Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Çandarlı ailəsi — XIV əsrin birinci yarısında Osmanlı sülaləsi ilə birlikdə tarix səhnəsinə çıxan və Osmanlı dövlətinin böyüməsində önəmli rol oynayan türk əsilli ailə.
Haqqında
I Orxan dövründən başlayaraq II Səlimin taxta çıxışının ilk illərinə qədər üləma və siyasətçi zümrəsinə nüfuzlu şəxslər yetişdirmiş ailədir. Hal-hazırda əldə olan şəcərə sənədlərinə görə, bu ailənin bəzi nümayəndələri günümüzdə İznik bölgəsində yaşayır.
Çandarlı ailəsinin banisi olan Qara Xəlil Əfəndi ilk Osmanlı padşahı Osman Qazinin qaynatası Şeyx Ədəbalı ilə idi və Osmanlı dövlətinin qurulmasında önəmli rol oynamışdı. Qara Xəlil Əfəndidən sonra gələn oğulları və nəvələrindən Əli Paşa, İbrahim Paşa, Xəlil Paşa və II İbrahim Paşa sədrəzəmliyə qədər yüksəlmiş dövlət adamlarıdır. Xəlil Xeyrəddin Paşanın 3 oğlundan ikincisi olan İlyas Paşa isə atası və qardaşları kimi elm sahəsinə yönəlməmiş, bəylərbəyliyinə qədər yüksələrək İldırım Bəyazid dövründə vəfat etmişdir. Məzarının harada olduğu bilinmir. Ailənin Serez kəndində yaşayan qolu İlyas Paşanın nəslindən irəliləyərək günümüzə qədər gəlmişdir. İlyas Paşanın İznikdə bəzi əsərləri və vəqf torpaqları olmuşdur. Onun 1482-ci ilin noyabrında vəfat edən oğlu Davud Çələbi İznikdə babası Xeyrəddin Paşanın türbəsində dəfn edilib. Davud Çələbinin bu şəhərdə Süleyman Paşa məscidi yaxınlığında bir çeşməsi də olduğu bilinir.
Xəlil Xeyrəddin Paşanın böyük oğlu sədrəzəm Əli Paşanın övladı olmadığından ailənin bu qolu ondan sonra sona çatmışdır. Ailə daxilində önəmli rolu olan kiçik oğlu sədrəzəm İbrahim Paşanın isə Dədəbali qızı Xanım Xatundan Mahmud Çələbi, Mehmed Çələbi, Fatma Xatun və Xədicə Xatun adında övladları dünyaya gəlmişdir. Böyük oğlu olan sədrəzəm Xəlil Paşanın anası isə başqadır.
İbrahim Paşanın oğlu Mahmud Çələbi II Murad dövründə padşahın bacısı Hafsa Sultanla evlənərək Osmanlı sülaləsinə kürəkən oldu və Bolu sancaqbəyliyinə gətirildi. Ancaq macarlarla mübarizə əsnasında Niş şəhəri yaxınlığında pusquya salınaraq əsir düşmüş, 1444-cü ildə Segedin sülhü ilə 70 min duka qızıl qarşılığında təslim alınmışdır. Mahmud Çələbinin sonrakı həyatı isə bilinmir. 1442-ci ildə İznikdə bir məscid inşa etdirmiş, vəfat etdikdə isə bura dəfn edilmişdir. Xanımı Hafsa Xatun isə onun vəfatından sonra Məkkədə vəfat etmiş, cənazəsi vətənə gətirilərək atası Çələbi Sultan Mehmedin Bursadakı türbəsinə dəfn edilmişdir.
II Murad dövrü sədrəzəmlərindən olan digər oğlu Xəlil Paşanın isə Əhməd, Yusif, Mehmed, Süleyman, Mustafa və İbrahim adından 6 oğlu, İlaldı və Esləmə adlı 2 qızı vardı. Övladlarından ilk ikisi atalarının sağlığında vəfat etmiş, üçüncü oğlu Mehmed Çələbi isə təriqətə qoşularaq dərviş həyatı yaşadı. Ancaq onun digər oğlu Süleyman Çələbi atası kimi mədrəsə təhsili alaraq atasının sağlığında başqazılığa qədər yüksəlmişdir. Ancaq atasının edamından sonra vəzifədən alınmış, 1455-ci ildə vəfat etmişdir. Məzarı İznikdə atasının türbəsində yerləşir. Süleyman Çələbinin XVI əsrin əvvəllərinə qədər yaşayan övladlarından Xeyrəddin Çələbi və 1490-cı ildə vəfat edən Mehmed Çələbinin və bunun oğlu Cəfər Çələbinin yalnız adları bilinir.
