qaracay Cerkez Sovet Sosialist Respublikasina ceviren deyisiklik etdi Bu duzelis RSFSR Xalq Deputatlari qurultayina baxilmasi ucun teqdim edildi 21 aprel 1992 ci ilde Rusiya Xalq Deputatlari Konqresi RSFSR konstitusiyasina Qaracay Cerkez Muxtar Vilayetini Qaracay Cerkez Respublikasina ceviren duzelis qebul etdi Duzelis 16 may 1992 ci ilde Rossiyskaya qazeta da derc olunduqdan sonra quvveye minmisdir Inzibati bolgu23 mart 1977 ci il tarixine rayona 2 rayon tabeliyinde olan seher daxil idi Qaracayevsk Cerkessk ve 8 rayon Adige Xablski aul Adige Xabl Zelencukski Art Zelencukskaya Karacayevski Cenab Karacayevsk Malokaracaevski s Uckeken Prikubansky seh qafqazli Urupsky Art manee Ust Cegutinsky Ust Cequta Xabezski aul XabezEhaliBolge ehalisinin dinamikasi Iller Ehali sayi nefer Menbe1959 277 959 1959 cu il siyahiyaalinmasi1970 344 651 1970 ci il siyahiyaalinmasi1979 368 343 1979 cu il siyahiyaalinmasi1989 414 970 1989 cu il siyahiyaalinmasi 1989 cu il siyahiyaalinmasina esasen ehalinin milli terkibi Milliyyet Ehali sayi nefer Umumilikde faiz payi lt br gt ehali ruslar 175 931 42 4qaracaylar 129 449 31 2cerkezler 40 241 9 7Abaza 27 475 6 6noqaylar 12 993 3 1ukraynalilar 6 308 1 5osetinler 3 806 0 9tatarlar 2 496 0 6yunanlar bir 630 0 4Umumi 414 970 100Hemcinin baxQaracay Cerkez RespublikasiIstinadlarhttp demoscope ru weekly ssp rus89 reg1 php Zakon SSSR ot 11 02 1957 Ob utverzhdenii Ukazov Prezidiuma Verhovnogo Soveta SSSR o vosstanovlenii nacionalnoj avtonomii balkarskogo chechenskogo ingushskogo kalmyckogo i kar 2015 07 08 tarixinde Istifade tarixi 2022 05 09 SK Hronika osnovnyh AT izmenenij v Stavropoolskom krae v 1945 1991 pdf Sbornik Promyshlennost Stavropolskogo kraya v arhivnyh dokumentah 1945 1991 gg olu kecid Zakon RSFSR ot 15 dekabrya 1990 g Ob izmeneniyah i dopolneniyah Konstitucii Osnovnogo Zakona RSFSR 2016 03 03 tarixinde Istifade tarixi 2022 05 09 Zakon RSFSR ot 3 iyulya 1991 g Ob izmeneniyah i dopolneniyah Konstitucii Osnovnogo Zakona RSFSR v svyazi s preobrazovaniem avtonomnyh oblastej v Sovetskie Socialisticheskie Respubliki Zakon Rossijskoj Federacii ot 21 aprelya 1992 goda 2708 I Ob izmeneniyah i dopolneniyah Konstitucii Osnovnogo Zakona Rossijskoj Sovetskoj Federativnoj Socialisticheskoj Respubliki Spisok zakonov RSFSR RF 1990 1993 2015 01 28 tarixinde Istifade tarixi 2022 05 09