Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Meksika İmperiyası (İspanca: Imperio Mexicano), qısa ömürlü bir monarxiya idi və Meksikadakı ilk müstəqil müstəmləkə sonrası dövlətdir. İspaniya imperiyasından müstəqillikdən sonra bir monarxiyanı quran tək koloniya idi və qısa müddət ərzində Braziliya İmperiyası ilə birlikdə Amerikadakı iki imperiyadan biri idi. Birinci Meksika İmperiyası qısa ömürlü idi, iki ildən az bir vaxtda möcud idi.
| Tarixi dövlət | |||||
| Birinci Meksika imperiyası | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Primer Imperio Mexicano | |||||
| |||||
| «Religión, Independencia, Unión' "Din, Müstəqillik, Birlik» | |||||
| Dövlət himni | |||||
 | |||||
| | |||||
| Paytaxt | Mexiko | ||||
| Dilləri | ispan dili | ||||
| Rəsmi dilləri | İspan dili | ||||
| Dövlət dini | Roma-Katolik kilsəsi | ||||
| Ərazisi |
| ||||
| Əhalisi |
| ||||
| İdarəetmə forması | Konstituyalı Monarxiya | ||||
| Dövlət başçıları | |||||
| İmperator | |||||
| • | Avqustin de Iturbide | ||||
| Regent | |||||
| • | Avqustin de Iturbide | ||||
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |||||
Kordova Müqaviləsinin imzalanması və 1823-cü ilin sentyabr ayında Meksika İmperiyasının Müstəqilliyinin elan edilməsindən, Müvəqqəti hökumətin iqtidara gəldiyi və 1824-cü ildə Birinci Meksika Respublikasının elan edildiyi 1823-cü ilin Mart ayında imperatorun imtina etməsinə qədər mövcud idi. İlk və tək monarx, Aqustín de Iturbide idi və Aqustín'in şah olaraq səkkiz aydan daha qısa müddət hökm sürmüşdü. İmperatorluq qısaca 1864-cü ildə Fransızlar tərəfindən yenidən quruldu.
Yaradılışı
İnqilabçı Meksikadakı müxtəlif müstəqil fraksiya İspaniyanın Meksikanın müstəqilliyi üçün üç prinsip ya da "zəmanət" ətrafında birləşdi: Meksikanın mühafizəkar bir Avropa şahzadəsinin idarə etdiyi müstəqil bir konstitusiyalı monarxiya olacağını; Şəriət və yarımadalılar bundan belə bərabər hüquqlara və imtiyazlara sahib olacaqdı; Və Roma-Katolik Kilsəsi torpaqların rəsmi dini olaraq imtiyazlarını və mövqeyi qoruyacağını söylədi. Bu Üç Zəmanət, Müstəqillik hədəfini və bir konstitusiyanı Katolik monarxiyasının qorunmasıyla birləşdirərək bütün Meksika fraksiyalarını bir araya gətirən inqilabçı plan olan Iquala Planının əsasını qurdu. Əksər vilayətin qatıldığı Iguala'nın 1821-cı ilin 24 Fevralında Plana uyğun olaraq Meksika Qurultayı, Iturbide başçılığında bir naiblik şurası qurdu.
1821-ci ilin 28 Sentyabrında Meksika İmperiyasının Müstəqillik Bəyannaməsini imzaladıqdan sonra, Meksika Qurultayı, İspaniya Kralı da Meksikanın imperatoru olacağı bir ortaq dövlət qurmağı hazırladı və hər iki ölkə də ayrı qanunlar və formlarla idarə edəcəkdi. Ayrı qanunvericilik orqanları. Əgər kral mövqeyindən imtina etsə , qanun Burbonlar Evinin bir başqa üzvünə Meksika taxtına qatılmağa qərar vermişdi. Bununla birlikdə, məqsəd son kralçıları rahatlaşdırmaq üçün yalnız siyasi bir taktika və tam müstəqillik gözlənilirdi. Ancaq Meksikanın müstəqilliyini tanımaqdan imtina edib və İspaniyanın hər hansı bir Avropa şahzadəsinin Meksikanın taxtını almasına icazə verməyəcəyini söylədi.
