Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Düşmüş mələklər — Yəhudilikdə bəzi pis mələklərin Şeytanın hökmranlığı altında olduğuna və Cinlərin “düşmüş mələklər” olduğu inancı mövcuddur.
Yəhudilikdə
Yəhudi inancında düşmüş mələklərin özünə məxsus yeri vardır. Bu mələklər haqqında ən geniş məlumat Hanokun kitabında yer alıb. Hanok kitabında Tanrı oğulları olaraq bildirilən bu mələklər insan qızlarından xoşladıqları üçün yerə enirlər. Mənbələrdə yerə enən mələklərin sayı 200-ə qədər olduğu qeyd olunur. Bu mələklər özlərinə həyat yoldaşları seçib onlarla evlənirlər, bu evlilikdən böyük divlər dünyaya gəlir. Divlər hər şeyi yeməsinə baxmayaraq doymaq bilmirlər və insanlara hücum edirlər. Hətta doymaq bilmədikləri üçün bir-birlərinə hücum edərək qanlarını içirlər. Hanokun kitabının IX bölümündə isə yerdəki ölən şəxslərin ruhlarının hararyının Cənnətin qapılarına qədər yüksəldiyi bildirilir. Bunu görən baş mələklər (Gabriel, Uriel, Rafael, və d.) Tanrının bunun qarşısını almasını istəyirlər. Bundan sonra Tanrı vəzifəli baş mələklərdən olan Urieli Nuh peyğəmbərə böyük tufana hazırlaşmaq üçün, Rafaeli Azazeli tutaraq “Dudaeldəki" çöldə hədis etməsi üçün, Cəbrayılı düşmüş mələklərdən dünyaya gələn divləri insanların arasından çıxarmaq üçün və Mikayılı isə Semyaza ilə gələn mələkləri cəzalandırmaq üçün göndərir. Hanok kitabında baş verən bu hadisələr Semyaza və Azazel ilə əlaqələndirilir. Eyni zamanda düşmüş mələklərin harada qalmasından və son gedəcəkləri yerin hara olmasına da yer verilir. Belə ki, Hanokun dünya və Şeola etdiyi səfərlərində birlikdə olduğu Uriel ilə olan dialoqundan düşmüş mələklərin qaldığı yer böyük atəşlərin yandığı və ortasında böyük bir çuxurun olduğu yer olaraq təsvir olunur. Bu mələklərin Qiyamət günündə hesaba çəkiləcəkləri də qeyd olunur.Tövratın yaradılış bölümündə də Düşmüş mələklərdən bəhs olunur. Belə ki, burada ilahi varlıqların insan qızlarının gözəlliyini görüb onlarla evlənməsindən və uşağ sahibi olmalarından bəhs olunur. Eyni zamanda bəzi mənbələrdə düşmüş mələklərin liderləri ilə bağlı fərqli fikirlər mövcuddur. Belə ki, Samhazai və Azazelin Mahlatın qızı Nama və Adəm peyğəmbərin ilk həyat yoldaşı olduğu fikiri irəli sürülən Lilit tərəfindən aldadılaraq yoldan çıxarıldığı qeyd olunur. Düşmüş mələklər kimi isə Samael, Lusifer, Samhazai, Azazel və Semyazanın adlarını çəkmək olar. İndi isə bu mələkləri daha dərindən incələməyə çalışaq.
Azazel: bu mələyin adı Levililər bölümündə keçir. Mətnlərdə Tanrı ilə bərabər buna da qurban kəsiləcək və xalqın günahlarının bağışlanması üçün ona göndəriləcəyi qeyd olunur. O, Samyaza bağlı olacağına əhd etmiş, Tanrıya üsyan olaraq insan qızı almışdır. Həmçinin kişilərə savaşmağı, qadınlara bəzənməyi öyrətmişdir. Bu hərəkətlərin nəticəsi Böyük Tufana gətirib çıxarmışdır.
Semyaza: bu mələk Tanrının oğullarından biri olub, üsyankar mələklərin liderin olaraq qəbul edilir. Mənbələrdə tövbə etdiyi və Cənnətlə dünya arasında ayaqları yuxarı başı isə aşağı şəkildə günümüzdə Yunanların “Orian" adı verilən quyruqlu ulduzu əmələ gətirdiyi qeyd olunur. Yenoxun kitabında onun Mikayıl tərəfindən cəzalandırılmasından bəhs olunur.
