Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Səfiyyə Sultan (təq. 1550 – 10 noyabr 1618, Konstantinopol) — 12. Osmanlı sultanı III Muradın xanımı və III Mehmedin anası, Validə sultan.
| Səfiyyə Sultan | |
|---|---|
| türk. Safiye Sultan | |
 | |
| Əvvəlki | Nurbanu Sultan |
| Sonrakı | Xəndan Sultan |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | təq. 1550 |
| Vəfat tarixi | 10 noyabr 1618 |
| Vəfat yeri | İstanbul, Osmanlı imperiyası |
| Dəfn yeri | Sultan Murad türbəsi, İstanbul |
| Fəaliyyəti | qul[d] |
| Həyat yoldaşı | III Murad |
| Uşaqları | III Mehmed Hümaşah Sultan Aişə Sultan Fatma Sultan Mihrimah Sultan |
| Dini | islam |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Saraydan öncəki həyatı
Sofia Bellicui Baffo adı ilə 1550-ci ildə Venesiyada dünyaya gəldi. Çox varlıqlı bir ailənin tək övladı olan Sofia dövrünə görə mükəmməl bir təhsil almışdı. Atası Leonardo Baffo Korsika adasının qubernatoru idi. Hələ 12 yaşındaykən Aralıq dənizində gəmiylə səyahət edərkən Osmanlı quldurlarına əsir düşmüşdür. Bir il sonra İstanbuldakı Pera kölə bazarına gətirilən Sofianın gözəlliyi dövrün hasəki sultanı Nurbanu Sultanın qulağına qədər gəlib çatır. Manisa sancaqbəyi olan oğlu şahzadə Muradın (III. Murad) dövlət işlərindən uzaq passiv xarakterindən narahat olan anası Nurbanu Sultan bir sərvət ödəyərək 13 yaşlı Sofianı kölə bazarından satın alaraq saraya gətirir.
Saraya gəlişi
2 il boyunca dayanmadan hərəmxana təhili alan Sofianın adı dəyişdirilərək, mənası "arı, duru, saf gözəllik" olan Səfiyyə qoyulur. 15 yaşı tamam olduqda şahzadə Murada təqdim edilən Səfiyyə belinə qədər uzanan sarı saçları, iri mavi gözləri, uzun boyu və qamətli yerişi ilə şahzadəni özünə aşiq edir.
Hasəki Sultanlıq dönəmi
Səfiyyə Sultan, III. Murad taxta keçdikdə baş qadın olaraq paytaxta gətirildi. Gözəlliyi və zəkası ilə qısa zamanda böyük bir nüfuz sahibi olan Səfiyyə Sultanla, yenicə Validə Sultan olan Nurbanu Sultan arasında ilk sürtüşmələr də məhz bu dövrdə başlamışdı. Sultan Murada hər gün yeni cariyələr təqdim olunsa da, Səfiyyə Sultan gözdən düşmədi. Rəqibləri ilə mübarizə apararkən yavaş-yavaş da dövlət işlərinə qarışmağa başlayan Səfiyyə Sultanın 1585 tarixindən sonra daha da gücləndiyi qeyd olunur. Səfiyyə Sultan sadəcə dövlətin daxili işləri ilə yox, həmçinin xarici siyasəti ilə də maraqlanırdı. Xarici dövlətlərin hökmdarları ilə şəxsən yazışmaları olduğu bilinməkdədir. İngiltərə kraliçası I. Elizabeth ona 1593 tarixində zinət əşyaları ilə bəzənmiş bir portretini yollamış, cavab olaraq kraliçaya gümüş naxışlı bir araba dolusu geyim, qurşaq, yaqut və incilərlə bəzənmiş bir tac yollandı. Bu tipli hədiyyələşmələr onun validə sultanlığı dövründə də davam etdi. İngiltərə elçisi Edward Bartonun validə sultana verdiyi hədiyyələrlə İstanbuldakı vəzifə bölgülərinə təsir göstərdiyi bilinir. Belə ki, bu hədiyyələşmələr öz nəticəsini verəcək və Səfiyyə Sultan sarayda kraliçanın ən güclü dəstəkçisi olaraq bilinəcək.Kraliça 1599 tarixində ona bərbəzəkli bir at arabası və İran cinsi bir pişik hədiyyə etmış, Səfiyyə Sultan da bu arabayla indiyə qədər görünməmiş bir şəkildə bütün İstanbulu gəzmişdir.
