Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Xabez (abq. Хӏабаз район, kab.-çərk. Хьэбэз район / Хьэбэз куей, qaraç.-balk. Хабез район, noq. Хабез район) — Rusiya Federasiyası, Qaraçay-Çerkesiya Respublikasının tərkibində inzibati ərazi vahidi. İnzibati mərkəzi Xabez auludur.
| Xabez rayonu | |
|---|---|
 | |
|
| |
| Ölkə | |
| İnzibati mərkəz | Xabez |
| Tarixi və coğrafiyası | |
| Sahəsi |
|
| Saat qurşağı |
|
| Əhalisi | |
| Əhalisi |
|
| Rəqəmsal identifikatorlar | |
| Telefon kodu | 87873 |
| Rəsmi sayt | |
 | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Coğrafiyası
Xabez rayonu Qaraçay-Çərkəz Respublikasının qərb hissəsində yerləşir. Aşağıdakı ərazilərlə həmsərhəddir:şimalda Adıge-Xabl və Noqay rayonları, şərqdə Abazin və Prikuban rayonları, cənub-şərqdə Ust-Cequtinski rayonu, cənub və cənub-qərbdə Zelençuk rayonu, qərbdə Krasnodar diyarının Otradnenski rayonu.
Zonalıq üzrə rayon şimaldan cənuba 2 zonaya bölünür: dağətəyi və dağlıq. Rayonda yüksəklik dəniz səviyyəsindən 500 ilə 1600 metr arasında dəyişir.
Rayondakı hidroqrafik şəbəkə əsasən çoxlu sayda qolu olan Bolşoy Zelençuk və Malı Zelençuk çaylarının alt hövzələri ilə təmsil olunur.
Rayonun ümumi sahəsi 528.53 km²-dir (2013-cü ildən bəri).
Tarixi
1 fevral 1963-cü ildə mövcud olan 6 kənd rayonlarının yerində təşkil edilir: Adıge-Xabl (mərkəzi Adıge-Xabl auılu), Zelençuk (mərkəzi Zelençukskaya aulu), Qaraçaevsk (mərkəzi Qaraçevsk şəhəri), Maloqaraçaevsk (mərkəzi Üçkeken aulu); Prikubanski (mərkəzi Ust-Çequtinski aulu), Xabez (mərkəzi Xabez aulu)
12 yanvar 1965-ci ildə Rusiya Sovet Federativ Sosialist Respublikası Ali Sovetinin Rəyasət Heyəti qərara alır:
- Urup rayonunu təşkil edilsin - mərkəzi Pregradnaya auludur;
- Qaraçay-Çərkəz Muxtar Vilayətinin Urup sənaye rayonu ləğv edilsin;
- Qaraçay-Çərkəz Muxtar Vilayətinin Adıge-Xabl, Zelençuk, Qaraçay, Maloqaraçaevsk, Prikubanski və Xabez kənd rayonları inzibati rayonlara çevrilsin.
1997-ci ildə rayonda 10 inzibati vahid qurulur. 2004-cü ildə rayon ərazisində kənd yaşayış məntəqəsi statusuna malik 12 bələdiyyə təşkil olunur.
2006-cı ildə İnjiç-Çukun və Elburqan kəndləri yeni təşkil olunan Abazin rayonuna verildi.
Əhali
- Milli tərkib
| Xalq | 2010 | 2002 |
|---|---|---|
| Çərkəzlər | 28 877 (95,1 %) | 25 936 (81,3 %) |
| noqaylar | 622 (2,0 %) | 676 (2,1 %) |
| abazinlər | 372 (1,2 %) | 4 478 (14,0 %) |
| ruslar | 174 (0,6 %) | 371 (1,2 %) |
| qaraçaylılar | 78 (0,3 %) | 109 (0,3 %) |
| digərləri | 233 (0,8 %) | 315 (1,0 %) |
| ümumi | 30 356 (100,0 %) | 31 885 (100,0 %) |
- Cins tərkibi
2010-cu il Ümumrusiya siyahıya alınmasına olan məlumat:
| Yaş | Kişilər, nəf. | Qadınlar, yaş. | Ümumi say. | ümumi əhaliyə olan nisbət, % |
|---|---|---|---|---|
| 0 — 14 yaş | 3 282 | 3 153 | 6 435 | 21,20 % |
| 15 — 59 yaşлет | 9 667 | 10 292 | 19 959 | 65,75 % |
| 60 yaşdan yuxarı | 1 552 | 2 410 | 3 962 | 13,05 % |
| ümumi | 14 501 | 15 855 | 30 356 | 100,0 % |
Kişilər — 14 501 nəf. (47,8 %). Qadınlar — 15 855 nəf. (52,2 %).