İturbide
Kral zabitliyi edən Meksikalı bir kriyollo olan General Avqustin de Iturbide, müharibənin son mərhələlərində Üç Qarantiya Ordusuna rəhbərlik etdi və müvəqqəti hökumətin başçılığına və imperiyanın rəhbərliyini əlində saxlayan hökmdarın başına seçildi. Iturbide, müstəqillik müharibəsindəki müvəffəqiyyətindən sonra son dərəcədə məşhur olmuşdu və 1822-ci ili Mart ayının 18-nin axşamında, Iturbide'nin döyüş əsnasında rəhbərlik etdiyi Celaya Alayı tərəfindən təşkil edilən bir kütləvi nümayiş, Mexiko Şəhərinin küçələrinə getdi və Baş komandirin taxta gəlməsini istədilər.
1822-ci ilin May ayının 19-da Meksika Qurultayı, Iturbide'ni konstitusiyalı bir imperator olaraq adlandırdı. 21 Mayda, bu görüşü təsdiqləyən bir fərman nəşr etdi. Bu qərar, rəsmi olaraq bir Avropa hökmdarının Meksikanı idarə edənlərin qədər keçici bir tədbir olaraq alındı. Iturbide'nin rəsmi titulu "İlahın Təqdiri və Milli Konqresi, Meksikanın İlk Konstitusiyalı İmperatoru" ilə (İspanca: Por la Divina Providencia y por el Congreso de la Nación, Primer Emperador Constantucional də México) idi. Onun tacqoyma mərasimi 21 iyul 1822-ci ildə Mexiko Şəhəri'ndə reallaşdı.
| Meksika tarixi |
 Kolombdan əvvəl Koloniya İstiqlaliyyət Muasir Meksika |
1822-ci ilin Avqust ayında monarxiyanı devirmək məqsədli bir sui-qəsd aşkar olundu və 25 Avqustda, 16 Qurultay üzvünü də ehtiva edən çiziciler həbs olundu. Qurultaydakı fraksiya Iturbide'ni və siyasətlərini sərtcə tənqid etməyə başladıqca, imperator 31 Oktyabrda cəsədi əritməyə qərar verdi. Bu, vilayət üsyanlarına yol açdı, bunların ən əhəmiyyətliləri, daha sonra Texas'ın ayrılıq dövründə Meksikanın başçılığına gələcək olan Antoniyo Lopez de Santa Anna rəhbərliyindəki Verakruz'dakı qarnizon və fəlakət Meksika-ABŞ müharibəsi'ndə. Santa Anna və birlikləri, 1 dekabr 1822-ci ildə Qurultayın bərpasını tələb edən Iturbide'yə üsyan etdi. Santa Anna, İmperatorluq güclərinin komandiri General Eçávarri'nı, tərəfləri dəyişdirib elan edilməyə hazır olduğunda inqilabı bütün Meksikada elan edilməyə hazır olanda dəstəkləmək üçün gizlicə razı etmişdi . Müstəqillik qəhrəmanları Visente Querrero, Nikolas Bravo və Quadalupe Viktoriya yaxında birləşərək, 1823-cü ilin 1 Fevralında, Qurultayın bərpasını tələb edən Kasa Mata Planını imzalayıblar.
Dağılması
Digər Meksikalı generallar, qubernatorlar və yüksək rütbəli dövlət vəzifəliləri tərəfindən yaxında imzalanan Kasa Mata' Planı Birinci Meksika İmperiyasını tanımadı və yeni bir Qurucu Qurultayın toplanmasını istədi. Qiyamlar təkliflərini əyalət hökumətlərinə göndərdilər və plana uyğun gəlmələrini istədilər. Yalnız altı həftə boyunca, Kasa Mata Planı Texas kimi uzaq yerlərə getdi və dərhal dərhal bütün illər planı dəstəklədi.
Planı qəbul edən hər vilayət hökuməti beləcə imperiya hökumətinə olan bağlılığını geri çəkdi və öz vilayəti içində suverenliyi boynuna götürdü.
Bu, İmperator Avqustin'i Mexiko Şəhəri xaricindəki az dəstəklə və İmperiya Ordusunun bir neçə fraksiyanından ayrı tutdum. Nəticə olaraq, daha əvvəl qaldırdığı, taxtdan imtina və 1823-ci ilin Mart ayının 19-da ölkəni tərk etdiyi Qurultayı yenidən qurdu.
