Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ağrılı aybaşılar olaraq da bilinən Dismenoreya menstruasiya (aybaşı) zamanı ortaya çıxan ifadə edir. Birincili və ikincili dismenoreya ayırd edilir. Aybaşı ağrıları ginekoloji diaqnostika üçün böyük önəm kəsb edir.
| Dismenoreya | |
|---|---|
 | |
| XBT-10 | N94.4, N94.6 |
| XBT-9 | 625.3 |
| DiseasesDB | 10634 |
| MedlinePlus | 003150 |
| MeSH | D004412 |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Simptomlar
Birincili dismenoreya
Birincili dismenoreya adətən (ilk menstruasiyadan) sonra başlayır və bəzən menopauzaya qədər davam edir. Menstural ağrı bədənin öz ağrı xəbərçiləri olan və uterusun (uşaqlığın) selikli qişasının rəddedilməsi zamanı uşaqlıq əzələlərinin yığılmasına səbəb olan prostaqlandinlər tərəfindən əmələ gəlir. Bu əzələ spazmı uşaqlığın zəif qan təchizatına səbəb olur, bu da ağrını əmələ gətirir. Emosional narahatlıq və stress simptomları ağırlaşdıra bilər. Birincili dismenoreyada menstruasiyanın özü ağrının səbəbidir. Xüsusilə çox arıq qadınlar menstruasiya dövrünün özəlliklə ilk bir neçə ilində qasıqüstü nahiyədə ağrı, baş ağrısı və halsızlıqdan əziyyət çəkirlər. Ağrı ürəkbulanması, şişkinlik hissi, qusma və ishalla da müşayiət oluna bilər.
İkincili dismenoreya
İkincili dismenoreya üzvi dəyişikliklər, keçirilmiş və ya mövcud ginekoloji xəstəliklərin nəticəsində yaranır. Endometrioz, , , , çanaq infeksiyaları kimi ginekoloji xəstəliklərlə yanaşı mexaniki (intrauterin cihaz, diafraqma) istifadəsi fonunda yarana bilər.
Müalicə
Şiddətli aybaşı ağrısı zamanı ilk növbədə ginekoloq tərəfindən üzvi xəstəliklər istisna edilməlidir.
- — , kimi qeyri-steroid iltihab əleyhinə dərman maddələri birincili dismenoreya zamanı ağrıkəsici kimi istifadə edilə bilər. Yan təsirlərinə ürəkbulanma, , ishal, daimi istifadə hallarında mədə xorası aiddir.
- Hormonal doğuş nəzarəti — oral kontraseptivlər birincili dismenoreya simptomlarını yaxşılaşdırır. Antiestrogen effekti təmin etmək üçün 6 ay müddətində rilizinq hormonların aqonistləri təyin edilə bilər.
- İstilik — İlıq duş qəbulu, qasıq nahiyəsinə isti su şüşəsinin tətbiqi, intravaginal istilik terapiyası uşaqlıq əzələlərindəki spazmı azaltmağa kömək edir.
- Maqnezium — qoz, buğda toxumu, paxlalılar orqanizmdə maqnezium səviyyəsini artıraraq spazmların qarşısını alır.
- Dəmir — aybaşından bir neçə gün əvvəl və aybaşı zamanı dəmir qəbulunun müvəqqəti artırılması qan əmələgəlmə prosesini intensivləşdirir, beləliklə qısamüddətli qanazlığı səbəbindən yaranan yorğunluq, halsızlıq kimi simptomları aradan qaldırır.
- Çobanyastığı çiçəkləri (Matricaria recutita), gicitkən (Urtica), novruzçiçəyi (Primula), boymadərən (Achillea), (Alchemilla mollis), dərman ballınanəsi (Melissa officinalis), adi qarağat (Ribes uva-crispa) kimi dərman bitkiləri aybaşı ağrılarını yüngülləşdirməyə kömək edir.
- , meditasiya, gimnastika kimi rahatlama texnikaları aybaşı spazmlarını yüngülləşdirə bilər. Ayağın iç tərəfində, dizin aşağısında əl genişliyində resfleks sahəsi mövcuddur. Gün ərzində bir-neçə dəfə bu nahiyəyə basmaqla ağır qanama və spazmları azaltmaq mümkündür. Bu metodların təsiri isbat edilməmişdir.