Xəlil Paşanın ən kiçik oğlu İbrahim Paşa da atası və qardaşı kimi mədrəsədə yetişdi və Ədirnə qazısı oldu. II Bəyazid dövründə sədrəzəmliyə yüksəldi. Xəlil Paşanın qızlarından Esləmə Xatun dövlət zümrəsindən Həmzə bəyin oğlu Yahşi bəylə, İlaldı Xatun isə yenə dövlət zümrəsindən Bali bəylə evləndi. Ailədən çıxan sonuncu sədrəzəm İbrahim Paşanın isə 3 xanımı və 7 uşağı vardı. Bunlardan Xızır bəyin qızı Hundi Xatundan İshaq və Xədicə Xatun adlı iki uşağı oldu. İshaq bəy daha sonra atasının və anasının Ədirnədə olan mülklərini idarə etdi və özündən sonra bu mülklər oğlu Əli bəyə keçdi.
İbrahim Paşanın ikinci xanımı olan, Belqrad mühasirəsində vəfat edən Qaraca Paşanın qızı Hundi Xatun isə Şahı-Huban Xədicə Sultan adlı bir qız uşağı dünyaya gətirdi. Bundan başqa İbrahim Paşanın Muhiddin Mehmed Çələbi, Süleyman, İsa və Hüseyn adlı 4 oğlu da oldu. Bunlardan Muhiddin Mehmed Çələbinin anası Çələbi Sultan Mehmedin qızlarından Səlcuq Sultanın qızı Xanzadə xanım Sultan idi.
Digər oğlu Hüseyn Çələbi Konya, Hələb və Diyarbəkir bəylərbəyliklərində vəzifələndirilmiş, hicri 940-cı ildə (1533-1534) vəfat etmişdir. Kiçik oğlu İsa Paşa isə mədrəsə təhsili almış, 1511-ci ildə divanda nişançı vəzirliyə qədər yüksəlmişdir. Yavuz Sultan Səlimin taxta çıxması ilə Anadolu başqazılığına gətirilmişdir. 1523-cü ildə Mentəşə, 1527-ci ildə Hələb, Qaraman və Şam bəylərbəyliyinə gətirilmişdir. Bu əsnada Hələbdə baş verən bir üsyanı qəddarcasına yatırdığı barədə şayələr yayılmış, bu səbəblə sürgün edilmişdir. Ancaq Sultan Süleymanın sədrəzəmlərindən Parqalı İbrahim Paşanın dəstəyi ilə yenidən Şam bəylərbəyliyinə gətirildi və 1549-cu ildə vəfat edənə qədər bu vəzifədə qaldı.
İsa Paşanın İbrahim, Əhməd, Mehmed və Xəlil adlı 4 oğlu dünyaya gəlmişdi. Ancaq bunlardan yalnız Xəlil Çələbi haqqında məlumat var. Xəlil Çələbi 1508-ci ildə dünyaya gəlmiş, mədrəsə təhsili alaraq İstanbulda babasının mədrəsəsində müdərris olmuşdur. Daha sonra elm sahəsindən uzaqlaşaraq siyasətə qarışmışdır. 1558-ci ilin martında Afyonqarahisar sancaqbəyi oldu və eyni zamanda Şahzadə Bəyazidin oğlu Şahzadə Orxana lələ təyin olundu. Ancaq Şahzadə Bəyazidin və övladlarının edamından sonra bir müddət dövlət vəzifəsindən uzaqda qaldı. Daha sonra Budin əyalətinə dəftərdar təyin edildi. Ancaq 9 sentyabr 1565-ci ildə öz istəyilə bu vəzifədən ayrıldı. İstanbula döndükdən sonra 1570-ci ildə vəfat edənədək burada qaldı.
