Əbülhəsən Anaplı — Azərbaycan teatrının ən görkəmli komiklərindən biri, aktyor.
Əbülhəsən Anaplı | |
---|---|
Əbülhəsən Məmmədov | |
Doğum tarixi | |
Doğum yeri | Quba, Quba qəzası, Bakı quberniyası, Rusiya imperiyası |
Vəfat tarixi | (27 yaşında) |
Vəfat yeri | Şuşa, Qarabağ, Azərbaycan SSR |
Milliyyəti | azərbaycanlı |
Vətəndaşlığı | Rusiya imperiyası→ AXC |
Fəaliyyəti | aktyor |
Həyatı
1894-cü ildə Qubada doğulub. Uşaqlığı Bakıda keçən Əbülhəsən səhnəyə ilk dəfə 1911-ci ildə çıxıb. "Nicat", "Səfa" mədəni-maarif cəmiyyətlərinin teatr truppalarında, Hüseynqulu Sarabskinin "Müsəlman opera artistləri", "Zülfüqar bəy və Üzeyir bəy Hacıbəyov qardaşlarının "Hacıbəyli qardaşlarının opera-operetta artistləri dəstəsi"ndə faciə, dram, əsasən komediya tamaşalarında cazibəli səhnə surətləri yaradıb. Soyadı bəzi afişa və proqramlarda "Anaplinski" kimi də göstərilib.
Yaradıcılığı
Əbülhəsən Anaplı Azərbaycanın ilk parodiya aktyorlarından biridir. O, sənət dostu Rza Darablı ilə birgə böyük maraqla qarşılanan konsertlər vermiş, burada faciə aktyorlarından Hüseyn Ərəblinskinin, Abbas Mirzə Şərifzadənin, komiklərdən Mirzağa Əliyevin, Hacıağa Abbasovun, opera ustası Hüseynqulu Sarabskinin, qadın rollarının mahir ifaçısı Əhməd Ağdamskinin və başqalarının oyun tərzlərinə maraqlı parodiyalar etmişdir. Yaradıcılığı qaravəlli oyun prinsipləri, çevik improvizə bacarığı ilə seçilib. Gözəl və məlahətli səsi, zərif plastikası aktyorluq imkanlarına genişlik verib.
Çıxış etdiyi tamaşalar və oynadığı rollar
Qafqazın, İranın bir çox şəhərində qastrol səfərlərində olmuşdur. Komik aktyor olan Anaplı Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə (1918–1920) Azərbaycan dramaturgiyasının ən yaxşı nümunələrində — Mirzə Fətəli Axundzadənin "Hacı Qara" tamaşasında Kərəməli, Z. Hacıbəylinin "Evliykən subay" tamaşasında Qaraçı, Üzeyir Hacıbəylinin "Arşın mal alan" və "Məşədi İbad" tamaşalarında Vəli, Hambal, Nəcəf bəy Vəzirovun "Keçmişdə qaçaqlar" tamaşasında Pirverdi, Əbdürrəhim bəy Haqverdiyevin "Pəri cadu" tamaşasında Niyaz və Əmrah, "Dağılan tifaq" tamaşasında Gənc, Əbdül, İmamverdi, "Ac həriflər" tamaşasında Həsən, Nəriman Nərimanovun "Nadir şah" tamaşasında Cavad, Cəfər Cabbarlının "Ədirnə fəthi" tamaşasında Molla Hacı, Rza Zakinin "Sultan Əbdülhəmidin xəli" tamaşasında Abdulla bəy, Mirzəbala Məmmədzadənin "Bakı uğrunda müharibə" və ya "Nuru paşanın igidliyi" tamaşasında Samson, İsa bəy Aşurbəylinin "Azərbay və Can" tamaşasında İvan, Fridrix Şillerin "Qaçaqlar" tamaşasında Papas, Vilyam Şekspirin "Kral Lir" tamaşasında Təlxək, İvan Turgenevin "Pulsuzluq" tamaşasında Kərbəlayı Vəli, İsmayıl Rüstəmbəyovun "Dövləti-bisəmər" tamaşasında isə Abdulla rollarını ifa etmişdir.
