Filipp Melanxton (alm. Philipp Melanchthon; 16 fevral 1497, Bretten – 19 aprel 1560, Vittenberq) — Almaniya humanisti, ilahiyyatçı və pedaqoqu, yevangelist reformator, lüteran teologiyasının sistemləşdiricisi, Lüterin əməkdaşı.
Filipp Melanxton | |
---|---|
alm. Philipp Melanchton | |
Doğum tarixi | 16 fevral 1497 |
Doğum yeri | |
Vəfat tarixi | 19 aprel 1560(63 yaşında) |
Vəfat yeri | |
Dəfn yeri |
|
Təhsili |
|
Fəaliyyəti | astronom, ilahiyyatçı, universitet müəllimi[d], astroloq, filosof, klassik filoloq[d], reformasiyaçı[d], yazıçı |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Həyatı
Gəncliyində artıq humanist olmuşdur. Melanxton, Lüterin təsiri altında, Reformasiyada əhəmiyyətli rol oynayan bir sıra siyasi və teoloji traktatların müəllifi kimi çıxış etmişdir. Melanxton bir sıra məktəb dərsliklərinin (yunan və latın qrammatikası, məntiq, ritorika, ilahiyyat, etika və s. üzrə) tərtibçisi, həmçinin Lüterin Müqəddəs kitabın alman dilinə tərcüməsinin iştirakçısı kimi tanınır. Melanxton yazılarında – "filisterist və cansız kabinet alimi"nin prototipi – Kopernik təlimlərinin qatı əleyhdarı kimi çıxış etmiş və dünyanın heliosentrik sistemini "şər və tanrısız bir fikir" hesab etmişdir. O, "bidətçilərin", qabaqcıl alimlərin təqib edilməsini qətiyyətlə bəyənirdi. Melanxton xüsusilə də həkim Servetin Kalvin tərəfindən yandırılmasını alqışlamış və bu hərəkətini "mömin və yaddaqalan bir nümunə" adlandırmışdır. Lüter kimi Melanxton da üsyankar kəndlilərə qarşı kəskin çıxış etmişdir. 1524-cü ildə inqilabçı kəndlilərin lideri Müntser Melanxtona məktubla müraciət etmişdir. Burada o, Melanxton və Lüteri kəndli hərəkatını boğmağa çalışmaqda ittiham etmişdir. 1525-ci ildə Pfals kürfürstünün təklifi ilə Melanxton alman kəndlilərinin "On iki tezis"ində irəli sürülən tələbləri tənqid etmişdir.
Melanxton XVI əsr Almaniyasında orta məktbələrin yaradılmasında böyük rol oynamışdır. Onun 1528-ci ildəki "Normal Sakson məktəbi planı"na əsasən, yeni yaradılmış latındilli "öyrənmə məktəbləri" öyrənmə peşələri adlanan peşələrə (kahinlər, hüquqşünaslar, müəllimlər və s.) hazırlamaq üçün fəaliyyət göstərirdi. Melanxton Vittenberqdə 40 illik professorluq fəaliyyəti dövründə minlərlə müəllim hazırlamışdır. Melanxtonun iştirakı ilə bir sıra Almaniya universitetləri transformasiya edilmiş və yenidən yaradılmışdır. Melanxtonun bu enerjili fəaliyyətinin əks tərəfi onun mütərəqqi məzmununun humanizmdən çıxarılması, yunan-latın təhsilinin "tamamilə tənəzzülə uğramış teologiyanı bərpa etmək üçün" uyğunlaşdırılması idi. Melanxton planına əsasən yaradılan məktəblərdə latın qrammatik formalarının öyrənilməsi hər şeyə üstünlük verirdi. Humanizm tənəzzülə uğrayaraq "siseronçuluğa" – qədim yazıçıların üslubunun köləyəbənzər təqlidinə çevrilmişdir.