Asmodeus: pis ruh və iblisdir. Talmudda adı çəkilir. Daha çox yeni ailə qurmuş gənclərin arasını pozan, qısqanclıq yaradan şeytandır, həmçinin sərxoş, əxlaqsız və androgin varlıq olduğu qəbul olunur. Süleyman peyğəmbəri ömrünün sonunda azdıran budur. Rafael tərəfindən cəzalandırmışdır.
Lilit: Tanaxda adı çəkilən varlıqlardan biridir. Tam olaraq nə cin nə də mələk olduğu bilinmir. Mənbələrdə Adəm peyğəmbərin Həvvadan əvvəlki həyat yoldaşı olaraq bilinən Lilit kişiləri təhrik edən, hamilə qadınlara və uşaqlara ziyan verən bir cin olaraq xarakterizə etmişdir. Eyni zamanda mənbələrdə Samhazai və Azazeli yoldan çızaran iki iblis qadından biri olaraq qeyd edilir.
Samael: Yəhudi inancında şeytanı ifadə etmək üçün Satan, Aşmadey, Malah Amavet və Samael adları istifadə olunmuşdur. inanca görə Samaelin vəzifəsi yaxşı ilə pis arasında insanların seçim etməsinə yardım etməkdir. Eyni zamanda bu mələyin Yaqub peyğəmbərlə səhərə qədər güləşmiş mələk olacağı fikiri də mövcuddur. Bu mələyin Tanrı tərəfindən müqəddəs işıqla yaradıldığı, və bu işığın onun soyundan gələnlərin üzünə vurduğu bildirir. Bununla yanaşı Tövratın yaradılış hissəsində bəhs edilən Adəmin cənnətdən çıxarılması məsələsi Samael/Şeytan ilə əlaqələndirilmişdir. Belə ki, inanca görə qısqanclığı ucbatından Həvvanı aldatmaq üçün məhz ilanı Samael göndərmişdir.
Lusifer: Əhdi-Ətiqdə bu mələkdən iki yerdə bəhs olunur. İşaya kitabında: “ey parlaq ulduz, səhərin oğlu, göylərdən necə düşdün, sən ki millətləri alt-üst edirdin necə yerə yıxıldın" sözləri Lusiferə aid olunur. Bu ifadələr onun ilk əvvəl Cənnətdən qovulub yer üzünə düşməsinə daha sonra isə Şeola endirilməsinə aid olunur. Bundan başqa Hezekiel kitabında da Lusiferdən bəhs olunur, ancaq adı çəkilmir.
Xristianlıqda
Yəhudilikdə olduğu kimi Xristianlıqda da düşmüş mələklərdən bəhs olunur. Bununla bağlı Petrusun ikinci məktubunda Düşmüş mələklərin günah işlədikləri üçün Tanrı tərəfindən onlara aman verilmədiyi, Cəhənnəmə atılaraq zəncirləəndiyi qeyd olunur. Eyni zamanda Əhdi-Cədiddə Düşmüş mələklər və onlara başçılıq edən Lusiferdən danışılır. Xristianlıqda Lusifer Şeytanla eyniləşdirilir, və düşməsi İşaya və Hezekiel kitablarındakına bənzəyir. Ancaq Əhdi-Cədiddə bəzi fərqli ifadələrdən bəhs olunur. Əhdi-Cədiddə Əjdaha olaraq təsvir edilən Lusifer və onun tərəfində olan mələklərlə baş mələk Mikayıl və mələkləri arasında keçən bir döyüşdən bəhs olunur. Cənnətdə baş verən bu döyüşdə Mikayıl və mələkləri qalib gəlir, Lusifer (Şeytan) və mələkləri isə məğlub olunaraq Cənnətdən qovulur. Qeyd etmək yerinə düşər ki, Xristianlıqdan fərqli olaraq Yəhudilikdə Şeytan müsbət obrazda təsvir olunur. Belə ki, mətinlərdə keçən məlumata əsasən Şeytan digər mələklər kimi Tanrının quludur, və onun xidmətindədir. Vəzifəsi isə insanların seçim haqqını sərbəst şəkildə istifadə etməsinə yardım etməkdir. Xristianlıqda isə Şeytan (Satan) Tanrıya bağlı bir qul deyil, o Tanrıya olan qısqanclığı və təkəbbürlüyü ucbatından nəfsini pisə istifadə etmişdir. Bunun baxmayaraq Şeytanın pis olması Tanrının deyil, öz seçimidir. İnanca görə Tanrının Şeytana icazə verməsinə səbəb İnsanın azad iradəsini istifadə edərək daha böyük nemətlərə çatmadı üçündür.
