Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Diareya və ya ishal — boş, sulu və tez-tez baş verən nəcis . Başqa sözlə gün ərzində 250 qramdan çox nəcis ifrazı diareya hesab edilə bilər. Həftədə 3 dəfədən gündə 3 dəfəyə qədər nəcis ifrazı normal hesab edilə bilər. Həftədən az davam edən diareya kəskin diarreya adlanır. Əgər diareya 4 həftədən çox davam edirsə bu xroniki diareya adlanır. Dünyada bir və ya çox epizodlu diareyadan il ərzində bir milyarddan çox insan əziyyət çəkir. Amerika Birləşmiş Ştatlarında il ərzində diareyası olan hər 100 milyon insandan yarısı işində fasilə verməli olur, 10%-i həkimlə məsləhətləşir, 250000-i xəstəxanaya qəbul olunur, 3000-i (xüsusilə yaşlılar) dünyasını dəyişir.
| Diareya | |
|---|---|
 | |
| XBT-10 | K59.1, A09 |
| XBT-9-KM | 787.91, 009.2 |
| OMIM | 123400 |
| DiseasesDB | 3742 |
| MedlinePlus | 003126 |
| MeSH | D003967 |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Yaşlı insanlarda diareya adətən mülayim gedişə malik və fəsadsız tez bir zamanda aradan qalxır. Amma uşaqlarda, xüsusilə də 3 yaşından kiçik olanlarda diareya tez bir zamanda dehidratasiyaya gətirib çıxara bilər. Sanitariya qaydalarına əməl edilməməsi üzündən baş verən infeksion diareya il ərzində xüsusilə də inkişaf etməkdə olan ölkələrdə 5–8 milyon uşağın həyatını alır.
Səbəblər
Diareyanın ən çox rast gəlinən səbəbi virus mənşəli qastroenteritlərdir. Virus infeksiyası mülayim hesab edilir və bir neçə gün ərzində spontan olaraq aradan qalxır. Bu hala bəzən mədə qripi də deyirlər. Virus qastroenteriti adətən məktəbdə, məhəllədə və ya ailədə mini-epidemiya şəklində baş verir.
Qida zəhərlənməsi və səyahətdə olmaq diareyanın digər tez-tez rast gəlinən səbəblərindəndir. Bu növ diareyalar bir qayda olaraq bakteriya və parazitlərlə çirklənmiş qida məhsullarının və ya içkilərin qəbulu üzündən baş verir.
Diareyanın digər səbəbi dərman maddələrinin qəbulu ola bilər. Bu dərmanlara aşağıdakıları qoymaq olar: antibiotiklər, laksativlər (laktuloza), maqnezium tərkibli antiasid dərmanlar (magnesiumhydroxid), ürək qlikozidləri (digitoxin, digoxin), methylxanthine (theophyllin), sidikqovucular (furosemid), qalxanabənzər vəzi hormonları (thyroxin), xərçəng əleyhinə sitostatik dərmanlar.
Bir çox xəstəliklər mövcuddur ki, onların əsas əlamətlərindən biri diareyadır. Bu xəstəliklərin diaqnozu sizin həkim tərəfindən aparılan diaqnostik tədbirlərdən sonra müəyyənləşdiriləcəkdir. Aşağıdakı xəstəliklər diareya törədə bilər:
- Laktosaya qarşı dözümsüzlük kimi malabsorbsiya sindromları
- İltihabi bağırsaq xəstəlikləri (kron xəstəliyi və xoralı kolit)
- Qıcıqlanmış bağırsaq sindromu
- Seliak xəstəliyi
- Zollinger-Ellison sindromu
- Avtomatik veya diabetic neyropatiya kimi sinir pozğunluğu
- Karsinoid sindromu
- Qastroektomiya (mədənin hissəvi çıxarılması)
- Yüksək dozalı radiasiya terapiyası
- Nəzarət olunmayan bağırsaq hərəkətləri
- Mədə ağrısı
- şiddətli qarın krampları
- ürəkbulanma
- başgicəllənmə
- Nəcisdə selikli qişanın görünüşü və yağlı bir quruluşa sahib olması
- Üşümə və qızdırma
- Qusma
- Nadir hallarda qanlı nəcis
- Qarın boşluğunda şişkinlik və sıx qaz yığılması
Mənbə
- Yates J. Traveler's diarrhea. Am Fam Physician. 2005; 71(11): 2095–2100.
- Guerrant RL. Practice guidelines for the management of infectious diarrhea. Clin Infect Dis. 2001; 32(3): 331–351.
- Kamat D. Prevention and management of travelers' diarrhea. Dis Mon. 2006;52:289–302.
- Cemre sağlamlıq
- Proctor DD. Approach to the patient with gastrointestinal disease. In: Goldman: Cecil Medicine. 23rd ed. Philadelphia, Pa: Saunders; 2007:chap 134.
İstinadlar
- Disease Ontology (ing.). 2016.
