Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Öküz Mehmed Paşa (1557, Konstantinopol, Osmanlı imperiyası – 1619, Konstantinopol) — I Əhməd və II Osman səltənətlərində 2 dəfə — ümumilikdə 3 il 7 gün müddətinə sədrəzəm olmuş Osmanlı dövlət adamı. I Əhmədin qızı Gövhər Sultanla evlənmiş, bu səbəbdən Kürəkən Mehmed Paşa olaraq da tanınmışdır. Nəsli günümüzə qədər davam edən Öküz Mehmed Paşa vəfat edəndə Ayşə və Əli adında iki övladı var idi.
| Öküz Mehmed Paşa | |
|---|---|
| ثور مهمد باسا | |
 | |
| 17 oktyabr 1614 – 17 noyabr 1616 | |
| Əvvəlki | Nasuh Paşa |
| Sonrakı | Maraşlı Xəlil Paşa |
| 18 yanvar 1619 – 23 dekabr 1619 | |
| Əvvəlki | Maraşlı Xəlil Paşa |
| Sonrakı | İstanköylü Çələbi (Gözəlcə) Əli Paşa |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | ? |
| Doğum yeri | İstanbul |
| Vəfat tarixi | |
| Vəfat yeri | |
| Fəaliyyəti | siyasətçi |
| Həyat yoldaşı | Gövhər Sultan |
| Rütbəsi | Admiral |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
İstanbulda öküz nalbəndliyi ilə məşğul olan Qara Həsən adlı bir kəndlinin oğludur. 1567-ci ildə saraya alınaraq burada təhsil almağa başlamışdır. Ardından müxtəlif vəzifələrə gətirilərək 1606-cı ildə silahdarlığa yüksəldi. I Əhməd dönəmində vəzirlik rütbəsi verildi və Yəmənli Həsən Paşanın yerinə 1 aprel 1607 tarixində Misir bəylərbəyi seçildi. Bu vəzifədə ikən bölgədə mərkəzi hakimiyyətə tabe olmayan siyasi qruplara qarşı siyasi tədbirlər gördü. Bu səbəbdən yerli qaynaqlarda ikinci Misir fatehi olaraq anılmışdır. 5 ilə yaxın davam etdirdiyi Misir bəylərbəyliyi illərində bölgədə güclü memarlıq fəaliyyəti ilə də məşğul olmuşdur.
Misirdə gördüyü xidmətləri mükafatlandırmaq üçün 1611-ci ilin sentyabrında paytaxta çağırıldı. Hələ yolda ikən Xəlil Paşanın yerinə kaptan-ı dərya olduğu haqda fərman aldı. Bu əsnada padşahın qızı Gövhər Sultana namizəd oldu. Paytaxtda qaldığı bu günlərdə Atmeydanında yerləşən İbrahim Paşa Sarayında qalmışdır. İstanbula möhtəşəm bir mərasimlə daxil olan Mehmed Paşa ilə Gövhər Sultanın nikahı o günlərdə bağlandı. 27 sentyabr 1612 tarixində sədrəzəm Nasuh Paşa ilə paytaxta gələn Səfəvi elçisini qarşılamaq üçün 900 nəfərlik heyəti ilə qarşılama mərasimində iştirak etmişdir. Nasuh Paşa ilə I Əhmədin böyük qızı Ayşə Sultanın 16 oktyabr 1612 tarixində baş tutan nikah mərasimində sədrəzəmin vəkili olmuş, nikahın ardından Ədirnəyə gedən I Əhmədin yerinə 5 ay müddətinə taxt naibi olmuşdur. Padşahın paytaxta dönməsinin ardından sahillərin təhlükəsizliyini təmin etmək məqsədilə Kipr və Beyrut istiqamətində səfərə çıxdı. Ancaq səfər dönüşü donanmadan ayrılan 10 gəminin Florensiya gəmilərinə hücum etməsi və ardından məğlub olması səbəbilə döndükdən bir neçə gün sonra ikinci vəzirlik rütbəsilə saxlanılmaqla kaptan-ı dəryalıqdan alındı.