Sokullu Mehmed Paşanın öldürülməsi
Sokullu 1574 tarixində vəfat edən II. Səlimin yerinə keçən III. Murad dönəmində də sədrəzəmliyini davam etdirmişdi. Lakin əvvəlki gücü yox idi, çünki sultan da artıq onun rəqiblərilə iş birliyi içində idi. Sokullu buna baxmayaraq bir çox siyasi uğurlara imza atdı. Mərakeşi portuqalların əlindən xilas etdi, Avstriyanın Osmanlı sarayı daxilində yaratdığı intriqaları aradan qaldırdı. Ancaq ona qarşı təzyiqlər artmışdı, əmisinin oğlu Budin Bəylərbəyi Sokullu Mustafa Paşa səbəbsiz yerə edam edilmişdi. Sokullu Mehmed Paşa 11 oktyabr 1579 tarixində dərviş geyimində bir yeniçəri tərəfindən divan çıxışı ürəyindən xəncərlənərək öldürüldü. Paşanı öldürən şəxs dərhal digər əsgərlər tərəfindən parçalanarkən, başda sultan olmaq üzrə digər dövlət adamları dərhal içəri alındı. Sokullu isə edilən bütün yardımlara baxmayaraq həyatını itirdi. Daha sonra Əyyub Sultan Məscidində dəfn edildi. Səfiyyə Sultan özəlliklə Sokullu Mehmed Paşanın 1579 tarixindəki ölümündən sonra dövlət idarəsində olduqca önəmli rol oynamışdır.
Validə Sultanlıq dönəmi
Səfiyyə Sultan Validə sultanlıq dönəmində güclü rol oynamışdır. 1595 tarixində III. Muradın vəfatı və oğlu III. Mehmedin taxta keçməsiylə validə sultan olaraq dövlət içindəki gücünü daha da gücləndirmişdir. Ərinə və onun ölümündən sonrakı düşmənlərinə qarşı oğlunu daim qorumuşdur. Hətta taxta sui qəsd etməsi səbəbi ilə öz nəvəsi şahzadə Mahmudu və anasını oğluna etdiyi təzyiqlərlə edam etdirmişdir. Sultan III. Mehmed önəmli məsələlərdə anası ilə məsləhətləşirdi. Nurbanu Validə Sultan günlük 2000 axca maaş aldığı halda oğlu Səfiyyə Sultanın illiyini 3000 axcaya qaldırmışdır. Dövlət adamlarından rüşvət və hədiyyələr alaraq məmur təyinatlarına müdaxilə etdiyi bilinməkdədir.
1596 tarixində Əyri səfərinə çıxan III. Mehmed 1 milyard axcalıq bir xəzinəni anasının himayəsinə vermiş, Əyri qalasının fəthi xəbərinin İstanbula gəlməsilə şəhərin bütün yoxsul, yetim və dullarına sədəqə paylamış, qurbanlar kəsilmişdir. Xarici siyasətdə qaynanası Nurbanu Validə Sultan kimi Venesiya yönlü siyasət yürütmüşdür. Sözsüz ki, bu siyasətdə venesiya elçilərinin ona verdiyi qiymətli hədiyyələrin də payı az deyil.