Menstruasiya pozğunluqları
- Amenoreya — 6 ay və daha uzun müddət aybaşının olmaması;
- — aybaşı qanamasının az miqdarda olması;
- — aybaşı qanamasının həddindən çox olması.
İstinadlar
- : Die Gynäkologie, Springer, 2006, S. 304, , hier online 2014-08-12 at the Wayback Machine
- W. Dick Die psychische Form der Dysmenorrhoe und deren hypnotische Behandlung, 1924 online 2023-07-07 at the Wayback Machine
- Pierre E. Frevert, Psychosomatische Aspekte der Gynäkologie und Geburtshilfe, 2009 online 2022-01-26 at the Wayback Machine (PDF; 173 kB).
- Marjoribanks J, Ayeleke RO, Farquhar C, Proctor M. "Nonsteroidal anti-inflammatory drugs for dysmenorrhoea". The Cochrane Database of Systematic Reviews (7). July 2015: CD001751. doi:10.1002/14651858.CD001751.pub3. PMC 6953236. PMID 26224322.
- Rossi S, editor. 2006. Adelaide: Australian Medicines Handbook; 2006. ISBN
- Archer DF. "Menstrual-cycle-related symptoms: a review of the rationale for continuous use of oral contraceptives". Contraception. 74 (5). November 2006: 359–66. doi:10.1016/j.contraception.2006.06.003. PMID 17046376.
- Harel Z. "Dysmenorrhea in adolescents and young adults: etiology and management". Journal of Pediatric and Adolescent Gynecology. 19 (6). December 2006: 363–71. doi:10.1016/j.jpag.2006.09.001. PMID 17174824.
- Parazzini F, Di Martino M, Pellegrino P. "Magnesium in the gynecological practice: a literature review". Magnes Res. 30 (1). 2017: 1–7. doi:10.1684/mrh.2017.0419. PMID 28392498.
- Hildegard Hofmann, Christine Geist (Hrsg.): Geburtshilfe und Frauenheilkunde: Lehrbuch für Gesundheitsberufe, Verlag Walter de Gruyter, 1998, S. 200
- Ursel Bühring, Praxis-Lehrbuch Heilpflanzenkunde: Grundlagen – Anwendung – Therapie, Georg Thieme Verlag, 2014, Abschnitte 29.2.2.8, 20.6.2.5, 29.2.6.5 und andere
- Lee et al. J Pain Symptom Manage. 2011 Apr 29.
- Gharloghi et al. Patient Prefer Adherence. 2012;6:137–142.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Agrili aybasilar olaraq da bilinen Dismenoreya menstruasiya aybasi zamani ortaya cixan ifade edir Birincili ve ikincili dismenoreya ayird edilir Aybasi agrilari ginekoloji diaqnostika ucun boyuk onem kesb edir DismenoreyaXBT 10 N94 4 N94 6XBT 9 625 3DiseasesDB 10634MedlinePlus 003150MeSH D004412 Vikianbarda elaqeli mediafayllarSimptomlarBirincili dismenoreya Birincili dismenoreya adeten ilk menstruasiyadan sonra baslayir ve bezen menopauzaya qeder davam edir Menstural agri bedenin oz agri xebercileri olan ve uterusun usaqligin selikli qisasinin reddedilmesi zamani usaqliq ezelelerinin yigilmasina sebeb olan prostaqlandinler terefinden emele gelir Bu ezele spazmi usaqligin zeif qan techizatina sebeb olur bu da agrini emele getirir Emosional narahatliq ve stress simptomlari agirlasdira biler Birincili dismenoreyada menstruasiyanin ozu agrinin sebebidir Xususile cox ariq qadinlar menstruasiya dovrunun ozellikle ilk bir nece ilinde qasiqustu nahiyede agri bas agrisi ve halsizliqdan eziyyet cekirler Agri urekbulanmasi siskinlik hissi qusma ve ishalla da musayiet oluna biler Ikincili dismenoreya Ikincili dismenoreya uzvi deyisiklikler kecirilmis ve ya movcud ginekoloji xesteliklerin neticesinde yaranir Endometrioz canaq infeksiyalari kimi ginekoloji xesteliklerle yanasi mexaniki intrauterin cihaz diafraqma istifadesi fonunda yarana biler MualiceSiddetli