Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Gürcü Mehmed Paşa (ö. 7 aprel 1666) — IV Mehmed dövründə 7 ay 20 gün Osmanlı imperiyasının sədrəzəmi olmuş dövlət adamıdır.
| Gürcü Mehmed Paşa | |
|---|---|
| الجورجية محمد باشا | |
 Gürcü Mehmed Paşaya aid miniatür | |
| 30 oktyabr 1651 – 20 iyun 1652 | |
| Əvvəlki | Siyavuş Paşa |
| Sonrakı | Tarhuncu Sarı Əhməd Paşa |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 1556 |
| Vəfat tarixi | |
| Vəfat yeri | |
| Fəaliyyəti | siyasətçi |
| Həyat yoldaşı | |
| Dini | islam |
Həyatı
Qafqaz əsilli olan Mehmed ağa sədrəzəm Qoca Sənan Paşanın köləsi ikən sonralar öz istəyilə saraya alınmış, Əndərun təhsilini başa vurduqdan sonra sarayda müxtəlif vəzifələrdə xidmət göstərmişdir. Bilinən ilk xidməti (saray mətbəxində) olmuş, 1614-cü ilin iyulunda baş cəbəci seçilmişdir. Bu vəzifədə ikən Öküz Mehmed Paşanın şərq səfərinə qatılmış, 1617-ci ilin noyabrında baş çavuş olub paytaxta geri dönmüşdür. 1620-ci ilin fevralında qapıçıbaşı olaraq Gənc Osmanın Lehistan səfərində iştirak etdi. Bu illərdə sədarətə gətirilən Öküz Mehmed Paşa və ardından Gözəlcə Əli Paşaya sədarət möhürünü məhz Mehmed ağa vermişdir.
Biləcikli Mustafa Paşa sədarətə gətirildikdən sonra 1622-ci ilin avqustunda baş miraxur təyin olundu. 9 ay sonra isə Rumeli bəylərbəyi olaraq saraydan ayrıldı (may 1623). Sədrəzəm Çərkəz Mehmed Əli Paşanın rəhbərliyi ilə Abxaz Paşa üzərinə tərtiblənən səfərdə iştirak etdi, ardından Hafiz Əhməd Paşanın Bağdad mühasirəsinə qatıldı. Səfərin sonunda 1626-cı ildə vəzir rütbəsiylə Dəməşq bəylərbəyi seçildi. 1627-ci ilin oktyabrında Diyarbəkir bəylərbəyi, ertəsi il isə qübbə vəziri olaraq təyin olunub paytaxta çağırıldı (dekabr 1628). 1631-ci ilin oktyabrında Ərzurum, ardından Anadolu bəylərbəyliyinə gətirildi (1632). Bir müddət bu vəzifəsindən azad edilsə də, IV Muradın İrəvan səfərində (1635) Anadolu bəylərbəyi olaraq iştirak etdi. Səfər əsnasında Axısqa qalasının təmiri ilə vəzifələndirildi. 1637-ci ildə yenidən Ərzurum bəylərbəyi seçildi.
IV Muradın Bağdad səfərinə qatılanda heç bir vəzifədə deyildi, ancaq səfər əsnasında gətirildi. Bağdadın fəthindən sonra Anadolu bəylərbəyi seçildi (yanvar 1639). 25 fevral 1640 tarixində ikinci dəfə qübbə vəziri olan Mehmed Paşa bu vəzifədə ikən Ərzurum bəylərbəyi Nasuhpaşazadə Hüseyn Paşanın aradan qaldırılmasıyla vəzifələndirildi və ardından Şam bəylərbəyliyinə təyin olundu. Ancaq o illərdə sədrəzəm Sultanzadə Mehmed Paşa ilə münasibətləri korlanmış, bu səbəblə rütbəsi salınaraq Adana sancaqbəyi seçildi. 1645-1649 tarixlərində Şam, Hələb, Ərzurum bəylərbəyliklərində fəaliyyət göstərdi. Ardından yenidən İstanbula geri dönüb qübbə vəziri oldu.