Yemişçi Həsən Paşanın edamı
Şeyxülislam Sunullah Əfəndi ilə Yemişçi Həsən Paşa arasındaki çəkişmə nəticəsində narazılıqlar getdikcə artmış, 1603 tarixində çıxan qarışıqlıqlar zamanı Səfiyyə Sultan da çətin vəziyyətdə qaldı. Üsyançılar onun sürgün edilməsini istəsələr də, padşah öz yaxın adamlarından Qapıağası Qəzənfər ağa və Darüssəadə ağası Osman ağanı üsyançılara təslim edib bu qarışıqlığı yatırdı. Daha sonra Səfiyyə Sultanın sədrəzəm Yemişçi Həsən Paşa ilə yaranan anlaşmazlığı paşanın edam edilməsinə gətirib çıxardı.
Böyük Validə Sultanlıq dönəmi
Oğlu Sultan III. Mehmedin vəfatından sonra validə sultanlığı bitib böyük validə sultanlıq vəzifəsinə yiyələndi. Osmanlı adət-ənənələrinə görə köhnə saraya getməli olan Səfiyyə Sultan bu güc və iqtidardan əl çəkə bilmədi və Handan Sultanın oğlu I. Əhmədin taxta çıxmasına baxmayaraq hərəmxananı yenə də özü idarə etməyə davam etdi. Lakin bu gücü çox uzun çəkmədi. Belə ki, I. Əhmədin hərəmi olan Kösəm Sultanın güclənməsi Səfiyyə Sultanı gözdən düşürdü və köhnə saraya köçürüldü.
Xeyriyyə işləri
Səfiyyə Sultan 9 aprel 1598 tarixində Əminönündə Yeni Məscidin inşaatında xüsusi bir mərasimlə başladı, ancaq oğlunun ölümü və özünün köhnə saraya yollanması külliyənin yarım qalmasına səbəb oldu. Bu külliyə 1665 tarixində IV. Mehmedin anası Turhan Xədicə Sultan tərəfindən tamamlandı. Bundan başqa Üsküdarın Qaramanlı kəndində bir məscid və bir çeşmə tikdirmiş, ərinin məscidində Quran oxunması üçün bir xeyriyyə cəmiyyəti qurdurmuşdur.
Eləcə də, 1598 tarixində öz adına bir mədrəsə və 1610 tarixində Qahirədə köləsi Osman ağa nəzarəti ilə Məleykə Səfiyyə Məscidi adı ilə anılan məscid inşa etdirmişdir.
Vəfatı
10 noyabr 1618 tarixində vəfat etdi. Cənazəsi İstanbul Ayasofiya Məscidində, əri Sultan Muradın türbəsinə dəfn edildi. Ölüm səbəbi bilinmir.
Həmçinin bax
- サフィエ・スルタン // https://mairi.me/-/1014046.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Sefiyye Sultan teq 1550 10 noyabr 1618 Konstantinopol 12 Osmanli sultani III Muradin xanimi ve III Mehmedin anasi Valide sultan Sefiyye Sultanturk Safiye SultanValide sultanEvvelkiNurbanu SultanSonrakiXendan SultanSexsi melumatlarDogum tarixi teq 1550Vefat tarixi 10 noyabr 1618 1618 11 10 Vefat yeri Istanbul Osmanli imperiyasiDefn yeri Sultan Murad turbesi IstanbulFealiyyeti qul d Heyat yoldasi III MuradUsaqlari III Mehmed Humasah Sultan Aise Sultan Fatma Sultan Mihrimah SultanDini islam Vikianbarda elaqeli mediafayllarSaraydan onceki heyatiSofia Bellicui Baffo adi ile 1550 ci ilde Venesiyada dunyaya geldi Cox varliqli bir ailenin tek ovladi olan Sofia dovrune gore mukemmel bir tehsil almisdi Atasi Leonardo Baffo Korsika adasinin qubernatoru idi Hele 12 yasindayken Araliq denizinde gemiyle seyahet ederken Osmanli quldurlarina esir dusmusdur Bir il sonra Istanbuldaki Pera kole bazarina getirilen Sofianin gozelliyi dovrun haseki sultani Nurbanu Sultanin qulagina qeder gelib catir Manisa sancaqbeyi olan oglu sahzade Muradin III Murad dovlet islerinden