Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Azərbaycan qalaları — Azərbaycan Respublikasının ərazisində yerləşən qalalar.
Daş və bişmiş kərpic tikililər
| Adı | Əsası qoyulduğu dövr | Aşağıda divar qalınlığı, metrlə | Yuxarıda divar qalınlığı, metrlə | Saxlanılmış hissənin hündürlüyü, metrlə | Yerləşdiyi rayon | Şəkil | Qeyd |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
(IV və V təbəqələr) | e.ə. III minillik | 3,0 | - | 2,5 | Füzuli | Abidədə ilk tədqiqat işləri 1898-ci ildə arxeoloq Aleksey İvanov tərəfindən aparılmışdır. | |
| e.ə. III - II minilliklər | 3,0 | - | 0,5 – 1,0 | Kəngərli | Abidədə ilk tədqiqat işləri 1978-ci ildə Naxçıvan Arxeoloji Ekspedisiyası tərəfindən aparılmışdır. | ||
| e.ə. XVII – X əsrlər | 3,0 – 3,5 | - | 2 – 3,5 | Naxçıvan | |||
| e.ə. II – I minilliklər | 2,5 – 3,0 | - | 3-4 | Şərur |  | Abidə Arpaçayın sahilindəki Qaratpə dağında yerləşir. Abidə 2006-cı ildən AMEA və Pensilvaniya Universitetinin mütəxəssisləri tərəfindən, Naxçıvan Arxeoloji Layihəsi (The Naxçıvan Archaeological Project) çərçivəsində tədqiq edilməkdədir. | |
| e.ə. II – I minilliklər | 3,0 – 3,5 | - | 2 – 3,5 | Culfa | Qala çoxpilləli möhtəşəm müdafiə sistemindən ibarətdir. Sədlərdən bir – birinə keçid yolu vardır. Müdafiə divarları (eni 2 – 2,5 m) yonulmuş iri daşlardan yetkin memarlıq üslubunda inşa edilmişdir. Qazançı qalasının e.ə. II minilliyin əvvəllərində Əlincəçay vadisində yaşamış iri tayfa birliklərindən birinin mərkəzi olduğu güman edilir. Qala divarlarının tikinti texnikası Oğlanqalanı təkrar edir. | ||
| e.ə. VIII – VII əsrlər | 5,0 | 4,0 | 32 - 35 | Bakı |  | Qalanın daxili hissəsi 8 mərtəbəyə bölünür. Hər mərtəbə yonma daşlarla tikilmiş, günbəz formalı tavanla örtülmüşdür. Daşdan hörülmüş bu tavanların ortasında dairəvi deşiklər vardır. Deşiklər şaquli xətt istiqamətindədir. Belə ki, VIII mərtəbənin tavanının ortasında olan dairəvi deşikdən baxdıqda birinci mərtəbənin döşəməsini görmək mümkündür. Qalaya yeganə giriş yolu onun qərb tərəfində, yerin əvvəlki səthindən 2 m hündürlükdə və 1,1 m enində olan tağlı qapı yeridir. | |
| e.ə. XIV – VII əsrlər | 2,5 | 1,5 – 2,0 | Sədərək | Abidə 2001-ci ildə Naxçıvan Arxeoloji Ekspedisiyası tərəfindən aşkar edilmişdir. Qala – şəhərin salındığı yüksəklik əlverişli strateji mövqeyə malikdir. Anadolu-Sədərək-Naxçıvan istiqamətindəki qədim karvan yolu buradan yaxşı müşahidə olunur və nəzarətdə saxlanılırdı. | |||
| e.ə. VIII – VII əsrlər | 2,0 – 2,5 | 1,5 – 2,0 (saxlanılıb) | 11-15 | Bakı |  | Qalanın qalıqları üzərində Şirvanşahların dövründə yeni qala inşa edilmişdir. Dövrümüzə çatmş qala ikiqatlı divardan ibarət olub, birinci divar Şirvanşah III Mənuçöhr, ikinci divar isə Şirvanşah I Axsitanın zamanında tikilmişdir. | |
| e.ə. VII – VI əsrlər | 1,8 – 2,0 | Bakı |  | Bayıl burnu yaxınlığına yerləşən qala hazırda dəniz sularının altında qalmışdır. Qala Şirvanşahların hakiiyyəti dövründə yenidən inşa edilərək memarlıq quruluşuna xeyli əlavələr edilmişdir. Xəzər dənizinin suyunun qalxıb-enməsi ilə zamanla gah dənizin üzünə çıxır, gah da sulara qərq olaraq görünməz olur. | |||
