Bu səhifədə iş davam etməkdədir. |
ABŞ dilləri — federal səviyyədə rəsmi dilə malik olmasa da, lakin ən çox istifadə edilən dil İngilis dilidir. Bu dil ABŞ-da de-fakto olaraq milli dil hesab olunur. Bundan əlavə, 50 ştatdan 32-si və ABŞ-ın bütün beş ərazisi İngilis dilini rəsmi dil elan edib. 2023-cü ildə ABŞ siyahıyaalma bürosunun Amerika İcma Sorğusuna əsasən, ABŞ əhalisinin əksəriyyəti (78%) evdə yalnız İngilis dilində danışır. Əhalinin qalan hissəsi isə bir çox dillərdə, o cümlədən, İspan dili (əhalinin 13.4%-i), Çin dili (təxminən 1% əhali), Taqal və Vyetnam dilləri kimi Asiya dillərində danışırlar. Bundan əlavə, ABŞ-ın yerli xalqları, Alyaska yerliləri, Havay yerliləri tərəfindən danışılan yerli dillər mövcuddur. ABŞ-a tarixən əvvəlki dövrlərdə Avropa, Afrika, Asiya, Amerika qitəsinin digər hissələri və Okeaniyadan bir çox dillər gətirilmişdir, bunların bəziləri dialektlərə, kreol dillərinə və pidgin dillərinə çevrilmişdir. Amerika İşarə Dili və beynəlxalq köməkçi dil olan İnterlingua ABŞ-da yaradılmışdır. ABŞ-da xarici dillərdə danışanların əksəriyyəti iki və ya çoxdillidir və onlar adətən İngilis dilində də danışırlar. Sakinlərinin 22%-i evdə İngilis dilindən başqa bir dildə də danışırlar. Əhali arasında təxminən 430 dil danışılır və ya işarə dili kimi istifadə olunur, bunlardan 177-si ABŞ-a və onun ərazilərinə məxsus yerli dillərdir.
ABŞ dilləri | |
---|---|
Ölkə | |
Təsnifatı | |
Dil kodları | |
![]() |
Ümumi dillər
Amerika İcma Sorğusunun illik məlumatlarına əsasən, ABŞ-ın siyahıyaalma bürosu mütəmadi olaraq evdə ən çox danışılan dillər haqqında məlumat dərc edir. Həmçinin, evdə İngilis dilindən başqa bir dildə danışan insanların İngilis dili bilik səviyyəsi barədə də hesabat təqdim edir. 2023-cü ildə ABŞ-da İngilis dilindən başqa dillərdə danışanların təxminən üçdə ikisini ispan dilində danışanlar təşkil edirdi. 2017-ci ildə ABŞ-ın siyahıyaalma bürosu 2009–2013-cü illər arasında Amerika İcma Sorğusu tərəfindən aparılan sorğular əsasında təxminən 350 dil üzrə danışanların sayına dair məlumat yayımladı. 2020-ci ildə ABŞ-da evdə ən çox danışılan ana dillər bunlar olmuşdur:
- İngilis dili – 245,69 milyon
- İspan dili – 42,03 milyon
- Çin dili (Mandarin, Kanton, və digər ləhcələr daxil olmaqla) – 3,40 milyon
- Taqal (Filippin dili daxil olmaqla) – 1,71 milyon
- Vyetnam dili – 1,52 milyon
- Ərəb dili – 1,39 milyon
- Fransız dili – 1,18 milyon
- Koreya dili – 1,07 milyon
- Rus dili – 1,04 milyon
- Portuqal dili – 937,000
- Haiti kreol dili – 895,000
- Hind dili – 865,000
- Alman dili – 857,000
- Polyak dili – 533,000
- İtalyan dili – 513,000
- Urdu dili – 508,000
- Fars dili (Fars və Tacik dili daxil olmaqla) – 472,000
- Teluqu dili – 460,000
- Yapon dili – 455,000
- Qucarat dili – 437,000
- Benqal dili – 403,000
- Tamil dili – 341,000
- Pəncab dili – 319,000
- ( və daxil olmaqla) – 284,000