Santa Anna və Kasa Mata Planının digər müdafiəçiləri, ertəsi sonrakı ildə yeni bir konstitusiya layihəsinin hazırlanmasını və Birinci Meksika Respublikasının qurulmasına nəzarət etməyə davam etdi.
Ərazisi
Meksika İmperyasının torpaqları, Kuba baş katibi, Santo-Dominqo və Filippinləri çıxmaqla, Yeni İspaniyanın Vəkaləti sərhədlərinə ekvivalent etdi. Qvatemalanın köhnə baş konsolunun Mərkəzi Amerika torpaqları, quruluşundan qısa bir müddət sonra imperiyaya əlavə və Birinci Meksika İmperiyasının Şimali Amerikadakı 4,5 milyon km² ən böyük ölkə idi.
Birinci İmperiya dövründə, Meksika, Şimali Kaliforniyada, başlanğıcda Meksika İmperiyasının bir parçası halına gəlməyi qəbul etməyən ancaq müstəqilliklərindən qısa bir müddət sonra İmperiyaya qatılan Mərkəzi Amerika vilayətlərinə qədər (Kolumbiyanın bir parçası olan Panama xaric) ən böyük torpaq sərhədinə çatdı.
İmperator evdən ayrıldıqdan sonra, 29 Martda ayrılan Meksikalı General Visente Filisola, yeni bir Mərkəzi Amerika Qurultayını çağırdı və 1 İyul 1823-cü ildə Mərkəzi Amerikadakı vilayətlər, Mərkəzi Amerikanın Federal Respublikasını qurdu, yalnız Çiapas'ın qalması üçün seçilən ildi. Meksika ştatının bir hissəsi. önümüzdəki on illər boyunca (əsasən Amerika Birləşmiş Ştatları üçün) Meksikanın ardındanda inkişaf edən regional inkişaf sonunda Meksikanı maksimum ölçüdə yarıya endirərdi.
Həçinin Bax
İstinadlar
- "Primer Imperio Mexicano". La Guía. 28 Oktyabr 2014-cü ildə alındı.
- Maykl S. Werner (2001). Concise Encyclopedia of Mexico. Teylor & Fransis. pp. 308–9.
- The Birth of Modern Mexico, 1780–1824
- Kriston I. Arçer (2007). The Birth of Modern Mexico, 1780–1824. Rovmen & Littlfield
- Quirarte, Martín (1978). Visión Panorámica de la Historia de México (11-ci ed.). Mexico: Librería Porrúa Hnos.
Xarici Keçidlər
- Mexican Empire
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Meksika Imperiyasi Ispanca Imperio Mexicano qisa omurlu bir monarxiya idi ve Meksikadaki ilk musteqil mustemleke sonrasi dovletdir Ispaniya imperiyasindan musteqillikden sonra bir monarxiyani quran tek koloniya idi ve qisa muddet erzinde Braziliya Imperiyasi ile birlikde Amerikadaki iki imperiyadan biri idi Birinci Meksika Imperiyasi qisa omurlu idi iki ilden az bir vaxtda mocud idi Tarixi dovletBirinci Meksika imperiyasiPrimer Imperio MexicanoBayraq Gerb Religion Independencia Union Din Musteqillik Birlik Dovlet himni19 may 1822 19 mart 1823Paytaxt MexikoDilleri ispan diliResmi dilleri Ispan diliDovlet dini Roma Katolik kilsesiErazisi 4 925 283 km Ehalisi 6 500 000 nef Idareetme formasi Konstituyali MonarxiyaDovlet bascilariImperator Avqustin de IturbideRegent Avqustin de Iturbide Vikianbarda elaqeli mediafayllarMusteqillik beyannamesi 1821 Kordova Muqavilesinin imzalanmasi ve 1823 cu ilin sentyabr ayinda Meksika Imperiyasinin Musteqilliyinin elan edilmesinden Muveqqeti hokumetin iqtidara geldiyi ve 1824 cu ilde Birinci Meksika Respublikasinin elan edildiyi 1823 cu ilin Mart ayinda imperatorun imtina etmesine qeder movcud idi Ilk ve tek monarx Aqustin de Iturbide idi ve Aqustin in sah olaraq sekkiz aydan daha qisa muddet hokm surmusdu Imperatorluq qisaca 1864 cu ilde Fransizlar terefinden yeniden quruldu YaradilisiImperatorluq Dovrunun Bayragi 1821 1822 Inqilabci Meksikadaki