| e.ə. IV – III əsrlər | - | 1,2-1,6 | 5-10 | Şamaxı |  | Qala orta əsrlərdə Şirvanşahlar tərəfindən bərpa olunaraq istifadə edilmişdir. 1509-cu ildə I Şah İsmayıl Şirvana hücum edəndə Şirvanşah Şeyxşah Buğurt qalasında müdafiə olunmuşdu. | |
| e.ə. IV – III əsrlər | 2,8 – 2,0 – 1,5 | 2,8 - 2,0 — 1,5 | 14 (saxlanılıb) | Şabran |  | Qafqaz Albaniyası dövründə (b.e. IV – V əsrləri) inkişaf etdirilərək Gilgilçay səddinin əsas müdafiə qurğularından biri kimi istifadə olunmuşdur. | |
| e.ə. III - I əsrlər | 5 | 11,3 (saxlanılıb) | Qəbələ |  | Alban hökmdarları tərəfindən paytaxt şəhərin müdafiəsini təmin etmək üçün inşa edilmişdi. | ||
| I əsr | 2,0 — 2,4 | 5,0 — 10,0 (saxlanılıb) | Qazax |  | Orta əsrlərdə Əskipara monastırının inşası zamanı bir hissəsi bərpa olunaraq qapalı məkan halına gətirilib. | ||
| I əsr | 2 | - | 0,5 - 1,0 (saxlanılıb) | Şabran |  | Şabran qalası müasir Qubadan cənuba doğru axan eyniadlı çayın üstündə idi. Şəhər yerinin arxeoloji tədqiqi bu qədim şəhərin erkən dövr həyatı haqqında bir söz deməyə imkan verməmişdir. S.T.Yeremyanın fıkrincə, Şabran şəhəri erkən orta əsrlərdə Şərvan vilayətinin mərkəzi və Massaget Arşakilərinin siyasi mərkəzi olmuşdur. | |
| I əsr | - | - | Zaqatala |  | |||
| I əsr | - | - | - | Laçın | |||
| I-III əsrlər | - | - | - | Şuşa |  | Qala monqolların Azərbaycana yürüşü zamanı tamamilə dağıdılmış, Qarabağ xanı Pənahəli xanın hakimiyyəti dövründə bərpa edilmişdir. | |
| I-III əsrlər | - | - | - | Şahbuz | Qalanın mərkəzi hissəsində tikinti qalıqlarına, bişmiş kərpic, çəhrayı gil qab və dən daşlarının qalıqlarına, ocaq yerinə təsadüf edilmişdir. Tapıntılar Şapurqalada həyatın eramızın ilk əsrlərindən XV-XVI əsrlərə kimi davam etdiyini göstərmişdir. Qaladan müdafiə məqsədi ilə, həmçinin gözətçi məntəqəsi kimi istiadə olunmuşdur. | ||
| I-III əsrlər | 3,5 | - | - | Goranboy | Bərdə və Gəncə şəhərlərini birləşdirən əsas qədim karvan yolunun üstündə yerləşdiyinə görə VI-IX əsrlərdə şəhər xeyli böyümüş, X-XII əsrlərdə və XIII əsrin əvvəllərində özünün ən gur inkişaf dövrünü yaşamışdır. XIII əsrdə monqolların hücumu zamanı qala ciddi müqavimət göstərdiyindən dağıdılmışdır. | ||
| III - V əsrlər | - | - | - | İsmayıllı |  | ||
| III - V əsrlər | - | - | - | Kəlbəcər rayonu |  | ||
| V-VII əsrlər | - | 0,8-0,9-1,5 | - | Goranboy | Qalanın tikilmə tarixi tədqiqatçılar tərəfindən Qafqaz Albaniyası dövrünə aid edilir. Yerli daşlardan tikilən qala möhkəm müdafiə qurğusu olub. XVIII-XIX əsrlərdə mövcud olmuş Gülüstan məlikliyinin mərkəzi olub. Tarixi Gülüstan müqaviləsi də bu qalada imzalanıb. | ||
| VII əsr | - | - | - | Tərtər | |||
| VII əsrlə | - | - | 18,50 | Nəmin | |||
| VII əsr | - | - | - | İsmayıllı |  | ||
| VII - IX əsrlər | 1,9 | 1,6 | 13 | Ramana |  | Şirvanşahların hakimiyyəti dövründə əsaslı bərpa edilərək istifadə olunub. | |