- Serb-Xorvat dili (Bosniya dili, Xorvat dili, Monteneqro dili və Serb dili daxil olmaqla) – 266,000
- Yunan dili – 253,000
- – 240,000
- İvrit dili – 215,000
- Khmer dili – 193,000
- – 155,000
- Digər Hind-Avropa dilləri – 662,000
- Yoruba dili, Çvi, və digər – 640,000
- Amhar dili, Somali dili və digər – 596,000
- Holland, Afrikaans, Friz dilləri, Lüksemburq dili, Şotland dili, Yəhudi dili, , Aşağı alman dili və digər – 574,000
- , , və digər Avstronez dilləri – 486,000
- Digər – 460,000
- Nepal dili, Marathi dili və Hind-ari dilləri – 448,000
- Ukrayna dili və digər Slavyan dilləri – 385,000
- Suahili dili və Afrika dilləri – 288,000
- Malayalam, Kannada və digər Dravid dilləri – 280,000
- Digər Şimali Amerika dilləri – 169,000
- Digər dil ailələri – 327,000
Amerika İcma Sorğusu evdə işarə dilindən istifadə edən insanların sayını hesablamır, buna görə də bu cür məlumatlar digər mənbələrdən əldə edilməlidir. Müasir təxminlər göstərir ki, 1972-ci ildə (işarə dili ilə bağlı aparılan son rəsmi sorğu) işarə dilindən təxminən 500,000 amerikalı istifadə edirdi, lakin 2011-ci ilə aid yeni təxminlər bu rəqəmin 100,000-ə yaxın olduğunu göstərir. Müxtəlif mədəni amillər, o cümlədən Əlillər üçün Amerika Qanununun qəbul edilməsi, eşitmə qüsurlu uşaqlar üçün daha geniş təhsil imkanlarının yaradılmasına səbəb olmuşdur ki, bu da hazırda Amerika İşarə Dilindən istifadə edənlərin sayını iki və ya üç dəfə artıra bilər.
![image](https://www.wikimedia.az-az.nina.az/image/aHR0cHM6Ly93d3cud2lraW1lZGlhLmF6LWF6Lm5pbmEuYXovaW1hZ2UvYUhSMGNITTZMeTkxY0d4dllXUXVkMmxyYVcxbFpHbGhMbTl5Wnk5M2FXdHBjR1ZrYVdFdlkyOXRiVzl1Y3k5MGFIVnRZaTh5THpJd0wxQnZjSFZzWVhScGIyNWZjM0JsWVd0cGJtZGZSVzVuYkdsemFGOWhkRjlvYjIxbFgySjVYMUJWVFVFdWNHNW5MelEwTUhCNExWQnZjSFZzWVhScGIyNWZjM0JsWVd0cGJtZGZSVzVuYkdsemFGOWhkRjlvYjIxbFgySjVYMUJWVFVFdWNHNW4ucG5n.png)
ABŞ-da evlərdə ən çox danışılan dil İngilis dilidir, təxminən 239 milyon insan bu dildə danışır, həmçinin çox sayda ikidilli insan mövcuddur. İspan dili isə təxminən 35 milyon insan tərəfindən danışılır. ABŞ, dünyada dördüncü ən böyük ispan dilli əhaliyə malikdir, yalnız Meksika, Kolumbiya və Argentinadan geri qalır. Bəzi təxminlərə görə, ABŞ-da ispan dilli əhalinin sayı 50 milyondan çoxdur və bu göstərici ilə ölkə yalnız Meksikadan sonra ikinci yerdədir. 2000-ci ildə ABŞ siyahıya alınmasına görə, alman əsilli insanlar ölkədəki ən böyük etnik qrupu təşkil edirdi. Həmin illərdə alman dili ölkədə ən çox danışılan dördüncü dil idi. Amerika İşarə Dili ABŞ-da ən çox yayılmış işarə dilidir. İşarə dili istifadəçilərinin dəqiq sayı məlum deyil, təxminən 250,000-dən çox olduğu bilinir. ABŞ-da bağçadan universitetin bakalavr səviyyəsinə qədər tədris edilən ən geniş yayılmış xarici dillər ispan, fransız və alman dilləridir. Digər öyrədilən dillərə isə latın, yapon, Amerika İşarə Dili, italyan və çin dilləri daxildir.