İstinadlar
- Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- Меланхтон Филипп // Большая советская энциклопедия (rus.): [в 30 т.]. / под ред. А. М. Прохоров 3-е изд. Москва: Советская энциклопедия, 1969.
- Меланхтон // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] (3-е изд.). М.: Советская энциклопедия. гл. ред.: А. М. Прохоров. 1969–1978.
Əlavə ədəbiyyat
- Филипп Шафф. Современное христианство. Реформация в Швейцарии // История христианской церкви. 8. Санкт-Петербург: Библия для всех. пер. с англ. Рыбакова О.А., под ред. Цыганкова Ю.А. 2012 [History of the Christian Church]. 556. ISBN .
- Филипп Шафф. Современное христианство. Реформация в Швейцарии // История христианской церкви. 7. Санкт-Петербург: Библия для всех. пер. с англ. Рыбакова О.А., под ред. Цыганкова Ю.А. 2018 [History of the Christian Church]. 463. ISBN .
- Galle, «Versuch einer Charakteristik M.'s als Theologen» (Галле, 1840)
- Herrlinger, «Die Theologie M.'s» (Гота, 1879)
- A. Franck, «M., Praeceptor Germaniae» (Нердлинген, 1860)
- Hartfelder, «M., als Praeceptor Germaniae» (в «Monumenta Germaniae paedagogica», т. 7, Б., 1889)
- Bernhardt, «M., als Mathematiker und Physiker» (Виттенберг, 1865)
- Chr. E. Luthardt, «M.'s Arbeiten im Gebiete der Moral» (Лейпциг, 1885)
- Matthes, «Philipp M., sein Leben und Wirken aus den Quellen dargestellt» (Альтенбург, 1842; 2 изд., 1846)
- Meurer, «M.'s Leben» (Лейпциг, 1860; 2 изд., 1869)
- С. Schmidt, «Philipp M.'s Leben und ausgewählt Schriften» (Эльберфельд, 1861)
- Nisard, «Renaissance et reforme. Erasme, Th. Morus, M.» (3 изд., II., 1877)
Xarici keçidlər
- Vikianbarda Filipp Melanxton ilə əlaqəli mediafayllar var.
- Речь «О свободных искусствах» (1517).
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Filipp Melanxton alm Philipp Melanchthon 16 fevral 1497 Bretten 19 aprel 1560 Vittenberq Almaniya humanisti ilahiyyatci ve pedaqoqu yevangelist reformator luteran teologiyasinin sistemlesdiricisi Luterin emekdasi Filipp Melanxtonalm Philipp Melanchton Dogum tarixi 16 fevral 1497Dogum yeri BrettenVefat tarixi 19 aprel 1560 63 yasinda Vefat yeri Vittenberq Saksoniya elektoratligi Muqeddes Roma imperiyasiDefn yeri Butun Muqeddesler kilsesi d Tehsili Heydelberq Universiteti 1509 1512 Tubingen Universiteti 1512 1514 Fealiyyeti astronom ilahiyyatci universitet muellimi d astroloq filosof klassik filoloq d reformasiyaci d yazici Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiGencliyinde artiq humanist olmusdur Melanxton Luterin tesiri altinda Reformasiyada ehemiyyetli rol oynayan bir sira siyasi ve teoloji traktatlarin muellifi kimi cixis etmisdir Melanxton bir sira mekteb dersliklerinin yunan ve latin qrammatikasi mentiq ritorika ilahiyyat etika ve s uzre tertibcisi hemcinin Luterin Muqeddes kitabin alman diline tercumesinin istirakcisi kimi taninir Melanxton yazilarinda filisterist ve cansiz kabinet alimi nin prototipi Kopernik telimlerinin qati eleyhdari kimi cixis etmis ve dunyanin heliosentrik sistemini ser ve tanrisiz bir fikir hesab etmisdir O bidetcilerin qabaqcil