Əhalinin orta yaşı — 34,4 yaş. Kişilərin orta yaşı — 33,2 yaş. Qadınların orta yaşı — 35,5 yaş.
İnfrastruktur
2000-ci illərdə rayondakı bir sıra yaşayış məntəqələri qazlaşdırıldı. Bəzi kəndlərdə məktəb, uşaq bağçası və digər sosial obyektlər açıldı. Xabez kəndində «Adiyuh-Palace» otel-sağlamlıq kompleksi fəaliyyət göstərir. Ayrıca rayonda bəzi mənbələrə görə, beynəlxalq nüvə sınağı izləmə sistemi üçün bir stansiya da vardır.
İstinadlar
- "Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2023 года (с учётом итогов Всероссийской переписи населения 2020 г.)" (rus). 2023-08-18. İstifadə tarixi: 2023-08-23..
- "Об изменениях в административно-территориальном делении Ставропольского края". 2014-08-08 tarixində . İstifadə tarixi: 2014-12-26.
- "Постановление Народного Собрания (Парламента) Карачаево-Черкесской Республики № 287-XXII от 26 июня 1997 года «Об образовании муниципальных образований и назначении даты проведения выборов в органы местного самоуправления и должностных лиц местного самоуправления»". 2019-08-30 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-10-24.
- "Закон Карачаево-Черкесской Республики № 444-XXII от 14 июля 1998 года «О муниципальных образованиях в Карачаево-Черкесской Республике»". 2019-08-30 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-10-24.
- "Закон Карачаево-Черкесской Республики № 48-РЗ от 16 декабря 2004 года «Об установлении границ муниципальных образований на территории Хабезского района и наделении их соответствующим статусом»". 2015-04-02 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-10-24.
- . 2017-12-13 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-10-24.
- Данные Всероссийской переписи населения 2002 года: таблица 02c. М.: Федеральная служба государственной статистики, 2004. (2002zip 2014-10-06 at the Wayback Machine, см. прим. 2016-03-05 at the Wayback Machine)
- "Том 1. Таблица 2.2 Население КБР по возрастным группам и полу". 2018-10-01 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-05-09.
- "Достопримечательности аула Хабез // Коммерсантъ Власть, 17.12.2007, № 49. С. 33". 2021-02-26 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-10-24.
Mənbə
- Официальный сайт Карачаево-Черкесской Республики
- Административно-территориальное деление КЧР
- Справочник почтовых индексов / кодов ОКАТО / налоговых инспекций ФНС / адресов
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Xabez abq Hӏabaz rajon kab cerk Hebez rajon Hebez kuej qarac balk Habez rajon noq Habez rajon Rusiya Federasiyasi Qaracay Cerkesiya Respublikasinin terkibinde inzibati erazi vahidi Inzibati merkezi Xabez auludur Xabez rayonu44 02 sm e 41 46 s u Olke RusiyaInzibati merkez XabezTarixi ve cografiyasiSahesi 565 km Saat qursagi Moskva vaxti d UTC 03 00EhalisiEhalisi 30 929 nef 2023 Reqemsal identifikatorlarTelefon kodu 87873Resmi sayt Vikianbarda elaqeli mediafayllarCografiyasiXabez rayonu Qaracay Cerkez Respublikasinin qerb hissesinde yerlesir Asagidaki erazilerle hemserheddir simalda Adige Xabl ve Noqay rayonlari serqde Abazin ve Prikuban rayonlari cenub serqde Ust Cequtinski rayonu cenub ve cenub qerbde Zelencuk rayonu qerbde Krasnodar diyarinin Otradnenski rayonu Zonaliq uzre rayon simaldan cenuba 2 zonaya bolunur dageteyi ve dagliq Rayonda yukseklik deniz seviyyesinden 500 ile 1600 metr arasinda deyisir Rayondaki hidroqrafik sebeke esasen coxlu sayda qolu olan Bolsoy Zelencuk ve Mali Zelencuk caylarinin alt hovzeleri ile temsil olunur Rayonun umumi sahesi 528 53 km dir 2013 cu ilden beri Tarixi1 fevral 1963 cu ilde movcud olan 6 kend rayonlarinin yerinde