Nəhayət, Nasuh Paşanın edamının ardından 17 oktyabr 1614 tarixində ilk dəfə sədrəzəm seçildi. Səfəvilərə elçi olaraq göndərilən İncili Mustafa Çavuşdan xəbər gəlməmiş, bu səbəblə Öküz Mehmed Paşa 23 aprel 1615 tarixində şərq səfərinə çıxmışdır.Ordu Üsküdarı keçdikdən sonra İncili Mustafa Çavuş və Səfəvi elçisi Qasım xanın sülh müqaviləsi və hədiyyələrlə Van qalasına gəldiyi xəbəri gəlsə də, səfər təxirə salınmadı. Sədrəzəm Mehmed Paşa Hələbdə qışladıqdan sonra 1616-cı ilin aprelində Mərəş, Hələb, Trablus və Adanadan gələn dəstələrlə birgə Ərzurum-Qars istiqamətində irəlilədi və sentyabr ayında İrəvan qalası önlərinə gəlib çıxdı. 55 gün davam edən mühasirə ordu təchizatlarının əksikliyi səbəbilə uğursuzluqla nəticələndi. Ardından Ərzuruma çəkilən ordu böyük itkilər verdi. Nəticədə bu uğursuz səfərin günahkarı görülən Öküz Mehmed Paşa 17 noyabr 1616 tarixində vəzifədən alındı. İstanbula döndükdən sonra bir müddət indiki Bəylərbəyi Sarayının da yerləşdiyi Stavroz Bağçalarındakı saraylardan birində yaşadı.II Osmanın cülus mərasimindən sonra sədrəzəm Xəlil Paşanın şikayəti ilə sədarət naibi olan Sofu Mehmed Paşanın yerinə Mehmed Paşa gətirildi. Ancaq gözlənilən ümidləri doğrultmayan Xəlil Paşa vəzifədən alındı və Öküz Mehmed Paşa sədrəzəm seçildi. 1619-cu ilin aprelində Səfəvi elçisi Qasım xanın da iştirakı ilə təntənəli bir divan məclisi keçirildi. İkinci sədarət dönəmində yürütdüyü maliyyə siyasətilə xəzinə dolmuş, sabiq sədrəzəm Xəlil Paşanın başladığı sülh danışıqları 29 sentyabr 1619 tarixində müsbət nəticələndi. Ancaq daha sonra kaptan-ı dərya Əli Paşa ilə aralarında yaranan anlaşılmazlıq səbəbilə 23 dekabr 1619 tarixində vəzifədən alındı və yerinə İstanköylü Əli Paşa sədrəzəmliyə gətirildi. Yeni sədrəzəm Mehmed Paşanın bütün mal-dövlətini müsadirə etmiş və paytaxtdan uzaqlaşdırmaq məqsədilə Hələb bəylərbəyi təyin etmişdi. Maliyyə baxımından çətin vəziyyətə düşən və xəstəliyə tutulan Mehmed Paşa Hələbdə keçirdiyi 1,5 illik dövrdə dövlət işlərilə yaxından maraqlana bilməmiş, işlərin çoxunu tarixçi Həsənbəyzadə Əhməd Paşa və kəndxudası görmüşdür. Çox keçmədən xəstəliyi səbəbilə vəfat etmişdir. Həyatda ikən tikdirdiyi türbəsinə dəfn olunmuş, şəxsi əşyaları vəsiyətinə görə, xanımı Gövhər Sultana göndərilmişdir.
İstinadlar
- Târîh-i Âl-i Osmân, s. 43
- Safî Mustafa, II, vr. 119a-139a
- Topçular Kâtibi Abdülkadir Efendi, s. 480–482
- Mehmed b. Mehmed er-Rûmî [Edirneli]nin Nuhbetü’t-tevârîh ve’l-ahbâr’ı, s. 685
- a.g.e., s. 715; Topçular Kâtibi Abdülkadir Efendi, s. 508–510
- Hasanbeyzâde Ahmed, II, 320; Târîh-i Âl-i Osmân, s. 44
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Okuz Mehmed Pasa 1557 Konstantinopol Osmanli imperiyasi 1619 Konstantinopol I Ehmed ve II Osman seltenetlerinde 2 defe umumilikde 3 il 7 gun muddetine sedrezem olmus Osmanli dovlet adami I Ehmedin qizi Govher Sultanla evlenmis bu sebebden Kureken Mehmed Pasa olaraq da taninmisdir Nesli gunumuze qeder davam eden Okuz Mehmed Pasa vefat edende Ayse ve Eli adinda iki ovladi var idi Okuz Mehmed Pasaثور مهمد باساOsmanli sedrezemi17 oktyabr 1614 17 noyabr 1616EvvelkiNasuh PasaSonrakiMarasli Xelil PasaIkinci seltenet dovru18 yanvar 1619 23 dekabr 1619EvvelkiMarasli Xelil PasaSonrakiIstankoylu Celebi Gozelce Eli PasaSexsi melumatlarDogum tarixi Dogum yeri IstanbulVefat tarixi 1621Vefat yeri KonstantinopolFealiyyeti siyasetciHeyat yoldasi Govher SultanRutbesi Admiral Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiIstanbulda okuz nalbendliyi ile mesgul olan Qara Hesen adli bir kendlinin ogludur 1567 ci ilde saraya alinaraq burada tehsil almaga baslamisdir Ardindan muxtelif vezifelere getirilerek 1606 ci ilde silahdarliga yukseldi I Ehmed doneminde vezirlik rutbesi verildi ve Yemenli Hesen Pasanin yerine 1 aprel 1607 tarixinde Misir beylerbeyi secildi Bu vezifede iken bolgede merkezi hakimiyyete tabe olmayan siyasi