alimlerin teqib edilmesini qetiyyetle beyenirdi Melanxton xususile de hekim Servetin Kalvin terefinden yandirilmasini alqislamis ve bu hereketini momin ve yaddaqalan bir numune adlandirmisdir Luter kimi Melanxton da usyankar kendlilere qarsi keskin cixis etmisdir 1524 cu ilde inqilabci kendlilerin lideri Muntser Melanxtona mektubla muraciet etmisdir Burada o Melanxton ve Luteri kendli herekatini bogmaga calismaqda ittiham etmisdir 1525 ci ilde Pfals kurfurstunun teklifi ile Melanxton alman kendlilerinin On iki tezis inde ireli surulen telebleri tenqid etmisdir Melanxton XVI esr Almaniyasinda orta mektbelerin yaradilmasinda boyuk rol oynamisdir Onun 1528 ci ildeki Normal Sakson mektebi plani na esasen yeni yaradilmis latindilli oyrenme mektebleri oyrenme peseleri adlanan peselere kahinler huquqsunaslar muellimler ve s hazirlamaq ucun fealiyyet gosterirdi Melanxton Vittenberqde 40 illik professorluq fealiyyeti dovrunde minlerle muellim hazirlamisdir Melanxtonun istiraki ile bir sira Almaniya universitetleri transformasiya edilmis ve yeniden yaradilmisdir Melanxtonun bu enerjili fealiyyetinin eks terefi onun mutereqqi mezmununun humanizmden cixarilmasi yunan latin tehsilinin tamamile tenezzule ugramis teologiyani berpa etmek ucun uygunlasdirilmasi idi Melanxton planina esasen yaradilan mekteblerde latin qrammatik formalarinin oyrenilmesi her seye ustunluk verirdi Humanizm tenezzule ugrayaraq siseronculuga qedim yazicilarin uslubunun koleyebenzer teqlidine cevrilmisdir IstinadlarBibliotheque nationale de France BnF identifikatoru fr aciq melumat platformasi 2011 Melanhton Filipp Bolshaya sovetskaya enciklopediya rus v 30 t pod red A M Prohorov 3 e izd Moskva Sovetskaya enciklopediya 1969 Melanhton Bolshaya sovetskaya enciklopediya v 30 t 3 e izd M Sovetskaya enciklopediya gl red A M Prohorov 1969 1978 Elave edebiyyatFilipp Shaff Sovremennoe hristianstvo Reformaciya v Shvejcarii Istoriya hristianskoj cerkvi 8 Sankt Peterburg Bibliya dlya vseh per s angl Rybakova O A pod red Cygankova Yu A 2012 History of the Christian Church 556 ISBN 978 5 7454 1274 5 Filipp Shaff Sovremennoe hristianstvo Reformaciya v Shvejcarii Istoriya hristianskoj cerkvi 7 Sankt Peterburg Bibliya dlya vseh per s angl Rybakova O A pod red Cygankova Yu A 2018 History of the Christian Church 463 ISBN 978 5 7454 1486 2 Galle Versuch einer Charakteristik M s als Theologen Galle 1840 Herrlinger Die Theologie M s Gota 1879 A Franck M Praeceptor Germaniae Nerdlingen 1860 Hartfelder M als Praeceptor Germaniae v Monumenta Germaniae paedagogica t 7 B 1889 Bernhardt M als Mathematiker und Physiker Vittenberg 1865 Chr E Luthardt M s Arbeiten im Gebiete der Moral Lejpcig 1885 Matthes Philipp M sein Leben und Wirken aus den Quellen dargestellt Altenburg 1842 2 izd 1846 Meurer M s Leben Lejpcig 1860 2 izd 1869 S Schmidt Philipp M s Leben und ausgewahlt Schriften Elberfeld 1861 Nisard Renaissance et reforme Erasme Th Morus M 3 izd II 1877 Xarici kecidlerVikianbarda Filipp Melanxton ile elaqeli mediafayllar var Rech O svobodnyh iskusstvah 1517