Cəfər Cabbarlının onun haqqında yazdıqları
Bakıda, Azərbaycanın paytaxtında Rza Darablı ilə Əbülhəsən Anaplını tanımayan yoxdur. Hər kəs bizim bu iki gənc sənətkarımızı tanıyor. Hər kəs, bu iki komik oynarkən bir daha sənətkarını görmək məqsədilə əlini və ovcunun içini ağrıtmışdır. Yarın, şübatın 24-də (1920-ci il) Dövlət teatr heyəti tərəfindən bu iki aktyorun şərəfinə olaraq "Arşın mal alan" operettası oynanılacaqdır. Möhtərəm oxuculara Darablı və Anaplını bir qədər tanıtmaq istərdim. Rza Darablı ilə Əbülhəsən Anaplı 1911-ci sənədən başlayaraq, bərabər olaraq səhnəyə çıxmışlardır. Ilk çıxışlarında kəndi iqtidarlanı göstərmiş, hər kəsin nəzərdiqqətini kəndilərinə cəlb etmişlərdi. Bizdə, bizim səhnəmizdə pək az adam Darablı ilə Anaplı kimi az zaman içərisində məruf olmuşdur. Bu iki aktyor o qədər məruf olmuşlar ki, bunlarsız, demək olar ki, bir müsamirə keçməmişdir. Əvvəllərdə bu iki aktyor səhnəyə bərabər çıxır, hər ikisi bir məslək, komiklik məsləkini təqib edirdilərsə də, lakin son zamanlar bunların hərəsi başqa-başqa şəxsiyyətlər olmuşlardır. Əbülhəsən Anaplı əski məsləkində qalmış, ondan bir an ayrılmaq istəməmiş, həp o yolda tərəqqi edərək hər kəsin məhbubül-qəlbi olmuşdur. Əbülhəsənin yalnız səhnədə deyil, hər zaman, hər yerdə komik olaraq görmək olur. Komiklik Əbülhəsənin kəndisindən ayrılmaz bir təbiətdir. Nə qədər böyük və ali bir məclis olursa-olsun, nə qədər məşhur və müqtədir sənətkarlar o məclisdə icrai-məharət edirlərsə etsinlər, Əbdülhəsən onların həpsini ikinci dərəcəyə buraxacaqdır. Bütün məclis əhlini, avam olsun, xas olsun kəndisinə məşğul edəcəkdir. |
Ölümü
1921-ci ilin fevralında Əbülhəsən Anaplı sənət dostu Mir Paşa Sadıqovla kiçik təbliğat dəstəsi ilə Qarabağın Keşiş kəndində çıxış edəndən sonra gecə erməni daşnakları tərəfindən qətlə yetiriliblər.
Həmçinin bax
İstinadlar
- Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyası. I cild. Bakı: "Lider". 2004. səh. 130. ISBN .
- "Cəfər Cabbarlı Rza Darablı və Əbülhəsən Anaplı haqqında" (PDF). 2011-01-03 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2018-05-11.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Ebulhesen Anapli Azerbaycan teatrinin en gorkemli komiklerinden biri aktyor Ebulhesen AnapliEbulhesen MemmedovDogum tarixi 22 may 1894Dogum yeri Quba Quba qezasi Baki quberniyasi Rusiya imperiyasiVefat tarixi 28 avqust 1921 27 yasinda Vefat yeri Susa Qarabag Azerbaycan SSRMilliyyeti azerbaycanliVetendasligi Rusiya imperiyasi AXCFealiyyeti aktyorHeyati1894 cu ilde Qubada dogulub Usaqligi Bakida kecen Ebulhesen sehneye ilk defe 1911 ci ilde cixib Nicat Sefa medeni maarif cemiyyetlerinin teatr truppalarinda Huseynqulu Sarabskinin Muselman opera artistleri Zulfuqar bey ve Uzeyir bey Hacibeyov qardaslarinin Hacibeyli qardaslarinin opera operetta artistleri destesi nde facie dram esasen komediya tamasalarinda cazibeli sehne suretleri yaradib Soyadi bezi afisa ve proqramlarda Anaplinski kimi de gosterilib YaradiciligiEbulhesen Anapli Azerbaycanin ilk parodiya aktyorlarindan biridir O senet dostu Rza Darabli ile birge boyuk maraqla qarsilanan konsertler vermis burada facie aktyorlarindan Huseyn Ereblinskinin Abbas Mirze Serifzadenin komiklerden Mirzaga Eliyevin Haciaga Abbasovun opera ustasi Huseynqulu Sarabskinin qadin rollarinin mahir ifacisi Ehmed Agdamskinin ve basqalarinin oyun terzlerine maraqli parodiyalar etmisdir Yaradiciligi