- Ағ исһал // Azərbaycan Sovet Ensiklopediyası: [10 ҹилддә]. I ҹилд: А—Балзак. Бакы: Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасынын Баш Редаксијасы. Баш редактор: Ҹ. Б. Гулијев. 1976. С. 93.
- İmanova S.S., Bayramov N.Y. Düz bağırsaq və anal nahiyənin cərrahi xəstəlikləri (PDF). Bakı: Təbib. 2017. 127. ISBN .
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Diareya ve ya ishal bos sulu ve tez tez bas veren necis Basqa sozle gun erzinde 250 qramdan cox necis ifrazi diareya hesab edile biler Heftede 3 defeden gunde 3 defeye qeder necis ifrazi normal hesab edile biler Hefteden az davam eden diareya keskin diarreya adlanir Eger diareya 4 hefteden cox davam edirse bu xroniki diareya adlanir Dunyada bir ve ya cox epizodlu diareyadan il erzinde bir milyarddan cox insan eziyyet cekir Amerika Birlesmis Statlarinda il erzinde diareyasi olan her 100 milyon insandan yarisi isinde fasile vermeli olur 10 i hekimle meslehetlesir 250000 i xestexanaya qebul olunur 3000 i xususile yaslilar dunyasini deyisir DiareyaXBT 10 K59 1 A09XBT 9 KM 787 91 009 2OMIM 123400DiseasesDB 3742MedlinePlus 003126MeSH D003967 Vikianbarda elaqeli mediafayllar Yasli insanlarda diareya adeten mulayim gedise malik ve fesadsiz tez bir zamanda aradan qalxir Amma usaqlarda xususile de 3 yasindan kicik olanlarda diareya tez bir zamanda dehidratasiyaya getirib cixara biler Sanitariya qaydalarina emel edilmemesi uzunden bas veren infeksion diareya il erzinde xususile de inkisaf etmekde olan olkelerde 5 8 milyon usagin heyatini alir SebeblerDiareyanin en cox rast gelinen sebebi virus menseli qastroenteritlerdir Virus infeksiyasi mulayim hesab edilir ve bir nece gun erzinde spontan olaraq aradan qalxir Bu hala bezen mede qripi de deyirler Virus qastroenteriti adeten mektebde mehellede ve ya ailede mini epidemiya seklinde bas verir Qida zeherlenmesi ve seyahetde olmaq diareyanin diger tez tez rast gelinen sebeblerindendir Bu nov diareyalar bir qayda olaraq bakteriya ve parazitlerle cirklenmis qida mehsullarinin ve ya ickilerin qebulu uzunden bas verir Diareyanin diger sebebi derman maddelerinin qebulu ola biler Bu dermanlara asagidakilari qoymaq olar antibiotikler laksativler laktuloza maqnezium terkibli antiasid dermanlar magnesiumhydroxid urek qlikozidleri digitoxin digoxin methylxanthine theophyllin sidikqovucular furosemid qalxanabenzer vezi hormonlari thyroxin xerceng eleyhine sitostatik dermanlar Bir cox xestelikler movcuddur ki onlarin esas elametlerinden biri diareyadir Bu xesteliklerin diaqnozu sizin hekim terefinden aparilan diaqnostik tedbirlerden sonra mueyyenlesdirilecekdir Asagidaki xestelikler diareya torede biler Laktosaya qarsi dozumsuzluk kimi malabsorbsiya sindromlari Iltihabi bagirsaq xestelikleri kron xesteliyi ve xorali kolit Qiciqlanmis bagirsaq sindromu Seliak xesteliyi Zollinger Ellison sindromu Avtomatik veya diabetic neyropatiya kimi sinir pozgunlugu Karsinoid sindromu Qastroektomiya medenin hissevi cixarilmasi Yuksek dozali radiasiya terapiyasi Nezaret olunmayan bagirsaq hereketleri Mede agrisi siddetli qarin kramplari urekbulanma basgicellenme Necisde selikli qisanin gorunusu ve yagli bir qurulusa sahib olmasi Usume ve qizdirma Qusma Nadir hallarda qanli necis Qarin boslugunda siskinlik ve six qaz yigilmasiMenbeYates J Traveler s diarrhea Am Fam Physician 2005 71 11 2095 2100 Guerrant RL Practice guidelines for the management of infectious diarrhea Clin Infect Dis 2001 32 3 331 351 Kamat D Prevention and management of travelers diarrhea Dis Mon 2006 52 289 302 Cemre saglamliq Proctor DD Approach to the patient with gastrointestinal disease In Goldman Cecil Medicine 23rd ed Philadelphia Pa Saunders 2007 chap 134 IstinadlarDisease Ontology ing 2016 Ag isһal Azerbaycan Sovet Ensiklopediyasi 10 ҹilddә I ҹild A Balzak Baky Azәrbaјҹan Sovet Ensiklopediјasynyn Bash Redaksiјasy Bash redaktor Ҹ B Guliјev 1976 S 93 Imanova S S Bayramov N Y Duz bagirsaq ve anal nahiyenin cerrahi xestelikleri PDF Baki Tebib 2017 127 ISBN 978 9952 536 24 9 Xarici kecidler