Rəsmi dillər
![image](https://www.wikimedia.az-az.nina.az/image/aHR0cHM6Ly93d3cud2lraW1lZGlhLmF6LWF6Lm5pbmEuYXovaW1hZ2UvYUhSMGNITTZMeTkxY0d4dllXUXVkMmxyYVcxbFpHbGhMbTl5Wnk5M2FXdHBjR1ZrYVdFdlkyOXRiVzl1Y3k5MGFIVnRZaTlsTDJWa0wxVlRRVjl6ZEdGMFpYTmZaVzVuYkdsemFGOXZabVpwWTJsaGJGOXNZVzVuZFdGblpTNXpkbWN2TXpBd2NIZ3RWVk5CWDNOMFlYUmxjMTlsYm1kc2FYTm9YMjltWm1samFXRnNYMnhoYm1kMVlXZGxMbk4yWnk1d2JtYz0ucG5n.png)
Amerika Birləşmiş Ştatları federal səviyyədə heç vaxt rəsmi dilə sahib olmayıb, lakin İngilis dili adətən federal səviyyədə və rəsmi dili olmayan ştatlarda istifadə olunur. Puerto-Riko istisna olmaqla, qanunvericilik, qaydalar, icra əmrləri, müqavilələr, federal məhkəmə qərarları və digər rəsmi açıqlamalar əsasən İngilis dilində aparılır. Buna baxmayaraq, qanunlar, bölgədə İngilis dilində danışmayanların sayı çox olduqda, seçki bülletenləri kimi sənədlərin bir neçə dildə çap edilməsini tələb edir. ABŞ-ın 50 ştatından 32-si İngilis dilinə rəsmi status verən qanunvericiliyi qəbul edib.
İstinadlar
- "Selected Social Characteristics in the United States". United States Census Bureau. İstifadə tarixi: November 27, 2023.
- "Languages spoken at home 2023". data.census.gov. İstifadə tarixi: 2024-12-16.
- "Explore Census Data". data.census.gov. İstifadə tarixi: 2024-09-26.
- Grimes, 2000
- "ACS B16001". ACS B16001. U.S. Census Bureau. İstifadə tarixi: 26 December 2022.
- Census Bureau Reports at Least 350 Languages Spoken in U.S. Homes, U.S. Census Bureau, November 3, 2015, İstifadə tarixi: July 3, 2018
- At Least 350 Languages Spoken In US Homes: New Report, CNBC, November 4, 2015, İstifadə tarixi: July 3, 2018
- "Selected Social Characteristics in the United States: 2007". United States Census Bureau. April 25, 2009 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: October 9, 2008.
- "English Usage Among Hispanics in the United States". Pew Research Center's Hispanic Trends Project. November 29, 2007. December 15, 2012 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: January 18, 2015.
- Ancestry: 2000, U.S. Census Bureau, 2000, February 10, 2020 tarixində orijinalından arxivləşdirilib
- "Language Use and English-Speaking Ability: 2000" (PDF). U.S. Census Bureau. October 2003. February 18, 2008 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: February 22, 2008.
- "Foreign Language Enrollments in K–12 Public Schools" (PDF). American Council on the Teaching of Foreign Languages (ACTFL). February 2011. April 8, 2016 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: October 17, 2015.
- Goldberg, David; Looney, Dennis; Lusin, Natalia. "Enrollments in Languages Other Than English in United States Institutions of Higher Education, Fall 2013" (PDF). Modern Language Association. February 2015. İstifadə tarixi: May 20, 2015.
- "FYI: English isn't the official language of the United States". CNN. May 20, 2018.
- Faingold, Eduardo D. Language Rights and the Law in the United States and Its Territories. Lexington Books. 2018. səh. 8.
The United States has never had an official language and attempts to declare English its official language have been unsuccessful in the U.S. Congress.
- "U.S. English Efforts Lead West Virginia to Become 32nd State to Recognize English as Official Language". us-english.org. 1 April 2016 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 13 May 2016.
