Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Afifə Nurbanu Sultan (1525 – 7 dekabr 1583, Konstantinopol) — 11. Osmanlı sultanı II Səlimin xanımı və III Muradın anası, Validə sultan.
| Afifə Nurbanu Sultan | |
|---|---|
| türk. Nurbanu Sultan osman. نور بانو سلطان | |
| Əvvəlki | Aişə Həfsə Sultan |
| Sonrakı | Səfiyyə Sultan |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 1525 |
| Vəfat tarixi | 7 dekabr 1583 |
| Vəfat yeri | İstanbul, Osmanlı imperiyası |
| Dəfn yeri | Sultan Səlim türbəsi, İstanbul |
| Fəaliyyəti | siyasətçi, qul[d] |
| Həyat yoldaşı | II Səlim |
| Uşaqları | Gövhərxan Sultan Əsməhan Sultan Şah Sultan III Murad Fatma Sultan |
| Dini | İudaizm, sünni islam |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Əsl adının Cecilia olduğu, 1525-ci ildə Paros adasında dünyaya gəldiyi, adanın Venesiyalı idarəçisi Nicolo Venierlə Baffo ailəsindən Violantenin qızı olub, 1537-ci ildə Barbaros Xeyrəddin Paşanın adaya hücumu əsnasında əsir alındığı və kölə olaraq saraya hədiyyə edildiyi bilinir. Bu məlumatlar çox vaxt onun gəlini və III Muradın xanımı olan Safiyə Sultana aid edilsə də, bütün bu məlumatlar 1559-cu ilin oktyabrında Şahzadə Səlimin Venesiyaya gizlicə göndərdiyi Həsən çavuşun oradakı senata təqdim etdiyi sənədə əsaslanır. Gözəlliyi və bacarığı ilə sarayda ön plana çıxan Nurbanu, ehtimal olunur ki, 1543-cü ildə Şahzadə Səlimin İstanbuldan Konyaya sancaqbəyi olaraq gedişində artıq hərəmində idi və bir müddət sonra burada şahzadənin ilk övladı olan qızını dünyaya gətirmişdi. 1546-cı ildə Şahzadə Səlimin Manisa sancaqbəyliyi əsnasında Şah, Gövhərxan və Əsməhan adında qızları, daha sonra isə Şahzadə Murad və Fatma Sultanı dünyaya gətirdi. Şahzadə Səlimin qardaşı Bəyazidlə başladığı taxt mübarizəsində Venesiyalı olmasından istifadə edərək Şahzadə Səlimin dəstəklənməsi üçün Venesiya ilə əlaqələr qurdu. 1566-cı ildə II Səlimin taxta çıxmasıyla taxt varisi olan oğlu Şahzadə Muradla birlikdə Manisa sarayına getdi. Oğlunun 1574-cü ildə taxta çıxmasıyla saraydakı nüfuzu daha da artan Nurbanu Sultan artıq validə sultan olmuşdu.
Nurbanu Sultanın validə sultanlıq dövründə hərəmin bu qədər güc qazanmasında, əlbəttə ki, Sultan Muradın anasına olan hörməti əsas rol oynayırdı. Buna ən gözəl nümunə isə həm ailə üzvləri arasında, həm də saraydakı şəxslər arasında ən yüksək – günlük 2 min axca maaşın validə sultana verilməsidir. Nurbanu Sultanın Venesiyalılarla qurduğu siyasi-diplomatik əlaqələr barədə lazımi qədər sənəd günümüzə qədər gəlib çatmışdır. 1583-cü ildə Venesiya senatı üstün xidmətləri səbəbilə ona 2 min Venesiya qızılı dəyərində hədiyyə yollamışdı. Digər bir sənədə görə isə, Krit adasının Osmanlı hücumundan qorunması və Venesiyaya müharibə elan edilməməsi barədə dövrün kaptan-ı dəryası Qılınc Əli Paşanı tənbeh etmişdir. Bundan başqa Fransa kralının anası Yekaterina Mediçi ilə yazışdığı da bilinir. Bu yazışmalarda Fransa və Osmanlı sarayı arasındakı münasibətlərin yaxşılaşması və ticarət müqavilələrinin yenilənməsi məsələləri müzakirə edilmişdir. Nurbanu Sultanın şəxsi işləri üçün yəhudi əsilli Ester Handalini xidmətə aldığı, məşhur tacir Jozef Nassi ilə də iqtisadi əlaqələr qurduğu bilinir. Məhz bu əlaqələri səbəbilə o dövrdə yəhudi olması haqqında şayələr yayılmışdır. Yaxın adamları arasında Darüssəadə ağası Qəzənfər ağa, padşah müsahibi Şəmsi Paşa, Manisa sarayından bəri hərəmxananın güclü şəxslərindən olan Canfəda və Raziyə Xatun var idi.