İslamda
İslamda Düşmüş mələklərdən danışılsa, da onların digər səmavi dinlərdəki kimi Allaha qarşı üsyan edərək Yerə düşməsindən danışılmır. Qurani-Kərimdə Yerə enmiş və ya düşmüş olaraq ancaq bir yerdə Harut və Marut mələklərindən bəhs olunur və bu mələklərin yerə enməsinin Allahın imtahanı olduğu bildirilir.
Harut və Marut adlarının Ərəbcə olmadığı irəli sürülür. Bu adların hansı dildən gəldiyi ilə bağlı fərqli fikirlər irəli sürülmüşdür. Bəzilərinə görə bu adlar Süryanicə, Ermənicə, Hindcə, Əcəmcə və Musəvicə olduğu deyilsə, də əsas görüş bu adların Sami dilindən gəlməsidir. Bir sıra tədqiqatçılar bu adların ilk dəfə Zərdüştün kitabı olan Avestada HaurVatat və Ameratat şəkildə keçdiyini qeyd etmişdilər. Ümumiyyətlə İslam dinində bəhs olunan Harut və Marut adları İslamdan əvvəlki din və mədəniyyətlərdə də rastlanılır. Bunlara Şumer, Akkat, Zərdüştlük və Hinduizmi göstərə bilərik. Qurani-kərimin Bəqərə surəsində bəhs olunan Harut və Marut adları keçmişdən günümüzə qədər mübahisəli bir mövzu olmuşdur. Belə ki, bəzi təfsirçilərin Harut və Marutu iki mələk olaraq qəbul etdiyi halda bəziləri bunları insan oğlu olduğu və içki içərək zina edib adam öldürdüyünü, bəziləri isə Şeytan olduğunu rəvayət etmişdir.
Həmçinin bax
İstinadlar
- M. Tural, “Semitik Tinsel Metinlerde Tinsel Varlık Fenomenolojisi", (Kahramanmaraş Sütçü İmam Universitesi, Aralık 2019)
- R. Onurel, “Kıyamet Ve Son Yargı Tasvirlerinde Hibrit İkonografisi", (İşık Universitesi,2018)
- Z. C. Bayer, “Batı Sanatında “Düşmüş Melekler” İkonografisi Hanokun Kitabı, Eski Ahit Ve Yeni Ahit Bağlamında”,(Uluslararası Sosyal Araşdırmalar Dergisi, Cilt:7, Say:34)
- Yaradılış, 6:2,4.
- M.B. Şeyran, “Klassik türk şirinde melek düşüncesi", (Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi, Temmuz-2020)
- H. Ş. Yasdıman, “Yılan, Havva, Adem arasında geçen olaylara İslam ve Yahudiliğin bakışı”, (DEÜİFD, XXXIV2011)
- Bəqərə, 2/102.
- E. Fatiş, “Meleklerin Masumiyeti Bağlamında Harut ve Marut Problemi", (Aralık Ü. İlahiyat F. 2013/1)
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Dusmus melekler Yehudilikde bezi pis meleklerin Seytanin hokmranligi altinda olduguna ve Cinlerin dusmus melekler oldugu inanci movcuddur YehudilikdeYehudi inancinda dusmus meleklerin ozune mexsus yeri vardir Bu melekler haqqinda en genis melumat Hanokun kitabinda yer alib Hanok kitabinda Tanri ogullari olaraq bildirilen bu melekler insan qizlarindan xosladiqlari ucun yere enirler Menbelerde yere enen meleklerin sayi 200 e qeder oldugu qeyd olunur Bu melekler ozlerine heyat yoldaslari secib onlarla evlenirler bu evlilikden boyuk divler dunyaya gelir Divler her seyi yemesine baxmayaraq doymaq bilmirler ve insanlara hucum edirler Hetta doymaq bilmedikleri ucun bir birlerine hucum ederek qanlarini icirler Hanokun kitabinin IX bolumunde ise yerdeki olen sexslerin ruhlarinin hararyinin Cennetin qapilarina qeder yukseldiyi bildirilir Bunu goren bas melekler Gabriel Uriel Rafael ve d Tanrinin bunun qarsisini almasini isteyirler Bundan sonra Tanri vezifeli bas meleklerden olan Urieli Nuh peygembere boyuk tufana hazirlasmaq ucun Rafaeli Azazeli tutaraq Dudaeldeki colde hedis etmesi ucun Cebrayili dusmus meleklerden dunyaya gelen divleri insanlarin arasindan cixarmaq ucun ve Mikayili ise Semyaza ile gelen melekleri cezalandirmaq ucun gonderir Hanok kitabinda bas veren bu hadiseler Semyaza ve Azazel ile