- "Official English". U.S. English, 2022.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu sehifede is davam etmekdedir Mudaxile etmeye telesmeyin Eger komek etmek isteyirsinizse ya da sehife yarimciq qalibsa sehifeni yaradan istifadeci ile elaqe qura bilersiniz Sehifenin tarixcesinde sehife uzerinde islemis istifadecilerin adlarini gore bilersiniz Redaktelerinizi menbe ve istinadlarla esaslandirmagi unutmayin Bu meqale sonuncu defe 10 saat evvel Seide Esgersoy muzakire tohfeler terefinden redakte olunub Yenile ABS dilleri federal seviyyede resmi dile malik olmasa da lakin en cox istifade edilen dil Ingilis dilidir Bu dil ABS da de fakto olaraq milli dil hesab olunur Bundan elave 50 statdan 32 si ve ABS in butun bes erazisi Ingilis dilini resmi dil elan edib 2023 cu ilde ABS siyahiyaalma burosunun Amerika Icma Sorgusuna esasen ABS ehalisinin ekseriyyeti 78 evde yalniz Ingilis dilinde danisir Ehalinin qalan hissesi ise bir cox dillerde o cumleden Ispan dili ehalinin 13 4 i Cin dili texminen 1 ehali Taqal ve Vyetnam dilleri kimi Asiya dillerinde danisirlar Bundan elave ABS in yerli xalqlari Alyaska yerlileri Havay yerlileri terefinden danisilan yerli diller movcuddur ABS a tarixen evvelki dovrlerde Avropa Afrika Asiya Amerika qitesinin diger hisseleri ve Okeaniyadan bir cox diller getirilmisdir bunlarin bezileri dialektlere kreol dillerine ve pidgin dillerine cevrilmisdir Amerika Isare Dili ve beynelxalq komekci dil olan Interlingua ABS da yaradilmisdir ABS da xarici dillerde danisanlarin ekseriyyeti iki ve ya coxdillidir ve onlar adeten Ingilis dilinde de danisirlar Sakinlerinin 22 i evde Ingilis dilinden basqa bir dilde de danisirlar Ehali arasinda texminen 430 dil danisilir ve ya isare dili kimi istifade olunur bunlardan 177 si ABS a ve onun erazilerine mexsus yerli dillerdir ABS dilleriOlke ABSTesnifati vd languages of the United States dd Dil kodlari Vikianbarda elaqeli mediafayllarUmumi dillerAmerika Icma Sorgusunun illik melumatlarina esasen ABS in siyahiyaalma burosu mutemadi olaraq evde en cox danisilan diller haqqinda melumat derc edir Hemcinin evde Ingilis dilinden basqa bir dilde danisan insanlarin Ingilis dili bilik seviyyesi barede de hesabat teqdim edir 2023 cu ilde ABS da Ingilis dilinden basqa dillerde danisanlarin texminen ucde ikisini ispan dilinde danisanlar teskil edirdi 2017 ci ilde ABS in siyahiyaalma burosu 2009 2013 cu iller arasinda Amerika Icma Sorgusu terefinden aparilan sorgular esasinda texminen 350 dil uzre danisanlarin sayina dair melumat yayimladi 2020 ci ilde ABS da evde en cox danisilan ana diller bunlar olmusdur Ingilis dili 245 69 milyon Ispan dili 42 03 milyon Cin dili Mandarin Kanton ve diger lehceler daxil olmaqla 3 40 milyon Taqal Filippin dili daxil olmaqla 1 71 milyon Vyetnam dili 1 52 milyon Ereb dili 1 39 milyon Fransiz dili 1 18 milyon Koreya dili 1 07 milyon Rus dili 1 04 milyon Portuqal dili 937 000 Haiti kreol dili 895 000 Hind dili 865 000 Alman dili 857 000 Polyak dili 533 000 Italyan dili 513 000 Urdu dili 508 000 Fars dili Fars ve Tacik dili daxil olmaqla 472 000 Teluqu dili 460 000 Yapon dili 455 000 Qucarat dili 437 000 Benqal dili 403 000 Tamil dili 341 000 Pencab dili 319 000 ve daxil olmaqla 284 000 Serb Xorvat dili Bosniya dili Xorvat dili Monteneqro dili ve Serb dili daxil olmaqla 266 000 Yunan dili 253 000 240 000 Ivrit dili 215 000 Khmer dili 193 000 155 000 Diger Hind Avropa dilleri 662 000 Yoruba dili Cvi ve diger 640 000 Amhar dili Somali dili ve diger 596 000 Holland Afrikaans Friz dilleri Luksemburq dili Sotland dili Yehudi dili Asagi alman dili ve diger 574 000 ve diger Avstronez dilleri 486 000 Diger 460 000 Nepal dili Marathi dili ve Hind ari dilleri 448 000 Ukrayna dili ve diger Slavyan dilleri 385 000 Suahili dili ve Afrika dilleri 288 000 Malayalam Kannada ve diger Dravid dilleri 280 000 Diger Simali Amerika dilleri 169 000 Diger dil aileleri 327 000 Amerika Icma Sorgusu evde isare dilinden istifade eden insanlarin sayini hesablamir buna gore de bu cur melumatlar diger menbelerden elde edilmelidir Muasir texminler gosterir ki 1972 ci ilde isare dili ile bagli aparilan son resmi sorgu isare dilinden texminen 500 000 amerikali istifade edirdi lakin 2011 ci ile aid yeni texminler bu reqemin 100 000 e yaxin oldugunu gosterir Muxtelif medeni amiller o cumleden Eliller ucun Amerika Qanununun qebul edilmesi esitme qusurlu usaqlar ucun daha genis