IV Mehmedin səltənətində yaşının çox olmasına baxmayaraq Darüssəadə ağası Uzun Süleyman ağanın tövsiyəsilə 30 oktyabr 1651 tarixində sədarətə gətirildi. Ancaq yaşı 80-ə yaxın olan və dövrün mənbələrinə görə, divanın ən yaşlı vəziri olan Gürcü Mehmed Paşa iş görə bilməz vəziyyətdə idi. Sədarətə gətirilməsindəki əsas məqsəd isə Validə Turhan Sultanın dövlət məsələlərinə müdaxilə etmək istəyi idi. Gürcü Mehmed Paşa onların bütün əmrlərini yerinə yetirərək vəzifəsini qorumaq istəyirdi. Bu əsnada özünə rəqib olaraq gördüyü bütün dövlət adamlarını paytaxtdan uzaqlaşdırırdı. Tarhuncu Əhməd Paşanı həbs etdirdi, ardından Yanya və Saloniki sancaqbəyi olaraq təyin etdi. Şam bəylərbəyliyini qardaşı Cəfər Paşaya verərək, bu vəzifəni gözləyən Boynuyaralı Mehmed Paşanı göndərdi. Körpülü Mehmed Paşanın vəzirlik rütbəsini alaraq Köstəndil sancaqbəyi seçdi. Yenə dövrün mənbələrində dövlət xərclərini artırmaqla günahlandırılan Gürcü Mehmed Paşa Anadolu başqazısı Xocazadə Məsud Əfəndinin tövsiyəsilə vəzifədən alındı (20 iyun 1652). Divan məclisinin ardından saraydan ayrılmasına icazə verilmədi və həbs olundu.
Yeni sədrəzəm Tarhuncu Əhməd Paşa əvvəllər onu paytaxtdan uzaqlaşdıran Mehmed Paşanı iki ay Yeddiqüllə zindanlarında tutdu. Ardından yaşlı olması səbəbilə Şeyxülislam Bahai Mehmed Əfəndinin xahişi ilə bağışlandı və Oxrid sancağına göndərildi. Ertəsi il Dərviş Mehmed Paşanın sədarəti dönəmində bağışlanaraq paytaxta çağırıldı. Ancaq sədarətə gətirilməsi üçün bəzi işlərə adı qarışmış, bu səbəblə Timeşvar bəylərbəyi seçilərək mərkəzdən uzaqlaşdırıldı. 1655-ci ilin sentyabrınadək burada qalan Mehmed Paşa ardından paytaxta dönsə də, bir il keçmədən Kipr adasına göndərildi (aprel 1656). Bundan sonrakı həyatı haqqında dəqiq məlumat yoxdur. Paşanın ölüm xəbəri 7 aprel 1666 tarixində İstanbula çatdı. Vəfat edərkən yaşının 110 vəya 113 olduğu deyilir.
Mənbə
- Mühimme Defteri 90 (haz. Nezihi Aykut v.dğr.), İstanbul 1993, s. 65, 408;
- Topçular Kâtibi Abdülkādir (Kadrî) Efendi Tarihi (haz. Ziya Yılmazer), Ankara 2003, II, 753, 768, 808, 824, 967, 975, 1010, 1021, 1110, 1124, 1137;
- Kâtib Çelebi, Fezleke, II, 378, 381;
- Karaçelebizâde Abdülaziz Efendi, Ravzatü’l-ebrâr, Bulak 1248, s. 576, 583, 634, 636;
- a.mlf., Zeyl-i Ravzatü’l-ebrâr (haz. Nevzat Kaya, doktora tezi, 1990), İÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü, s. 131, 132, 148, 152, 160;
- Mehmed Halîfe, Târîh-i Gılmânî (haz. Ertuğrul Oral, doktora tezi, 2000), MÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü, s. 34, 42, 48;
- Vecîhî Hasan, Târih (haz. Ziya Akkaya, doktora tezi, 1957), AÜ DTCF, s. 114, 115, 117, 118, 236-237;
- Abdurrahman Abdi Paşa Vekāyi‘nâmesi (haz. Fahri Ç. Derin, doktora tezi, 1993), İÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü, s. 33-36, 75, 134, 192;
- Evliya Çelebi, Seyahatnâme (Dağlı), III, 188, 196, 208;
- Naîmâ, Târih, V, 168-176, 188-189, 191, 215-219, 225;
- Silâhdar, Târih, I, 183, 211, 333, 362, 373, 396;