elaqelendirilir Eyni zamanda dusmus meleklerin harada qalmasindan ve son gedecekleri yerin hara olmasina da yer verilir Bele ki Hanokun dunya ve Seola etdiyi seferlerinde birlikde oldugu Uriel ile olan dialoqundan dusmus meleklerin qaldigi yer boyuk ateslerin yandigi ve ortasinda boyuk bir cuxurun oldugu yer olaraq tesvir olunur Bu meleklerin Qiyamet gununde hesaba cekilecekleri de qeyd olunur Tovratin yaradilis bolumunde de Dusmus meleklerden behs olunur Bele ki burada ilahi varliqlarin insan qizlarinin gozelliyini gorub onlarla evlenmesinden ve usag sahibi olmalarindan behs olunur Eyni zamanda bezi menbelerde dusmus meleklerin liderleri ile bagli ferqli fikirler movcuddur Bele ki Samhazai ve Azazelin Mahlatin qizi Nama ve Adem peygemberin ilk heyat yoldasi oldugu fikiri ireli surulen Lilit terefinden aldadilaraq yoldan cixarildigi qeyd olunur Dusmus melekler kimi ise Samael Lusifer Samhazai Azazel ve Semyazanin adlarini cekmek olar Indi ise bu melekleri daha derinden incelemeye calisaq Azazel bu meleyin adi Levililer bolumunde kecir Metnlerde Tanri ile beraber buna da qurban kesilecek ve xalqin gunahlarinin bagislanmasi ucun ona gonderileceyi qeyd olunur O Samyaza bagli olacagina ehd etmis Tanriya usyan olaraq insan qizi almisdir Hemcinin kisilere savasmagi qadinlara bezenmeyi oyretmisdir Bu hereketlerin neticesi Boyuk Tufana getirib cixarmisdir Semyaza bu melek Tanrinin ogullarindan biri olub usyankar meleklerin liderin olaraq qebul edilir Menbelerde tovbe etdiyi ve Cennetle dunya arasinda ayaqlari yuxari basi ise asagi sekilde gunumuzde Yunanlarin Orian adi verilen quyruqlu ulduzu emele getirdiyi qeyd olunur Yenoxun kitabinda onun Mikayil terefinden cezalandirilmasindan behs olunur Asmodeus pis ruh ve iblisdir Talmudda adi cekilir Daha cox yeni aile qurmus genclerin arasini pozan qisqancliq yaradan seytandir hemcinin serxos exlaqsiz ve androgin varliq oldugu qebul olunur Suleyman peygemberi omrunun sonunda azdiran budur Rafael terefinden cezalandirmisdir Lilit Tanaxda adi cekilen varliqlardan biridir Tam olaraq ne cin ne de melek oldugu bilinmir Menbelerde Adem peygemberin Hevvadan evvelki heyat yoldasi olaraq bilinen Lilit kisileri tehrik eden hamile qadinlara ve usaqlara ziyan veren bir cin olaraq xarakterize etmisdir Eyni zamanda menbelerde Samhazai ve Azazeli yoldan cizaran iki iblis qadindan biri olaraq qeyd edilir Samael Yehudi inancinda seytani ifade etmek ucun Satan Asmadey Malah Amavet ve Samael adlari istifade olunmusdur inanca gore Samaelin vezifesi yaxsi ile pis arasinda insanlarin secim etmesine yardim etmekdir Eyni zamanda bu meleyin Yaqub peygemberle sehere qeder gulesmis melek olacagi fikiri de movcuddur Bu meleyin Tanri terefinden muqeddes isiqla yaradildigi ve bu isigin onun soyundan gelenlerin uzune vurdugu bildirir Bununla yanasi Tovratin yaradilis hissesinde behs edilen Ademin cennetden cixarilmasi meselesi Samael Seytan ile elaqelendirilmisdir Bele ki inanca gore qisqancligi ucbatindan Hevvani aldatmaq ucun mehz ilani Samael gondermisdir Lusifer Ehdi Etiqde bu melekden iki yerde behs olunur Isaya kitabinda ey parlaq ulduz seherin oglu goylerden nece dusdun sen ki milletleri alt ust edirdin nece yere yixildin sozleri Lusifere aid olunur Bu ifadeler onun ilk evvel Cennetden qovulub yer uzune dusmesine daha sonra ise Seola endirilmesine aid olunur Bundan basqa Hezekiel kitabinda da Lusiferden behs olunur ancaq