aybasi agrisi zamani ilk novbede ginekoloq terefinden uzvi xestelikler istisna edilmelidir kimi qeyri steroid iltihab eleyhine derman maddeleri birincili dismenoreya zamani agrikesici kimi istifade edile biler Yan tesirlerine urekbulanma ishal daimi istifade hallarinda mede xorasi aiddir Hormonal dogus nezareti oral kontraseptivler birincili dismenoreya simptomlarini yaxsilasdirir Antiestrogen effekti temin etmek ucun 6 ay muddetinde rilizinq hormonlarin aqonistleri teyin edile biler Istilik Iliq dus qebulu qasiq nahiyesine isti su susesinin tetbiqi intravaginal istilik terapiyasi usaqliq ezelelerindeki spazmi azaltmaga komek edir Maqnezium qoz bugda toxumu paxlalilar orqanizmde maqnezium seviyyesini artiraraq spazmlarin qarsisini alir Demir aybasindan bir nece gun evvel ve aybasi zamani demir qebulunun muveqqeti artirilmasi qan emelegelme prosesini intensivlesdirir belelikle qisamuddetli qanazligi sebebinden yaranan yorgunluq halsizliq kimi simptomlari aradan qaldirir Cobanyastigi cicekleri Matricaria recutita gicitken Urtica novruzciceyi Primula boymaderen Achillea Alchemilla mollis derman ballinanesi Melissa officinalis adi qaragat Ribes uva crispa kimi derman bitkileri aybasi agrilarini yungullesdirmeye komek edir meditasiya gimnastika kimi rahatlama texnikalari aybasi spazmlarini yungullesdire biler Ayagin ic terefinde dizin asagisinda el genisliyinde resfleks sahesi movcuddur Gun erzinde bir nece defe bu nahiyeye basmaqla agir qanama ve spazmlari azaltmaq mumkundur Bu metodlarin tesiri isbat edilmemisdir Menstruasiya pozgunluqlariAmenoreya 6 ay ve daha uzun muddet aybasinin olmamasi aybasi qanamasinin az miqdarda olmasi aybasi qanamasinin heddinden cox olmasi Istinadlar Die Gynakologie Springer 2006 S 304 ISBN 3 540 25664 4 hier online 2014 08 12 at the Wayback Machine W Dick Die psychische Form der Dysmenorrhoe und deren hypnotische Behandlung 1924 online 2023 07 07 at the Wayback Machine Pierre E Frevert Psychosomatische Aspekte der Gynakologie und Geburtshilfe 2009 online 2022 01 26 at the Wayback Machine PDF 173 kB Marjoribanks J Ayeleke RO Farquhar C Proctor M Nonsteroidal anti inflammatory drugs for dysmenorrhoea The Cochrane Database of Systematic Reviews 7 July 2015 CD001751 doi 10 1002 14651858 CD001751 pub3 PMC 6953236 PMID 26224322 Rossi S editor 2006 Adelaide Australian Medicines Handbook 2006 ISBN 0 9757919 2 3 Archer DF Menstrual cycle related symptoms a review of the rationale for continuous use of oral contraceptives Contraception 74 5 November 2006 359 66 doi 10 1016 j contraception 2006 06 003 PMID 17046376 Harel Z Dysmenorrhea in adolescents and young adults etiology and management Journal of Pediatric and Adolescent Gynecology 19 6 December 2006 363 71 doi 10 1016 j jpag 2006 09 001 PMID 17174824 Parazzini F Di Martino M Pellegrino P Magnesium in the gynecological practice a literature review Magnes Res 30 1 2017 1 7 doi 10 1684 mrh 2017 0419 PMID 28392498 Hildegard Hofmann Christine Geist Hrsg Geburtshilfe und Frauenheilkunde Lehrbuch fur Gesundheitsberufe Verlag Walter de Gruyter 1998 S 200 Ursel Buhring Praxis Lehrbuch Heilpflanzenkunde Grundlagen Anwendung Therapie Georg Thieme Verlag 2014 Abschnitte 29 2 2 8 20 6 2 5 29 2 6 5 und andere Lee et al J Pain Symptom Manage 2011 Apr 29 Gharloghi et al Patient Prefer Adherence 2012 6 137 142