Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Tərəvəz - insan tərəfindən şirəli hissələrinə görə yetişdirilən və qidada istifadə olunan birillik, ikiillik və çoxillik ot bitkisidir.
Əsas qruplar
Tərəvəz əslində bitkinin qida məhsulu kimi istifadə olunan hissəsidir. Bununla əlaqədar olaraq tərəvəz bitkiləri 10 əsas qrupa bölünür:
- meyvəli
- soğanaqlı
- köküyumrulu
- meyvəköklü
- yarpaqlı
- gövdəmeyvəli
- kökümsovlu
- gövdəyarpaqlı (kormofit)
- zoğlu
- çiçəkli
Meyvəli - tərəvəz bitkilərində qida üçün yetişmiş və kal meyvələr istifadə olunur. Bu qrupa pomidor, bibər, badımcan, , xiyar, , qarpız, yemiş, paxla, noxud, lobya (maş), qarğıdalı aiddir.
Soğanaqlılarda - qida üçün soğanaq və ya göy yarpaqlar işlədilir. Onlara baş soğan, batun soğan kəvər soğan, şnit soğanı, sarımsaq aiddir.
Meyvəköklülərə - dağ turpu, ağ turp, qırmızı turp, şalğam, çuğundur, kök, cəfəri, , kərəviz aiddir.
Yarpaqlı tərəvəzlərə - kahı, ispanaq, yarpaqlı cəfəri və kərəviz aiddir.
Gövdəmeyvəlilərə - daş kələm aiddir.
Kökümsovlulara - aiddir.
Gövdəyarpaqlılara - (kormofitlərə və ya kələmkimilərə) — ağbaş və qırmızıbaş kələm, Brussel kələmi, Savoy kələmi və s. aiddir.
Zoğlulara - qulançar aiddir.
Çiçəklilərə - ənginar aiddir.
Yaşama dövrü
Tərəvəz bitkilərinin yaşama dövrü dedikdə onların toxum cücərməsi ndən başlamış, ta bitkinin tam məhvinə qədər bütün böyümə və inkişaf dövrü başa düşülür.
Tərvəz bitkiləri öz yaşayış dövrlərinin müddətinə görə aşağıdakı qruplara bölünür:
- birillik tərəvəz bitkiləri
- ikiillik tərəvəz bitkiləri
- çoxillik tərəvəz bitkiləri
Birillik tərəvəz bitkilərində böyümə və inkişafın bütün mərhələləri bir vegetasiya dövrü ərzində, yəni toxumların səpilməsindən məhsul alınana qədər keçən dövrdə başa çatır.
Tərəvəz bitkilərinin çoxu birilliklərdir. Bu böyük qrupa xiyar, göy qabaq, pomidor, noxud, kahı, gül kələm, qırmızı turp, şüyüd və s. bitkilər daxildir.
İkiillik tərəvəz bitkilərində birinci il vegetativ orqanlar əmələ gəlir və ehtiyat qida maddələri toplanır, ikinci ildə isə həmin maddələrin hesabına barvermə orqanları, meyvələr və toxumlar əmələ gəlir.
İkiillik tərəvəz bitkilərinə bütün meyvəköklülər (qırmızı turpdan başqa) və bütün kələmlər (gül və Çin kələmindən başqa) aiddir.
İkiillik tərəvəz bitkiləri çox vaxt inkişaf dövrünü bir ildə tamamlayır. Məsələn, əgər faraş əkində çuğundurun cücərtiləri uzun müddətli soyuğa düşərsə bitkilərin çoxu əkin ilində çiçəkləyir və toxum verir ki, bunlar da bəzən yetişə bilir.
Çoxillik tərəvəz bitkilərində birinci il vegetativ orqanlar əmələ gəlir.Vegetasiya dövrünün axırında soğanaqlarda və ya kökümsovlarda ehtiyat qida maddələri toplanır. Sonralar çoxillik bitkilərdə hər il müəyyən şərait daxilində gövdələrin böyümə və inkişafı,qönçələmə, çiçəkləmə, meyvə və toxumların böyüməsi və yetişməsi baş verir.
Çoxillik tərəvəz bitkilərinə qıtığotu, turşəng (quzuqulağı), rəvənd, qulançar, ənginar və s. aiddir.
Botaniki təsnifatı
Tərəvəz bitkilərinin təsnifatını qruplar vəfəsilələr üzrə bilmək böyük əhəmiyyətə malikdir.
Tərəvəz bitkilərini çiçəyin, meyvənin qurluşuna və digər botaniki xüsusiyyətlərə görə fəsilələr üzrə qruplaşdırırlar. Onlar bu xüsusiyyətlərinə görə üç əsas qrupa ayrılır:
- birləpəlilər
- ikiləpəlilər
- göbələklər
Birləpəlilər qrupuna zanbaq və taxıllar aiddir. İkiləpəlilər qrupuna xaççiçəklilər, çətirçiçəklilər, tərə, paxlalılar, mürəkkəbçiçəklilər, qırxbuğum aiddir. Göbələklər qrupuna lövhəciklilər aiddir.
