Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ənginar (lat. Cynara) — bitkilər aləminin astraçiçəklilər dəstəsinin mürəkkəbçiçəklilər fəsiləsinə aid bitki cinsi.
| Ənginar | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||
| Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Fəsilə: Yarımfəsilə: Triba: Yarımtriba: Cins: Ənginar | ||||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||
| ||||||||||
Azərbaycanda ənginarın iki növü əkilir. Bunların biri əkin ənginarı, digəri isə İspaniya ənginarı adlanır. Hər iki növ çoxillik, göy-yaşıl rəngdə bitkidir, 2 m-ə qədər hündürlükdə yerüstü gövdəsi var. Çiçəkləri qırmızı və ya bənövşəyidir, meyvəsi qutucuqdan ibarətdir. Bitki iyul ayında çiçəkləyir, meyvəsi avqustda yetişir. Əkin ənginarı Azərbaycanda Lerik, Şamaxı rayonlarında və Mərəzədə becərilir. Abşeronda da becərilməsi yaxşı nəticə verir.
Əkin ənginarı ilə yanaşı Azərbaycanda İspaniya ənginarı (Cynara cardunculus) da becərilir. İspaniya ənginarı boyca əkin ənginarından kiçikdir. Ənginarın tərkibində müalicə əhəmiyyətli sinarin qlikozidi vardır. Bu qlikozid ferment təsirindən parçalandıqda 2 molekul kofeyn və bir molekul xinin turşusu əmələ gətirir.
N.Nərimanov adına Azərbaycan Dövlət Tibb Universitetinin əməkdaşları tərəfindən Azərbaycanda becərilən əkin ənginarının tərkibi kimyəvi analiz edilmiş, onun yarpaqlarında, çiçəklərində, toxumlarında və köklərində bir sıra bioloji fəal maddələr müəyyənləşdirilmişdir. Belə maddələrdən: sinarin qlikozidini, acı maddələri, şəkəri, piyli və qatranlı maddələri, üzvi turşuları, C vitaminini və s. göstərmək olar.
Xalq təbabətində ənginarın qurudulmuş yarpaqlarından, çiçəklərindən, kökündən və toxumlarından çay kimi dəmləyib, ürək xəstəliklərində sakitləşdirici və qan təzyiqini azaldıcı dərman kimi istifadə edirlər. Bundan başqa xalq təbabətində ənginar şəkər xəstəliyinə qarşı da işlədilir. Ənginarın təzə toplanmış yerüstü hissələrindən alınan şirəni üzüm şərabı ilə qarışdırıb, sinqa və digər avitaminoz xəstəliklərinə tutulanlara gündə 3-4 dəfə, hər dəfə yarım stəkan içirlər.
Sinonimləri
Heterotipik sinonimləri
- Arcyna Wiklund
- Bourgaea Coss.
- Cynaropsis Kuntze
Növləri
- Coss. ex Mariz
- Post
- (Spreng.) Pau
- İspaniya ənginarı (Cynara cardunculus L.)
- Lindl.
- Maire & Weiller
- Blanca & Sánch.Carr.
- L.
- Hand & Hadjik.
- F.M.Vázquez
- Boiss.
- Boiss. & Reut.
İstinadlar
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Enginar lat Cynara bitkiler aleminin astracicekliler destesinin murekkebcicekliler fesilesine aid bitki cinsi EnginarElmi tesnifatDomen EukariotlarKlad DiaphoretickesRanqsiz ArxeplastidlerAlem BitkilerKlad StreptofitlerKlad EmbryophytesKlad Klad Klad Toxumlu bitkilerKlad Cicekli bitkilerKlad Klad Klad Klad AsteridsKlad Deste AstraciceklilerFesile MurekkebciceklilerYarimfesile SeytanqanqalikimilerTriba Yarimtriba Cins EnginarBeynelxalq elmi adiCynara L 1753Sekil axtarisiITIS 37220NCBI 4264EOL 39896552 Azerbaycanda enginarin iki novu ekilir Bunlarin biri ekin enginari digeri ise Ispaniya enginari adlanir Her iki nov coxillik goy yasil rengde bitkidir 2 m e qeder hundurlukde yerustu govdesi var Cicekleri qirmizi ve ya benovseyidir meyvesi qutucuqdan ibaretdir Bitki iyul ayinda cicekleyir meyvesi avqustda yetisir Ekin enginari Azerbaycanda Lerik Samaxi rayonlarinda ve Merezede becerilir Abseronda da becerilmesi yaxsi netice verir Ekin enginari ile yanasi Azerbaycanda Ispaniya enginari Cynara cardunculus da becerilir Ispaniya enginari boyca ekin enginarindan kicikdir Enginarin terkibinde mualice ehemiyyetli sinarin qlikozidi vardir Bu qlikozid ferment tesirinden parcalandiqda 2 molekul kofeyn ve bir molekul xinin tursusu emele getirir N Nerimanov adina Azerbaycan Dovlet Tibb Universitetinin emekdaslari terefinden Azerbaycanda becerilen ekin enginarinin terkibi kimyevi analiz edilmis onun yarpaqlarinda ciceklerinde toxumlarinda ve koklerinde bir sira bioloji feal maddeler mueyyenlesdirilmisdir Bele maddelerden sinarin qlikozidini aci maddeleri sekeri piyli ve qatranli maddeleri uzvi tursulari C vitaminini ve s gostermek olar Ispaniya artisoku Xalq tebabetinde enginarin qurudulmus yarpaqlarindan ciceklerinden kokunden ve toxumlarindan cay kimi demleyib urek xesteliklerinde sakitlesdirici ve qan tezyiqini azaldici derman kimi istifade edirler Bundan basqa xalq tebabetinde enginar seker xesteliyine qarsi da isledilir Enginarin teze toplanmis yerustu hisselerinden alinan sireni uzum serabi ile qarisdirib sinqa ve diger avitaminoz xesteliklerine tutulanlara gunde 3 4 defe her defe yarim stekan icirler SinonimleriHeterotipik sinonimleri Arcyna Wiklund Bourgaea Coss Cynaropsis KuntzeNovleriCoss ex Mariz Post Spreng Pau Ispaniya enginari Cynara cardunculus L Lindl Maire amp Weiller Blanca amp Sanch Carr L Hand amp Hadjik F M Vazquez Boiss Boiss amp Reut IstinadlarLinney K Genera plantarum eorumque characteres naturales secundum numerum figuram situm amp proportionem omnium fructificationis partium 5 Stokholm 1754 S 359 doi 10 5962 BHL TITLE 746 Linnaei C Species Plantarum lat Exhibentes plantas rite cognitas ad genera relatas 1753 C 2 S 827 Hemcinin bax