muxtelif musteqil fraksiya Ispaniyanin Meksikanin musteqilliyi ucun uc prinsip ya da zemanet etrafinda birlesdi Meksikanin muhafizekar bir Avropa sahzadesinin idare etdiyi musteqil bir konstitusiyali monarxiya olacagini Seriet ve yarimadalilar bundan bele beraber huquqlara ve imtiyazlara sahib olacaqdi Ve Roma Katolik Kilsesi torpaqlarin resmi dini olaraq imtiyazlarini ve movqeyi qoruyacagini soyledi Bu Uc Zemanet Musteqillik hedefini ve bir konstitusiyani Katolik monarxiyasinin qorunmasiyla birlesdirerek butun Meksika fraksiyalarini bir araya getiren inqilabci plan olan Iquala Planinin esasini qurdu Ekser vilayetin qatildigi Iguala nin 1821 ci ilin 24 Fevralinda Plana uygun olaraq Meksika Qurultayi Iturbide basciliginda bir naiblik surasi qurdu 1821 ci ilin 28 Sentyabrinda Meksika Imperiyasinin Musteqillik Beyannamesini imzaladiqdan sonra Meksika Qurultayi Ispaniya Krali da Meksikanin imperatoru olacagi bir ortaq dovlet qurmagi hazirladi ve her iki olke de ayri qanunlar ve formlarla idare edecekdi Ayri qanunvericilik orqanlari Eger kral movqeyinden imtina etse qanun Burbonlar Evinin bir basqa uzvune Meksika taxtina qatilmaga qerar vermisdi Bununla birlikde meqsed son kralcilari rahatlasdirmaq ucun yalniz siyasi bir taktika ve tam musteqillik gozlenilirdi Ancaq Meksikanin musteqilliyini tanimaqdan imtina edib ve Ispaniyanin her hansi bir Avropa sahzadesinin Meksikanin taxtini almasina icaze vermeyeceyini soyledi IturbideKral zabitliyi eden Meksikali bir kriyollo olan General Avqustin de Iturbide muharibenin son merhelelerinde Uc Qarantiya Ordusuna rehberlik etdi ve muveqqeti hokumetin basciligina ve imperiyanin rehberliyini elinde saxlayan hokmdarin basina secildi Iturbide musteqillik muharibesindeki muveffeqiyyetinden sonra son derecede meshur olmusdu ve 1822 ci ili Mart ayinin 18 nin axsaminda Iturbide nin doyus esnasinda rehberlik etdiyi Celaya Alayi terefinden teskil edilen bir kutlevi numayis Mexiko Seherinin kucelerine getdi ve Bas komandirin taxta gelmesini istediler Imperator I Avqustin 1822 ci ilin May ayinin 19 da Meksika Qurultayi Iturbide ni konstitusiyali bir imperator olaraq adlandirdi 21 Mayda bu gorusu tesdiqleyen bir ferman nesr etdi Bu qerar resmi olaraq bir Avropa hokmdarinin Meksikani idare edenlerin qeder kecici bir tedbir olaraq alindi Iturbide nin resmi titulu Ilahin Teqdiri ve Milli Konqresi Meksikanin Ilk Konstitusiyali Imperatoru ile Ispanca Por la Divina Providencia y por el Congreso de la Nacion Primer Emperador Constantucional de Mexico idi Onun tacqoyma merasimi 21 iyul 1822 ci ilde Mexiko Seheri nde reallasdi Meksika tarixiKolombdan evvel Astekler Koloniya Konkistador Istiqlaliyyet Birinci Meksika Imperiyasi Meksika ABS muharibesi Meksika inqilabi Emiliano Zapata Porfirio Dias Muasir MeksikaSablon baxredakte 1822 ci ilin Avqust ayinda monarxiyani devirmek meqsedli bir sui qesd askar olundu ve 25 Avqustda 16 Qurultay uzvunu de ehtiva eden ciziciler hebs olundu Qurultaydaki fraksiya Iturbide ni ve siyasetlerini sertce tenqid etmeye basladiqca imperator 31 Oktyabrda cesedi eritmeye qerar verdi Bu vilayet usyanlarina yol acdi bunlarin en ehemiyyetlileri daha sonra Texas in ayriliq dovrunde Meksikanin basciligina gelecek olan Antoniyo Lopez de Santa Anna