uzaq passiv xarakterinden narahat olan anasi Nurbanu Sultan bir servet odeyerek 13 yasli Sofiani kole bazarindan satin alaraq saraya getirir Saraya gelisi 2 il boyunca dayanmadan heremxana tehili alan Sofianin adi deyisdirilerek menasi ari duru saf gozellik olan Sefiyye qoyulur 15 yasi tamam olduqda sahzade Murada teqdim edilen Sefiyye beline qeder uzanan sari saclari iri mavi gozleri uzun boyu ve qametli yerisi ile sahzadeni ozune asiq edir Haseki Sultanliq donemiSefiyye Sultan III Murad taxta kecdikde bas qadin olaraq paytaxta getirildi Gozelliyi ve zekasi ile qisa zamanda boyuk bir nufuz sahibi olan Sefiyye Sultanla yenice Valide Sultan olan Nurbanu Sultan arasinda ilk surtusmeler de mehz bu dovrde baslamisdi Sultan Murada her gun yeni cariyeler teqdim olunsa da Sefiyye Sultan gozden dusmedi Reqibleri ile mubarize apararken yavas yavas da dovlet islerine qarismaga baslayan Sefiyye Sultanin 1585 tarixinden sonra daha da guclendiyi qeyd olunur Sefiyye Sultan sadece dovletin daxili isleri ile yox hemcinin xarici siyaseti ile de maraqlanirdi Xarici dovletlerin hokmdarlari ile sexsen yazismalari oldugu bilinmekdedir Ingiltere kralicasi I Elizabeth ona 1593 tarixinde zinet esyalari ile bezenmis bir portretini yollamis cavab olaraq kralicaya gumus naxisli bir araba dolusu geyim qursaq yaqut ve incilerle bezenmis bir tac yollandi Bu tipli hediyyelesmeler onun valide sultanligi dovrunde de davam etdi Ingiltere elcisi Edward Bartonun valide sultana verdiyi hediyyelerle Istanbuldaki vezife bolgulerine tesir gosterdiyi bilinir Bele ki bu hediyyelesmeler oz neticesini verecek ve Sefiyye Sultan sarayda kralicanin en guclu destekcisi olaraq bilinecek Kralica 1599 tarixinde ona berbezekli bir at arabasi ve Iran cinsi bir pisik hediyye etmis Sefiyye Sultan da bu arabayla indiye qeder gorunmemis bir sekilde butun Istanbulu gezmisdir Sokullu Mehmed Pasanin oldurulmesi Sokullu 1574 tarixinde vefat eden II Selimin yerine kecen III Murad doneminde de sedrezemliyini davam etdirmisdi Lakin evvelki gucu yox idi cunki sultan da artiq onun reqiblerile is birliyi icinde idi Sokullu buna baxmayaraq bir cox siyasi ugurlara imza atdi Merakesi portuqallarin elinden xilas etdi Avstriyanin Osmanli sarayi daxilinde yaratdigi intriqalari aradan qaldirdi Ancaq ona qarsi tezyiqler artmisdi emisinin oglu Budin Beylerbeyi Sokullu Mustafa Pasa sebebsiz yere edam edilmisdi Sokullu Mehmed Pasa 11 oktyabr 1579 tarixinde dervis geyiminde bir yeniceri terefinden divan cixisi ureyinden xencerlenerek olduruldu Pasani olduren sexs derhal diger esgerler terefinden parcalanarken basda sultan olmaq uzre diger dovlet adamlari derhal iceri alindi Sokullu ise edilen butun yardimlara baxmayaraq heyatini itirdi Daha sonra Eyyub Sultan Mescidinde defn edildi Sefiyye Sultan ozellikle Sokullu Mehmed Pasanin 1579 tarixindeki olumunden sonra dovlet idaresinde olduqca onemli rol oynamisdir oglu III MehmedValide Sultanliq donemiSefiyye Sultan Valide sultanliq doneminde guclu rol