| VII - VIII əsrlər | - | - | - | Şamaxı | Şamaxı zəlzələsi zamanı, monqolların Azərbaycana yürüşü zamanı və sonuncu dəfə 1918-ci ildə ermənilər tərəfindən dağıdılıb. | ||
| VII əsr | - | 1,5 | 4 - 5 | Lənkəran | Qaladakı tapıntılar IX-XI əsrlərdə Bəlləburla Bizans və digər qonşu dövlətlər arasında ticarət əlaqələrinin olduğunu göstərir. Tapıntılar arasında Bizansa məxsus mis və qızıl sikkələr var. Bir sıra alimlərin fikrincə, Bəlləbur qalası 830-cu illərdə Babəkin sığınacağı olub. | ||
| VIII əsr | - | - | - | Lənkəran | |||
| VIII - IX əsrlər | - | - | - | Tərtər | Ümumi sahəsi 8 hektar olan qala Tərtər çayının sahilində, Bərdə-Gəncə ticarət yolunun kənarında yerləşir. | ||
| IX əsr | - | - | - | Gəncə |  | Gəncə şəhər yerində 1949-cu ildən etibarən professor İshaq Cəfərzadənin başçılığı ilə arxeoloji qazıntı işləri aparılıb. |
İstinadlar
- Вели Алиев. Культура эпохи средней бронзы Азербайджана. — «Элм», 1991. — 253 с
- V. H. Əliyev – Azərbaycanda Tunc dövrünün Boyalı Qablar Mədəniyyəti, Bakı, 1977
- . 2015-11-04 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013-01-06.
- A. Q. Seyidov – Naxçıvan tunc dövründə, Bakı, 200, səh 42
- "АЗЕРБАЙДЖАН IV—XVIII веков" Л. С. Бретаницкий, Б. В. Веймарн Издательство "ИСКУССТВО ", Москва, 1976
- AMEA, Naxçıvan Ensiklopediyası, Bakı, 2006, Sədərək qalası məqaləsi
- О. Ш. Исмизаде – Крепостное сооружение в Бакинской бухте, СА, 1966, № 1
- Mинopcкий. Иcтopия Шиpвaнa, c.108-110
- Epeмян. Шaпoтpeнa, c.77-78.
- Ə. İ. Novruzlu, V. B. Baxşəliyev – Şahbuz bölgəsinin arxeoloji abidələri, Bakı, 1992
- Azərbaycanın Tarixi-Siyasi Coğrafiyası 2017-11-16 at the Wayback Machine səh. 44, Vaqif Piriyev
Mənbə
- Tarixi abidələr Azerbaijans.com
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Azerbaycan qalalari Azerbaycan Respublikasinin erazisinde yerlesen qalalar Das ve bismis kerpic tikililerAdi Esasi qoyuldugu dovr Asagida divar qalinligi metrle Yuxarida divar qalinligi metrle Saxlanilmis hissenin hundurluyu metrle Yerlesdiyi rayon Sekil QeydQarakopektepe IV ve V tebeqeler e e III minillik 3 0 2 5 Fuzuli Abidede ilk tedqiqat isleri 1898 ci ilde arxeoloq Aleksey Ivanov terefinden aparilmisdir Calxanqala e e III II minillikler 3 0 0 5 1 0 Kengerli Abidede ilk tedqiqat isleri 1978 ci ilde Naxcivan Arxeoloji Ekspedisiyasi terefinden aparilmisdir e e XVII X esrler 3 0 3 5 2 3 5 NaxcivanOglanqala e e II I minillikler 2 5 3 0 3 4 Serur Abide Arpacayin sahilindeki Qaratpe daginda yerlesir Abide 2006 ci ilden AMEA ve Pensilvaniya Universitetinin mutexessisleri terefinden Naxcivan Arxeoloji Layihesi The Naxcivan Archaeological Project cercivesinde tedqiq edilmekdedir Qazanci qalasi e e II I minillikler 3 0 3 5 2 3 5 Culfa Qala coxpilleli mohtesem mudafie sisteminden ibaretdir Sedlerden bir birine kecid yolu vardir Mudafie divarlari eni 2 2 5 m yonulmus iri daslardan yetkin memarliq uslubunda insa edilmisdir Qazanci qalasinin e e II minilliyin evvellerinde Elincecay vadisinde