Nurbanu Sultan Yeniqapı səmtindəki sarayında 7 dekabr 1583 tarixində vəfat etdi. Cənazə mərasimində oğlu Sultan Murad şəxsən iştirak etmiş, ənənələrə zidd olaraq cənazəsini matəm libasında Fateh məscidinə qədər apararaq, burada cənazə namazını qılmışdır. Cənazəsi Aya Sofyadakı Sultan Səlim türbəsinə dəfn edilən Nurbanu Sultan İstanbulun müxtəlif yerlərində inşa etdirdiyi məscid, imarət və hamamla yanaşı, Üsküdarda inşa etdirdiyi ilə tanınır. Onun bu külliyə daxilində qurduğu kitabxana isə Osmanlı tarixində bir qadın tərəfindən yaradılan ilk kitabxanadır. Külliyəyə gəlir gətirməsi üçün Sivasın cənubunda yerləşən kəndlərin vergi gəlirləri vəqf edilmişdir.
Mənbə
- S. Gerlach, Tagebuch (ed. S. Gerlach), Frankfurt 1674;
- Selânikî, Târih (İpşirli), I–II, bk. İndeks;
- Uzunçarşılı, Saray Teşkilâtı;
- Fr. Babinger, "Baffo, Cecilia", Dizionario Biografico Degli İtaliani, Rome 1963;
- M. Çağatay Uluçay, Padişahların Kadınları ve Kızları, Ankara 1992;
- E. Spagni, "Una Sultana Veneziana", Nuovo Archivio Veneto, XIX/1, Venezia 1900;
- A. H. de Groot, "Nūr Bānū", EI² (İng.), VIII, 124.
İstinadlar
- Nurbanu // MAK (pol.).
- S. Skilliter, "The Letters of the Venetian ‘Sultana’ Nûr Bânu and Her Kira to Venice", Studia Turcologica Memoriae Alexii Bombaci Dicata, Napoli 1982;
- B. Arbel, "Nûr Bânû (c. 1530–1583): A Venetian Sultana", Turcica, XXIV, Paris 1992;
- Saloman Schweigger, Sultanlar Kentine Yolculuk, 1578–1581 (trc. S. T. Noyan), İstanbul 2004;
- E. Rossi, "La Sultana Nūr Bānū (Cecilia Venier-Baffo) mogli di Selim II (1566–1574) e madre di Murād III (1574–1595)", OM, XXXIII (1953);
- L. P. Peirce, The Imperial Harem: Women and Sovereignty in the Ottoman Empire, New York-Oxford 1993;
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Afife Nurbanu Sultan 1525 7 dekabr 1583 Konstantinopol 11 Osmanli sultani II Selimin xanimi ve III Muradin anasi Valide sultan Afife Nurbanu Sultanturk Nurbanu Sultan osman نور بانو سلطانValide sultanEvvelkiAise Hefse SultanSonrakiSefiyye SultanSexsi melumatlarDogum tarixi 1525Vefat tarixi 7 dekabr 1583 1583 12 07 Vefat yeri Istanbul Osmanli imperiyasiDefn yeri Sultan Selim turbesi IstanbulFealiyyeti siyasetci qul d Heyat yoldasi II SelimUsaqlari Govherxan Sultan Esmehan Sultan Sah Sultan III Murad Fatma SultanDini Iudaizm sunni islam Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiEsl adinin Cecilia oldugu 1525 ci ilde Paros adasinda dunyaya geldiyi adanin Venesiyali idarecisi Nicolo Venierle Baffo ailesinden Violantenin qizi olub 1537 ci ilde Barbaros Xeyreddin Pasanin adaya hucumu esnasinda esir alindigi ve kole olaraq saraya hediyye edildiyi bilinir Bu melumatlar cox vaxt onun gelini ve III Muradin xanimi olan Safiye Sultana aid edilse de butun bu melumatlar 1559 cu ilin oktyabrinda Sahzade Selimin Venesiyaya gizlice gonderdiyi Hesen cavusun oradaki senata teqdim etdiyi senede esaslanir Gozelliyi ve bacarigi ile sarayda on plana cixan Nurbanu ehtimal olunur ki 1543 cu ilde Sahzade Selimin Istanbuldan Konyaya sancaqbeyi olaraq gedisinde artiq hereminde idi ve bir muddet sonra burada sahzadenin ilk ovladi olan qizini dunyaya getirmisdi 1546 ci ilde Sahzade Selimin Manisa sancaqbeyliyi esnasinda Sah Govherxan ve Esmehan adinda qizlari daha sonra ise Sahzade Murad ve Fatma Sultani dunyaya getirdi Sahzade Selimin