tehsil imkanlarinin yaradilmasina sebeb olmusdur ki bu da hazirda Amerika Isare Dilinden istifade edenlerin sayini iki ve ya uc defe artira biler 2016 2021 ci iller uzre bes illik Amerika Icmasi Sorgusuna esasen elli statin Kolumbiya dairesinin ve Puerto Rikonun her bir Ictimai Istifade Mikromelumat Sahesinde PUMA evde ingilis dilinde danisan 5 yasli amerikalilarin faizi ABS da evlerde en cox danisilan dil Ingilis dilidir texminen 239 milyon insan bu dilde danisir hemcinin cox sayda ikidilli insan movcuddur Ispan dili ise texminen 35 milyon insan terefinden danisilir ABS dunyada dorduncu en boyuk ispan dilli ehaliye malikdir yalniz Meksika Kolumbiya ve Argentinadan geri qalir Bezi texminlere gore ABS da ispan dilli ehalinin sayi 50 milyondan coxdur ve bu gosterici ile olke yalniz Meksikadan sonra ikinci yerdedir 2000 ci ilde ABS siyahiya alinmasina gore alman esilli insanlar olkedeki en boyuk etnik qrupu teskil edirdi Hemin illerde alman dili olkede en cox danisilan dorduncu dil idi Amerika Isare Dili ABS da en cox yayilmis isare dilidir Isare dili istifadecilerinin deqiq sayi melum deyil texminen 250 000 den cox oldugu bilinir ABS da bagcadan universitetin bakalavr seviyyesine qeder tedris edilen en genis yayilmis xarici diller ispan fransiz ve alman dilleridir Diger oyredilen dillere ise latin yapon Amerika Isare Dili italyan ve cin dilleri daxildir Resmi dillerABS in dovlet dil statusunun xeritesi Ingilis dili resmi dil elan edildi Ingilis Alyaska Havay Cenubi Dakota ve ya xususi statuslu diller Nyu Meksiko daxil olmaqla bir cox resmi diller Resmi dil gosterilmeyib Amerika Birlesmis Statlari federal seviyyede hec vaxt resmi dile sahib olmayib lakin Ingilis dili adeten federal seviyyede ve resmi dili olmayan statlarda istifade olunur Puerto Riko istisna olmaqla qanunvericilik qaydalar icra emrleri muqavileler federal mehkeme qerarlari ve diger resmi aciqlamalar esasen Ingilis dilinde aparilir Buna baxmayaraq qanunlar bolgede Ingilis dilinde danismayanlarin sayi cox olduqda secki bulletenleri kimi senedlerin bir nece dilde cap edilmesini teleb edir ABS in 50 statindan 32 si Ingilis diline resmi status veren qanunvericiliyi qebul edib Istinadlar Selected Social Characteristics in the United States United States Census Bureau Istifade tarixi November 27 2023 Languages spoken at home 2023 data census gov Istifade tarixi 2024 12 16 Explore Census Data data census gov Istifade tarixi 2024 09 26 Grimes 2000 ACS B16001 ACS B16001 U S Census Bureau Istifade tarixi 26 December 2022 Census Bureau Reports at Least 350 Languages Spoken in U S Homes U S Census Bureau November 3 2015 Istifade tarixi July 3 2018 At Least 350 Languages Spoken In US Homes New Report CNBC November 4 2015 Istifade tarixi July 3 2018 Selected Social Characteristics in the United States 2007 United States Census Bureau April 25 2009 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi October 9 2008 English Usage Among Hispanics in the United States Pew Research Center s Hispanic Trends Project November 29 2007 December 15 2012 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi January 18 2015 Ancestry 2000 U S Census Bureau 2000 February 10 2020 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Language Use and English Speaking Ability 2000 PDF U S Census Bureau October 2003 February 18 2008 tarixinde arxivlesdirilib PDF Istifade tarixi February 22 2008 Foreign Language Enrollments in K 12 Public Schools PDF American Council on the Teaching of Foreign Languages ACTFL February 2011 April 8 2016 tarixinde orijinalindan PDF arxivlesdirilib Istifade tarixi October 17 2015 Goldberg David Looney Dennis Lusin Natalia Enrollments in Languages Other Than English in United States Institutions of Higher Education Fall 2013 PDF Modern Language Association February 2015 Istifade tarixi May 20 2015 FYI English isn t the official language of the United States CNN May 20 2018 Faingold Eduardo D Language Rights and the Law in the United States and Its Territories Lexington Books 2018 seh 8 The United States has never had an official language and attempts to declare English its official language have been unsuccessful in the U S Congress U S English Efforts Lead West Virginia to Become 32nd State to Recognize English as Official Language us english org 1 April 2016 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 13 May 2016 Official English U S English 2022