qruplara qarsi siyasi tedbirler gordu Bu sebebden yerli qaynaqlarda ikinci Misir fatehi olaraq anilmisdir 5 ile yaxin davam etdirdiyi Misir beylerbeyliyi illerinde bolgede guclu memarliq fealiyyeti ile de mesgul olmusdur Misirde gorduyu xidmetleri mukafatlandirmaq ucun 1611 ci ilin sentyabrinda paytaxta cagirildi Hele yolda iken Xelil Pasanin yerine kaptan i derya oldugu haqda ferman aldi Bu esnada padsahin qizi Govher Sultana namized oldu Paytaxtda qaldigi bu gunlerde Atmeydaninda yerlesen Ibrahim Pasa Sarayinda qalmisdir Istanbula mohtesem bir merasimle daxil olan Mehmed Pasa ile Govher Sultanin nikahi o gunlerde baglandi 27 sentyabr 1612 tarixinde sedrezem Nasuh Pasa ile paytaxta gelen Sefevi elcisini qarsilamaq ucun 900 neferlik heyeti ile qarsilama merasiminde istirak etmisdir Nasuh Pasa ile I Ehmedin boyuk qizi Ayse Sultanin 16 oktyabr 1612 tarixinde bas tutan nikah merasiminde sedrezemin vekili olmus nikahin ardindan Edirneye geden I Ehmedin yerine 5 ay muddetine taxt naibi olmusdur Padsahin paytaxta donmesinin ardindan sahillerin tehlukesizliyini temin etmek meqsedile Kipr ve Beyrut istiqametinde sefere cixdi Ancaq sefer donusu donanmadan ayrilan 10 geminin Florensiya gemilerine hucum etmesi ve ardindan meglub olmasi sebebile dondukden bir nece gun sonra ikinci vezirlik rutbesile saxlanilmaqla kaptan i deryaliqdan alindi Nehayet Nasuh Pasanin edaminin ardindan 17 oktyabr 1614 tarixinde ilk defe sedrezem secildi Sefevilere elci olaraq gonderilen Incili Mustafa Cavusdan xeber gelmemis bu sebeble Okuz Mehmed Pasa 23 aprel 1615 tarixinde serq seferine cixmisdir Ordu Uskudari kecdikden sonra Incili Mustafa Cavus ve Sefevi elcisi Qasim xanin sulh muqavilesi ve hediyyelerle Van qalasina geldiyi xeberi gelse de sefer texire salinmadi Sedrezem Mehmed Pasa Helebde qisladiqdan sonra 1616 ci ilin aprelinde Meres Heleb Trablus ve Adanadan gelen destelerle birge Erzurum Qars istiqametinde ireliledi ve sentyabr ayinda Irevan qalasi onlerine gelib cixdi 55 gun davam eden muhasire ordu techizatlarinin eksikliyi sebebile ugursuzluqla neticelendi Ardindan Erzuruma cekilen ordu boyuk itkiler verdi Neticede bu ugursuz seferin gunahkari gorulen Okuz Mehmed Pasa 17 noyabr 1616 tarixinde vezifeden alindi Istanbula dondukden sonra bir muddet indiki Beylerbeyi Sarayinin da yerlesdiyi Stavroz Bagcalarindaki saraylardan birinde yasadi II Osmanin culus merasiminden sonra sedrezem Xelil Pasanin sikayeti ile sedaret naibi olan Sofu Mehmed Pasanin yerine Mehmed Pasa getirildi Ancaq gozlenilen umidleri dogrultmayan Xelil Pasa vezifeden alindi ve Okuz Mehmed Pasa sedrezem secildi 1619 cu ilin aprelinde Sefevi elcisi Qasim xanin da istiraki ile tenteneli bir divan meclisi kecirildi Ikinci sedaret doneminde yurutduyu maliyye siyasetile xezine dolmus sabiq sedrezem Xelil Pasanin basladigi sulh danisiqlari 29 sentyabr 1619 tarixinde musbet neticelendi Ancaq daha sonra kaptan i derya Eli Pasa ile aralarinda yaranan anlasilmazliq sebebile 23 dekabr 1619 tarixinde vezifeden alindi ve yerine Istankoylu Eli Pasa sedrezemliye getirildi Yeni sedrezem Mehmed Pasanin butun mal dovletini musadire etmis ve paytaxtdan uzaqlasdirmaq meqsedile Heleb beylerbeyi teyin etmisdi Maliyye baximindan cetin veziyyete dusen ve xesteliye tutulan Mehmed Pasa Helebde kecirdiyi 1 5 illik dovrde dovlet islerile yaxindan maraqlana bilmemis islerin coxunu tarixci Hesenbeyzade Ehmed Pasa ve kendxudasi gormusdur Cox kecmeden xesteliyi sebebile vefat etmisdir Heyatda iken tikdirdiyi turbesine defn olunmus sexsi esyalari vesiyetine gore xanimi Govher Sultana gonderilmisdir IstinadlarTarih i Al i Osman s 43 Safi Mustafa II vr 119a 139a Topcular Katibi Abdulkadir Efendi s 480 482 Mehmed b Mehmed er Rumi Edirneli nin Nuhbetu t tevarih ve l ahbar i s 685 a g e s 715 Topcular Katibi Abdulkadir Efendi s 508 510 Hasanbeyzade Ahmed II 320 Tarih i Al i Osman s 44