teskil edilir Adige Xabl merkezi Adige Xabl auilu Zelencuk merkezi Zelencukskaya aulu Qaracaevsk merkezi Qaracevsk seheri Maloqaracaevsk merkezi Uckeken aulu Prikubanski merkezi Ust Cequtinski aulu Xabez merkezi Xabez aulu 12 yanvar 1965 ci ilde Rusiya Sovet Federativ Sosialist Respublikasi Ali Sovetinin Reyaset Heyeti qerara alir Urup rayonunu teskil edilsin merkezi Pregradnaya auludur Qaracay Cerkez Muxtar Vilayetinin Urup senaye rayonu legv edilsin Qaracay Cerkez Muxtar Vilayetinin Adige Xabl Zelencuk Qaracay Maloqaracaevsk Prikubanski ve Xabez kend rayonlari inzibati rayonlara cevrilsin 1997 ci ilde rayonda 10 inzibati vahid qurulur 2004 cu ilde rayon erazisinde kend yasayis menteqesi statusuna malik 12 belediyye teskil olunur 2006 ci ilde Injic Cukun ve Elburqan kendleri yeni teskil olunan Abazin rayonuna verildi EhaliMilli terkibXalq 2010 2002Cerkezler 28 877 95 1 25 936 81 3 noqaylar 622 2 0 676 2 1 abazinler 372 1 2 4 478 14 0 ruslar 174 0 6 371 1 2 qaracaylilar 78 0 3 109 0 3 digerleri 233 0 8 315 1 0 umumi 30 356 100 0 31 885 100 0 Cins terkibi 2010 cu il Umumrusiya siyahiya alinmasina olan melumat Yas Kisiler nef Qadinlar yas Umumi say umumi ehaliye olan nisbet 0 14 yas 3 282 3 153 6 435 21 20 15 59 yaslet 9 667 10 292 19 959 65 75 60 yasdan yuxari 1 552 2 410 3 962 13 05 umumi 14 501 15 855 30 356 100 0 Kisiler 14 501 nef 47 8 Qadinlar 15 855 nef 52 2 Ehalinin orta yasi 34 4 yas Kisilerin orta yasi 33 2 yas Qadinlarin orta yasi 35 5 yas Infrastruktur2000 ci illerde rayondaki bir sira yasayis menteqeleri qazlasdirildi Bezi kendlerde mekteb usaq bagcasi ve diger sosial obyektler acildi Xabez kendinde Adiyuh Palace otel saglamliq kompleksi fealiyyet gosterir Ayrica rayonda bezi menbelere gore beynelxalq nuve sinagi izleme sistemi ucun bir stansiya da vardir Istinadlar Chislennost postoyannogo naseleniya Rossijskoj Federacii po municipalnym obrazovaniyam na 1 yanvarya 2023 goda s uchyotom itogov Vserossijskoj perepisi naseleniya 2020 g rus 2023 08 18 Istifade tarixi 2023 08 23 Ob izmeneniyah v administrativno territorialnom delenii Stavropolskogo kraya 2014 08 08 tarixinde Istifade tarixi 2014 12 26 Postanovlenie Narodnogo Sobraniya Parlamenta Karachaevo Cherkesskoj Respubliki 287 XXII ot 26 iyunya 1997 goda Ob obrazovanii municipalnyh obrazovanij i naznachenii daty provedeniya vyborov v organy mestnogo samoupravleniya i dolzhnostnyh lic mestnogo samoupravleniya 2019 08 30 tarixinde Istifade tarixi 2019 10 24 Zakon Karachaevo Cherkesskoj Respubliki 444 XXII ot 14 iyulya 1998 goda O municipalnyh obrazovaniyah v Karachaevo Cherkesskoj Respublike 2019 08 30 tarixinde Istifade tarixi 2019 10 24 Zakon Karachaevo Cherkesskoj Respubliki 48 RZ ot 16 dekabrya 2004 goda Ob ustanovlenii granic municipalnyh obrazovanij na territorii Habezskogo rajona i nadelenii ih sootvetstvuyushim statusom 2015 04 02 tarixinde Istifade tarixi 2019 10 24 2017 12 13 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2019 10 24 Dannye Vserossijskoj perepisi naseleniya 2002 goda tablica 02c M Federalnaya sluzhba gosudarstvennoj statistiki 2004 2002zip 2014 10 06 at the Wayback Machine sm prim 2016 03 05 at the Wayback Machine Tom 1 Tablica 2 2 Naselenie KBR po vozrastnym gruppam i polu 2018 10 01 tarixinde Istifade tarixi 2019 05 09 Dostoprimechatelnosti aula Habez Kommersant Vlast 17 12 2007 49 S 33 2021 02 26 tarixinde Istifade tarixi 2019 10 24 MenbeOficialnyj sajt Karachaevo Cherkesskoj Respubliki Administrativno territorialnoe delenie KChR Spravochnik pochtovyh indeksov kodov OKATO nalogovyh inspekcij FNS adresov