oynamisdir 1595 tarixinde III Muradin vefati ve oglu III Mehmedin taxta kecmesiyle valide sultan olaraq dovlet icindeki gucunu daha da guclendirmisdir Erine ve onun olumunden sonraki dusmenlerine qarsi oglunu daim qorumusdur Hetta taxta sui qesd etmesi sebebi ile oz nevesi sahzade Mahmudu ve anasini ogluna etdiyi tezyiqlerle edam etdirmisdir Sultan III Mehmed onemli meselelerde anasi ile meslehetlesirdi Nurbanu Valide Sultan gunluk 2000 axca maas aldigi halda oglu Sefiyye Sultanin illiyini 3000 axcaya qaldirmisdir Dovlet adamlarindan rusvet ve hediyyeler alaraq memur teyinatlarina mudaxile etdiyi bilinmekdedir 1596 tarixinde Eyri seferine cixan III Mehmed 1 milyard axcaliq bir xezineni anasinin himayesine vermis Eyri qalasinin fethi xeberinin Istanbula gelmesile seherin butun yoxsul yetim ve dullarina sedeqe paylamis qurbanlar kesilmisdir Xarici siyasetde qaynanasi Nurbanu Valide Sultan kimi Venesiya yonlu siyaset yurutmusdur Sozsuz ki bu siyasetde venesiya elcilerinin ona verdiyi qiymetli hediyyelerin de payi az deyil Yemisci Hesen Pasanin edami Seyxulislam Sunullah Efendi ile Yemisci Hesen Pasa arasindaki cekisme neticesinde naraziliqlar getdikce artmis 1603 tarixinde cixan qarisiqliqlar zamani Sefiyye Sultan da cetin veziyyetde qaldi Usyancilar onun surgun edilmesini isteseler de padsah oz yaxin adamlarindan Qapiagasi Qezenfer aga ve Darusseade agasi Osman agani usyancilara teslim edib bu qarisiqligi yatirdi Daha sonra Sefiyye Sultanin sedrezem Yemisci Hesen Pasa ile yaranan anlasmazligi pasanin edam edilmesine getirib cixardi Boyuk Valide Sultanliq donemiOglu Sultan III Mehmedin vefatindan sonra valide sultanligi bitib boyuk valide sultanliq vezifesine yiyelendi Osmanli adet enenelerine gore kohne saraya getmeli olan Sefiyye Sultan bu guc ve iqtidardan el ceke bilmedi ve Handan Sultanin oglu I Ehmedin taxta cixmasina baxmayaraq heremxanani yene de ozu idare etmeye davam etdi Lakin bu gucu cox uzun cekmedi Bele ki I Ehmedin heremi olan Kosem Sultanin guclenmesi Sefiyye Sultani gozden dusurdu ve kohne saraya kocuruldu Sefiyye Valide Sultan terefinden temeli qoyulan Yeni Mescid ve ya Valide Sultan MescidiXeyriyye isleriSefiyye Sultan 9 aprel 1598 tarixinde Eminonunde Yeni Mescidin insaatinda xususi bir merasimle basladi ancaq oglunun olumu ve ozunun kohne saraya yollanmasi kulliyenin yarim qalmasina sebeb oldu Bu kulliye 1665 tarixinde IV Mehmedin anasi Turhan Xedice Sultan terefinden tamamlandi Bundan basqa Uskudarin Qaramanli kendinde bir mescid ve bir cesme tikdirmis erinin mescidinde Quran oxunmasi ucun bir xeyriyye cemiyyeti qurdurmusdur Elece de 1598 tarixinde oz adina bir medrese ve 1610 tarixinde Qahirede kolesi Osman aga nezareti ile Meleyke Sefiyye Mescidi adi ile anilan mescid insa etdirmisdir Vefati10 noyabr 1618 tarixinde vefat etdi Cenazesi Istanbul Ayasofiya Mescidinde eri Sultan Muradin turbesine defn edildi Olum sebebi bilinmir Hemcinin baxIII Murad III Mehmed Valide sultanlarサフィエ スルタン https mairi me 1014046