- Hadîkatü’l-vüzerâ, s. 95-96;
- Müneccimbaşı, Sahâifü’l-ahbâr, III, 702, 733, 736;
- Şeyhî, Vekāyiu’l-fuzalâ, I, 600-601;
- Râşid, Târih, I, 118;
- Uzunçarşılı, Osmanlı Tarihi, III/2, s. 402-404;
- Fahri Ç. Derin, “Mehmed Paşa”, İA, VII, 587-588;
- A. H. de Groot, “Meĥmed Paѕћa, Gürғјü”, EI² (İng.), VI, 994-995.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Gurcu Mehmed Pasa o 7 aprel 1666 IV Mehmed dovrunde 7 ay 20 gun Osmanli imperiyasinin sedrezemi olmus dovlet adamidir Gurcu Mehmed Pasaالجورجية محمد باشاGurcu Mehmed Pasaya aid miniaturOsmanli sedrezemi30 oktyabr 1651 20 iyun 1652EvvelkiSiyavus PasaSonrakiTarhuncu Sari Ehmed PasaSexsi melumatlarDogum tarixi 1556Vefat tarixi 7 aprel 1666Vefat yeri Buda Osmanli imperiyasiFealiyyeti siyasetciHeyat yoldasi Atike Sultan Sultan Ibrahimin qizi Dini islamHeyatiQafqaz esilli olan Mehmed aga sedrezem Qoca Senan Pasanin kolesi iken sonralar oz isteyile saraya alinmis Enderun tehsilini basa vurduqdan sonra sarayda muxtelif vezifelerde xidmet gostermisdir Bilinen ilk xidmeti saray metbexinde olmus 1614 cu ilin iyulunda bas cebeci secilmisdir Bu vezifede iken Okuz Mehmed Pasanin serq seferine qatilmis 1617 ci ilin noyabrinda bas cavus olub paytaxta geri donmusdur 1620 ci ilin fevralinda qapicibasi olaraq Genc Osmanin Lehistan seferinde istirak etdi Bu illerde sedarete getirilen Okuz Mehmed Pasa ve ardindan Gozelce Eli Pasaya sedaret mohurunu mehz Mehmed aga vermisdir Bilecikli Mustafa Pasa sedarete getirildikden sonra 1622 ci ilin avqustunda bas miraxur teyin olundu 9 ay sonra ise Rumeli beylerbeyi olaraq saraydan ayrildi may 1623 Sedrezem Cerkez Mehmed Eli Pasanin rehberliyi ile Abxaz Pasa uzerine tertiblenen seferde istirak etdi ardindan Hafiz Ehmed Pasanin Bagdad muhasiresine qatildi Seferin sonunda 1626 ci ilde vezir rutbesiyle Demesq beylerbeyi secildi 1627 ci ilin oktyabrinda Diyarbekir beylerbeyi ertesi il ise qubbe veziri olaraq teyin olunub paytaxta cagirildi dekabr 1628 1631 ci ilin oktyabrinda Erzurum ardindan Anadolu beylerbeyliyine getirildi 1632 Bir muddet bu vezifesinden azad edilse de IV Muradin Irevan seferinde 1635 Anadolu beylerbeyi olaraq istirak etdi Sefer esnasinda Axisqa qalasinin temiri ile vezifelendirildi 1637 ci ilde yeniden Erzurum beylerbeyi secildi IV Muradin Bagdad seferine qatilanda hec bir vezifede deyildi ancaq sefer esnasinda getirildi Bagdadin fethinden sonra Anadolu beylerbeyi secildi yanvar 1639 25 fevral 1640 tarixinde ikinci defe qubbe veziri olan Mehmed Pasa bu vezifede iken Erzurum beylerbeyi Nasuhpasazade Huseyn Pasanin aradan qaldirilmasiyla vezifelendirildi ve ardindan Sam beylerbeyliyine teyin olundu Ancaq o illerde sedrezem Sultanzade Mehmed Pasa ile munasibetleri korlanmis bu sebeble rutbesi salinaraq Adana sancaqbeyi secildi 1645 1649 tarixlerinde Sam Heleb Erzurum beylerbeyliklerinde fealiyyet gosterdi Ardindan yeniden Istanbula geri donub qubbe veziri oldu IV Mehmedin