yasamis iri tayfa birliklerinden birinin merkezi oldugu guman edilir Qala divarlarinin tikinti texnikasi Oglanqalani tekrar edir Atesi Baquanda Midiya Abseron tipli Ahura Mazda mebedi Qiz qalasi e e VIII VII esrler 5 0 4 0 32 35 Baki Qalanin daxili hissesi 8 mertebeye bolunur Her mertebe yonma daslarla tikilmis gunbez formali tavanla ortulmusdur Dasdan horulmus bu tavanlarin ortasinda dairevi desikler vardir Desikler saquli xett istiqametindedir Bele ki VIII mertebenin tavaninin ortasinda olan dairevi desikden baxdiqda birinci mertebenin dosemesini gormek mumkundur Qalaya yegane giris yolu onun qerb terefinde yerin evvelki sethinden 2 m hundurlukde ve 1 1 m eninde olan tagli qapi yeridir Sederek qalasi e e XIV VII esrler 2 5 1 5 2 0 Sederek Abide 2001 ci ilde Naxcivan Arxeoloji Ekspedisiyasi terefinden askar edilmisdir Qala seherin salindigi yukseklik elverisli strateji movqeye malikdir Anadolu Sederek Naxcivan istiqametindeki qedim karvan yolu buradan yaxsi musahide olunur ve nezaretde saxlanilirdi Atesi Baquan qala divarlari e e VIII VII esrler 2 0 2 5 1 5 2 0 saxlanilib 11 15 Baki Qalanin qaliqlari uzerinde Sirvansahlarin dovrunde yeni qala insa edilmisdir Dovrumuze catms qala ikiqatli divardan ibaret olub birinci divar Sirvansah III Menucohr ikinci divar ise Sirvansah I Axsitanin zamaninda tikilmisdir Sebail qala mebed kompleksi e e VII VI esrler 1 8 2 0 Baki Bayil burnu yaxinligina yerlesen qala hazirda deniz sularinin altinda qalmisdir Qala Sirvansahlarin hakiiyyeti dovrunde yeniden insa edilerek memarliq qurulusuna xeyli elaveler edilmisdir Xezer denizinin suyunun qalxib enmesi ile zamanla gah denizin uzune cixir gah da sulara qerq olaraq gorunmez olur Bugurt qalasi e e IV III esrler 1 2 1 6 5 10 Samaxi Qala orta esrlerde Sirvansahlar terefinden berpa olunaraq istifade edilmisdir 1509 cu ilde I Sah Ismayil Sirvana hucum edende Sirvansah Seyxsah Bugurt qalasinda mudafie olunmusdu Ciraqqala e e IV III esrler 2 8 2 0 1 5 2 8 2 0 1 5 14 saxlanilib Sabran Qafqaz Albaniyasi dovrunde b e IV V esrleri inkisaf etdirilerek Gilgilcay seddinin esas mudafie qurgularindan biri kimi istifade olunmusdur Qebele qalasi e e III I esrler 5 11 3 saxlanilib Qebele Alban hokmdarlari terefinden paytaxt seherin mudafiesini temin etmek ucun insa edilmisdi Eskipara mudafie sistemi I esr 2 0 2 4 5 0 10 0 saxlanilib Qazax Orta esrlerde Eskipara monastirinin insasi zamani bir hissesi berpa olunaraq qapali mekan halina getirilib Sabran qalasi I esr 2 0 5 1 0 saxlanilib Sabran Sabran qalasi muasir Qubadan cenuba dogru axan eyniadli cayin ustunde idi Seher yerinin arxeoloji tedqiqi bu qedim seherin erken dovr heyati haqqinda bir soz demeye imkan vermemisdir S T Yeremyanin fikrince Sabran seheri erken orta esrlerde Servan vilayetinin merkezi ve Massaget Arsakilerinin siyasi merkezi olmusdur Periqala I esr ZaqatalaCalgiqala I esr LacinSusa qalasi I III esrler Susa Qala monqollarin Azerbaycana yurusu zamani tamamile dagidilmis Qarabag