Mənbə
- Ahmedî, Dâstân ve Tevârîh-i Mülûk-i Âl-i Osmân (Osmanlı Tarihleri içinde, nşr. N. Atsız), İstanbul 1949, s. 14, 36-37;
- Âşıkpaşazâde, Târih, s. 40;
- Şükrullah Çelebi, Behcetü’t-tevârîħ (Osmanlı Tarihleri içinde, Osmanlılar’la ilgili kısım, nşr. N. Atsız), İstanbul 1949, s. 55;
- Oruç b. Âdil, Tevârîh-i Âl-i Osmân, s. 20-22, 92-94;
- Neşrî, Cihânnümâ (Unat), I, 154, 190;
- Hoca Sâdeddin, Tâcü’t-tevârîh, I, 69, 90, 321;
- Âlî, Künhü’l-ahbâr, İstanbul 1277, V, 52;
- Hammer (Atâ Bey), II, 214;
- Gökbilgin, Edirne ve Paşa Livası, s. 100;
- İ. Hakkı Uzunçarşılı, Çandarlı Vezir Ailesi, Ankara 1986;
- a.mlf., “Çandarlı”, İA, III, 351-357;
- Fr. Taeschner # P. Wittek, “Die Vezirfamilie der Ğandarlyzāde (14./15. Jhdt.) und ihre Denkmäler”, Isl., XVIII/1-2 (1927), s. 60-115;
- V. L. Ménage, “Djandarlı”, EI² (İng.), II, 444-445.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Candarli ailesi XIV esrin birinci yarisinda Osmanli sulalesi ile birlikde tarix sehnesine cixan ve Osmanli dovletinin boyumesinde onemli rol oynayan turk esilli aile HaqqindaI Orxan dovrunden baslayaraq II Selimin taxta cixisinin ilk illerine qeder ulema ve siyasetci zumresine nufuzlu sexsler yetisdirmis ailedir Hal hazirda elde olan secere senedlerine gore bu ailenin bezi numayendeleri gunumuzde Iznik bolgesinde yasayir Candarli ailesinin banisi olan Qara Xelil Efendi ilk Osmanli padsahi Osman Qazinin qaynatasi Seyx Edebali ile idi ve Osmanli dovletinin qurulmasinda onemli rol oynamisdi Qara Xelil Efendiden sonra gelen ogullari ve nevelerinden Eli Pasa Ibrahim Pasa Xelil Pasa ve II Ibrahim Pasa sedrezemliye qeder yukselmis dovlet adamlaridir Xelil Xeyreddin Pasanin 3 oglundan ikincisi olan Ilyas Pasa ise atasi ve qardaslari kimi elm sahesine yonelmemis beylerbeyliyine qeder yukselerek Ildirim Beyazid dovrunde vefat etmisdir Mezarinin harada oldugu bilinmir Ailenin Serez kendinde yasayan qolu Ilyas Pasanin neslinden irelileyerek gunumuze qeder gelmisdir Ilyas Pasanin Iznikde bezi eserleri ve veqf torpaqlari olmusdur Onun 1482 ci ilin noyabrinda vefat eden oglu Davud Celebi Iznikde babasi Xeyreddin Pasanin turbesinde defn edilib Davud Celebinin bu seherde Suleyman Pasa mescidi yaxinliginda bir cesmesi de oldugu bilinir Xelil Xeyreddin Pasanin boyuk oglu sedrezem Eli Pasanin ovladi olmadigindan ailenin bu qolu ondan sonra sona catmisdir Aile daxilinde onemli rolu olan kicik oglu sedrezem Ibrahim Pasanin ise Dedebali qizi Xanim Xatundan Mahmud Celebi Mehmed Celebi Fatma Xatun ve Xedice Xatun adinda ovladlari dunyaya gelmisdir Boyuk oglu olan sedrezem Xelil Pasanin anasi ise basqadir Ibrahim Pasanin oglu Mahmud Celebi II Murad dovrunde padsahin bacisi Hafsa Sultanla evlenerek Osmanli sulalesine kureken oldu ve Bolu sancaqbeyliyine getirildi Ancaq macarlarla mubarize esnasinda Nis seheri yaxinliginda pusquya salinaraq esir dusmus 1444 cu ilde Segedin sulhu ile 70 min duka qizil qarsiliginda teslim alinmisdir Mahmud Celebinin sonraki heyati ise bilinmir 1442 ci ilde Iznikde bir mescid insa etdirmis vefat etdikde ise bura defn edilmisdir Xanimi Hafsa Xatun ise onun vefatindan sonra Mekkede vefat etmis cenazesi vetene getirilerek atasi Celebi Sultan Mehmedin Bursadaki turbesine defn edilmisdir II Murad dovru sedrezemlerinden olan diger oglu Xelil Pasanin ise Ehmed Yusif Mehmed Suleyman Mustafa ve Ibrahim adindan 6 oglu Ilaldi ve Esleme adli 2 qizi vardi Ovladlarindan ilk ikisi atalarinin sagliginda vefat etmis ucuncu oglu Mehmed Celebi ise teriqete qosularaq dervis