rehberliyindeki Verakruz daki qarnizon ve felaket Meksika ABS muharibesi nde Santa Anna ve birlikleri 1 dekabr 1822 ci ilde Qurultayin berpasini teleb eden Iturbide ye usyan etdi Santa Anna Imperatorluq guclerinin komandiri General Ecavarri ni terefleri deyisdirib elan edilmeye hazir oldugunda inqilabi butun Meksikada elan edilmeye hazir olanda desteklemek ucun gizlice razi etmisdi Musteqillik qehremanlari Visente Querrero Nikolas Bravo ve Quadalupe Viktoriya yaxinda birleserek 1823 cu ilin 1 Fevralinda Qurultayin berpasini teleb eden Kasa Mata Planini imzalayiblar DagilmasiDiger Meksikali generallar qubernatorlar ve yuksek rutbeli dovlet vezifelileri terefinden yaxinda imzalanan Kasa Mata Plani Birinci Meksika Imperiyasini tanimadi ve yeni bir Qurucu Qurultayin toplanmasini istedi Qiyamlar tekliflerini eyalet hokumetlerine gonderdiler ve plana uygun gelmelerini istediler Yalniz alti hefte boyunca Kasa Mata Plani Texas kimi uzaq yerlere getdi ve derhal derhal butun iller plani destekledi Plani qebul eden her vilayet hokumeti belece imperiya hokumetine olan bagliligini geri cekdi ve oz vilayeti icinde suverenliyi boynuna goturdu Bu Imperator Avqustin i Mexiko Seheri xaricindeki az destekle ve Imperiya Ordusunun bir nece fraksiyanindan ayri tutdum Netice olaraq daha evvel qaldirdigi taxtdan imtina ve 1823 ci ilin Mart ayinin 19 da olkeni terk etdiyi Qurultayi yeniden qurdu Meksikanin siyasi bolmeleri 1821 Santa Anna ve Kasa Mata Planinin diger mudafiecileri ertesi sonraki ilde yeni bir konstitusiya layihesinin hazirlanmasini ve Birinci Meksika Respublikasinin qurulmasina nezaret etmeye davam etdi ErazisiMeksika Imperyasinin torpaqlari Kuba bas katibi Santo Dominqo ve Filippinleri cixmaqla Yeni Ispaniyanin Vekaleti serhedlerine ekvivalent etdi Qvatemalanin kohne bas konsolunun Merkezi Amerika torpaqlari qurulusundan qisa bir muddet sonra imperiyaya elave ve Birinci Meksika Imperiyasinin Simali Amerikadaki 4 5 milyon km en boyuk olke idi Birinci Imperiya dovrunde Meksika Simali Kaliforniyada baslangicda Meksika Imperiyasinin bir parcasi halina gelmeyi qebul etmeyen ancaq musteqilliklerinden qisa bir muddet sonra Imperiyaya qatilan Merkezi Amerika vilayetlerine qeder Kolumbiyanin bir parcasi olan Panama xaric en boyuk torpaq serhedine catdi Imperator evden ayrildiqdan sonra 29 Martda ayrilan Meksikali General Visente Filisola yeni bir Merkezi Amerika Qurultayini cagirdi ve 1 Iyul 1823 cu ilde Merkezi Amerikadaki vilayetler Merkezi Amerikanin Federal Respublikasini qurdu yalniz Ciapas in qalmasi ucun secilen ildi Meksika statinin bir hissesi onumuzdeki on iller boyunca esasen Amerika Birlesmis Statlari ucun Meksikanin ardindanda inkisaf eden regional inkisaf sonunda Meksikani maksimum olcude yariya endirerdi Hecinin BaxMeksika Simali Amerika Uc Qarantiya Ordusu Imperiya Nikaraqua Honduras Texas Panama KolumbiyaIstinadlar Primer Imperio Mexicano La Guia 28 Oktyabr 2014 cu ilde alindi Maykl S Werner 2001 Concise Encyclopedia of Mexico Teylor amp Fransis pp 308 9 The Birth of Modern Mexico 1780 1824 Kriston I Arcer 2007 The Birth of Modern Mexico 1780 1824 Rovmen amp Littlfield Quirarte Martin 1978 Vision Panoramica de la Historia de Mexico 11 ci ed Mexico Libreria Porrua Hnos Xarici KecidlerMexican Empire