adi cekilmir XristianliqdaYehudilikde oldugu kimi Xristianliqda da dusmus meleklerden behs olunur Bununla bagli Petrusun ikinci mektubunda Dusmus meleklerin gunah isledikleri ucun Tanri terefinden onlara aman verilmediyi Cehenneme atilaraq zencirleendiyi qeyd olunur Eyni zamanda Ehdi Cedidde Dusmus melekler ve onlara basciliq eden Lusiferden danisilir Xristianliqda Lusifer Seytanla eynilesdirilir ve dusmesi Isaya ve Hezekiel kitablarindakina benzeyir Ancaq Ehdi Cedidde bezi ferqli ifadelerden behs olunur Ehdi Cedidde Ejdaha olaraq tesvir edilen Lusifer ve onun terefinde olan meleklerle bas melek Mikayil ve melekleri arasinda kecen bir doyusden behs olunur Cennetde bas veren bu doyusde Mikayil ve melekleri qalib gelir Lusifer Seytan ve melekleri ise meglub olunaraq Cennetden qovulur Qeyd etmek yerine duser ki Xristianliqdan ferqli olaraq Yehudilikde Seytan musbet obrazda tesvir olunur Bele ki metinlerde kecen melumata esasen Seytan diger melekler kimi Tanrinin quludur ve onun xidmetindedir Vezifesi ise insanlarin secim haqqini serbest sekilde istifade etmesine yardim etmekdir Xristianliqda ise Seytan Satan Tanriya bagli bir qul deyil o Tanriya olan qisqancligi ve tekebburluyu ucbatindan nefsini pise istifade etmisdir Bunun baxmayaraq Seytanin pis olmasi Tanrinin deyil oz secimidir Inanca gore Tanrinin Seytana icaze vermesine sebeb Insanin azad iradesini istifade ederek daha boyuk nemetlere catmadi ucundur IslamdaIslamda Dusmus meleklerden danisilsa da onlarin diger semavi dinlerdeki kimi Allaha qarsi usyan ederek Yere dusmesinden danisilmir Qurani Kerimde Yere enmis ve ya dusmus olaraq ancaq bir yerde Harut ve Marut meleklerinden behs olunur ve bu meleklerin yere enmesinin Allahin imtahani oldugu bildirilir Harut ve Marut adlarinin Erebce olmadigi ireli surulur Bu adlarin hansi dilden geldiyi ile bagli ferqli fikirler ireli surulmusdur Bezilerine gore bu adlar Suryanice Ermenice Hindce Ecemce ve Musevice oldugu deyilse de esas gorus bu adlarin Sami dilinden gelmesidir Bir sira tedqiqatcilar bu adlarin ilk defe Zerdustun kitabi olan Avestada HaurVatat ve Ameratat sekilde kecdiyini qeyd etmisdiler Umumiyyetle Islam dininde behs olunan Harut ve Marut adlari Islamdan evvelki din ve medeniyyetlerde de rastlanilir Bunlara Sumer Akkat Zerdustluk ve Hinduizmi gostere bilerik Qurani kerimin Beqere suresinde behs olunan Harut ve Marut adlari kecmisden gunumuze qeder mubahiseli bir movzu olmusdur Bele ki bezi tefsircilerin Harut ve Marutu iki melek olaraq qebul etdiyi halda bezileri bunlari insan oglu oldugu ve icki icerek zina edib adam oldurduyunu bezileri ise Seytan oldugunu revayet etmisdir Hemcinin baxMikayil Israfil Cebrayil Harut ve Marut MelekIstinadlarM Tural Semitik Tinsel Metinlerde Tinsel Varlik Fenomenolojisi Kahramanmaras Sutcu Imam Universitesi Aralik 2019 R Onurel Kiyamet Ve Son Yargi Tasvirlerinde Hibrit Ikonografisi Isik Universitesi 2018 Z C Bayer Bati Sanatinda Dusmus Melekler Ikonografisi Hanokun Kitabi Eski Ahit Ve Yeni Ahit Baglaminda Uluslararasi Sosyal Arasdirmalar Dergisi Cilt 7 Say 34 Yaradilis 6 2 4 M B Seyran Klassik turk sirinde melek dusuncesi Ankara Haci Bayram Veli Universitesi Temmuz 2020 H S Yasdiman Yilan Havva Adem arasinda gecen olaylara Islam ve Yahudiligin bakisi DEUIFD XXXIV2011 Beqere 2 102 E Fatis Meleklerin Masumiyeti Baglaminda Harut ve Marut Problemi Aralik U Ilahiyat F 2013 1 Xarici kecidler