qardasi Beyazidle basladigi taxt mubarizesinde Venesiyali olmasindan istifade ederek Sahzade Selimin desteklenmesi ucun Venesiya ile elaqeler qurdu 1566 ci ilde II Selimin taxta cixmasiyla taxt varisi olan oglu Sahzade Muradla birlikde Manisa sarayina getdi Oglunun 1574 cu ilde taxta cixmasiyla saraydaki nufuzu daha da artan Nurbanu Sultan artiq valide sultan olmusdu Nurbanu Sultanin valide sultanliq dovrunde heremin bu qeder guc qazanmasinda elbette ki Sultan Muradin anasina olan hormeti esas rol oynayirdi Buna en gozel numune ise hem aile uzvleri arasinda hem de saraydaki sexsler arasinda en yuksek gunluk 2 min axca maasin valide sultana verilmesidir Nurbanu Sultanin Venesiyalilarla qurdugu siyasi diplomatik elaqeler barede lazimi qeder sened gunumuze qeder gelib catmisdir 1583 cu ilde Venesiya senati ustun xidmetleri sebebile ona 2 min Venesiya qizili deyerinde hediyye yollamisdi Diger bir senede gore ise Krit adasinin Osmanli hucumundan qorunmasi ve Venesiyaya muharibe elan edilmemesi barede dovrun kaptan i deryasi Qilinc Eli Pasani tenbeh etmisdir Bundan basqa Fransa kralinin anasi Yekaterina Medici ile yazisdigi da bilinir Bu yazismalarda Fransa ve Osmanli sarayi arasindaki munasibetlerin yaxsilasmasi ve ticaret muqavilelerinin yenilenmesi meseleleri muzakire edilmisdir Nurbanu Sultanin sexsi isleri ucun yehudi esilli Ester Handalini xidmete aldigi meshur tacir Jozef Nassi ile de iqtisadi elaqeler qurdugu bilinir Mehz bu elaqeleri sebebile o dovrde yehudi olmasi haqqinda sayeler yayilmisdir Yaxin adamlari arasinda Darusseade agasi Qezenfer aga padsah musahibi Semsi Pasa Manisa sarayindan beri heremxananin guclu sexslerinden olan Canfeda ve Raziye Xatun var idi Nurbanu Sultan Yeniqapi semtindeki sarayinda 7 dekabr 1583 tarixinde vefat etdi Cenaze merasiminde oglu Sultan Murad sexsen istirak etmis enenelere zidd olaraq cenazesini matem libasinda Fateh mescidine qeder apararaq burada cenaze namazini qilmisdir Cenazesi Aya Sofyadaki Sultan Selim turbesine defn edilen Nurbanu Sultan Istanbulun muxtelif yerlerinde insa etdirdiyi mescid imaret ve hamamla yanasi Uskudarda insa etdirdiyi ile taninir Onun bu kulliye daxilinde qurdugu kitabxana ise Osmanli tarixinde bir qadin terefinden yaradilan ilk kitabxanadir Kulliyeye gelir getirmesi ucun Sivasin cenubunda yerlesen kendlerin vergi gelirleri veqf edilmisdir MenbeS Gerlach Tagebuch ed S Gerlach Frankfurt 1674 Selaniki Tarih Ipsirli I II bk Indeks Uzuncarsili Saray Teskilati Fr Babinger Baffo Cecilia Dizionario Biografico Degli Italiani Rome 1963 M Cagatay Ulucay Padisahlarin Kadinlari ve Kizlari Ankara 1992 E Spagni Una Sultana Veneziana Nuovo Archivio Veneto XIX 1 Venezia 1900 A H de Groot Nur Banu EI Ing VIII 124 IstinadlarNurbanu MAK pol S Skilliter The Letters of the Venetian Sultana Nur Banu and Her Kira to Venice Studia Turcologica Memoriae Alexii Bombaci Dicata Napoli 1982 B Arbel Nur Banu c 1530 1583 A Venetian Sultana Turcica XXIV Paris 1992 Saloman Schweigger Sultanlar Kentine Yolculuk 1578 1581 trc S T Noyan Istanbul 2004 E Rossi La Sultana Nur Banu Cecilia Venier Baffo mogli di Selim II 1566 1574 e madre di Murad III 1574 1595 OM XXXIII 1953 L P Peirce The Imperial Harem Women and Sovereignty in the Ottoman Empire New York Oxford 1993 Hemcinin baxII Selim III Murad Valide sultanlar