heyati yasadi Ancaq onun diger oglu Suleyman Celebi atasi kimi medrese tehsili alaraq atasinin sagliginda basqaziliga qeder yukselmisdir Ancaq atasinin edamindan sonra vezifeden alinmis 1455 ci ilde vefat etmisdir Mezari Iznikde atasinin turbesinde yerlesir Suleyman Celebinin XVI esrin evvellerine qeder yasayan ovladlarindan Xeyreddin Celebi ve 1490 ci ilde vefat eden Mehmed Celebinin ve bunun oglu Cefer Celebinin yalniz adlari bilinir Xelil Pasanin en kicik oglu Ibrahim Pasa da atasi ve qardasi kimi medresede yetisdi ve Edirne qazisi oldu II Beyazid dovrunde sedrezemliye yukseldi Xelil Pasanin qizlarindan Esleme Xatun dovlet zumresinden Hemze beyin oglu Yahsi beyle Ilaldi Xatun ise yene dovlet zumresinden Bali beyle evlendi Aileden cixan sonuncu sedrezem Ibrahim Pasanin ise 3 xanimi ve 7 usagi vardi Bunlardan Xizir beyin qizi Hundi Xatundan Ishaq ve Xedice Xatun adli iki usagi oldu Ishaq bey daha sonra atasinin ve anasinin Edirnede olan mulklerini idare etdi ve ozunden sonra bu mulkler oglu Eli beye kecdi Ibrahim Pasanin ikinci xanimi olan Belqrad muhasiresinde vefat eden Qaraca Pasanin qizi Hundi Xatun ise Sahi Huban Xedice Sultan adli bir qiz usagi dunyaya getirdi Bundan basqa Ibrahim Pasanin Muhiddin Mehmed Celebi Suleyman Isa ve Huseyn adli 4 oglu da oldu Bunlardan Muhiddin Mehmed Celebinin anasi Celebi Sultan Mehmedin qizlarindan Selcuq Sultanin qizi Xanzade xanim Sultan idi Diger oglu Huseyn Celebi Konya Heleb ve Diyarbekir beylerbeyliklerinde vezifelendirilmis hicri 940 ci ilde 1533 1534 vefat etmisdir Kicik oglu Isa Pasa ise medrese tehsili almis 1511 ci ilde divanda nisanci vezirliye qeder yukselmisdir Yavuz Sultan Selimin taxta cixmasi ile Anadolu basqaziligina getirilmisdir 1523 cu ilde Mentese 1527 ci ilde Heleb Qaraman ve Sam beylerbeyliyine getirilmisdir Bu esnada Helebde bas veren bir usyani qeddarcasina yatirdigi barede sayeler yayilmis bu sebeble surgun edilmisdir Ancaq Sultan Suleymanin sedrezemlerinden Parqali Ibrahim Pasanin desteyi ile yeniden Sam beylerbeyliyine getirildi ve 1549 cu ilde vefat edene qeder bu vezifede qaldi Isa Pasanin Ibrahim Ehmed Mehmed ve Xelil adli 4 oglu dunyaya gelmisdi Ancaq bunlardan yalniz Xelil Celebi haqqinda melumat var Xelil Celebi 1508 ci ilde dunyaya gelmis medrese tehsili alaraq Istanbulda babasinin medresesinde muderris olmusdur Daha sonra elm sahesinden uzaqlasaraq siyasete qarismisdir 1558 ci ilin martinda Afyonqarahisar sancaqbeyi oldu ve eyni zamanda Sahzade Beyazidin oglu Sahzade Orxana lele teyin olundu Ancaq Sahzade Beyazidin ve ovladlarinin edamindan sonra bir muddet dovlet vezifesinden uzaqda qaldi Daha sonra Budin eyaletine defterdar teyin edildi Ancaq 9 sentyabr 1565 ci ilde oz isteyile bu vezifeden ayrildi Istanbula dondukden sonra 1570 ci ilde vefat edenedek burada qaldi MenbeAhmedi Dastan ve Tevarih i Muluk i Al i Osman Osmanli Tarihleri icinde nsr N Atsiz Istanbul 1949 s 14 36 37 Asikpasazade Tarih s 40 Sukrullah Celebi Behcetu t tevariħ Osmanli Tarihleri icinde Osmanlilar la ilgili kisim nsr N Atsiz Istanbul 1949 s 55 Oruc b Adil Tevarih i Al i Osman s 20 22 92 94 Nesri Cihannuma Unat I 154 190 Hoca Sadeddin Tacu t tevarih I 69 90 321 Ali Kunhu l ahbar Istanbul 1277 V 52 Hammer Ata Bey II 214 Gokbilgin Edirne ve Pasa Livasi s 100 I Hakki Uzuncarsili Candarli Vezir Ailesi Ankara 1986 a mlf Candarli IA III 351 357 Fr Taeschner P Wittek Die Vezirfamilie der Gandarlyzade 14 15 Jhdt und ihre Denkmaler Isl XVIII 1 2 1927 s 60 115 V L Menage Djandarli EI Ing II 444 445