Həyat şəraiti
Bitkilərin normal böyüməsi, inkişafı və onlardan yüksək məhsul əldə etmək üçün müxtəlif həyat şəraitləri vacib lazımdır.Bütün bu şəraitlər bitkilərin həyat amilləri adlanır, onlar bitkilərə eyni dərəcədə vacibdir və biri digərini əvəz edə bilməz. Bunlar aşağıdakılardır:
- mineral qida elementləri
- temperatur
- su
- işıq
- hava
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Terevez insan terefinden sireli hisselerine gore yetisdirilen ve qidada istifade olunan birillik ikiillik ve coxillik ot bitkisidir TerevezEsas qruplarTerevez eslinde bitkinin qida mehsulu kimi istifade olunan hissesidir Bununla elaqedar olaraq terevez bitkileri 10 esas qrupa bolunur meyveli soganaqli kokuyumrulu meyvekoklu yarpaqli govdemeyveli kokumsovlu govdeyarpaqli kormofit zoglu cicekli Meyveli terevez bitkilerinde qida ucun yetismis ve kal meyveler istifade olunur Bu qrupa pomidor biber badimcan xiyar qarpiz yemis paxla noxud lobya mas qargidali aiddir Soganaqlilarda qida ucun soganaq ve ya goy yarpaqlar isledilir Onlara bas sogan batun sogan kever sogan snit sogani sarimsaq aiddir Meyvekoklulere dag turpu ag turp qirmizi turp salgam cugundur kok ceferi kereviz aiddir Yarpaqli terevezlere kahi ispanaq yarpaqli ceferi ve kereviz aiddir Govdemeyvelilere das kelem aiddir Kokumsovlulara aiddir Govdeyarpaqlilara kormofitlere ve ya kelemkimilere agbas ve qirmizibas kelem Brussel kelemi Savoy kelemi ve s aiddir Zoglulara qulancar aiddir Ciceklilere enginar aiddir Yasama dovruGoy sogan nane ve s goyertiler Terevez bitkilerinin yasama dovru dedikde onlarin toxum cucermesi nden baslamis ta bitkinin tam mehvine qeder butun boyume ve inkisaf dovru basa dusulur Tervez bitkileri oz yasayis dovrlerinin muddetine gore asagidaki qruplara bolunur birillik terevez bitkileri ikiillik terevez bitkileri coxillik terevez bitkileri Birillik terevez bitkilerinde boyume ve inkisafin butun merheleleri bir vegetasiya dovru erzinde yeni toxumlarin sepilmesinden mehsul alinana qeder kecen dovrde basa catir Terevez bitkilerinin coxu birilliklerdir Bu boyuk qrupa xiyar goy qabaq pomidor noxud kahi gul kelem qirmizi turp suyud ve s bitkiler daxildir Ikiillik terevez bitkilerinde birinci il vegetativ orqanlar emele gelir ve ehtiyat qida maddeleri toplanir ikinci ilde ise hemin maddelerin hesabina barverme orqanlari meyveler ve toxumlar emele gelir Ikiillik terevez bitkilerine butun meyvekokluler qirmizi turpdan basqa ve butun kelemler gul ve Cin keleminden basqa aiddir Ikiillik terevez bitkileri cox vaxt inkisaf dovrunu bir ilde tamamlayir Meselen eger faras ekinde cugundurun cucertileri uzun muddetli soyuga duserse bitkilerin coxu ekin ilinde cicekleyir ve toxum verir ki bunlar da bezen yetise bilir Coxillik terevez bitkilerinde birinci il vegetativ orqanlar emele gelir Vegetasiya dovrunun axirinda soganaqlarda ve ya kokumsovlarda ehtiyat qida maddeleri toplanir Sonralar coxillik bitkilerde her il mueyyen serait daxilinde govdelerin boyume ve inkisafi qonceleme cicekleme meyve ve toxumlarin boyumesi ve yetismesi bas verir Coxillik terevez bitkilerine qitigotu turseng quzuqulagi revend qulancar enginar ve s aiddir Botaniki tesnifatiTerevez bitkilerinin tesnifatini qruplar vefesileler uzre bilmek boyuk ehemiyyete malikdir Terevez bitkilerini ciceyin meyvenin qurlusuna ve diger botaniki xususiyyetlere gore fesileler uzre qruplasdirirlar Onlar bu xususiyyetlerine gore uc esas qrupa ayrilir birlepeliler ikilepeliler gobelekler Birlepeliler qrupuna zanbaq ve taxillar aiddir Ikilepeliler qrupuna xaccicekliler cetircicekliler tere paxlalilar murekkebcicekliler qirxbugum aiddir Gobelekler qrupuna lovhecikliler aiddir Heyat seraitiBitkilerin normal boyumesi inkisafi ve onlardan yuksek mehsul elde etmek ucun muxtelif heyat seraitleri vacib lazimdir Butun bu seraitler bitkilerin heyat amilleri adlanir onlar bitkilere eyni derecede vacibdir ve biri digerini evez ede bilmez Bunlar asagidakilardir mineral qida elementleri temperatur su isiq havaHemcinin baxVikianbarda Terevez ile elaqeli mediafayllar var