qaravelli oyun prinsipleri cevik improvize bacarigi ile secilib Gozel ve melahetli sesi zerif plastikasi aktyorluq imkanlarina genislik verib Cixis etdiyi tamasalar ve oynadigi rollarQafqazin Iranin bir cox seherinde qastrol seferlerinde olmusdur Komik aktyor olan Anapli Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti dovrunde 1918 1920 Azerbaycan dramaturgiyasinin en yaxsi numunelerinde Mirze Feteli Axundzadenin Haci Qara tamasasinda Keremeli Z Hacibeylinin Evliyken subay tamasasinda Qaraci Uzeyir Hacibeylinin Arsin mal alan ve Mesedi Ibad tamasalarinda Veli Hambal Necef bey Vezirovun Kecmisde qacaqlar tamasasinda Pirverdi Ebdurrehim bey Haqverdiyevin Peri cadu tamasasinda Niyaz ve Emrah Dagilan tifaq tamasasinda Genc Ebdul Imamverdi Ac herifler tamasasinda Hesen Neriman Nerimanovun Nadir sah tamasasinda Cavad Cefer Cabbarlinin Edirne fethi tamasasinda Molla Haci Rza Zakinin Sultan Ebdulhemidin xeli tamasasinda Abdulla bey Mirzebala Memmedzadenin Baki ugrunda muharibe ve ya Nuru pasanin igidliyi tamasasinda Samson Isa bey Asurbeylinin Azerbay ve Can tamasasinda Ivan Fridrix Sillerin Qacaqlar tamasasinda Papas Vilyam Sekspirin Kral Lir tamasasinda Telxek Ivan Turgenevin Pulsuzluq tamasasinda Kerbelayi Veli Ismayil Rustembeyovun Dovleti bisemer tamasasinda ise Abdulla rollarini ifa etmisdir Cefer Cabbarlinin onun haqqinda yazdiqlariBakida Azerbaycanin paytaxtinda Rza Darabli ile Ebulhesen Anaplini tanimayan yoxdur Her kes bizim bu iki genc senetkarimizi taniyor Her kes bu iki komik oynarken bir daha senetkarini gormek meqsedile elini ve ovcunun icini agritmisdir Yarin subatin 24 de 1920 ci il Dovlet teatr heyeti terefinden bu iki aktyorun serefine olaraq Arsin mal alan operettasi oynanilacaqdir Mohterem oxuculara Darabli ve Anaplini bir qeder tanitmaq isterdim Rza Darabli ile Ebulhesen Anapli 1911 ci seneden baslayaraq beraber olaraq sehneye cixmislardir Ilk cixislarinda kendi iqtidarlani gostermis her kesin nezerdiqqetini kendilerine celb etmislerdi Bizde bizim sehnemizde pek az adam Darabli ile Anapli kimi az zaman icerisinde meruf olmusdur Bu iki aktyor o qeder meruf olmuslar ki bunlarsiz demek olar ki bir musamire kecmemisdir Evvellerde bu iki aktyor sehneye beraber cixir her ikisi bir meslek komiklik meslekini teqib edirdilerse de lakin son zamanlar bunlarin heresi basqa basqa sexsiyyetler olmuslardir Ebulhesen Anapli eski meslekinde qalmis ondan bir an ayrilmaq istememis hep o yolda tereqqi ederek her kesin mehbubul qelbi olmusdur Ebulhesenin yalniz sehnede deyil her zaman her yerde komik olaraq gormek olur Komiklik Ebulhesenin kendisinden ayrilmaz bir tebietdir Ne qeder boyuk ve ali bir meclis olursa olsun ne qeder meshur ve muqtedir senetkarlar o meclisde icrai meharet edirlerse etsinler Ebdulhesen onlarin hepsini ikinci dereceye buraxacaqdir Butun meclis ehlini avam olsun xas olsun kendisine mesgul edecekdir Olumu1921 ci ilin fevralinda Ebulhesen Anapli senet dostu Mir Pasa Sadiqovla kicik tebligat destesi ile Qarabagin Kesis kendinde cixis edenden sonra gece ermeni dasnaklari terefinden qetle yetirilibler Hemcinin baxRza Darabli Hacibeyli qardaslarinin opera operetta artistleri destesiIstinadlarAzerbaycan Xalq Cumhuriyyeti Ensiklopediyasi I cild Baki Lider 2004 seh 130 ISBN 9952 417 14 2 Cefer Cabbarli Rza Darabli ve Ebulhesen Anapli haqqinda PDF 2011 01 03 tarixinde PDF Istifade tarixi 2018 05 11