xani Penaheli xanin hakimiyyeti dovrunde berpa edilmisdir Sapurqala I III esrler Sahbuz Qalanin merkezi hissesinde tikinti qaliqlarina bismis kerpic cehrayi gil qab ve den daslarinin qaliqlarina ocaq yerine tesaduf edilmisdir Tapintilar Sapurqalada heyatin eramizin ilk esrlerinden XV XVI esrlere kimi davam etdiyini gostermisdir Qaladan mudafie meqsedi ile hemcinin gozetci menteqesi kimi istiade olunmusdur Setel qalasi I III esrler 3 5 Goranboy Berde ve Gence seherlerini birlesdiren esas qedim karvan yolunun ustunde yerlesdiyine gore VI IX esrlerde seher xeyli boyumus X XII esrlerde ve XIII esrin evvellerinde ozunun en gur inkisaf dovrunu yasamisdir XIII esrde monqollarin hucumu zamani qala ciddi muqavimet gosterdiyinden dagidilmisdir Niyalqala III V esrler IsmayilliLev qalasi III V esrler Kelbecer rayonuGulustan qalasi V VII esrler 0 8 0 9 1 5 Goranboy Qalanin tikilme tarixi tedqiqatcilar terefinden Qafqaz Albaniyasi dovrune aid edilir Yerli daslardan tikilen qala mohkem mudafie qurgusu olub XVIII XIX esrlerde movcud olmus Gulustan melikliyinin merkezi olub Tarixi Gulustan muqavilesi de bu qalada imzalanib VII esr TerterSindan qalasi VII esrle 18 50 NeminGirdiman qalasi VII esr IsmayilliRamana qalasi VII IX esrler 1 9 1 6 13 Ramana Sirvansahlarin hakimiyyeti dovrunde esasli berpa edilerek istifade olunub Samaxi qalasi VII VIII esrler Samaxi Samaxi zelzelesi zamani monqollarin Azerbaycana yurusu zamani ve sonuncu defe 1918 ci ilde ermeniler terefinden dagidilib Balabur qalasi VII esr 1 5 4 5 Lenkeran Qaladaki tapintilar IX XI esrlerde Belleburla Bizans ve diger qonsu dovletler arasinda ticaret elaqelerinin oldugunu gosterir Tapintilar arasinda Bizansa mexsus mis ve qizil sikkeler var Bir sira alimlerin fikrince Bellebur qalasi 830 cu illerde Babekin siginacagi olub Kinon qalasi VIII esr LenkeranEndorab qalasi VIII IX esrler Terter Umumi sahesi 8 hektar olan qala Terter cayinin sahilinde Berde Gence ticaret yolunun kenarinda yerlesir Gence qalasi IX esr Gence Gence seher yerinde 1949 cu ilden etibaren professor Ishaq Ceferzadenin basciligi ile arxeoloji qazinti isleri aparilib IstinadlarVeli Aliev Kultura epohi srednej bronzy Azerbajdzhana Elm 1991 253 s V H Eliyev Azerbaycanda Tunc dovrunun Boyali Qablar Medeniyyeti Baki 1977 2015 11 04 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2013 01 06 A Q Seyidov Naxcivan tunc dovrunde Baki 200 seh 42 AZERBAJDZhAN IV XVIII vekov L S Bretanickij B V Vejmarn Izdatelstvo ISKUSSTVO Moskva 1976 AMEA Naxcivan Ensiklopediyasi Baki 2006 Sederek qalasi meqalesi O Sh Ismizade Krepostnoe sooruzhenie v Bakinskoj buhte SA 1966 1 Minopckij Ictopiya Shipvana c 108 110 Epemyan Shapotpena c 77 78 E I Novruzlu V B Baxseliyev Sahbuz bolgesinin arxeoloji abideleri Baki 1992 Azerbaycanin Tarixi Siyasi Cografiyasi 2017 11 16 at the Wayback Machine seh 44 Vaqif PiriyevMenbeVikianbarda Azerbaycan qalalarinin siyahisi ile elaqeli mediafayllar var Tarixi abideler Azerbaijans com