seltenetinde yasinin cox olmasina baxmayaraq Darusseade agasi Uzun Suleyman aganin tovsiyesile 30 oktyabr 1651 tarixinde sedarete getirildi Ancaq yasi 80 e yaxin olan ve dovrun menbelerine gore divanin en yasli veziri olan Gurcu Mehmed Pasa is gore bilmez veziyyetde idi Sedarete getirilmesindeki esas meqsed ise Valide Turhan Sultanin dovlet meselelerine mudaxile etmek isteyi idi Gurcu Mehmed Pasa onlarin butun emrlerini yerine yetirerek vezifesini qorumaq isteyirdi Bu esnada ozune reqib olaraq gorduyu butun dovlet adamlarini paytaxtdan uzaqlasdirirdi Tarhuncu Ehmed Pasani hebs etdirdi ardindan Yanya ve Saloniki sancaqbeyi olaraq teyin etdi Sam beylerbeyliyini qardasi Cefer Pasaya vererek bu vezifeni gozleyen Boynuyarali Mehmed Pasani gonderdi Korpulu Mehmed Pasanin vezirlik rutbesini alaraq Kostendil sancaqbeyi secdi Yene dovrun menbelerinde dovlet xerclerini artirmaqla gunahlandirilan Gurcu Mehmed Pasa Anadolu basqazisi Xocazade Mesud Efendinin tovsiyesile vezifeden alindi 20 iyun 1652 Divan meclisinin ardindan saraydan ayrilmasina icaze verilmedi ve hebs olundu Yeni sedrezem Tarhuncu Ehmed Pasa evveller onu paytaxtdan uzaqlasdiran Mehmed Pasani iki ay Yeddiqulle zindanlarinda tutdu Ardindan yasli olmasi sebebile Seyxulislam Bahai Mehmed Efendinin xahisi ile bagislandi ve Oxrid sancagina gonderildi Ertesi il Dervis Mehmed Pasanin sedareti doneminde bagislanaraq paytaxta cagirildi Ancaq sedarete getirilmesi ucun bezi islere adi qarismis bu sebeble Timesvar beylerbeyi secilerek merkezden uzaqlasdirildi 1655 ci ilin sentyabrinadek burada qalan Mehmed Pasa ardindan paytaxta donse de bir il kecmeden Kipr adasina gonderildi aprel 1656 Bundan sonraki heyati haqqinda deqiq melumat yoxdur Pasanin olum xeberi 7 aprel 1666 tarixinde Istanbula catdi Vefat ederken yasinin 110 veya 113 oldugu deyilir MenbeMuhimme Defteri 90 haz Nezihi Aykut v dgr Istanbul 1993 s 65 408 Topcular Katibi Abdulkadir Kadri Efendi Tarihi haz Ziya Yilmazer Ankara 2003 II 753 768 808 824 967 975 1010 1021 1110 1124 1137 Katib Celebi Fezleke II 378 381 Karacelebizade Abdulaziz Efendi Ravzatu l ebrar Bulak 1248 s 576 583 634 636 a mlf Zeyl i Ravzatu l ebrar haz Nevzat Kaya doktora tezi 1990 IU Sosyal Bilimler Enstitusu s 131 132 148 152 160 Mehmed Halife Tarih i Gilmani haz Ertugrul Oral doktora tezi 2000 MU Sosyal Bilimler Enstitusu s 34 42 48 Vecihi Hasan Tarih haz Ziya Akkaya doktora tezi 1957 AU DTCF s 114 115 117 118 236 237 Abdurrahman Abdi Pasa Vekayi namesi haz Fahri C Derin doktora tezi 1993 IU Sosyal Bilimler Enstitusu s 33 36 75 134 192 Evliya Celebi Seyahatname Dagli III 188 196 208 Naima Tarih V 168 176 188 189 191 215 219 225 Silahdar Tarih I 183 211 333 362 373 396 Hadikatu l vuzera s 95 96 Muneccimbasi Sahaifu l ahbar III 702 733 736 Seyhi Vekayiu l fuzala I 600 601 Rasid Tarih I 118 Uzuncarsili Osmanli Tarihi III 2 s 402 404 Fahri C Derin Mehmed Pasa IA VII 587 588 A H de Groot Meĥmed Paѕћa Gurgјu EI Ing VI 994 995